Alþýðublaðið - 12.02.1941, Blaðsíða 3

MIÐVIKUDAGUR 12. FEBR. 1941
ALÞYPUBLAÐiÐ
ALÞÝÐDBLAÐIÐ
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjárns-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu
Simar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3,00 á mánuði. 15 aurar í lausasölu.
AI.ÞÝÐUPRENTSMIÐJ AN
.1
„firaftnr eg eðltsfirð athafnamannsins *
Rikisstarfsmaður skrifar um:
Lannakjðrln og opin
beru starfsmennina
IYFIRLITSERINDI, sem 01-
afur Thors atvinnumálará'ð-
herra flutti riýlega í útvarpinu
um atvmnumálu á árinu, sem
leið, kenudi margr'a grasa. Með-
al annars gerði hann að um-
talsefni ástanid það, sem skap-
ast myndi hjá okkur eftir stríð-
ið, þegar verðfallið byrjaði og
sagði, að þá „myndi hæsti vinn-
fcigur i happdrætti atvininuilífsins
verða of smár til þess að hann
freistaði nokkurs manins“! Envið
þessi vísdómsorð bætti hanneft-
irfarandi setnrngu: „Pá bjargar
ekltert frá atvinoUileysi og böli
nema sjálf athafnalöngunin, kraft
ur og eðlisþrá athafnam.anusins“.
Við minmumst þessarar „at-
hafnalönguuar", þessa „krafts at-
h af namann s in s “, þegar „hæsti
vinningur í happdrætti atvinnu-
Jífsins er of smár til þess, að
hann freisti nokkurs manns“, lof-
urvel frá þeim tímum, þegar
Kveklúlfstogararnir hafa leg-
ið bundnir hér við bryggjumar
af þvi að útgerð þeirra hefir
ekki þótt nógu gróðavænlegf, og
vitum, hve mikið er á „krafti at-
hafnmannsins" byggjandi þegar
um það er að ræða að bjarga
frá atvinnuleysi og böli!
„Það er einkaframtakið, sem
hér á fyrst og fremst að vera
að verki“, sagði Ölafur Thors
ennfremur, í þessum bollalegg-
ingum sínum um fram-
tiðina. „Hlutverik hins opin-
bera ætti ekki að vera annað
en það, að standa boðið tog bú-
ið til þjónustu og fyrirgreiðslu
einkaframtaikinu".
Við þekkjum þetta lag og text-
ann líka. Og vitum ennfremur,
að enginn' ráðherra hefir verið
frakkari í þvi, að nota hið op-
inbera „til þjó,nustu og fyrir-
greiðslu' einkafraimtakinu“ en Ól.
Thors með nýjum og nýjum rík-
isábyrgðum, svo að ekki sé nú
minnzt á skattfrelsi stríðsgróða-
mannanna — stórútgerðarinnar.
Ríkið hefir verið látið taka á-
hættuna, skattabyrðarnar verið
lagðar á hið breiða bak alþýð-
unnar, en einstakir braskararhirt
gróðann. Þainnig hefir „kraftur
Qg eðlisþrá athafnamiainmsins“
komið fram í ráðherra'tíð Ólafs
Thors. i
Á öðrum stað í erindi sinu
sagði atvinnumálaráðherrann:
„Það er lán, að úr því hægt
er að selja síldarmjö! og jafn-
vel líka síldarlýsi, skuili vera
til í landinU' margar og stórar
síldarverksmiðjur. Og það erlán,
að úr því að hægt er að selja
frystan fisk, þá skulum við bæði
eiga frystihúsin og kæliskipa-
kost, er nægir þörfunumi. —
Þetta eiga tslendingar að láta
sér skiljast.'1
Finnst mönnum þessi orð at-
vrnnumáiaráðherrans ekki vera í
dásamlegu sami’æmi við þau, sem
á undan hafa verið tilfærð um
það, að ekkert geti bjargað frá
atvinnuleysi og böli ainnað en
„kraftur og eðlisjná athafna-
mannsins“, og að „hlutverk hins
opinbera ætti ekki .að vera annað
en það, að standa boðið og bú-
ið til þjónustu og fyrirgreiðslu
einkaframtakinu"? Hvað halda
menn að væru hér „margar og
stórar síldarverksmiðju'r'‘, oghve
mörg „frystihúsinT‘, ef þjóðin
hefði reitt sig á „kraft og eðlis-
þrá a thafn amann s i n s “ síðasta
ár.atuginn“ og „hlutverk hins oip-
inbera“ ekki verið annaö en það,
að „standa boðið og |búið til
þjónUstiu og fyrirgreiðslu einka-
framtakinu“?
