Tíminn - 29.03.1963, Blaðsíða 6

Tíminn - 29.03.1963, Blaðsíða 6
TOMAS KARLSSON RITAR UTLANSVEXTIR LÆKKl L MAI N.K. Þeir Þónaririn Þórarinsson, Halldór E. Sigurðsson og Inigv- ar Gíslason hafa lagt fram frumvanp til laga um hámark útlánsvaxta. Kveður frumvarp ið á um, að frá og með 1. maí n.k. megi úttánsvextir ekki verða hærri en þeir voru í jan úar 1980, þ.e. fyrir „viðreisn'1. í igreinargerð með frumvarpinu segja flutmingsmenn: Útlánsvextir eru miklu hærri hér á landi en í öðrum 'löndum' Þetta veldur þeim atvinnugrein um, sem þarfnast lánsfjár, þungum búsif jum og eykur dýr tíð og verðbólgu. Hinir háu vextir eru og sérstaklegia þung bærir efnalitlu fólki, sem hef- ur ráðizt £ það að eigmiast eigið húsnæði. Að undanförnu hafa samtök ýmissa framleiðenda krafizt vaxtalækkunar. Á aukafundi Sölumiðstöðvar hraðfrystihús anna, sem haldinn var 18. jan. sX var samþykkt tillaga, þar sem krafket var, að „vextir á afurðaflánum sjáviarútvegsiins lækki, þannig, að 7% vextir 3ja fyrstu mánaðanna lækki í 5% ag 7—7V2 % vextir I 5%%“. Á aðalfundi Landssam bands ísl. útvegsmanna, sem var haldhin 28.—31. jian. s.l., var skorað á ríkisstjónnina „að hlutast til um það við stjórn Seðlabankans, að vextir af I. vtíðréttar lánum, sem veitt eru út á afurðir til útflutnings, verði lækka'ðir í 5% o.g 5M>% eða í það sama og þeir voru fyrir febrúar 1960“. Þá hafa samtök framleið- enda hvað eftir annað krafizt hliðstæðrar lækkuniar á stofn- lánum. Ef vextir á byggingarláaium voru fyrir 1. jan. ’60, mu.ndi það í mörgum tilfellum jafngilda 5 mörgum tilfellum jafnigilda 5 —10% kauphækkun hjá þeim, sem eru láglaunaðir. Af þeim ástæðum, sem hér greinir, er lagt til, a'ð það verði lögfest, að útlánsvextir megi ekki vena hærri en þeir voru 1. jan.\1960. Raforka er nú eitt af þeim skilyrðum, sem ráða úrsfitum um það, hvort byggð haldist Tillaga Framsóknarmanna til þingsályktunar um að hraða áætlunum um áfram- haldandi rafvæðingu landsins, er miðist við það, að öll heim- ili í landinu hafi fengið raf- magn í árslok 1968, annað hvort frá samveitum eða frá einkastöðvum, sem stuðning- aði' aS mál eru svæfS- Minni' yrði veittur til að koma hlutinn <eggur til að tillagan verði samþykkt. Gísli Guð- mundsson hafði framsögu fyr- ir nefndaráliti minnihlutans. Má líkja henni við mikilvægi vatnsbólsins hjá bæjum for- feðranna — sagði Gísli Guðmundsson í umræðum um rafvæðingu landsins. innar, en það þýðir að jafn ur upp, var til seinni umræðu í sameinuðu þingi á miðviku- dag. Allsherjarnefnd hafði klofnað um afstöðuna til til- lögunnar og vill meirihlutinn ið hefði verið til rafvæðingarinn ar hefðu fjárveitinganar verið nokkuð mismunandi frá ári til árs. 1958 hefði t.d. verið varið 1Í7.4 milljónum til rafvæðingar en 1961 54,9 milljónum. Hins vegar er ekki j einhlítt, ef menn vilja gera sér grein fyrir því, hvað unnið hafi o,: . verið að þessum málum á ein- sagði, að! stökum tímabilum eða einstökum , .... i....... sem fyrjr árum að nefna þær krónutölur, visa tillogunni til rikisstjornar lægju um fjárupphæðir, sem var^sem fyrir liggja um þetta, því svo mjög hefur verðlag breytzt á þess um árum. Nauðsynlegt er því að Gísli saimbv. Guðmundsson upplýsiingum, A ÞINGPALLI vita sem fyrst og því sikiptir svo miklu að gera bindandi áætlanir í þessu efni og