Alþýðublaðið - 16.10.1940, Blaðsíða 2

)
MÍÐVIKUDAGUR 16. OKT. 194« AL§»Ýf£UBLA@i®
kildinganesskolinD.
Börn, búsett í Grímsstaðaholts- og Skildinganesbygð,
fædd árin 1926—1932 (að báðum árum meðtöldum), mæti
við skólahúsið, Baugsveg 7, sem hér segir:
Fimm elztu árgangarnir (börn 9—13 ára) mæti föstu-
daginn 18. okt. kl. 1.
Tveir yngstu árgangarnir (börn 7 og 8 ára) mæti sama
dag kl. 2.
Skólaskyld börn, sem flutt hafa í skólahverfið síðustu
mánuði, og ætlað er að stunda nám í Skildinganesskóla í
vetur, mæti sama dag kl. 3.
Börn mæti til læknisskoðunar laugardaginn 19. okt.:
Drengir 10 ára og eldri kl. 8 f. h.; yngri drengir kl.
9 f. h.
Stúlkur 10 ára og eldri kl. 10 f. h.; yngri stúlkur kl.
11 f. h.
Gjald vegna læknisskoðunar 50 aurar.
Skildinganesskólanum, 15. október 1940.
Arngrímur Kristjánsson.
•____)___________________________________
Reykjavík — Þingvellir
Ferðir til Þingvalla í þessum mánuði alla miðvikudaga,
laugardaga og sunnudaga. Frá Reykjavík kl. IOV2 árd.
Frá Þingvöllum kl. 6 síðd. Athugið breytinguna á burt-
farartímanum. — Valhöll er opin.
Steindór Sími 1580.
FasteiðBaeigendafélag Reykjavíknr
heldur félagsfund í Varðarhúsinu annað kvöld kl. 9.
Til umræðu:
1. Húsaleigulögin.
2. Félagsmál.
Félagar, fjölmennið og sýnið félagsskírteini við
innganginn. Nýir félagar geta innritast í félagið hálftíma
fyrir fundarbyrjun. STJÓRNIN.
SAMTAL VIÐ SKIPSTJÖRANN
Frh. af 1. síðw.
um nokkrum, sem Bretar höfðu
reynt að kasta sprengjum yfir
þrem idöig#*m áður. Höfðu- sprengj-
wrnar falliö ör&kammt frá geym-
ununi, og enn fremtir aðrar rétt
hjá gistihúsi því, er Þjóðverjar
hafa aðalbækistöðvar sínar í, og
sprengt í pví allar gluggarúð-'
ttrnar. Var nú skipt um varð-
menn í Esju og landhermenn
íetfir í stað sjöliðanna.
Daginn eftir feomu menn frá
þýzkn flotastjóminni um borð til
okkar og athuguðu pappíra skips-
Íns og þess hátta'r. Fór ég síðan
í land og fékk leyfi til þess að
tala til sendiráðs íslands í IStokk-
hólmi. Fékk ég að tala frá skrif-
stofu, pjóðverja og á íslenzku og
náði prem samtölum á rúmum
klukkutíma, en síðari símtöl frá
símastöðinni tóku mig 5—8 tíniai
og varð ég þá að tala norsku
eða þýzku.
Þjóðverjar tóku okkuir vel í
Þrándheimi, og fékk skipshöfnin
öll landgönguleyfi eftir vild að
fyrsta djegi loknwm til kl. 11 á
kvöldin. Gátum við farið allra
okkar ferða óáreittir með því
einu skilyrði, að enginn yrði ölv-
aður. Viðkomandi yfirvöld kváð-
ttst gera allt, er í þeirra valdi
stæðd til þess að tefja skipið sem
allra minnst og sögðust vera
hissa á, að þeir hefðu enga til-
kynningu fengið um för þess.
