Alþýðublaðið - 05.06.1941, Blaðsíða 3

FiMM'TUDAGUR S. JÚNI 1941.
-------------f-- ---------
Ritstjári: SteMa Pébarasoa.
Eítetáúrs: AiþýBuisáfssm vi8 HverfegöU\.
4@®S: EiteíJéri. 4901: Ism&easar fifétör. SS'SS: SJteSfea &&$■■
sirsnon (feaisaa) Hriagisrínst 218. 4&Q9: ViiM. B. Wísjáœas-
eon (&ejma) Bráv;vilagötia 53.
Aíereiðaia: AlþýBubásiHa viö Hverfi®göte
S&®»: 4®S@ eg 4@®S.
"W«tS kr. 3.08 á ^&4nuSi. 13 aurai i lausrasMu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAK H. F
<o——j----------------------------:--:----------
VerkalýðstirðjfligiH 01 bozíshíid.
riflkvnniiisi
mw mrn
Frá og með 1, júní og þar til öðruvísi verður á-
kveðið verður leigugjald fyrir vörubíla kr. 8,24 fyrir
klukkustund.
Vörnbílastöðin Þrótftnr.
6® r w
. jum
®r siðastfl npeiðislndngnp
á relknisfigiiiM fyrflr muí*
saáaii.
fifflB HaívðrakaBpmanna.
— ðmsnffl Aa,i»Ý»0i*LA®*® —
í. S. I. K. R. R.
Knattspyrnumót II. flokks.
Úrslltalelknr
UNDANFARNA DAGA heíir
brezki A1 pý’ðuf Itokku-rinn
veriö aö halda hiö árlega pi'ng
jsitt í Dondon, eins og frá hefir
veriö skýrt í útvaJrpf og blaöa-
fnéttum bæði hér og víðs vegar
úti ttm heiim.
Fyrir striðiö póttu pað ekki
nein stórtíðindi ,pótt Alpýðufliokk-
ur héldi ping eða ráðstefnu. Pað
var svO' venjulegt, að pað vakti
enga verulega eftirtekt, nema
pegar búizt var við eimhverjum
sérstaklega örlagaríkum ákvörð-
urnuim. En í dag er petta öðru-
visi. Pó að inákvæmar fréttir
vanti víðast enm af árspimgi
brezka A1 pýöuflokk sim s í Lon-
dom, er frá pví skýrt með stórum
fyrirsögmum á fyrstut síðu í
blöðium allra peirra pjöða, sem
við frelsi' og lýöræði búa. Hvað
Vieidur pví, að ársping brezka
ÁI p ýðuf 1 tokk sins skuli vekja svo
óviemjulega eftirtékt?
Eimhverjum mlurn sjálfsagt
dptta í hug, að pað sé nú öðru
máli að gegna síðan brezki Al-
pýðufflokkurinn tók sæti í stjóm
lands síms í fyrravor. Og vissu-
lega er pað rétt, að orð hans og
völd hafa síðam alilt ammað og
meira gildi en áður. Og á meðal
stjórmmálamannanma úti um
heim er pað sjálfsagt fyrst og
fremst af peirri ástæðu, að svo
vel er tekið eftir pví, sem sagt
©r og sampykkt á árspimgi hans.
En pað er pö ekki aðalástæðan
til pess, að pað vekur svo mikla
og almenna eftirtekt- Brezki Al-
þýðuflokkurinm hefir áður setið
í stjóm, meira aö segja eimm,
án pessi, að árspinig hans pætti
slEkur viðbuTður. En pá voru slík
þing alpýðuflokkanma iíka haldin
um alla Evrópiu. Nú er brezki
Alpýðuflokkurinn hins vegar eimn
hinna fáu, sem árspimg getur
haldið lög aðstöðu hefir til pess
að vimna að áhugamáiuim símum
Ug verkalýðshreyfingarinmar i
fuliiu frélsi. Það er aðalástæðan.
