Alþýðublaðið - 30.10.1940, Blaðsíða 3

ALÞÝ3WBLAÐÍÐ
I. IEVIKUDAGUR 30. okt. 19%
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Ver8 kr. 2.50 á mánuði. 16 aurar í lau i
ALÞÝSOPRENTSMIBJAN
*----------------- --------—---------------♦
Rófudiagl fyrír nazismamim.
---------------
Nýjar aherikskar heraaðarflnovétar.
Hinar nýju ameríksku Curtiss steypiflugvélar.
EINHVER, sem ekki hefir kært
sig uim að láta nafns síns
getið, gerði í Morgunblaðinu i
gær rátstjóruargrein Alþýðublaiðs-
ins á dögunuan um grein Snæ-
bjaimar Jónssonar og spellvirkið
í bókabúð hans að tilefni fífls-
legrar árásar á utanríkismálairáð-
herrairn. Er þar talað uim hann
seim „hinn svokiallaða utaniríikis-
málaráðherra“, hiarnn gerður á-
byrgur fyrir rítstjórnargrem Al-
þýðubLaðsins, og sagt, að „rrnnna
megi gagn gera, en að málgagn
pess jnanns, sem telur sig fara
með utanrikismál pjóðarinnar,
lýsi digiiTbarkalega yfir, að pað
hiafi veriö, sé og verði eindregið
með öðrum stríðsaðila.“ Síðan
eru nokkur orð látin falla um
„pjóða:rmetnað“ og „sjálfstæðis-
kennd“. Og að síðu'stu segir
sjálfstæðishetjan: „Þegar sá, er
stöðu sinnar vegna ætti öðrum
frejnur .að kunna máli sínu hóf,
geríst forsöngvari, verður al-
imcnningsálitið af pjóðamauðsyn
fáð pagga niðuir i honuin eða fela
öömm, er meiri hefir smekkvisi
og (ffiámndóm, störf hans.“
Svo tTtörg eru pau smekkvísu
og manndómslegu orð Morgun-
blaðsrithöfnndarins um utanríkis-
mólaráðherrann í tilefni af rit-
s tjórnargrei n Alpýðublaðsin s.
Þíað kvisaðist fyrir nokkru, að
SjálfstæðisfLokkurinn hefði síðan
í vor gert tvær misheppnaöar til-
raunir til pess að sölsa undir
sig embætti utanríkismálaráðherr-
iains, pvert ofan í gerða samninga
jnilli stjórniarflokkanna, pegar nú-
veiaindi stjórn var mynduð.
Sennilega er pangað að rekja
rætur pessarar gremjuprungnu
árásiar á utanríkismálaráðerrann,
log væri pví ekki ástæða til pess
að fara fleiri orðum um hana, ef
ekki kæmi framj í henni hugsun-
arháttur, sem harðlega verður að
mótmæla í tiafni ritfrelsisins í
landinu.
Þessi h ugsunarháttur er á pá
leið, iað þar sem islenzka rikið sé
hlutlaust í peirri styrjöld, sem nú
stendur, sé pað einnig skylda ís-
lenzkra blaða að vera hlutlaus
gagnvart ófriðariaðilunum og
skylda stjórnarinnar að vaika yfir
pví; hún eða jafuvel einstakir
ráðherrar hennar séu ábyrgir fyr-
ir pví, seim blöðin segja. Þannig
er í Morgunblaðsgreininni útan-
ríldsmálaráöherrann gerður á-
byrgur fyrir ritstjórnargreip Al-
pýðublaðisins og meira að segja
svo langt gengið, að eigna hon-
um hana beinlínis, eins og hann
hefði skrifað hana sjálfur!
En slíkur hugsunarháttur er
föisun á hugtiaki hlutleysisins og
hefir ekki við neitt að styðjast í
alþjóðalögum. Hlutleysi pýðir
ekki annað en að ríkið sem slíkt
sé hlutlaust. Þegnar pess hafa
fullkomna heimild til pess að
taka hvort heldur í ræðu eða
ríti pá afstöðu, sem peim sýnist.
Hins vegar eru slíkar tilraunir til
pess að falsa hugtak hlutleysisins
elcki óþekktalr í seinni tíð. Þýzki
nazisminn hefir beitt slíkunl að-
ferðuim um allan heim til pess
að reyna að bæla niður andúðina
á yfirgangi hans. Sendiherrar >g
ræðismenn pýzk'u nazistastjómar-
innair hafa hvarvetna kært fyrir
hlu'aðeigandi stjómarvöldum pau
blöð, sem andvíg hafa verið naz-
ismanum og reynt að fá pau múl-
bundin, án nokkurs tillits til þess,
hvort ritfrelsi hefir verið ríkjandi
taka hvórt heldur í ræðu eða
í löndunum eða ekki.
Það er pessi nazistakrafa, sem
hinn inafnlausi greinarhöfundur í
Morgunblaðinu í gær gerir aö
sinnl Þó að hann fjasi um „þjóö-
armetnað“ og „sjálfstæðiskennd“,
er hann ekki þjóðlegri en pað, að
hiann vill fóma ritfrelsinu hér á
landi á altari pýzka nazismans.