Á fjórða degi ki. 4 siðdegis kom
síðan opinbei’ tilkynning frá Ber-
lín um, að við mættum halda á-
fram förinni. Var þetta laugar-
daginn 28. sept. Var skipinu þá
þegar haldið af s'nð út í skierja-
garðinn og legið þar um nðtt-
ina til öryggis, ef Bretar kæmu
með sprengjur sínar, því sagt var,
að þeir hefðu fyrir sið að heim-
sækja hernaðarstöðvar Þjóðverja
í Þrándheimi á hverri sunnudags-
nóttu. Kl. 530 á sunnud. var síð-
an haldið áfram ferðinni, með
leiðsögumanni vegna tundurrlufla
haattu, þangað til komið var út af
Halten. Þaðian var hald'ið 150
sjómilur þvert til hafs og síðan
norður með Noregi.
Ot af Halten sáum við eitt
tundurdufl með stórum homum
á reki og tvö önn'uf nokkru
norðar. Ekki sáum við nein önn-
ur tundurdufí. En í Þrándheimi
fékk ég upplýsingar um, að Rúss-
ar hefðu lagt út tundurdufl á
svæði einu skammt undan Pet-
samo.
Ferðin gekk ágætlega norður
til Petsamo. Við átturn von á
hafnsöigumanni yið Vuorminvita,
en hann feom ekki; og sigldum
við því leiðsagnariaust inn fjörð-
inn, enda hafði ég fenigið ná-
kvænt sjókort af honum í íNloregi.
Kotnu'in við síðan ti-I Liinahamari
kl. 11 á miðvikudagsmorgun þ.
2. okt. og höfðwm þá farið 1800
sjómílwr að meðtöldum kröknum
til Þrándheims.
Biðum við síðan eftir farþegun-
um til föstudagskvölds og lögð-
umi af stað frá Liinahamari á
laugard. kl. 5,45 síðd. Sigldium
við fytrst í vestur á 71. breíddar-
giráðu, þaingað til eigi var eftir
nema. ein dagleið til Jan Mayen.
Þá var siglt á 2. lengdargráðu
vesturlengdar suður til Shet-
landseyja með >stefnu vestan víð
Eyja'mar og síðan til Kirkwall.
Mun einhver annar segja yður
nánar frá þeirri ferð, og læt ég
því þessari sögu lokið. Aðeins
vil ég taka fnam, að sfeoðuu á
vegabréfum og skipsskjöLum
gekk þar mjög greiðlega.“
— Hvað var hraði Esju á leið-
inni og hvað fórað þér alls marg-
ar mílur?
„Meðalhraðinn á útleiðinm var
um 14 mílur á klst. og heim ffin
13\/i> -mála. Leiðin til íslands ffin
Ktirkwall varð um 2250 mílur,
þaunig, að alls hefir Esjia farið í
ferðinni um 4050 mílur," svarar
skipstjórí.
FRÁSöGN finns jönssonar
Frh. af I.. síðu.
blómarós móttökurnar með því
að opinbera trúlofun sína með
eínum leiðsögumanninum —
kvöldið áður en farið var frá
Stokkhólmi.
Bíðu menn nú milli vonar og
ótta eftir fregnum um Esjuy
þangað til á sunnudag, 29. sept.,
að skeyti kom frá skipstjóran-
um, um að skipið hefði lagt á
stað frá Þrándheimi þá um
morguninn. Gerði hann ráð
fyrir að koma til Petsamo á
míðvikudag, en þar eð engi'r-
möguleikar eru á gistingu fyr-
ir svona stóran hóp á neinum
einum stað frá Stokkhólmi til
Petsamo, var ákveðið að fára
eigi á stað fyrr en Esja vseri
komin á ákvörðunarstaðinn.
Lagt var á stað frá Stokk-
hólmi miðvikudaginn 2.. ok.t. kll.
12.30 e. h. í aukalest, sem ein-
göngu var send með okkur
landana. Voru þetta mikil þæg-
indi því mjög’ mikil þrengsli
eru þarna í járnbrautarvögn-
unum vegna hinna miklu her-
flutninga til Norður-Svíþjóðar.
