Alþýðublaðið - 15.08.1940, Blaðsíða 3

FIMMUDAGUR 15. ágúst 1940.
ALId^ÐUBLABSB
---------- ALÞÝÐOBLAÐID -------------------------
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2.50 á mánuði. 10 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H. F.
15. ágúst.
EINN af hinum frægu hljóð-
skrafsbröndurum, sem gengu
manna á meðal í Þýzkaiandi eft-
ir að Hitler brauzt til valda og
varð einræðisherra, hljóðar þann-
5g:
Hitler er að koma til himna-
ríkis eftir dauöann og er hleypt
inn i hið allra helgasta til þess
að heilsa upp á drottin alrnátt-
ugan. Þegar hurðin hefir lok-
ast að baki hionum, slær hann
samau hælunum að hermannasið,
réttir upp handlegginn til naz-
istakveðju og hrópar: „Heil Hitl-
er“! Þá svarar drottinn meðsinni
mildu rödd, úr sæti sínu, og
pó ekki án þess að leggja á-
herzlu á orðin: „Hér sé guð“!
Þessi brandari er einn vottur
hins góðlátlega grins, sem pýzk- 1
ur almenningur gerði til að byrja
með að Hitler fyrir hroka hans
og kröfu til pess að verða frarn-
vegis [nað í huga fólksins, sem ■
guð hafði verið hingað til: al-
máttug og óskeikul vera. Það
skal ósagt, hvað þýzk alpýða
hugsar um petta stórmennsku-
brjálæði „foringjans“ í dag. Má
vera, að trúin á Hitler hafi farib
í vöxt við hina ævintýralegu, en
ódýru og blekkingarkenndu sigra
hans fyrir stríðið, er honum var
lítil sem engin mötspyma veitt.
En ekki er pað ólíklegt, að ýms-
ir af pegnum hans, sem á pessu
fyrsta stríðsári hafa horft upp
á hundruð púsunda af úrvals-
liÖi Hitlers hníga í valinn, pús-
undir af beztu fiugvélum hans
skotnar niður, og fundið skort-
inn á öllu, bæðj til hemaðar-
og heimilisparfa, sverfa að heima
fyrir, séu farnir að efast um
pað, prátt fyrir alla hina ó-
venjulegu siigra á vígvöllum meg-
inlandsins, að endirinn á peim
leik, sem Hitler hefir nú hafið,
verði alveg í samræmi við pá
trú, sem peim hefir verið boðuð
á almætti „foringjans“.
Hitt er víst, að pað er hvergi
hörgull á peim heimskingjum,
ekki heldur hér hjá okkur, sem
ennpá trúa hugsunarlaust og
blint á sigur Hitlers í stríðinu,
og halda, að honuni sé ekkert
ómögulegt, frekar en drottni al-
máttugum. Sérstaklega þeir, sem
eru, nógu fjarri vettvangi, ekk-
ert hafa séð né reynt af erfið-
leikum og hörmungum stríðsins
og yfirleitt minnst vita og minnst
hugsa, hafa styrkst í peirri trú
við sigra Hitlers á vesturvíg-
stöðvunum í vor og sumar.
Ein grein pessarar trúar á
Hitler var til skamms tíma sú
að hann yrði í dag, 15. ágúst,,
búinn að leggja undir sig Lon-
don og ljúka stríðinu með leift-
urárás á England, svipaðri leift-
ursókn hans gegn Frakklandi í
sumar. Að pvi hefir ekki verið
spurt, hvernig hann ætti að koma
nægilegum her yfir á England
í pví skyni, yfir Ermarsund og
Niorðursjó, sem skilja pað frá
meginlandi Evrópu. Það nægði
að Hitler lét hafa það eftir sér
feinhverntíma í maí, eftir að sókn-
in á vesturvígstöðvunum byrjaði
að hann ætlaði að verakominn til
Parísar 15. júní og til London 15.
ágúst, og að pessi áætlun var
haldin, að því, er París snerti.
Síðan hefir hernám Lundúnaborg-
ar verið svo að segja óhaigganleg
vissa fyrir hina Hitlertrúuðu —
þangað til í dag.
Því að nú er 15. ágúst kom-
Inn. Ög enn er enginn þýzkur
hermaður kominn á land í Eng-
landi öðru vísi en sem fangi,
hvað pá heldur Hitler sjálfur til
London. Hingað til hefir hann
orðið að láta sér nægja með
loftárásir á hið hataða eyríki.
