Alþýðublaðið - 28.10.1940, Blaðsíða 3

---------MÞÝÐCBLAÐIÐ ----------------------
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2.50 á mánuði. 10 aurar í lau' a
AIjÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
Uppsogn samninganna.
BLÖÐ Sjálfstæðisflokksins
sögðu nýlega og notuðu
jaað til árása á Alþýðuflokkinn
og Alþýðublaðið, að Alþýðu-
sambandið og blað þess væru
að hvetja verkalýðsfélögin til
að segja upp kaupsamningum
sínum við atvinnurekendur og
með þessu væri Alþýðuflokkur-
inn að ýta undir dýrtíðarkapp-
hlaupið.
í fyrsta lagi er það ekki rétt,
að Alþýðusambandið hafi bein-
línis hvatt verkalýðsfélögin til
að segja upp samningum, þó
að stjórn þess muni hinsvegar
telja alveg sjálfsagt af félögun-
um að segja,. þeim upp. Al-
þýðusambandið hefir hinsvegar
fyrir alllöngu birt aðvörun til
verkalýðsfélaganna og vakið at-
hygli þeirra á því, að samning-
um verði að segja upp fyrir
næstú mánaðamót, ef féliigin
vilja fá breytingar á kaupgjaldi
sínu. Það var einnig bent á
það, að þau félög, sem ekki
gerðu þetta, yrðu að sætta sig
við .sama kaupgjald eftir nýjár
og þá væri ekki hægt að segja
samningunum uþp nema með
þriggja mánaða fyrirvara.
í öðru lagi er það alveg frá-
leitt að halda því fram að
verkalýðsfélögin hafi ýtt undir
dýrtíðarkapphlaupið. — Kaup-
gjaldið hefir verið lögbundið,
og það hefir heitið svo, að
dýrtíðin réði því hvað kaupið
hækkaði ársfjórðungslega. —
Verkalýðsfélögin hafa því eng-
an þátt átt í hinni vaxandi dýr-
tíð. Þeir, sem hafa valdið henni,
standa miklu nær Sjálfstæðis-
flokknum og Framsóknar-
flokknum en Alþýðusamband-
inu eða verkalýðsfélögunum.
Verkalýðsfélögin hafa hins-
vegar sýnt það undanfarnar
vikur, að þau búa sig ákveðið
undir það, að berjast fyrir að
gera verkalýðsheimilunum
kleift að mæta dýrtíðinni, sem
helt er yfir þau. Öll stærstu
verkalýðsfélög landsins hafa nú
þegar sagt upp samningum sín-
um og eru nú þegar reiðubúin
til nýrra samninga. Þá þetta er
ritað, er aðeins vitað um nokk-
ur smærri félög, sem enn hafa
ekki sagt upp samningum sín-
um, en gera má fastlega ráð
fyrir því, að þau segi samning-
unum upp fyrir næstkomandi
föstudag, til að forðast að lenda
í sjálfheldu með þau kjör, sem
félagar þeirra eiga nú við að
búa.
Það er öllum nú þegar aug-
Ijóst, að fyrir dyrum standa
einhverjir stærstu og merkileg-
ustu samningar um launakjör í
landinu, sem nokkru sinni hafa
farið fram og þá jafnframt, ef
svo mikið ber á milli, að samn-
ingar takast ekki friðsamlega,
lang stærsta og víðtækasta
launadeila, sem nokkru sinni
hefir verið háð hér á landi.
Það er einkenni tíma, eins og
þeirra, sem við nú lifum á, að
stéttabaráttan færist mjög í
aukana. Á aðra höndina er gíf-
urlegt auðsafn einstakra manna
og félaga, sem ráða yfir at-
vinnutækjunum, en á hina
vaxandi dýrtíð og því raun-
verulega fall peninganna, sem
sérstaklega kemur hart niður á
fátækari stéttunum, sem ein-
göngu lifa á vinnu sinna handa,
og ekkert hafá annað að selja.
Báðar þessar ástæður eru ein-
mitt nú fyrir hendi í hinu ís-
lenzka þjóðfélagi, má til dæmis
fullyrða, að auðsöfnun einstakra
manna og fámennra stétta hafi
aldrei í sögu landsins orðið jafn
gífurleg á svo skömmum tíma
og nú er.
Verkalýðsstéttirnar óska alls
ekki eftir hörðum launadeilum
við atvinnurekendur. En þær
vita, að réttur þeirra til að á-
kveða kaup sitt er helgasti rétt-
ur þeirra og að það veltur
fyrst og fremst á þeim hvort að
auðsqfnun einstaklinganna
verður til þess að verkalýður-
inn verður enn meira arð-
rændur en áður.
Það er fyrir fram hægt að
ganga út frá því sem gefnu að
verkalýðurinn muni í þeim
samningum, sem fyrir dyrum
standa verða 'mjög samtaka og
það er von manna, að atvinnu-
rekendur taki þannig í kröfur
hans, að ekki komi til langvar-
andi launadeilna.
