Alþýðublaðið - 05.09.1940, Blaðsíða 3

FIMMTUDAGUR 5. SEPT. 1949.
ALÞÝÐUBB.AÐEÐ
p—- álÞWIíBUlIB--------------------------;
Ritstjéri: Stefán Péturssoa.
Ritstj érn .^AlþýSuhúsinu viS Hverfisgötu.
r: 4992: Ritstjóri. 4901: I»nlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
urssoa (hoima) Hringbraut 218. 4903: ViHij. S. Vilhjálms-
soh (heima) Brávaltegötu 50.
Afgreiðsia: Alþýðúhúsinu viS HveiÆisgötu. »
Símar: 4900 og 4906.
VerS kr. 2.50 á mánuði. 10 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENT S M I Ð J A N H. F.
♦ ---------------------------------------♦
Hversvegna ekki landsverzlun?
AÐ er ekkert launungarmál
lengur, þótt engar opinberar
tölur séu gefnar út um vi-ðskipta-
jöfnuð okkar við útlönd upp á
'síðkastið, að við höfum undan-
fanra mánuði -safnáð töluverðum
forða af erlenduim gjaldeyri
vegna pess hlés, sem orðið hefir
á innflwtningi efnis til' verklegra
framkvæmda í Landinu, og par
af leiðandi óvenjulega hagstæ'ðs
verziunarjafnaðar við útlönd.
í vikunni, sem leið, var mikið
karpað um pað i blöðum Sjálf-
stæðisflidkksins og Framsóknar-
fliokksins, hvað gera skuii við
þennan erlenda gjeldeyri,, iog
kröfðust blöð Sjálfstæðisfliokksins
þess, að hionum yrði varið til
„aukinna vöruikaupa" erlendis.
En aðspurð af Tíinanum, til hvers
fconar vörukaupa pau vildu verja
hinuim erlenda gjaldeyfi, varð
peirn hins vegar svarafátt.
Þess vegna þótti Framsóknar-
blaðinu ekki gmnlaust, að pað
værl eitthvað annað er brýnustu
nauðsynjavörur, sem blöð Sjálf-
stæðisfiokksins, málgögn stór-
kau pmannastétta rinna r, viidu
auka innkaup á. Og pannig er
til komið nafnið „kramvörur
stefna“, sem pað gaf kröfum
peirra.
Nókkru áður en petta þjark
Sjálfstæðisfliokksblaðanna og
Framsóknarblaðsins byrjaði, hafði
Eysteinn Jónsson viðskiptamála-
ráðherra skriifað í fliokksblað sitt
mjög alvarlega og íhuiguinarverða
grein um gjaldeyrismálin, þar
sem bent var á, hver hætta o'kkur
gæti stafað af því, ef sú stefna
væri upp tekin, að gera þánn
erlenda gjaldeyni, sem nú safn-
ast fyrir, en á venjulegum tímum
myndi hafa verið varið til verk-
legra framkvæmda í landinu, að
eyðslueyri rneðan á striðinu
stendur. Vissulega mætti. sú vís-
hending herðá mönnum umhugs-
unarefnivþví að ekki vantar, að
nóg er fyrir ofckar skulduga
iand með hinm erlenda gjaideyri
að gera, þó að honum væri ekki
leytt í óþarfa. Og til lengdar er
ekki hægt að stöðva verkiegar
framkvæmdir í landinu. Innan
skamms og að minnsta kosti
ekki seinna en í ófriðarlok verð-
uni'við að vinna f>að upp, sem
nú er skotið á frest vegna dýr-
tíðarinnar. Og þá værum við illa
undir þaö búnir, ef þeim erlenda
gjatdeyri, sem nú safnast fyrir,
hefði verið varið til óþarfa vöru-
kaupa í stað þess, að nota hann,
að einhverju leyti að minnsta
kosti, til þess að greiða skuldim-
ar við útlönd og bæta á þann
hátt aðstöðu, okkar til að hefja
verklegar framkvæmdir á ný,
þegar verðlag á erlendum mark-
aði gerir það mögulegt.
En svo mikimri rétt, sem slík
hugsun á á sér, þá væru hins
vegar lítil hyggindi í þvi, að
iáta undir höfuð leggjast að
birgja landið upp að brýnustu
nauðsynjavörum og öðru því,
sem' beinlínis er vöntun á. Verð-
lag á öllum vörum er stígandi á
erlendum markaði, og það má
ganga út frá því sem sjálfsögðu,
að dýrtiðin haldi áfram að vaxa
meðan strfðið stendur. Það væri
því meira en misráðið, að fresta
þ\)í að óþörfu, þegar nægur er-
lendur gjaldeyrir er fyrir hendi,
að birgja landið upp að nauð-
synjavöru, þangað , til hún er
ennþá stigin stórkostlega í verði
erlendis. Og það er heldur ekki
sjáanlegt, hvað ættí að vera þvi
tíl fyrirstöðu,-að gefa nú þegar
út aukin. leyf i fyrir innflutningi
frá Englandii á nokkrum öðrum
vörum, sem vitað er, að beinlínis
er vöntun á, jafnvel þótt þær
teljiist ekki til allra hrýnustu
nauðsynja. Ef slíkum innkaupum
verður frestað, er, eins og nú
hO’rfir, fyrirsjáanlegt, að.við yrð-
um innan skamms að kaupa vör-
Urnar miiklu dýrari, svo miklu
dýrari, að það gæti þýtt inillj-
ónatap fyrir landið.