En hinar pýzku flugvélar hafa
komiö svo miklu færri úr peim,
en pær fóru, að varla verður
sagt að pær hafi aukið líkurnar
fyrir því, að hin margboðaða
innrás myndi bera tilætlaðan á-
rangur. Vel má vera að innrásin
verði aÖ engu síður reynd, ef
til vill í kvöld, ef til vill i næstu
viku, eða ef til vill einhvern-
ftíma í næsta mánuði. Fyrir pað
skal ekki tekið, pví að vitleysan
hefir sína eigin logík og Hitíer
ríður mikið á að ljúka stríðinu.
Enginn efast heldur um, að hann
geti sent af stað mörg hundr-
uð skipa hlaðin hermönnum og
sennilega jafnmar;gar púsundir
flugvéla og hundruð hafa hingað
til tekið pátt í loftárásunum. En
hve mörg af peim skipum og
hve margar af peim flugvélum
halda menn .að myndu komast
til Englands í gegnum herskipa-
raðir, flugvélafylkingar og loft-
varnavígi Breta, eftir pví flug-
vélatjóni að dæma, sem loftárás-
irnar á suðurströnd Englands
hafa endað með undanfama
daga? Mælir ekki yfirleitt skyn-
samleg íhugun með pví, að Hitl-
er iog herforingjar hans muni,
pegar allt kemur til alls, held-
ur kjósa að hætta við innrás-
artilraunina, en að senda pýzka
herinn og ■ vígvélar hans út í
slíka ófæru?
Það eru jiessar spurningar sem
hinir Hitlertrúuðu eru nú famar
að leggja fyrir sjálfa sig, síðan
byrjað var að skjóta pýzku árás-
arflugvélarnar niður hundruðum
saman úti yfir Ermarsundi áður
en pær kæmust inn yfir ensku
ströndina, og sýnt var, að boð-
skapurinn um innrás og sigur
Hitlers fyrir 15. ágúst væri ekki
annað en blekking og hreysti-
yrði af hálfu „foringjans“. Þeir
em að byrja að hugsa og að
hætta að trúa. Sú staðreynd, að
15. ágúst er kominn án pess að
innrásin hafi verið reynd, hvað
Þegar orustuflotar mætast.
--------
fflersklpin skjéta hvort á
annað á 20 - 30 km. færi.

Eitt hinna stóru brezku orustuskipa.
INÚTÍMA FLOTA þurfa að
vera orustuskip, orustubeiti-
skip, beitiskip og tundurspillar.
Kafbátar vinna að jafnaði sjálf-
stætt, en þeir geta einnig tekið
þátt í orustum, ef skilyrði eru
fyrir hendi. Flugvélamóðurskip
halda sig fyrir utan bardaga, en
senda flugvélar sínar á vettvang
til að ráðast á óvinaherskip eða
aðrar flugvélar.
Aðeins ein orusta, þar sem
stór orustuskip áttust við, var
háð í heimsstyrjöldinni 1914—
’18. Var það Jótlandsskagaor-
ustan fræga. í núverandi styrj-
öld hefir farið fram ein orusta
milli þriggja beitiskipa og vasa-
orustuskips, þegar „Graf von
Spee“ var hrakinn til hafnar í
Montevideo. Þá var einnig hörð
viðureign milli orustubeitiskip-
anna „Repulse“ annars vegar
og „Scharnhorst“ og „Hipper“
hins vegar úti fyrir Norður-
Noregi. Þýzku béitiskipin flýðu.
Og loks var háð sjóorusta suður
í Miðjarðarhafi milli beitiskips-
ins ,,Sidney“ og tveggja ítalskra
beitiskipa, þeirra hraðskreið-
ustu, sem ítalir áttu. Öðru
þeirra var sökkt, hitt flýði.
A 25 MWmetra færi.
