Alþýðublaðið - 03.01.1941, Blaðsíða 3

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
MÞÝÐUBtAÐID
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Viihjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2.50 á mánuði. 10 aurar í lau .
A Ii Þ ÝSÐ UPRENTSMIÐJAN
Vinnudeilurnar.
KAUPDEILURNAR hafa um
þessi árarnót verið ofar
öllu öðru í hugum manina, og
eru það enn. Því þó að 'mörg
verkálýðsfélög, svo sem Hið ís-
lenzka prentarafélag, Félag járn-
iðnaðarmanna, Bókbindarafélag
Reykjavíkur, Sveinafélag hús-
gagnasmiða, Sveinafélag hús-
gagnabólstrara, Félag íslenzkra
hljóðfæraleikara, Verkalýðsfélag
Akureyrar, Verkaiýðs- og sjó-
mannafélag Kefliavíkur, Verka-
mannafélagið Báran á Eyrlar-
bakka og Verkalýðsfélag Hólma-
víkur hafi þegar undirrifað nýja
saimnmga, sem tryggja meðlim-
um þeirra fulla uppbót dýrtíðar-
íunar og í siumium tilfellum jafn-
vel mokkra hækkun á sjálfu grunn
kaupinu, hafa önnur félög, þar
á meðal þrjú hinna fjölmennustu,
Sjómannafélag Reykjavíkur,
Verkamannafél agið Dagsbrún og
'Félag verksmiðjúfólks, Iðja, ekki
náð neinu þyí samkomuiagi enn,
sem þau telja viðunandi. Hefir
það þegar, eins og kunnugt er,
leitt til vinnustöðvunar af háifu
Dagsbrúnar og Iðju, og verkfall
viofir yfir á togaraflotanum, ef
samningar takast ekki milli Sjó-
mannafélagsins og togaraieigendia
ínnan fárra daga.
Engu að síður verður að við-
•urkenna það, að vænlegar horfir
nú um viðunamdii lausn á kauþ-
deilunum bæði fyrir verkamenn
ög þjóðina í heild, heldur en
nokkru fyrir nýjárið, þegar ekki
var annað sýnilegt, en að alls-
herjar\dnnustöðvun myndi verða
og öll framleiðsla við sjóinn
íeggjast niður vegna neitunar
Vinnuveitendafélagsins, að ganga
inn á nokkra frekari dýrtíðarupp-
bót á kaupið, eml greidd.var sið-
xstliðið ár samkvæmt gengislög-
Unum. Um samninga upp á slík
ókjör er nú ekki lengur talað
af atvinnurekendum, enda hafa
öli þau verkalýðsfélög, sem búin
eru'að undir’rita nýja samninga,
fengið fulla dýrtíðaruppbót og all
mörg þeirra meira að segjia, sem
\dð sérstaklega lág laun áttu að
búa, hækkun á sjáifu grunnkaup-
inu, eða aðrar kjiarabætur um-
fram dýr'tíðaruppbótina.
Peir samndngar, sem þegarhafa
verið undirritaðir, fela því í sér
Pullkomna viðurkenningu á því,
að það sé ekki ósanngjörn krafa
af verkamönnum, að einnig grunn
kaupið verði hækkað þar, sem
það hefir verið sérstaklega lágt.
Og það verður því að teljast
mjög vítavert, að iðnrékendurhér
I Reykjavík skuli, umfram marga
aðra atvinnurekendur, hafa sýnt
þá stifni og ósanngirni í samn-
ingUm við Félag verksmiðjiufólks,
Iðju, að til viunustöðvunar af
þtess hálfu skyldi þurfa að koma.
Því það hefir verið upplýst í
sambandi við þá vinnustöðvun,
að kaup verksmiðjufólksins er
ekki aðeins óréttlátlega misjafnt,
heldur oig í mörgurn tilfellum svo
ótrúlega lágt, að það er öldungis
óviðunandi, þó að full dýrtíðar-
uppbót yrði greidd á það. Eng-
inn efi er heldur á því, að verk-
smiðjufóikið hefir abnenna sam-
uð í baráttu sinni fyrir leiörétt-
ingu þessa óréttlætis og þess er
fastlega að vænta, að iðnrekendur
sjái sóma si:nn_í því, að emdur-
skoða afstöðu sína, áður en meiri
vandræði hljótast af, en orðin
eru.