Fittings
fyrirliggjandi.
J. ÞorlákssQH & Norðmann
Sími 1280.
'_________________________
% '
Tímarit iðnaðarmanna,
4. hefti 13. árgangs er nýkomið
út. Efni: Fimm hundruð ára af-
mæli prentlistarinnar, eftir Hall-
björn Halldórsson, Kjötgerðið,
Lög og breytingar á lögum frá
síðasta alþingi, Iðnaðarfram-
kvæmdir í Kelavík 1930, At-
binnubyggingarþörf byggingariðn-
aðarmanna o. m. fl.
Dr. Símon Jóh. Ágústsson
flytur háskólafyrirlestur á
morgun kl. 6 í 3. kennslustofu Há-
skólans. Efni: Undirvitund. Öllum
heimill aðgangur.

MANUDAGUR 28. OKT. 194«
Hinar bölvuðu staðreyndir
EINS og vænta mátti urðu
um það nokkrar deiiar,
hver naiuðsyn var á hækkun kjöts
og mjólkur. Hafa neytendur al-
rnennt andmæit hinium síðustu
verðákvörðunum og bent til sí-
vaxandi dýrtíðar og jafnframt
skýrskotað til beinna og óbeinna
lofiorða um, að verðiagi innlendra
nauðsynja myndi stillt mjög í
hóf. Meirihluti hinna stjörnskip-
uðu verðlagsnefnda, sér í liagi
Kjötverðlagsnefnd, hins vegar
haldið fram, að vegna auikins
kostnaðar við framleiðsluna muni
bændurn ekki af veita þeirrihækk
wn er gerð var á þessum vömrn,
og að þrátt fyrir allar hækkanir
miuni kjöt og mjóMlk hinar ö-
dýriustu vörur, er um geti, og
örýgstar í bú a-ð leggja.
Eins og kunnugt er, er ínéiri-
hluti þeirra nefnda er öllu ráða
uim verðlag á vöruni þessUm í
heildsöIU: og smásölu, skipaðar
Framsöknarmönnum og þvi ekki
að undra þó köldu andi til þeirra
blaða og fiokka, sem dirfast að
hafa á þessurn málum eigin skoð-
u-n og láta hana í Ijós. Þannig
hafa t. d. öU rök neytenda ver-
ið gersamlega sniðgengin,
hversu hógvær sem þau hafa ver-
ið og athyglisverð, en þess í stað
að þeim dróttað kotungshætti í
aðdráttum sínuim og búsílögum
og óspart að bændurn haldið, að
all-t sparnaðarhjal bæjarbúa og
kvartanir yfir verðlagi innléhídr-
ar nauðsynja- og framleiðsluvöni
sé af óvild einni í þeirra garð
og vanþekking á högum og þörf-
Uim landbúnaðarins. Jafnframt
þessiuim sl-eggjudómum og getsök
um er því svo ókaft veifað, að
myti bændtór ekki við „fraim-sýni
og uimhyggju“ Fr-am-sóknaTfliokks-
ins, sem vegn-a heilagrar innblás-
innar köllunar sé ávalt á varð-
bergi uin hagsmuni þei-rra í smáú
og stórU', myn-du þeir á örfámn
á-rum verða ánauðug og kú-guð
st-étt. HtekkjUið é galeiðuim is-
lenzkra fjárplógs- og yíirstéttá--
mamna.
Þar eð ráða má í, að meðal
forráðamanna FramsóknaTflokks-
ins sé mikið upp úr því lagt
að rótf-eua þá skoðun mieðal
bænt'a, eía jafnvel um fullkomið
stefnuskráratriði að ræða, er ekki
von að- byrlega horfi fyrir rök-
ræðwm né ábendingum Um það,
er miður kann a-ð fara í fnam-
kvæmd afurðasölulaganna, en
þa-ð er æriið margt og auiglijóst,
leikum jafnt og lærðum. Þrátt
Eftir Alexander Guðmundsson
fyrir það vil ég þó freista þess
að benda hinum „útvö;Iidu“ á
nokkrar sta-ðreyndir í kjötanálinu.
