Alþýðublaðið - 13.06.1941, Blaðsíða 3

FÖSTUÐAGUR 13. JÚNÍ 1941
ALÞÝÐUBUmiÐ
---------- MÞYÐUBLADIÐ
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson, (heima), Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
son, (heima), Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. — 15 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H. F.
Miineiiirair fara iú að fá sinarfrí - en
bvað m oriof verbanoa og slémanos ?
F.I.L.
F.I.L.
Loftskeytamenii
Munið aðalfundinn í Oddfellowhúsinu á morgun kl. 14.
STJÓRNIN.
TIL SUNNUDA6SINS
MÝK LiX
LIFUR
SVIð
HJÖRTU
ka
Ernest Hemingway;
Og sólin rennur upp.
AÐ fei’ nú óðum að líða a‘ð
þingsbtum. Pingmennirnir
fá innan skamms s'ift fri og geta
fari'ð burt úr bænum til þess að
njóta sumarsins iojg sólarininar
eftir þreytand'i og erfið störf.
En það eru margir aðriir, sem
á sama tíma oig miklu lengur
'hiafa unnið erfi'ð störf, þótt þau
hafi verið annars eðb’s, og fá þó
ekkert frí. Þar á meðal eru áreið-
anlega aliflestir verkamenn og
sjómenn. Þeir hafa ekki hér frek-
ar en ann:ars staðar í heimiúum
efni á því að taka sér frí, nema
þeim sé tryggt það í iöguim með
fullium launum. Og þrátt fyrir
niarghátiaðan skilniíig, sem al-
þingi liefir á síðari árum sýnt á
aðstöðu io|g þörfium þessana stétta,
virþi’st því enn ekki hafa h:ug-
kvæmst, að þær þurfi svio sem
hálfs mánaðar frí á ári ti'l þess
að hvíla sig frá aliri vinnu, velta
af sér áhygigjum hins daglega
lifs og njóta náttúrunnar.
Þó hefir alþingi verið bent á
þessa þörf og þennan náttúrlega
rétt hins vinnandi fólks- Fyrir
þingið, sem nú súur, var strax
í vetur lögð tiilaga tíl þingsálykt-
unar lum skipun milliþinganefnd-
ar til þess að undirbúa löggjöf
um orlof verkamanna og sjó-
manna. Þessi t'ijlaiga var ,lögð
fram af AlþýðuflokknUím í saom-
einuðlu þiogi, var samþykkt þar
til annarrar umræðu og visað
til aMsherjarnefndar. Og sú nefnd
hefir þegar skilað áliti sínu: Hún
leggur til að sú breyting verði
gerð á þ ingsályktUinartill ögunni,
að ríkisstjórninni sjálfri verði í
stað milliþinganefndar failið að
undirbúa málið oig leggja frum-
vaTp til ilaga um orlof verka-
manna og sjómanna fyrir næsta
alþingi1. Og sjálfsagt myndi Al-
þýðufloikkurinn ekki teija það
neina frágangssök, að þiingsálykt-
unartillaga hans yrði þannig af-
greidd- En málið hiefir síðau ekki
verið tekiö á dagskrá oig' menn
eru farnir að spyrja, hvort það
sé virkilega meiningin að svæfa
það.
Slík meðferð þessa mannrétt-
indamáls væri alþingi til lítils
sóma. Alils sta'ðar annars á Norð-
urlöndum hefir verkamönnum og
sjómönnum með lögUm verið
tryggt allt að því hálfs mániaðar
orlof á ári með ful'lutm launum,
og mikið starf hefir þegar verið
af hendi leyst tU þess, að þeir
geti notið þess hvíldariíma sem
allra bezt. Við eigum einir allra
Niorðurlandaþjóðiainna eftir áð
tryggja verkamönnum og sjó-
mönnum orlof. Og það væri þvi
sannarlega ekki vonum fyrr, þó
að alþingi gæfi nú að mininsta
kosti samþykki sitt til þess, að
ríkisstjórnin byrjaði á undiirbún-
ingi löggjafar þar að Uútamdi.
Því skal ekki trúað fyrr en á
verður tekið, að þingm'enn okkar
telji sér það sæmandi, að slita
því þingi, sem nú situr, og fara
'sjálfir í sumarfrí, án þess að baffa
að minnsta kosti viðurkennt rétt
hins vinnandi fólks til sömU
hvildar og uppléttingar með þvi
að samþykkja þingsályktuinartil-
lögu Alþýðufliokksins Um orlof
verkamanna og sjómanna, þótt
aidnei væri nema þapnig breytta
eins og allsherjamiefnd samein-
aðs þings hefir ]agt tib
Það er það minnsta, sem hægt
er að ætlast til af þingmönnunum
áður en þeir fara sjálffir í sUmiar-
fri, að þeir h'indri það ekki, að
hafinn ver'ði undirbúningur að
löggjöf um oTlof verkamanna og
sjómanna, þannig að þær stéttár
hafi að minnsta kosti vonina um
það að fá sumarfrí í fraimtíðimii
eius og aðrir, þó að þær fái það
ekki á þiessu sUmri.