Vinnustöðvun Dagsbrúnar er að
vissu leyti kapítuli út af fyrir sig
í þeim vinnudeilum, sem nú
standa. Það félag hefir færst í
fang, að fá vinnudaginn styttan
niður í átta klukkustundir og
grunnkaupið hækkað svo, að
verkamenn verði fyrir engum
tekjumissi við hinn stytta vinnu-
tíma. Petta er gömul krafa verka-
lýðshreifingarinnar, og þó að vit-
að sé, að ágreiningur var í Da.gs-
brún um það, hvoft lagt skyldi
út í verkfail hennar vegna, þá
er þitt jafnvíst, að hann var ekki
Um markmiðið sjálft, heldur að-
eins um það, hvort hyggilegt
væri að hafna því samkomulagi,
sem fengið var um fulla dýrtið-
aruppbót og nokkrar aðrar kjara-
bætur, og sigurvænlegt, að hefja
verkfall fyrir átta stunda vinnu-
degi, eins og nú er ástatt. Og
nú þegar vinnustöðvun hefir ver-
'ið hafin í þessu skyni samkvæmt
samþykkt fjöimenns félagsfundar
í Dagsbrún, mun enginn, ekki
heldur þeir, sem vöruðu við
benni og biekkingum þeim, sem
kommúnistar höfðu í frammi um
væntanlega afstöðu brezka setu-
liðsins til hins nýja taxta, skor-
ast undan þvi, að gera einnig
það, sem þeir geta, til þess, að
hún megi þrátt fyrir ailt, enda
með sigri.

n
Súðin“
fer að forfallalausu vestur og
norður til Akureyrar miðviku-
daginn 8. þ. m. kl. 9 s.d.
Kemur á venjulegar áætlun-
arhafnir.
Flutningi ðskast skilað á
mánudag og pantaðir farseðlar
sóttir í síðasta lagi á þriðjudag.
SKRIFTARKENNSLA.
Byrja kennslu mánudaginn
6. jan.
GUÐRÚN GEIRSDÓTTIR,
Sími 3680.
Nokkrar ithngasemdir vi skýrsln
Blðrns Bi. Jónssonar nm iltperð snnn
ienzkra trillubáta norður í snmar.
-------4-----
Eftir Dauíð Ólafsson, forseta FisMféiags íslands.
T ALÞBL. 4. desember birtist
s-kýrsla um útgerð niokkurra-
sunnlenzkra trillubáta fyrir Norð-
jurlandi í sumar. Skýrsla þessi er
eftir Björn Bl. Jónsson löggæzlu-
mann og mun hann hafa samið
liana fyrir félagsmálaráðherra.
Þar sem Fiskifélagi íslands v;ar
af atvinnumáiaráðherra falin fram
kvæmd þessa máls að nokkru
leyti get ég ekki látið hjá líða
að ta-ka þessa skýrslu til nánari
athugunar og leiðrétta þiann mis-
skilning, svo ekki, sé sterkar að
kveðið, sem þar kemur fram.