Tíminn virðist ekki vilja neita
því, að æskilegt væri. að birgja
landið upp að brýnustu nauð-
synjavörum, svo sem koltun, olíu,
salti og kornvörum, áður en þær
stíga meira: í verði erlendis. En
hann bendir réttilega á það, að
ekki muni vera hægt að auka
innflutning á þeim vöruun nú,
nema því að eins að ríkið tæki
fcann í síraar hendur, þar eð inn-
flutniingurinin á þeim sé frjáls iog
verzlunarfyrirtækin vilji ekki á
eigin ábyrgð draga að sér ímeiri
birgðir af þeim, en þau hafa j>eg-
ar gerf.
En hvers vegna j>á ekki að
taka upp landsverzlun á mý?
Verður það ekki að teljást tíma-
bært, þegar viðurkennt er, að það
sé eina leiðin til þess að birgja
landið upp að nauðsynjum áður
en þær stíga enn í verði erlendis,
og spara því á þann hátt stórfé
— ef til vill miiljónir króna?
Hver getur réttlætt það fyrir
þjóðinni, að vera .á mióti lamds-
verzlun umdir slíkum krimgum-
stæðum?
Okbor ber sjáltnm að stjórna
nmferðimii á veonnam.
»
WIH megnm ekki með hirðuleysi
gefu iilefMi fll þess §gripii$ sé
fram ffyrir hendumar á okkur.
-------4------
YRIR NOKKRU SÍÐAN bar það við, að brezkur lög-
reglumaður tók að sér að stjórna umferðinni í mið-
bænum. Lögreglan hafði ekki beðið um þetta og kom það
því henni algerlega á óvart. Samtal fór fram milli lögreglu-
stjóra og brezks foringja, sem hafði gefið lögreglumannin-
inum skipunina um að taka í sínar hendur stjórn umferð-
arinnar, og að því loknu hætti hinn hrezki lögreglumaður.
Þetta atvik vakti mikið um umferðina og því ekki nema
tal. Við óskuðum eltki eftir skiljanlegt, að brezkir lögreglur
þessari hjálp hinnar hrezku þjónar tækju að leiðbeina, er þeir
íögreglu. Við óskum að fá að
halda áfram að stjórna um-
ferð á vegum landsins og vilj-
um ekki að neitt erlent vald
komi þar nærri. Hinsvegar
viljum við gjarna hafa sam-
vinnu um-þetta mál við hið
hrezka setulið, fyrst það er
hér á annað horð um stund-
arsakir, og ekki sízt vegna
þess, að það eykur stórkosí-
lega umferð um alla vegi.
sáu að islendingar gerðu það
ekk'i.
En hvers vegna er allt þetta
sleifarlag? Okkur verður að vera
það ljóst, að við megum ekki
láta af hendi mininsta snefil af
rétti okkar, nema gegn því valdi,
sem við getum ekki rönd við
reist. Við venðum að sýna, að við
emm vakandi um öll okkar mál.
Ef við gerum það, þurfum við
ekki að óttast að gengið verði á
rétt okkar meira en orðið er meö
landsetnimgu erlends herliðs hér.
Það er einmitt mjög þýðingar-
mikiÖ, að við höld’um áfram að
ráða á okkar eigin vegum og
stjóma eftir okkar eigin umferða-
regluim.
En til þess að við getum það
áfram, eins og hingað til, verð-
ur að hafa röggsama stjórn á
þessum málum, eti ekki sleifar-
lag og hirðuleysi.
Ui 13 hDDdrað verhamenD egbygg-
ingamenn vinna bjá Bretnnnm.
-----4-----
Um 140 pásimd krémiir greidd*
ssf viknlega i vinnólaun.
Rógur kommúnista alveg tiihæfulaus
En til þess að við getum hald-
ið því valdi, sem okkur ber. á
okkar eigin vegum, eins og nú
er ástatt, þurfum við að vera
stjómsamtari en við erum. Á þetta
brestur stórkostlega, og ber þar
að sama brunni og um ýmislegt
annað.
Fyrir ári síðan, eða svo, var
lögneglan látin hafa strangt eftir-
liit með allri umferð hér í 'hænum.
Mestu umferðatíma dagsins stóðu
Iögregluþjónar á gatnamiótastein-
uin og stjómuðu umferðdnni.