Staðreyndir, sem jafnframt því
a-ð varpa Ijósi yfir það, hvert
verulegur hluti þess verðs renn-
uir, sem kreist er undan nöglum
bæjarmianna fyrir kjöt og kjöt-
vöiruir, sýna ótvírætt hver heil-
indi fylígja- orðum og gjörðum
þessara manna og við hvað
,,bændaumhyggj an ‘ ‘ r-aunverulega
takroarkiast þ-ar s-em svo vil-l til
að umgetnar staðreyndir bliasa
vtð áþeim vettvamgi, er þeim
Framióknarmönnum ættu að vera
hæg heim-aitökin uim tiltektir all-
ar og umsýslu. Hér er sem sé
átt við sláturhús landsins, beggja
jafnt, kauipmanna og kaupféllaga,
sem ein hafa til’ þess leyfi og
liögvernduð réttindi aið anniast
slátrnn sauðfjár og sölu þeirra
afuirða er til fballa og jafnflramt
fullan sjálfsákvörðunarrétt um
kostnaið allan. Eru ineð öðr-um
orðum., e-in urn það, við hvern
enda trogisins þ-au skuli sér sæfi
kjós-a. Ræður af líkum, að þau
miuni sjá sínu-m hlwt Itorgið, enda
hefir sú reyndin orðið. Vil ég
þeirr iskoðun minni til stuðnings
hirta nokkrar tölur úr verðskrá
sláturhúsainna, er nú gildir, um
útborgað verð lál bæn-da Og heild'
söluverð til neytenda, en það er
alit annað verð og minna en ætla
mætti með tilliti til ákvö-rðunar
kvjötverðliagsnefndár. Er dæmið
feikið af sölu dilka-kjötis í I. v-erð-
flökki. En heil-dsöiuver-ð þess yar
ákvéðið fcr. 2,10 pr. fcg. nú á
þes-su hausti.
Greitt til bænda:
Kr. 1.70 til 1.75 pr. kg. kjöt.
Kr. 1.90 til 2.00 pr. kg. mör.
Kr. 2.00 til 3.00 pr. slátur.
Kr. 0.00 , görn.
Heildsöluv. sl.húsanna:
Kr. 2.15 pr. kg. kjöt.
Kr. 2.50 pr, kg. mör.
Kr. 4.00 pr. stk. slátur.
Kr. 1.00 pr. stk. görn áætlað.
Slátrunark. og verðjöfn.gj.
Kr. 0.40 til 0.45 pr. kg. kjöt.
Kr. 0.50 til 0.60 pr. kg. mör.
Kr. 1.00 til 2.00 pr. stk. slátur.
Kr. 1.00 (áætlað) pr. stk. görn.
Hve mifcill áætla-ður slátrunar-
(kostnaður er í naiun og veru verð-
ur þó enn ij-ósara, sé hann r-eikn-
aiður út pr. meðal liamb.
Slátrunarkostn. og verðjöfnunargjald á lambi með 15 kg. kjötþunga:
Slátrunarkostn.
Heildsöluv. sl.húsanna: & verðjöfnunargj.
25.50 kr. 32,25 kr. 6,75
2,00 — 2,50 — 0,50
3,0,0 — 4,00 — 1,00
0,00 — 1,00 — 1,00 áætlað
30.50 — 39,75 — 9,25
Greitt til bænda:
15 kg. kjöt kr.
1 — mör —
Slátur
Görn —
Alls —
Eins og sjá má af þessu lætur
nærr;i að s-láturhúsin taki þriðja
hvem dilik í áætlaðan slátrun-a-r-
kostnað nxiðað við útborgunar-
ve-rð ti-L bænda- og að því er
virðist með fu-IIu saimþykki kjö.t-
verðiagsnefnda-r1, ef ekfci í beinu
samráðii við hana. Eru þetta æri-n
vamhÖld á fé landsmanna og ó-
hætt a-ð fullyrða, verði n-efndinni
■ ekkii flökurgjarnt af, muni hún
heilli fyrir brjósti en al-mennt
gerist.
Ég s-é ekfci ástæðu til að rekj-a
hér fleira þessum málum viðkom-
andi, svo sem smásöluálagningu
á einstaka hluta kjötkroppanna,
namgiáta flokkwn, frystihúsk-ostn-
a-ð o. fl. Allt má þetta betur
fara og -eru bændum þun-gar bu-
sifjar eins og nú horfir og ský-
laus sönnun þess, að skemmra
er á veg -komið skipuilaigi afurða-
sölun-nar, en ætla m-ætti, eftir
ma-rgra ára starf að opiinberri
íhlutun. Það er þetta, meðal
ma-rgs annars, er að þessum mál-
um lýtur, sem neytendum þykir
ílt við að búa, en ekki það, að
þeir g-eti ekki un-nt bændum að
IpEjiðitt í hlað sin-n gildasta bagga.
Alexander Guðmundsson.
)ööööOöööOOO<
Munið
hina miklu
verðlækkun
á sykri og kornvörum.
Gjörið haustinnkaupin
yðar í »
BEEKKU
Ásvallagötu 1.
Sími 167®
TjaraarbM
Sími 3570.
x>ooooooooocx
Ný ísa
Smálúða •-
Rauðspretta
Reyktur fiskur
mrnu
Sími 1240
og aðrar útsölur
Jóns & Steinpíis.
Ipróttafélag
kvenna.
Leikfimin byrjar þriðjudag-
inn 29. október í Austurbæjar-
skólanum.
Kennarar: Unnur Jónsdóttir
og Sonja Carlsson.
Væntanlegir þátttakendur
gefi sig fram við Unni Jónsdótt-
ur, Skólavörðustíg 21A, sími
3140, í dag og á morgun kl. 6—
8 e. hád.
“Goðata,,
fer vestur og norður
kl. tO i kvðld.