birta almenningi. Nokikuð skiptar skoðanir eru meðal manna um það, hvernig haga beri rafvæðingunni, og ýms um öðrum famkvæmdum. Sumir segja, að ríkið eigi ekki að leggja fé í framkvæmdir til almennings- nota fyrr en sýnt er fram á, að það geti borgað sig í beinhörðum krónum En þá vaknar sú spurn- ing, hvenær fjölgar þá fólki á ★ ★ ★ ★ ★ ★ 2. UMRÆÐA um frumvarp um jafnvægi í byggð landsins var haldW áfram í neðrl deild í gær. Tóku tH máls þelr Skúli Guðmundssson, Einar Olgeiirsson og Hannibal Valdemarsson. Skúli Guðmundsson lelJPrétti sagnfræði Gísla Jónssonar um sögu jafnvægismálsins á Alþlngl og vísað'i ásökunum hans um óheilindii Framsóknarflokkslns í þvi máli til föðurhúsanna eins og hann komst að orðl. Þeir Einar og Hannibal lögð'u málinu lið og töldu nauðsynlegt, að þjóðfélagið ákvæði sjálft þróun byggðarhmar að skynsamlegri yfiirvegun, en vald peninganna værl ekkl látlð eitt ráða, en það ræður þeirri þróun, sem hér hefur orðið og stefnir að því að hnappa allri byggð'inni saman á elnn einasta blett. HALLDÓR ÁSGRÍMSSON tók til máls vlð 3. umr. um frum- varp um lögreglumenn. Áður hefur verið grelnt frá því að' melrihluti allsherjarnefndar hafði synjas um að taka til athug- unar I nefndlnni tiillögur þeirra Halldórs og Gísla um að bætr úti um land nytu sama réttar til aðstoðar af hálfu ríkislögregl- j unnar og höfuðborgln og ennfremur, að sveitarfélög ættu rétt á að fá aðstoð lögreglu ef sveitarstjórnir óskuðu gegn því að leggja fram jafnhátt framlag á móti ríklnu. Þessum sjálfsögðu leiðrétt'ingum á frumvarpinu vildi meiirihlutt nefndarinnar ekki sinna, — ekki einu sinni ræða í nefndinnt. Atyrti Halldór Ás- grímsson slík óhæfuvinnubrögð. 2. UMRÆÐU um frumv. um afhendingu Skálholts í hendur Þjóð- kirkjunnar, lauk í neðri deild í gær. Til máls tóku þeir Ágúst Þorvaldsson og Eínar Olgelrsson. Lagði Ágúst málinu lið og kvaðst eindregið fylgiandii því að biskupsstóll yrði að nýju sett- ur í Skálholti og þar komifl upp menntasetrl. Sagðl Ágúst og nauðsynlegt, að æskuna yrði að mennta vel i sögu landsins og kynna henni bæði hfna skuggalegri hliðar sögunnar sem hiina björtu. Þjóðin ætti kirkjunnl og kristninni margt að þakka, þótt ýmislegt hefði og miður farið. Með kristninni hefst rit- listin og því urðum við bókmenntaþjóð — og sú staðreynd réð kannski úrslitum um það, að vlð erum nú sjálfstæð þjóð. — Einar Olgeirsson brást hlnn versti við og taldi Ágúst vera að kasta steinum að heiðnum forfeðrum okkar. fslend'ingar hefðu á alla lund verið meiri menn heiðnir en kristnir og hefmtaðl að heiðni á íslandi nytl sannmæliis. Þa?f hafl ekki verið kirkjan á íslandi eða yfirstéttin, sem varðveitti menningararfinn held- ur alþýðan. fá glöggan samanburð. Því miður l'ggur vísitala rafvæðingarkostn aðarins ekki fyrir. en til er vísi- tala byggingarkostnaðarins. Hún mun reyndar hafa töluvert minna en rafvæðingarvisitalan, en fróð- ir menn hafa umreiknað skv. henni á verðlag ársins 1962 þær upphæðir, sem varið hefur verið til rafvæðingarframkvæmdh á árunum 1954 til 1962. Samkvæmt þeim stöðum, þar sem þau skilyrði I umreikna þessar tölur til þess að j vantar, sem nú á tímum teljast Rí í fá glöggan samanburð. Því miður j undirstaða atvinnurekstrar og menningarlífs? Hvenær fjölgar því nógu mikið til þess að það þyki eiga