Bessastiðlr.
AÐ virðist hafa komið ó-
þægilega við marga ágæta
Reykvíkinga, þegar stumgiö var
upp á því, að fá ríkisstjóranum
bústað á Bessastöðum, a. m. k.
ef dæma má eftir skrifum manna
í dagblöðin.
í Morgunblaðinu 8- júni, birtist
t. d. greinarkorn með fyrirsögn-
inni Bessastaðir. Enda þótt ég,
eins og flestir eða allir Álftnes-
ingar, sé þvi algerlega mótfail-
inn að ábúendaskipti verði nú á
Bessastöðum, jafnvel þó að gera
ætti staÖnUm þann heiður að
setja þangað þjóðhöfðiiigja
landsins, get ég ekki látið hjá
líða að minnast með fáeinum
or'ðum á þessa furðulegu ritsmíð,
svo einkennilega sem hún kom
mér fyrir sjónir.
Greinin bar það á engam háít
með sér, að sá, sem hana ritaði,
hafi nokkurn tíma komið að
Besisastöðum, eða hann hefir a.
m. k. ekki séð staðinn í því
dagsljósi, sem vi'ð sjáurn hann
daglega.
Túnið á Bessastöðum, sem er
eitt af sitærstu oíg faltegustu tún-
ium hér nærlendis og Be'ssastaða-
nesið, sem er tajið vera á stærð
við suðurhluta Álftaness (en þar
eru 8 iQ býli) nefndi hann mjó-
an rn'.a á milli lóna, sem væru
yfull af þai'a og §lýi“, ef ég man
rétt- Um það hvont hargt er að
kalla voigana við Bessastaði „lón“
skal ég ekkert segja, en hitt er
víst, að eitt af því marga, sem
prýðir Bessastaði mest, eru ein-
mitt þessi ,';1ón“, sem ek’ki eru
fyllri af óþverra en það, að þau
endurspegla dásamliega fegurð
himinsins, tignarleg fjöll og mik-
ilúðleg hraiun á fögrum vor- og
sumarkvölduim. Kvöldfegurðin er
raunar svo viðurkeund víða við
Faxaflóa.að óþarft er að fjölyrða
um það hér. Fjallasýnin og víð-
sýnið frá Bessastöðum er ‘ svo
dásamlegt, a'Ö hvergi hefi ég
nouð þessarar fegurðar betuir en
einmitt þar.
I uinræddiuim greinarstúf var m.
a. sagt, að varia væri hægt að
Hta ömurfegra Uimhverfi en í
kring um Bessastaði. Ég er höf-
umdi alls ekki sammá’a um að
hægt sé að kalla blóinlega byggð
og vel ræktuð tún, eins og mest-
ur hliuti Álftaness er, „ömurleg-
an" stað.
Þó áð mestur hluti greinarinn-
ar væri tilraun til áð ' \ „ömur-
leik“ og lýtum Bes ða, var
minnzt á þær sögulegu .nning-
ar, sem við staðinn e:u tengdar,
þ. e. a. s. þær, siem svartastar
eÞi.
Engan sannan Islending mun
langa til þess„ að hér rísi upo
„Bessastaðavald" að nýju. En
þær óhugnanlegu minininigar s :m
tengdar eru við það, m ;m
hvorki að breyta náttúmfe urð
Bessastaða, né má út úr sög-
unni þær ljiósu mininiingar, sem
við staðinn eru tengdar, m. a ,
það, að þangað sótíu mcnn u: !
sína flestallir mestu, beztu og
þjóðræknustu íslendingar 19. ald-
arinuar.
Þetta er orðið lengra mál, en .
til var ætlazt, og læt ég hér j
staðar nurnið, þó að freistandi j
hefði verið að mininast á ývnis-
legt fleira í sambandi við þetta.
Álftaft&fngiuir.
Karl fsfeld íslenzkaði.
Heimdal iur — bókaútgáfa.
Reykjavik 1941.