Fyrir utan brezka Alpýðufllokk-
imn enx ekki nema fjórir frjálsir
alpýðufliokkar till1 í Evrópþ í d,ag:
Á Finmland'i, í Svípjóð, Sviss
og á Islandi. 1 ölllUin öðruim
löndum álfunnar hafa peir í bii'i
annaðhvort vérið bældir niður
með blóðugUm ofheldisráðstöfun-
urn pýzka nazismans eða að
minnsta kosti sviftir öllu athafna-
frelsi. Og beztu og eimlægustu
talsmenn alpýðufllokkantna og
veikalýðshJTeyfingaTinmar í öilum
Evrópulöndum, að peim fimm,
sem mefnd vom, undanteknmn,
hafa ýmist verið neyddir til pess
íað draga sig í hlé, vérið hnepptir
í fangelsi, myrtir eða hraktir í
útlegð. Tranmæl, ritstjióri við
norska „Arbeiderbladet‘‘, lifir nú
landfltótta í Svípjóð, Hedtioft-
Hansen, formaður danska Al-
pýðuflokksins, hefir verið neydd-
ur til pess að segja af sér, Leon
Blum, foringi franska Aipýðu-
flokksins og fynverandi forsætis-
ráðherra Frakkiands, situr í fanjg-
elsi, Rud-olf Hi'lferding og Rudolf
Breitscheid, hinir pekktu fior-
vígismenn gamla pýzka Alpýðu-
flokksins, voru nýlega eltir Uppi
í Frakklandi og fluttir í pýzkar
fangabúðir, Niedzialfcowskit, for-
ingi' pólska Alpýðufllokksins og
ritstjóri við aðalblað hans „Ro-
botnik“, var myrtur af höðlum
Hitlers í fyrrasumar. Þetta eru
aðeims örfá dæmi af hundruðum
og púsundum, tekin af handahófi.
En pau gefa pó ofurlitla hug-
mynd um, við hvaða skilyrði al-
pýðuflokkarnir ,0g vetkalýðshreyf-
ingin eiga að búa í peim lönd-
um, sem pýzki nazisminn stjórm-
ar eða hefir hertekið.
Nú kann einhver, sem lagt hef-
ír í vana sinn aö lesa hommún-
istablaðið eða íhaldsMöðdn hér
*
undanfarið, að fcoma og segja,
að pað geri vist ekki mikið til,
þótt pessir „kratabroddar“ hafi
horfið af sjónarsviðinu. En hvað
segir sá hinn sami pá um pað,
sem horfið hefir nxeð peim undir
oki pýzka nazi'smans, frelsið til
pess að segja meiningu sina bæði
í ræðu iog riti, samtakaréttinn til
pess að halda uppi kaupinu og
tryggja verkafólkinu hæfilegan
hvíldartíma, verkalýðsfé’.lagsskap-
inn, verkalýðsblöðín og aipýðu-
ftokkana? Gérir pað ekkert til,
pó að alit petta sé einnig hoirfib,
par sem nazisminn hefir farið
yfir sinni eyðandi hendi? Skyldi
ekki að minnsta fcosti margur
verkamaðurinn á megámlandi Ev-
rópu hafa lært að meta starf
alpýðuftokkanna og verkalýðs-
hiTeyfingarinnar fyrir hann á Und-
anförnum árumi, nú, síðam hann
varð að reyra að sér sultarólina
Undir svipu nazismans og afsala
sér öllum rétti til pess að lifa
lífinu eins og hugsandi og frjáls
vera? Það eru ekki bara „krata-
broddarnir“, sem nazisminn hefir
útrýmt; pað eru lika flest þau
gæði, efnaleg, félagsleg og and-
leg, sem verkalýðshreyfingin og
alpýðuflokkarnir voru búniir að
skapa verkalýðnum og gerðu líf-
ið pess virði fyrir hann, að lifa
pví.
Það er ekki að ástæðulausu,
að ársping brezka Alþýðuftokks-
ins sór pess dýran eið, að jafn-
aðarmenn og verkamenn Bret-
lands skyldu ekki unna sér neinin-
ar hvíldar fyrr en pýzki naziism-
inn væri að velli Iagður og verka-
lýðshreyfingin á meginlandi Ev-
rópu freisuð undan oki hans.
Það vei’t, hvei's virði frelsið og
lýðtæðið er, log hvaða munur er
á lífi oig kjörnm verkalýðsins í
dag par sem pað ríkir og par
sem nazisminn ríkir. Það veit, að
pað er ekki hvað sízt um framtíð
Bleynii etti Níbd-
iiprsjéi Jóns Bald-
vinssoiar.
IFYRRASUMAR skrifaði ég
greinarkorn hér í blaðið og
ntinnti par á sjóð panm, semi
ber nafn Jóns Baldvinssonar for-
reta, pess manns, sem lengst hefir
verið forystumaður íslenzkra al-
þýðusamtaka. Greinin hafði ruokk-
ur áhrif, en pó sé ég ástæðu tíl
að árétta það, sem ég sagði þá,
og minna menm á að leggjta fram
skerf í sjóðinn.