Já, svo mjög er hann örðinn
samdauna þýzka nazismanum, að
hann virðlst ekki lengur átta sig
á pví, að við lifum í landi, par
sem ritfrelsi er ríkjandi lögum
samkvæmt. En hvort sem hon-
lum líkar betur eða verr, verður
hann að sætta sig við pað. Blöð-
in héf eru óháð ríkisstjórninni
og Alþýðublaðið ekki frekar gef-
Sð út á ábyrgð utanríkismálaráð-
herrans, en Morgunblaðið á á-
byrgð atvinnumálaráðherrans. Á-
rásin á utanríki smáIaráöherrann
út af ritstjórnargrein Alþýðu-
blaðsins er því ekkert annað en
hlægilegt vindhögg. ^
En af pví að hinn nafnlausi
grei narhöf u n dur Mo rgu nb 1 a ðs in s
er að fimbulfamba um |>að, „að
feta löðrum, er meiri hefir smekk-
vísi og manndóm, störf hans,“
mætti ef til vill að síðustu leggja
fyrir h-ann eftirfarandi spurningu:
Er pað sá „manndómur", sem
SjálfstæðisfI-okkurinn ætlast til af
U tan ríkism ái aráðherra land s in s,
að hann bæli niður ritfrelsi peirra
blaða, sem eru andvíg nazisman-
U-tn? Qg er p-að sú „smekkvísi“,
sem h-ann heimtar af honum, að
hann banni peint að láta í ljós
s-amúð sína með þeim ófriðaraðil-
anum, sem nú berst fyrir
frelsi og sjálfstæði frændpjóða
Þkk-ar á N-orðurlöndum og raunar
fyrir frelsi -og sjálfstæði okk-ar
öllra? Er pað til pess að sýna
slíkan „manndóm" og slíka
„smekkvísi", sem Sjálfstæðis-
flokkurinn vill ná undir sig emb-
ætti ut-anríkismálaráðherrans? Og
væri sjálfstæði okk-ar betur b-org-
ið en nú með slíku „rófudingli"
fyrir n-azismanum, svo að orð
liinnar nafnlausu nazistaspraiutu
í Morgunblaðinu séu viðhöfð?
Þúsundir vita, að gæfa fylgir
trálofunarhringum frá Sigu*
l»»r, Hafnarstræti 4.
B ANDARIKJAENN hafa jiafn-
' an viljað vera framstir og
tnestir í öllu, sean peú taika sér
fyrir hendur. V igbún aðark:ap p-
hilantpi& er nú í algleymingi og
Bandaríkin færaist stöðugt nær
styrjöl'dinni, enda eru- þau þegar
fariu láta mikið frá sér heyra í
s-veitum- bandamanna,.
Það er löng-u vúðurkiennt, að
loftið er orðið einn mikilsverðasti
vettvangur striðsin's, svo flug-
vélafraimLei.ðsÍan er einn megin-
páttuir vígbúmaðatins. Þessa d'ag-
ana 'kemur á markaöxnn hver
nýjiungin á efti,r annari par vestra
ög kveður svð irammt að pessu
a-ð' herstjómin lætu,r ekki smiða
fy.rír sig nema örlítið af hverri
tegun-d, en venjulega hefir all-
mikið veríð keypt af góðum flug-
vélum, sem fram hafla iklomið.
Stórveriksmi&juimar hafainna á
milli, Cu-rtiss, Bell, Boeing, Dougl
as, og hvað pær nú allar heita,
hafa hópa af sérfræðingum. við
rannsóknir og itppfindingar. Nú
er gott tækifaeti til að reyna nýjr
vélaij í bardöguuum yfir Eng-
landi og Þýzkalandi.
Héir verður á eftir getið helztu
og merkilegustu flugvélategunda
sem vitað er um, þótt lef til
vill verði pær allar úreltar eftir
nokkrar vikuir -og nýtt og betra
komii-ð í peirra stað.
„fllipnil ¥IfM“
Tvær stærstu sprengjuflugvélar
Ameríku eru Boeing B-17B og
Boeing X B 15, sem eru kallaðar
„fljiúgandi virki‘“. Þær fyrmefndu
sem eru rninni, hafa 32 metra
vængj-afang og vega 22 stmálestir.
Þær h-afa fjórar 1000 ihesitúfla
vélar, og komast með 400 km.
hraða á klukkusíund. Geta pær
flogið 4800 km. stanzlaust. Þær
síðamefndu hafa 45 mtr. vængjia-
fang og vega 30 smálestitr, hafa
f jórar 1050 hes-tafla vélar og k-om-
ast 6400 km! Segja Ameríikanar
áð petta séu stærstu sprengjuflug
vélar í heilmi, og muin pótt merki-
legt kunni að virðast, óhætt að
trúa því. Hvert þe&sa-ra stór-
skiipa hefiir níu manna áhöf-n, og
mumu aðeinst Sun-deríand flugbát-
amiir brezku hafa stærri áhöfn.