Það væri máske ekki tiltöku-
mál, að heyra slíkan blekkinga-
vaðal og slíkt griobb um ai-
mætti einkaframtaksins — eftir
þá reynslu, sem við höfum haft
af þvi í seinni tíð — úr miunni
einhvers braskarans. En það er
hart, að annað eins skuli vera
borið á borð fyrir þjóðina í em-
bættisnafni af ólafi Thors, sem
eins og sakir standa er yfÍT,m.að-
maður þeirra rikisstofnanna, sem
síldarmjöls- og síldarlýsisfram-
leiðslan byggist á. )
Snnrða ð firáðinn?
PÓLITISKA kviksögu kallar
Vísir j>að í ritstjórnargrein
í gær, að Héðinn Valdimarsson
íeigi að verða í framboiði í Rvík
af hálfu Sjálfstæðisflokiksins við
alþingiskosningamar í vor.
Segir blaðið að andstæðingar
Sjálfstæðismanna hafi getið sér
þess til „og það með réttu“, að
hugmynd' jiessi „myndi vekja lal-
menna óánægju í flokknum“!!
öðru vísi mér áður brá —
þegar verið var að hvetja „Sjálf-
stæðisverkamennina“ í Dagsbrún
til þess að kjósa iHéðin fyrir
formann. Han-n var nógu góður
handa þeim. En við alþingis-
kosningarnair má ekki hafa hann
í kjöri vegna þess óoirðs, sem
Sjálfstæðisflokkurinn myndi fá af
honuim! '
Menn spyrja: Hefiir einhver
snurða hlaupið á þráðin n ? Og
verður Héðinn eftir alit svikinn
um launin fyrir þjónustuna í
Dagsbrún? Hvað verður þá um
málaliðið, Árna Ágústsson log
Go., sem Héðinn var búinn að
lofa, að Iána Áma frá Múla á
Seyðisfirði við alþingiskosning-
árnar í vo,r?
Það er eftirtektarvert, að þessi
riístjórnargrein Vísis í gær var
ekki skrifuð af Árna frá Múla.
Hefir hann og heildsalarnir, sem
vildu innbyrða Héðin-til fulls og
hafa ihann á lista Sjáifstæðis-
flokksins hér við alþingisklosn-
ingamar í vor, verið bornir of-
OKKAR velupplýsta þjóðfé-
lagi munu velflestir kann-
ast við meira en orðið „sveita-
limur", þeir kannast líka við með-
ferðina á þeim, eins og bún var
Þeir voru álitnir úrkast og aum-
ingjar, sem væru öðrum til byrði
og ætti sem rhinnst fyrir að hafa
tog hlutast væri um að hrepp-
urinn — „sveitin — hefði sem
minnstan kostnað af.
Þessi hugsunarháttur hefir
breyzt mikið eða þokað undir
yfirborðið, en allvíða eru þessi
sjónarmið uppi i auðvaidsþjóð-
skipulögum, þó ekki skuii ýtar-
lega á það drépið nú.
En hér skal aðeihs minnst á
homreku þjóðfélagsins í einu
tilliti, það eru opinberi'r starfs-
menn. Launþegar landsins ífrjáls-
uim stéttarsamtökum hafa með
frjálsum samningum fengið fulla
verðlagsuppbót, atvinnurekendur
hafa viðurkennt þennain rétt og
fiokksfioringi þeirra í ríkisstjórn
oipinberlega lýst þvi sem rétt-
læti, að launþegar fái bætur
vegna dýrtíðar.
Félög opinberra starfsmanna
mynduðu Fulltrúaráb til þess að
skipUleggja á ei’num stað til sókn-
ar fyrir verðlagsuppbótinni og
öðrum nauðsynlegum réttlætis-
málum.
Fetögin gerðu sinar samþykktii
um þessi mál, en Fulltrúaráðs-
stjórnin mun síðan hafa komið
höfuðkröfunum á framfæri, og þá
fyrst og fremst óskinni um bráða-
birgðaiög til þess að opinberir
starfsmenn fengju að sitja við
sama borð og aðrir launþegar
hvað þetta atriði snertir.
Virtist ekki ólíklegt að slik
réttlaitiskrafa mætti velvild og
skilningi ríkisstjómarinnar þar
sem málgagn eins þjóðstjórnar-
flokksins — Alþýðubiaðið —
hafði þegar bent á þessa sjálf-
sögðu leið.
Formenn hinna þjóðstjórnar-
flokkanna — Ölafur Thors og
Jónas Jónsson — höfðu í Bankai-
ráði Landsbankans samþykkt —
að vísu með vafasamri heimild
— að full verðlagsuppbót skyldi
greidd á iaun í bönkunum upp
að 650 kr. á mánuði.
Bráðabirgðalög voru ekkert ó-
venjulegt fyrirbrigði, og eitt kjör-
orð rikisstjórnarinnair var á þá
leið að jafna hlut miili stétt-
anna.