Seinnihluta maimánaðar fól a-t-
vinnranálaráðherra Fiskiféiaginu
að rannsaka möguleika á þvi að
flytja opna vélháta frá veiðistöðv
ran við Faxaflóa og Suðvestur-
land, þar sem þessi teg. báta
liggur að jafnaði aðgerðarlaus yf-
ir sumarið, til veiðistöðva á Norð
ur- og Austurlandi, en þar er
venjuiega aligóður afli á þeim
tíina. Þessi ráðstöfun var fyrst
og frems-t gerð i þeim tilgangi
að bæta úr brýnni atvinnuþörf,
en eins og mönnum er kunnugt
var útlit með sumaratvinnu mjög
slæmt um þetta leyti. Var Fiski-
félaginu falið að leita fyrir sér
um viðlegupláss fyrir báfta i ýuns-
Uim vSiðistöðvum á fyrgreindu
svæði svo og spyrjast fyrir um
verðiag á fiski, en um það var
þá allt mjög f óvissu, !um öflun
salts og beitu og verðlag á þeim
vörUm o. s. frv. Ennfremur skyidi
félagið sjá bátunum fyrir fylgd
norður þ. e. a. s. þeim, ]sem
voru nógu stórir og sterkhyggðir
til að geta siglt sjálfir en þótti
þó tryggara að hafa fyigd stærra
skipa. Minni bátunum skyldi séð
fyrir flutningi þeim að kostnaðar-
lausu.
Það toom brátt í ljós við nánari
athugun að sú aðstoð sem upp-
haflega var gert ráð fyrir lað
veita bátunum var ekki nægileg
til að hriinda þessu í frjamkvæmd.
Flesta skorti sem sé nokkurt fé
til nauðsynlegs undirbúnings svo
sem kaupa á veiðarfærum, við-
gerðar á bátunum o. a. þ. h.
Iíú hafði Fiskifélagið vitanlega
ekkert fé til umráða er það gæti
veitt sem lán eða styrk til þess-
arar útgerðar. Hér voru þa-ð því
aðrir aðilar sem komu til skjal-
anna og Fiskifélagihu alisendis ó-
viðkomandi. Sé ég þvi ekki á-
stæðu til að gera athugasemdir
skýrsluhöfundar um þá hlið máls-
ins að umtalsefni þar sem þar
eru aðrir, sem hlut eiga að máli.
Við allan undirbúing og fram-
kvæmd málsins var gengið út frá
því meginatriði, sem ég gat í
upphafi, að bæta úr brýnni at-
vinnuþörf margra manna. Þetta
virðist skýrsluhöfundi alls eklri
vera kunnugt, eða ljóst og gætir
þess víða í 'skýrsiu hans, sérstak-
lega þar, sem hann gerir að um-
talsefni. Einn af „göllununn" á
útgerðinni eins og hann minntist
iá í lok skýrslunnar, var sá að
ekki hafi verið hugsað um að
i hafa „vana og dugandi" sjó-
anenn á bátunium, heldur hafi þar
verið mikið af „allskonar vand-
ræðafólki". Því var þannig viarið
með aila bátana að undanteknium
8 úr Hafnarfirði, sem voru beint
á vegum Hafnarfjarðairbæjar, að
annað hvort áttu formennirnir þá
eða höfðu þá á leigu og 'þxó
algerlega sjálfráðnir um
manna\'al o. a. þ. h. Mér er ekki
ljóst hvernig skýrsluböfundur hef-
ir hugsað sér að Fiskifélagið
hefði áhrif á hverjir yrðu ráðnir
á bátana. Geri ég ráð fyrir að
formenn eða ráðamenn bátanna
hefðu litið það heldlur óhýru auga
ef þeim hiefði verið skipað að
reka menn, sem þeir hexðu ráðið
og taka einhverja aðra í þeirra
stað e. t. v. allsendis ókunnuga,
því oftast þekktu þeir þá menn,
sem þeir réðu. Geri ég ráð fyrir
að þeir hafi áliíið sig fá þá
beztu menn, sém völ var á, þó
sumir reyndust ekki, eins og *il
var vonast.
- Þá reyndust einhverjir þeirra
manna, sem með báta. voru litt
kunnugir útgerð og átelur skýrslu
höfundur að þeirn skyldi \fera
hjálpað til að komast norður. Að
ganga úr skugga urn það áður
en á miðin var komið hverjir
kynnu að leggja linu. o. s. frv.
var auðvitað æði erfitt og reyn.d-
ar ómögulegt því enn verða rnienn
ekki að sýna neitt hæfnivottorð
í þeim efnum og verður því. a'ð
taka rnenn trúanlega jum það að
óreyndu. Þessi hlið málsi.ns kem-
ur reyndar þeirn aðilum rneira
við, sem trúðu þessúm niönnum
fyrir peningum, en Fiskifélaginu,
sem aðeins sá urn flutning á bát-
unum norður og gr-eiddi fyrir um
útvegun á viðleguplássi fyrir þá.