Þetta jnæltist vel fyrir þá. Þessu
er nú alveg hætt, og hefir engin
skýring fengist á því, hvernig á
]5ví stendur. öllum hlýtur hins
vegar að vera Ijóst, að ef nauð-
Syn var á því, að stjórnla umferð-
inni hér í bæ.iniuimi í fyrra, þá er
margfalt meiri nauðsyn á því nú,
því óhætt er að gera ráð fyrir
þvi, að umferðin hafi að minmsta
kosti aukizt uim þriðjuing við
koimu hins brezka setuliðs.
Um j>essar mumdir er verið að
malbika kafla úr Elliðaárvegi og
Hafnarfjarðarvegi. Þetta veldur
því, að umferð er beint að nokkru
leyti út fyrir vegina. Brezkir lög-
regluþjónar tóku upp hjá sjálfum
sér að stjórna j>essu einjn morg-
uninin. Athygli lögreglunnar hér í
bænurn var beint að j>essu, og
skipaði hún íslenzkan lögreglu-
þjón, eða lögregluþjóna, til að
taka við þessu starfi. En svo
virðist, að einhver afturkippur
jhafi koraið í það, því að minnsta
kosti á tímabili, tóku Bretar
aftur þetta leiðbeinirigarstarf í
sínar hendur. Vitanlega var á
báðum þessurn stöðum mjög
nauðsynlegt að leiðbeina um
EINHVER auðvirðileg-
ustu skrif, sem nokk-
urntíma hafa birst í íslenzku
blaði eru í Þjóðviljanum í
morgun.
Er reynt að læða því inn
— að þremur nafngreindum
mönnum sé um það að
kenna, að verkamenn fá
nokkuð seint greiðslur fyrir
vinnu sína hjá hrezka setu-
liðinu og að ýmsir, verlta-
menn telji, að misfellur hafi
verið á því «ftð uppgjör þeirra
hafi verið nákvæmlega rétt.
En Þjóðviljinn notar hina
gömlu aðferð rógberarma. HaUn
segir: „ ... en við vitum ekki
hvort j>etta ,er satt. . .. Það er
ekki að kenna Bretum ^-r alt
bei>dir til þess, að þetta sé þess-
um þremur mönnum að kenna.
Sjálfsagt er, að réttarrannsókn
fari fram.“
Þárinig tala þeir, sem hafa til-
hæfulausau róg að fastri iöju.
Sannleikurinn er sá, að verka-
menn eru óámægðir yfir þvi, hve
seint þeir fá vinnulaun sín greidd.
Um það hefir enginn íslenzkur
maður nein ráð. Það hefir lífca
komið fyrir, að verkamenn telji
sig ekki hafa fengið réttar
greiðslur. Ástæðurnar fyrir því
eru aðallega tvær: Verkamenn
hafa byrjað vinnu og hætt í
vimnu, án þess að j>eir hafi vitað
gjörla um það sjálfir, hvort þeir
hafi verið skráðir eða afskráðir
úr vinmmni. Þannrg mun í ein-
stökum tilfelium niökkuð hafa
fallið úr af vinnutímamum hjá
fáum verkamö'nnum, en þetta er
vitanlega alger undaintekning —
einda fengist leiðrétt í fiestum
tilfellum. Hin ástæðan er þessi.
Þannig hefir verið unnið, að
tekmir eru tveir kaffitímar, 15
'mínútur í hvorf skipti. — Bretum
ber að greiða tvöfalt fyrir þessa
kaffitíma — og þeir hafa gengið
jnn á það, en af einhverjum á-
stæðum veldur þetta alltaf rugl-
imgi hjá þeim.
Forstöðumaður Vinmtmiðlunar-
skrifstofunnar, Kristínus Arndal,
sem er einn jreirra manna, sem
Þjóðviljinn er að rógbera, hefir
undanfarið uinnið kvöld eftir
k,völd og stundum fram undir
morgun að því, að koma reglu
á þetta riieð fulltrúum Breta.
Fyrir þetta starf hefir hann eng-
in ómakslaun fengið, iog heyrir
það þó ekki undir starf hans á
vinnumdðlunarskirifstofunni. Er
það því svívirðilegra af blaði
kommúnista að vera að reyna að
korna af stað rógi um hainn út
af þessu.
Þá skal það tekið fraan, að
Sigurður Jóhannesson afgreiðslu-
maður Alþýðublaðsins hefir vit-
anlega engin áhrif á greiðslu
vinnulauna til verkiamanna eða á
viinnufyrirkomulagið. Það, sem
Þjóðviljinn segir ,um hann í {>essu
sambandi, er tilhæfulaust með
öllu.
Siggeir Vilhjálmsson hefir aldr-
ei samið eina einustu vimnu-
skýrslu fyrir Breta, iog eru ósann-
indi pg rógur kommúnistasnepils-
ins um hann því jáfn tilhæfu-
laus. (Frh. á ,4. síðu.)