Með pví að styrkja minnimgar-
sjóðinn, gemm við tvennt: Við
heiðnum minningu Jóms Bald-
vinssonar, sem ölíum unnendum
alpýðuhreyfingarinniar í landiniu
hlýtur að vera ljúft, og við
leggjum góðu málefni iið. En
það er markmið sjóðsins að
styrkja unga menn í alþýðustétt
tíi fræðslufierða tíl útlanda
til að kynna sér alþýðusamtök-
in par og starfsháttu þeirra. Ekki
blæs að vísu byrlega Um slíkar
utanferðir nú sem stendiur, en él
styrjaldarinnar mun stytta Upp,
og er þá sizt vanþörf á að eiga
góðan sjóð til að auka aó nýju
kynninguna með alþýðustéttum
Niorðurlanda.
Á skrifstofu Alpýðufltokksins, í
Alpýðuhúsinu, er tekið á móti
framlögum í Minningarsjóð Jóns
Baldvimssomar. Þar getur fólk
fengið snotur minningarspjöld,
ef pað vill minmast látíns viinar.
Þar er líka tekið á móti áheit-
uxn.
Skerfurinn parf ekki að vera
stór í hvert sinm. Konxið fyilir
mælinn. — En við skulum öll
muna eftir Minningarsjóði Jóns
Baldvinssonar næst, ptegar við
purfum minningarspjalds með
eða gertxm áheit.
R. Jóh.
Þrjðtíi feitiRgaleyfi
vorn veitt sfðaitl. ðr
Við Laagaveg eimam
®rn 1® veitijfflgastofnr
SÍÐAN setuliðið kom liingað
til lands hefir alls konar
smáverzlun, veitingar, sem
fram fara eftir Jokunartíma
venjulegra sölubúða, aukizt
mjög. Slíkir staðir, sem þarf
veitingaleyfi til að reka, hafa
sprottið upp um allan bæ, en
þó auðvitað mest við miðbæinn.
Á árinu 1940 voru alls 30 veit-
ingaleyfi veitt, en það, sem af
er 1941, hafa 6 verið veitt.
. .Allt þetta bætist við aragrúa,
sem fyrir var af slíkum stofn-
unum, og veltan í þessum litlu
vfeitingahúsum nemur ábyggi-
lega 15—20 000 kr. á dag. Á
Laugavegi einum eru um 10
slíkar veitingastofur og í mið-
bænum er krökkt af þeim, en
alls staðar er yfirfullt á kvöld-
in, bæði að íslenzkum og ensk-
um mönnum. *
vérkalýðshreyfinigarinnar og jafn-
aðarstefnunnar, seiri þetta strið
er háð.
i kvtHd kl. 8
Fram-¥iklsigair
R.
EINS og menn muna skýrði
Alþýðublaðið í janúar-
mánuði í vetur frá máli, sem
Brynleifur Tobíasson, mennta-
skólakennari á Akureyri hafði
höfðað gegn Örlygi Sigurðssyni
stúdent, syni Sigurðar Guð-
mundssonar skólameistara þar,
út af skopkorti, sem Örlygur
hafði teiknað af Brynleifi. Birti
Alþýðublaðið ennfremur mynd
af skopkortinu. Vakti þessi
mynd mikla kátínu á sínum
tíma.
Nú hefir Brynleifur stefnt
Alþýðublaðinu fyrir endur-
prentun skopkortsins, og telur
hann, eins og stendur í kær-
unni, „að Alþýðublaðið hafi
Hver
vimmiiFf
með þessum verknaði dreift út
á mjög áhrifamikinn hátt þeim
ærumeiðingum og lítilsvirð-
andi aðdróttunum, sem felast í
teikningunni ..
Líkist Brynleifur mjög
lærimeisturum sínum, þýzkm
nazistimum, í tilfinnanlegum
skorti á kímnigáfu, en það er
kunnugt, að þeir þola ekkert
skop um sig. Hitt er annað mál,
hvort íslenzkir dómstólar taka
kæru hans jafn alvarlega og
hann sjálfur. Annars mun það
mála sannast, að enginn hafi
gert meira að því að útbreiða
skopið en Brynleifur sjálfur
með hinum barnalegu málaferl-
um sínum.
8Í0PM8T »r. 1
Skopkortið, sem Brynleifur hefir nú stefnt fyrir í annað sinn, og
sýnir hann og Elísabetu Eiríksdóttur í einni sæng. Sængin er
skreytt hakakr.ossum og hömrum og sigðum, mynd af Hitler
öðrum megin við höfðalagið, en Stalin hinum megin. Á milli
myndanna stendur: „Drottinn blessi heimilið.“
Bnrnleifar stefnfr Alnýðnbliðinn.