Það sem einkennir þessa skýrslu
þó mest er þó sú 'aðgreiniug
bátanna í þá, sem stóðu fyrir
utan Fiskifélagið og þá, sem vom
á \egum Fiskiféiagsins eða „Fiski
félagsbátarnir“ eins og skýrsluhöf-
undur kemst að orði. Er ómö-gu-
FÖSTUDAGUR 3. JAN, 1941.
legt annað en þeir, sem ókunn-
ugir eru öllum málavöxtum hljóti
að sk’ilja að Fiskiféliagið hafi
beinlínis gert út flesta bátana eða
a. m. k. verið mjög nátengt allri
útgerð þeirra.
Þessi aðgreining virðist vera
'gerð í þeim eina tilgangi að kasta
rirð á þann þátt, sem FLskifé-
lagið átti í að koma þesisu í
framkvæmd, eða öðmvísi virðist
okki hægt að skilja það.
Um Hafnarfjarðarbátana 8, sem
stunduðu róðra ffá Siglufirði,
getur skýrsluhöfundur þess sér-
staklega að þeir hafi verið „Fiski-
félagsbátar" eða m. ö. o. ná-
tengdir Fiskifélagmu. Hið sanna
er að Hafnarfjarðarbær sá að öllu
leyti um ailan undirbúning út-
gerðarinnar. Hlutverk Fiskifélags-
ins var einungis að sjiá um flutn-
ing á bátunum norður og að
nokkrui leyti suður aftur og geri
ég ráð fyrir að það hafi haft
harla lílii áhrif á afkomú bátanna.
Svo finnur skýfsluhpfun-dur bát
á Húsavík, sem hann segir að
staðið hafi fyrir jgtan Fiskifélagið.
Virðist þetta hafa verið bátnum
hið mesta happ eða svo vill
skýrsluhöfundur láta það líta út,
þar sem bátnuni gekk mjög sæmi-
léga. Um þetta er annars það
að segja að aðgreining sú, sem
skýrsluhöfundurinn gerir og lýst
hefir verið hér, er hreinasta fjar-
stæða og gefur algeriega villandi
Upplýsingar.
Hið sanna í þessu er eins og
ég hefi þegar tekið frám, í .fyrsta
lagi Fiskifélagið aðstoðaði flesta
bátana við útvegun á viðlegu-
plássi, það giklir þó hvodri Urn
Hafnarfjarðarbáta-na né um hinn
úimgetna bát á Húsavík svo af-
staða Fiskifélagsin-s gagnvart
þeim er nákvæmlega hin sama
þó skýrsluhöfundúr gefi allt ann-
að í skyn. í ööru lagi sá féiag-iö
uim flútning á bátunum morðlur
þeim að kostnaðariaúsu eða fékk
pví til leiðar komið að afsláttur
var gefinn á farmgjöldum, en það
Var ein-mitt gert fyrir umgetna
bála, svo einnig þar gildir ná-
kvp'miega hið sama og um við-
leguplássin. Fleiri dæmi þessu lik
mætii nefna, en ég læt þetta
jiægja til að sýna a-ð aðgreining
sú, ’si'.m gerð er’ í skýrslunni, á
sér enga stoð í veruleikanum.
Á nokkrum stöðum í skýrslu
Frh. á 4. síðu.
Innlðnsvextir vorír
lækka frá áramótum
í p unræmi við vaxta-
„jekkun Landsbanka
ísiands.
Reykjavik, 2 janúar 1941«
Útvfpbaœfe’ tsland b.f,
BiMOðHnnki íslðnds.
Sparispur Reybjavikur «i nigreMis