rétt að búa við þessi skilyði og þjóðfélagið leggi í kostn að vegna þess? Þessi hugsun á ekki rétt á sér, þvl að það verð- [ ur til þess að fólkið flýr frá þeim stöðum, þar sem skilyrðin eru j ekki fyrir hendi, til þeirra staða [ þar sem þau eru. Þjóðfélaginu er þeim umreikningi hafa framlögin það hins vegar fyrir beztu, að land til rafvæðingarinnar verið sem hér j ið haldist í byggð og þannig verð- segir: ! ur sjálfstæði landsins bezt tryggt. Árið 1954 51 millj. kr. Það er óhjákvæmilegt að hugsa — 1955 72 — — þetta mál á allt annan hátt. Þegar — 1956 104 — — um eitthvað landssvæði er að ræða — 1957 118 — —. með sæmilega góð skilyrði til — 1958 173 — — byggðar af náttúrunnar hálfu, þá — 1959 49 — — verður að reyna að gera þetta — 1960 111 — — svæði sem byggilegast á nútimi — 1961 64 — — vísu. Þá fyrst er von til þess, að Bkki liggja enn fyrir niður- byggð haldist og aukist, þvi þar stöðutölur fyrir 1962, en svo virð ist sem varið hafi verið innan sem orkulindin er farin að streyma eru likur til að byggðin þéttist. við 80 milljónum til rafvæðingar- Þar sem orkuna vantar er hætta innar á því ári. lá að enn strjálbýlla verði og fari Sé litið á tímabilið 1956—1958 | eins og hefur farið í hreppunum reynist meðaltalsframlagið á árijnorður við Djúp í ísafjarðarsýslu. hafa verið um 132 milljónir kr.1 Á landnámsöld reistu menn bæi Sé sams konar meðaltal tekið yfir sína, þar sem vatn var nóg, þar árin 1959—1962 reynist það vera sem engjar voru og beitilönd, skóg um 75 milljónir króna. ar eða rekafjara til eldsneytis og í dreifbýlinu gerast menn nú húsabygginga. Svo komu nýir tím óþolinmóðir. Ekki vegna þess, að ar. Nú er að mestu hætt við engja menn geri sér ekki grein fyrir þvi heyskap, nú taka menn fóðrið af að það tekur mörg ár að rafvæða rarictuðu landi. Hver myndi nú í öll heimili í sveitunum og það dag reisa bæ sinn, þar sem ekki er ógerlegt í einu vetfangi, held væri nein von vega eða síma? ur vegna þess að menn fá ekki Það mvndu fáir eða engir gera. að vita, hvers þeir mega vænta í Nú er kominn sími á svo ril alla þeim efnum. Hvort t.d. eitt eða[bæi í landinu. annað byggðarlag á að fá raf-! Það er ekki langt síðan margir s?mvp!* ■■ •' -••>'••• álitu það hreina fjarstæðu og um eða einhvers konar einka- bruðl að leggja síma um allar hin stöðvum. Þetta vilja menn fá að ‘ ar strjálbýlu sveitir íslands. Nú GISLI GUÐMUNDSSON er að því komið, að hið sama gildi um raforkuna. Hún fer að verða talin eins óhjákvæmileg fyrir hvert heimili, eins og vegur og sími, og allt hitt, sem hefur verið talið óhjákvæmilegt, eins og vatns bólið, sem feður okkar og mæð- ur reistu bæi sína við í öndverðu. Til þess að jörð haldist í byggð eða byggist, og til þess að býlum fjölgi, þurfa þau almennu skilyrði að vera fyrir hendi, sem hæf þykja og nauðsynleg á hverjum tíma, og eitt þeirra er nú raforka frá sam- veitu. Áætla má, að um 2900 býli séu nú án rafmagns — eða aðeins hafa rafmagn frá litlum einka- dieselstöðvum. Hér er því um stórt viðfangsefni að ræða en fram hjá því getur þjóðfélagið og Al- þingi ekki horft. . JI F F Y POTTAR DÁHNFELDTFRÁ = BEZTAR PLUNTUR HARALD ST.BJORNSSON IMBOIl- OC IEILOIIIHII MICIOLISSIIiCTI 3 SlMI 13761 6 T f M I N N, föstudagur 29. marz 1963. — /

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.