Hádegisverður var snæddur áð-
ur en lagt var af stað, en
smurðu brauði og mjálk útbýtt
í lestinni seinna um daginn.
Dumbungsveðrinu og súld-
inni, sem' verið hafði flesta dag-
ana meðan dvalið var í Stokk-
hólmi, var nú aflétt. Það var
komið sólskin og bjartviðri. —
Bærinn brosti við okkur að
skilnaði og það fór vel um okk-
ur í lestinni. Þó löng leið væri
fyrir höndum, glæddust vonirn-
ar um að komast heim, skapið
léttist með hverjum kílómetra,
sem lestin þaut áfram og menn
skemmtu sér við söng og hljóð-
færaslátt.
Leiðin norður Svíþjóð er ynd-
islega fögur, haustfölvir skógar
í margvíslegum skrautlitum
prýða hæðir og dali, en víða
blasa við blikandi vötn eða
blómleg bændabýli og sveita-
þorp. Eftir því sem norðar
dregur, verður skógurinn smá-
vaxnari og birkið í miklum
meirihluta. Jarðvegurinn verð-
ur hrjóstrugri og bændabýlin
smækka. Þarna norður frá er
venjulega kyrrð og friður, en
nú má víða sj,á vélbyssubyrgi
á hæðunum meðfram veginum
og: sænskir hermenn eru á
hverri járnbrautarstöð. Is-
lenzku stúlkurnar syngja fyrir
þá, þegar lestin stöðvast, en
þeir yngstu þeirra brosa feimn-
islega og veifa með hendinni í
kveðjuskyni..
- Um nóttina. var ekið í svefn-
vögnum. Morguninn eftir að,
farið var frá Stokkhólmi stað-
næmdist. lestin eina klukku-
stund í Boden og var þar
snæddur morgunverður. Landa
mærabærinn Haparanda er um
1300, km.. frá Stokkhólml Tók.
ferðin þangað 28 klukkustund-
ir. Vegabréfaskoðun. og tollskoð
un átti að fara fram £ Hapar-
andá og Finnlandsmegin í Tor-
nio. Komu. sænskir embættis-
menn í lestina tveim tímum áð-
ur en komið var til Hapar-
anda í smábæ einum, er Kar-
ungi heitir: Sendiráð. íslanlds
í Stokkhólmi hafði óskað þess,
að skoðun þessi yrði eigi förinni
til' tafár og tóku bæði; Svíár og
Finnar fúllt tillit til þessara.
óska. Engin skoðum fór fram á
vegabréfum einstaklinga og
eigi heldur á farangri. Skoðun
þessi, sem alla jafna hefði tek-
ið nokkrar-klukkustundir, varð.
því eigi til neihnarr tafar.
I Tornio var snæddur heit-
ur matur. Var hópnum skipt í
tvennt, annar helmingur hans
fór í gistihús bæjarins, en hinm
helmingurinn' í Skyddskáren,
svo heitir Hús finnsku „Lott-
anna“,. tóku þær,- Mð,’ bezta við
okkur: ,
Ekið við kertaljós.
Klukkan 8:20) um kvöldið var
síðan lagt af stað- í aukalest fSrá
Tornioi til Revaniemi. Leiðin er
ekki nema 130: km., en tók ofck-
ur- þó' rúmar 4’ klukkustundir,
því bæði þurfti. oft að þíða á
brauti'nnsii vegna umferðaar og
eins ganga lestirnar hægt, því
eigi er öð'rú að brenna en trjá- 1
vi®..