EITT hið fyrsta, sem birtist á
íslenzku eftir Ernest Hem-
ingway, var sagam „Ljós heims-
ins“, sem kiom út í „Iðuunk* fyrir
niokkrum árum, þýdd af Hall-
dóra Kiljan Laxness, og síðar
nokkrar smásöguir í Sunuudags-
blaði Alþýðubilaðsins, þýddar
af Karii Isfeld-
Það duldist ekki að sögiur
þessar voru í meira lagi' séir-
kennileg'ar, og ýfirteitt votu
sfeiþtar skoðanir urn þær, en flest
ir munu þó hafa óskað þess að
kynnast höfundinum nánar. Hafa
uppfylltar, þar sein Þ'ö skálid-
verk Hejningways hafa kom'ið út
á íslenzku á þessu ári. Annað
þeirra er „Vopniu kvödd“, þýð-
andi H. K. Laxness; h’tt er „Og
sólin rennur upp ...“, íslenzkað
af Karli þsfeld. Það verður ekki
sagt, að nienn hafi valizt af vcití
endanum ti’ pess að kynna ís-
lenzkum ’e ••en iom verk þessa
heimsffræ a höfuiidar, þar sem
annar ein« stMsn'il.liingur og Lax-
ness og - slikrr afhragðsþýðari
sem ísfe’d infa t.’1 þess orðið, og
er þaö veh
Ernest f’em’ngway er tiltölu-
lega ný stia ?, á himni heims-
hókmenmvnr. o nlveg spánný
á okkar hó1-' nntahimni. Flestir
munui svd ' '"r. að þá langar
tíl að vHa e'tthvað trm persónj
slHr a „srra a“, og Hemmgway
beffir verið kvnntur í lenzkum les-
endum ne” u'epa sem nauta-
bain stvi'."-s ••-ður og íþróttagarp-
U” Nauta^a-a þekkjum við nú
reyndar a'e'ns af afspurn, en
höfum affu á mótí haft nokkur
kynni af Plðsmönmxm í seiuni
tið'. Skal óvaet látið, hversu
uowaðU” ’ 'en’n.ofways í þessttm
gnelnum lann að afla bonUm
rnargra a*déenda hér. En senni-
'e/a hef^; h-ins aldtei heyrzt hér
getið. hefð’ hann ekki aunað sér
! tíl ágæt’ s uunið en það, að etja
nautttm, skjóta menn og slá þá
niður. Riitmennskan er það fyrst
oig fremst, sem befir gert hann
frægan. Og aðeins á því sviði
höfum við skiilyrði til þess að
mynda okkur skoðanir Um hann.
StílsniHd Hemingways er við-
brngðið. Henni á hann fyrst og
íremst rithöfundarfrægð sma að
þakka. Það er því áreiðanlega
ærinn vandi að þýða bækur hans
svtO' að vel sé. Bókin „Og sólip
rennur iupp ...“ er að lanigme&t-
i um hluta samtöl og alveg byggð
j á þeim. Þýðing bókarinnar stend-
ur og feliur með því, hversu tekst
um samtölin. Þessa þraiut hefir
Kari fsfeld leyst með ágætum.
Eru tUsvörin víðast hvert öðru
smellnara. Lesandanum virðist
fólkið, sem höfuindurinn er að
lýsa, hljóta að tala einmitt svona.
En fóilkið, sem Hemingway lýs-
íir í þessari bók, er harla léttúð-
ugt og hneigt fyriT drykkinn,
sem virðist vera þess helzta
huggun í ástarsiorgum og aura-
feysi. Þarna er lýst sæluviku i
spænskri borg með tiilheyraudi
nautaati. Korna þar fram sjónar-
miö gagnvart þes’sari þjóðar-
sikemmtun Spánvei'ja, sem mUnu
ísítenzkum lesendUm nýstárieg, og
virðist höfundur dá íþrótt nauta-
banans io(g ástriðu, og lýsir
hvorutveggju af miikiili sni'lld.
fslendingar munu þó 'væntanlega
yfirfeitt reynast tornæmir á ágæti
þe’ssarar íþróttar, oig þeim mun
ganga ifla að skiilja þá ástríðu,
sem knýr mienn til þess að drepa
dýr sér til gamans á „listrænan“
hátt, jafnvel þótt mannýg naut
séu- Þrátt fyrir þetta er bókin
einkenniilega skemmtileg aftestr-
ar. Hún er jafnvel áfeng á köfl-
um, en áfengi fylgja istundum
timburmenn, svo sem kunnugt er.
í>. H.
Kaupi gull hæsta verði. Sig-
urþór, Hafnarstræti 4.
KAUPUM hreinar tuskur,
allar tegundir. Húsgagnavinnu-
stofan, Baldursgötu 30.
KsrlakóFinn Geysir, Moreyri
Söngstjóri: INGIMUNDUÍl ÁRNASON.
Samsöngttr
í Gamla Bíó sunnudaginn 15. júní kl. 3 e. h. og þriðju-
daginn 17. júní kl. 3 e. h. — Einsöngvarar: Hreinn Pálsson,
Jóhann Guðmundsson, Hermann Stefánsson, Guðmundur
Gunnarsson, Kristinn Þorsteinsson og Henning Kondrup.
Undirleikari frú Jórunn Geirsson.
Aðgöngumiðar að báðum samsöngvunum verða seldir í
Bókaverzl. Sigfúsar Eymundssonar og Bókaverzl. ísafoldar.