Þegar flotar, tilbúnir að
leggja til orustu, mætast, er
njósnastarfsemin fyrsta stig
framkvæmdanna. Nú á dögum
eru flugvélar afar mikið notað-
ar til þess, enda hefir nálega
hvert einasta .stórt herskip sína
flugvél. Tundurspillarnir þjóta
um og leita að kafbátmu. í ít-
alska flotanum hafa þeir það
hlutverk að mynda reykský til
að hylja stærri skipin á flóttá
(vart mun af veita!). Að því
loknu taka orustuskipin og
beitiskipin sér skotstöðu, venju-
lega 15—25 km. frá andstæð-
ingnum, en 27 km. eru taldir
lengst vegalengd milli skipa, ef
vel á að hitta. Tundurspillarnir
eru á meðan á skothríðinni
stendur fyrir framan meginflot-
ann og taka þar virkan þátt í
orustunni. Skal nú athugað,
hvað fram fer um borð í stóru
orustuskipi í bardaga, tökum
t. d. brezka orustuskipið heims-
fræga, „Nelson“.
Fallbyssnrnar i Nelson.
Aðalvopn „Nelsons“ eru níu
fjörutíu centimetra fallbyssur.
Eru þær stærstu og voldugustu
vopn, sem á nokkru skipi eru
eða hafa verið. Fallbyssunum er
komið fyrir í þremur pkotturn-
um, þrem í hverjum, og eru þeir
allir framan á skipinu. Hver
skotturn getur starfað sjálf-
stætt og hefir sinn turnforingja,
ef á þarf að halda. Venjulega er
þó fallbyssunum stjórnað af yf-
pá heldur að Hitler sé kominn
til London og búinn að ljúka
stríðinu eins og hann lofaði fylg-
ismönnum sínum fyrir rúmum
tveimur inánuðum, verður mik-
ið áfall fyrir trúna á almætti
hans og endanlegan sigur.
irforingja, sem er á stjórnpalli.
Þar hefir hann sérstakan sjón-
auka, sem er í sambandi við
fallbyssurnar, svo að byssurnar
hreyfast allar með, þegar sjón-
aukinn er hreyfður í einhverja
átt. Foringinn miðar svo ná-
kvæmlega sjónaukanum á stað-
inn, sem skjóta á á, og fylgja þá
fallbyssurnar algerlega með.
Er nú tekið til óspilltra málgnna
að mæla út fjarlægðir, og þótt
margs sé þar að gæta, hraða
skipsins, hita, vinds og fleira,
tekur það aðeins . örskamma
stund. Foringinn á stjórnpalli
sér nákvæmlega á mælum hjá
sér, hvenær fallbyssurnar eru
tilbúnar, til að hleypt verði af
þeim. Hleypir hann síðan af
þeim þar uppi, öllum í einu.
Mennirnir við ' byssurnar
hafa aðeins það hlutverk að
hlaða þær. Þegar hleypt er af,
hafa þaulæfðir menn þegar
reiknað út, hvenær skotin eiga
að springa, og sérstakur maður
setur skeiðúr af stað, þegar
skotið ríður af, til að geta sagt,
hvenær sprengingin eigi að
verða. Er það gert til að fyrir-
byggja misskilning, ef mörg
skip skjóta á sama stað á nær
sama tíma. Ef skotið hittir, er
hleypt af aftur svo fljótt, sem
mögulegt er. Ef hins vegar skot-
ið missir marks, verður reynt
að laga það með áframhaldandi
mælingum.
„Nelson“ hefir fyrir utan
þessar níu fallbyssur bæði tund-
urskeytabyssur og loftvarna-
byssur, sem starfa mjög sjálf-
stætt, enda er hlutverk þeirra,
sérstaklega loftvarnabyssnanna,
allólíkt hlutverki fallbyss-
anna.
Á stórum skipum eins og t.
d. ,.Nelson“ þarf einhvern, sem
tengir alla þessa hluta skips-
báknsins saman og hefir yfir-
stjórn þess á hendi. Þetta ann-
ast skipstjórinn. Sá, sem næstur
honum er, hefir aðsetur sitt í
stjórnturni annars staðar á
skipinu, til að geta tekið í sín-
ar hendur stjórn þess, ef skip-
stjórinn fellur í sínum turni.
Á nútíma herskipi hefir hver
einasti maður sitt hlutverk að
vinna, allt frá skipstjóra til
kyndara og hver staða krefst
mikillar æfingar og dugnaðar.
Sést á því, að ekki verður öfl-
ugur floti skapaður á einum
degi.
M. b. Harpa
hleður til Flateyrar, Suðureyrar,
Bolungarvíkur og Isafjarðar. —
Vörumóttaka til hádegis á morg-
un. ; ] i
Þúsundir vita, að gæfa fylgir
trúlofunarhringum frá Sigu*»
þór, Hafnarstræti 4.