Gasljós var í nokkrum vögn-
tmum,. en kertaljós í öðrum, —
sem gripið hefir verið, til í neyð,
því óvenjulegt er, aðj svo maxjgt
fólk fari þessa leið í einu. —
Heldur var lítið um kertiu og
hrunnu þau brájtt út. Sátu
menn nú í myrkrinu, en þó
komið væri fram á háttatíma,
var skapið hið bezta; kunnui
margir myrkrinu vel, og
skemmtu mema sér við söng ©g
hljóðfæraslátt. Viðarkolaofnar
eru í vögnunum og var einn
þeirra óþéttur. Kom í minn
hlut að finna lestarstjórann og
gera honum s.kiljanlegt, að
nokkrir farþeganna væru að
andast vegna gaseitrunar, . en
aðrir að sofna Ssökum Ijósleys-
is. Ekki tala^i eða skildi lest-
arstjórinn neitt mál, sem ég
kunni. Gekk þó sæmilega að fá
hann til að athuga ofninn. Ég
bara greip fyrir nefið, gretti
mig og lést vera að hníga nið-
ur. En þegar að kertunum kom
tók málið að vandast.. Ég
teymdi karlinn að útbrunnu
kerti, en hann bara hrissti höf-
uðið. Skildist mér þá að hann
hefði engin kerti. Ég reyndí
að semja víð hann um að fá
nokkur kertí, heldur en engin
og nefndi sex, því hærra kann
ég ekki að telja á finnsku, en
hann kom með þrjú og sagðist-
ekki eiga meira. Ur þessu bætti
hann þó nokkuð, rétt áður en
komið var til Rovanemi kl. 1.30
um nöttína.
Vorum við þá komin til höf-
uðstaðar Lapplands, sem llgg-
ur rétt við heimskautsbauginn,.
eins og Hornbjarg. Þar er'
nyrzta járnbrautarstöð Finn-
lands og ur því tekur við ís-
hafsvegurinn, sem er 531 km..
á lengd' og endar í Liinahamari,
þar sem E'sja átti að taka okk-
ur. Sá hlutí Finnlands' er Lapp-
land'; nefnist er 100.000 ferkíló-.
metrar að stærð, eins og ísland
— og íbúarnir aðeins 45 000. í--
búatala Kovaniemi er venju-
Iega um 0000, en nu: £ ár hefir-
þeim fjölgað að mun, vegna
hinnar miklu umferðar til Pet-
samo, en sver heitir nyrzta her—
að Lapplands. Hafnarbæirnir í
Petsamo Liinahamari og Tri-
funay lTggja með 10 km. milli-
bili h.u.b. á 70 gráðu n.l. br. —
Þar sést söl eigi alla nöttina' frá
22. maí tiT 23. julf. Hafnir þess-
ar eru íslausar allt árið, þótt
norðarlega; séu.. Meðalhiti'
sumarsins þarna norður frá er
um 10° C. og meðalhiti að vetr-
inum er um 6° C„ en þegarfrá
sjö' dregur; er mismunur hita
og kulda miklu. meiri. Snjor-
liggur venjulega á jörðu frá
því í október lok og þarrgað til
í maíbyrjun. Ekki eru nema;
5'/ af íbúum þessa héraðs:
Lappar.
(Fraanhald ferðasögunnar hirt-
ist á- moiguni)
SAMTAL VIÐ SENDIHERRA-
FRCNA
þakkað möttökurnar í Stokk-
hólmi og umhy'ggjú: skiþshafnar-
innaf á Eísju. Yfirleitt tökst öll
þessi mikla ferð miklu betur en;
við þorðum jafnKel að vana."'
amgsmiD;
RiMISIWS
Yi
M.s „Esja“
fer ausíur um fand í hringterð
næstkcnnandi faugardag. (Burt-
ferðartíminn nánar- auglýstur
síðarf.
Á leið tíl Akureyrar kemur
skjrpið á allar venjulegar áætl~
uwarhafnir, en úr þvi aðeins á
Sigluf jörð, ísaf jörð og Patreks-
fjörð. Tekið verður á móti
flutningi á morgun, fimmtu-
dag.
SÍMANÚMER
Bókaútgáfu Menningarsjóðs er
‘ 3652.
KAUPI GULL og silfur
hæsta verði. Sigurþór, Hafnar-
stræti 4.
Stúlkur geta fengið ágætar
vistir. bæði í bænum og utan
bæjarins. Uppl. á Vinnumiðl-
unarskrifstofunni í Alþýðuhús-
inu. Opið milli 2 og 5, Sími
1327.