En nú virðist svo að hvorki
dpgi bænir né góð orð og ekki
heiidur rök, og þá spyrja marg-
ir hvað veldur? Ekki era það
kommúnistisk verkföli né for-
ysta í fulltrúaráðinu, sem fælir
hina réttvisu ríkisstjórn, ekki er
það bágborinn afkioma tO'garaút-
gerðarinnar, sem hrellir, ekkiveld
ur verðlækkun landbúnaðarafurð-
anna, ekki geta einræðissjónarmið
in ráðið í okkar lýðræðisstjórn,
en hvers vegna er þá sparkað
í þessa verkamenn, af hverju era
þeir hornrekur? Hvers vegna eru
urjiði? Eða er Vísir aöeins að
reyna að friða óánægða flokks-
menn á meðan verið er að læða
Héðni inn á iistann?
opinberir starfsmenn settir ábekk
með sveitarliinum fyrri alda? Og
af hverju er þeim skipt í tvo
hópa, þar sem starfsmenn bank-
anna eru settir skör hærra en
hinir, er það saipkvæmt boðorð- '
inu deildu og drottnaðu?
Það væri gaman að fá skýr- j
ingu frá ráðamönnum þjóðfélags- j
ins í þessum efnum og fréttir j
frá stjórn Fulltrúaráðsins umþað >
hver eða hverjir helzt bregða
fæti fyrir setningu bráðabirgða-
laga á sama tíma og knýjandi
nauðsyn ber til að semja heilan
lagabálk um innheimtu tekju-
skatts af launum manna.
Við viljurn ekiki trúa þeirri lít-
ilmennsku fyrr en í fulla hnef-
ana, að meðal flokksforystu-
manna séu til einstaklingar, sem
hafa gaman af að sparka í hund-
:inn sinn, ef hann er bundinri,
— við rikisstarfsmenn megum
ekki gera verkfall — en hitt vit-
Um við allir að þeir mismuna
sumir skammti til þjóna sinna.
Loksins þetta: Fyrst bankaráð
gat gert samþykkt gegn gildandi
lögum, geta þá ekki forstjórar,
stjórnir eða ráð hverrar stofn-
unar fyrir sig, gert slíkt hib
sama?
Ríkisstarfsmaður.
Samningar við
tvö kaffihús.
IGÆRKVELDI voru undir-
ritaðir samningar milli
starfsstúlknafélagsins „Sjöfn“
og eiganda greiðasölustaðanna
,,CentraI“ og „Hvols“.
Grunnkaup stúlknanna hækk
ar um 15—30%, vinnuvikan
styttist um 3 tíma, 2 frídagar
verða í mánuði og sumarfrí
verður 12 dagar.
Sáttasemjari hefir enn ekki
ítrekað tilraun sína að koma á
fi DAfit
Alklæði
Satln
Sifiki
í peysufift.
Einnig viroiin liiki- tjy
„Telonr Qeorgette"
i sventnr
EDINBORG
samkomulagi milli starfs-
stúlkna hjá atvinnurekendum,
sem eru í Vinnuveitendafélag-
inu, og stúlknanna.
Styðjið verk-
fallsstúlkurnar.
fARFSSTÚLKURNAR hafa
nú staðið í vérkfalli í meira
en þrjár vikur.
Þær höfðu enga sjóði til að
styðjast við, ekkert annað en
þrek sitt og vissu um góðan og
réttmætan málstað.
Samskot eru hafin til stuðn-
ings stúlkunum og geta menn
snúið sér til skrifstofu Alþýðu-
sambandsins því viðvíkjandi.
Styðjið stúlkurnar. Leggið
fram ykkar skerf og takið söfn-
unarlista.
Söngfélagið Harpa.
Æfingar falla niður meðan á
samkomubanninu stendur.
Stjórnin.
Ttlboð.
Tilboð óskast í 500-600 hest-
afla dieselmotor í skip.
í tilboðinu sé tilgreint verð, lengd mótorsins frá fremstai
punkti að aftari tengistétt þrýstiláss, dýpt botnsskálar frá sæti að
lægsta punkti að framan og aftan og hæðin sem þarf aS vera
frá undirstöðu að þilfari, svo hægt sé að ná bullunum upp. Auk
þess skal tilgreina snúningshraða mótorsins, slaglengd bullu og
gildleika skrúfuáss.
Ennfremur óskast tilboð í hjálparvélasamstæðu: ca. 12 hest-
afla dieselmótor handræstur, sem knýr 110 volta ca. 5 KW. jafn-
straums rafal í beinu sambandi, ásamt ræsiloftsþjöppu fyrir aðal-
mótor og austurdælu, báðar tengdar með snúningstengslum, öllu
komið fyrir á sömu undirstöðu.
Tilboð óskast afhent í skrifstofu Fiskimálanefndar í Reykja-
vík, eigi síðar en 24. þ. m.
Réttur til að taka hverju tilboðinu sem vera skal, eða hafna
öllu, er áskilinn.
Fískimálanefnd.
\