Vélarnar eru vopnaðar sex vél-
byssum auk pungs sprengjufairm-s-
Er byssunum komið fyri-r í Tjór-
um byssutumum ofain á, uridir
þtg á hliðum afturbúksins.
Sprengjuflugvélar pessar hafa oft
flogið yfir þvera Amerrku, ijg
er pað mjög Iöng leáð, sem pyk-
ir mikið afrek og fljúga í einMm
áfanga.
„UtttliiBn"
Nýjasta tegund orustuflugvéla,
„Lo.ftslangan“ eða Bell P-37, sem
Bell verksmáðjurnar í Bufffalo
haffa framleitt, maikar að ýmsu
ieyti tímamót í -söigu orustufflug-
vélanna. (
Hingað til hafa orustuflugvélar
verið byggðair á pan-n hátt, að
fyxst er hr-aðffLejg lítil flugvél,
byggð og síðan er vopnunum kom
íð fyrir í hen-ni. Að pessu sinni
vair hmsvegar flugvélin byggð ut-
an utn vopnin, sem hún átti að
bera. Helzta nýung „Loftslöniguinn
air“ ©r sú, að vélitn er aftur í
miðjuim búiknuim, í istað pess, að
áður hefir hún alltaf verið fremst.
Hefíir endurbættur vélarútbúna-ð-
ur, sem auðvitað er haldið leyn-d-
um', gert paö kleift, að hægt
er að hafa skrúfuöxulinn aillang-
am og pa-r af leiðandi getur vélin
veri-ð- hvar í búknum sem er. t
,LoftslöngUnni‘ lerubyssUrnarallar
ffrem-st í búknum, pameest kemur
flugmaiðurinn, síðan vélin, olíu-
geymir og loks ú.tvarps sendi-
og móttökutæki, aftast. Með
pessu fyrirkomulagi gefst meira
rúm fyrír byssumar, sem á fyrri
flugvrélium hafa oft verið hom-
reka.
Fluigvél'in er búin tveimiuir 37
mm. hraðskiota fallbyssum iog fjór-
um vélbyssuim, og er þeim öllum
komið fyrir fremst í búknum.
Skj-óta fallbyssurnar í gegn um
skrúfuásinn, e-n vélbyssuirnair á
míili skrúfublaðanna. Vélin er
1000 hestafla „Allison" vél, 12
„cyl'indra". Stærð flugvélarinn-ar
er tæpir 9 metrar og er vængja-
fangið ö-rlítið meira en leng-di-n-.
„Loftslangan" hefir á tilrauna-
flugi fiogi-ð með m-eira en 640
km. hraða á klst., en nákvæm
tala hefir ekki verið opinbemð
enn. Hún hefir, pegair hún steyp-
ir sér, koímázt 900 km. á klst.
og mun pað vera mesti -hraði,
sem- maðurinn heffir farið á í
undratækjúm tæk-ninnar. Sá sem
mestan pátt á í pessari flugvél,
eir Robert J. Woods, einn aff
fremstu fluigsérfræðingum Banda-
Tikjanna.
Þetta enií aðeins tvær af fjölda
merkilegra flugvéla, sem komið
haffa fram nýlega í Bandarikjun-
úm-. Nokkrum öðrum má bæta
við:
Ourríss SBC-4 eru tveggja
vængja síeypiflugvélar, sem am-
eríkski flotinn hefiir aillmikiö af.
Flugvélin hefír tveggja manna á-
höfn- og ber eina stóra sprengju
undir búknnan, og nokkrar aðrar
smærri an-nars staðar.
Ourtiss P-40 er ein nýjasta teg-
und orustufflugvéla, sem Calitfiom-
lumenn hafa framleitt- Enn er
fátt vita-ð um eðli hennar, nema
að hraðinn er um 640 km. á klst.
,Aiircuda‘ er ennþá á til-rauna-
stigi. Er þaið árásarflugvél, sem
á að verða fyrsta raunverulegai
„orustuskip loftsins". Heffir flúg-
vélin tvær 1000 hestafla „Alli-
son“ vélar -og fimm manna. á-
höfn. Verður hún líkt vopnuið -og
„Loftslangan“.
Þannig mætti lengi telja, en
timánn mun skera úr því, hvera
árangiur {>essar miklu tilraunir og
öll pessi framieitðsla Bandaríkjr
anna ber.
Rösk og ábyggileg stúlka
óskast að Hótél Borg nú
þegar. Til viðtals frá kl.
6—7 e. h.
HÚSFREYJAN.
Lítið notuð föt til sölu með
tækifærisverði, svo sem: ný-
tízku skíðaföt, sportföt, sex
klæðnaðir bæði dökkir og
mislitir, rykfrakkar, jakki
með skinnkraga, sérlega
góður fyrir bílstjóra eða
hestamenn. Sig. Guðmunds-
son, Kápubúðin, Laugaveg
35.