Alþýðublaðið - 16.07.1941, Blaðsíða 3

MIÐVIKUD. 16. júlí 1941
Ritstjóri: Stefón Péturss®^
Ritetjórn: Alþýðuhúainu við Hverfi.sgöUi
I StMar: 4902: Ritgtjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Steia* Pet-
tirsson, (heima), Hringbraut 218. 4903: Villa) S. Vilíijálms-
san, (heima), Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hvei'fÍBgöte
| 4teaar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. — 15 aurar t lausanólu.
•A L Þ Ý Ð U P R E N T S M I Ð J A N H F
Í .....—-----*----T-------------.------\--*------♦
FjðlsRyldnsjónarmið Ólafs Thors.
AÐ hefir nú þegar verið
upplýst, að ólafur Thiors
atvinniumálará&herra hefir með
þeirri ráðstöfun sinni, að neita
síldarúitvegsnefnd u;m löggiJdfcgu
sem einkaútflytjandi matjessiildar
og léttverkaðrar síildar í ár, gengið
í berhögg við éindregnar óskir og
áskoranir mikils meirihluita allra
síldargaltenda á iandinu.
Það er pví næsta broslegt, þeg-
ar annað blað SjálfstæðisfHokks-
Ins, Vísir, er að tala um pað
í ritstjiórnargrTein sinni í gær, að
..síldarsaltendur hafi lengi kvart-
að undan pví, að vera háðir
einkasölu á s'ífdinni“, að „margir
muni fagna ákvörðun ráðherrans" |
log „Sjálfstæðismenn .... fytgja
atvinnumáiaráðherra einhuga í
þessu máli“, þvi að alTir viitai,
nema ef Vísir skyjdi' vera svo
illai að sér, að hann vissi það
ekki, að rmeðal síidarsaltenda, sem
at\4nnumá!aráðherra hefir huinds-
að með ákvörðun sinní, etlu éíðti
síður Sjálfstæðismenn, en menn
úr öðrum flokkum- En auk þess
hefir einnig verið upplýst að síld-
arátvegsnefndin stóð einhuga að
umsókn sinni uim löggildinguna,
tóg með ákvörðun at-
vinnumálaráðherrans er þ.ví einn-
ig gengið í berhögg við fulltrúa
Sjálfstæðisflokksins í siMarútvegs
nefnd, þá Jóhann Þ. jósiefssoin
og Sigurð Kri'stjánsson. Geta
rnenn af þessuim uipplýsingum séð
hve alvarlega þau orð Vísis eru
takandi, að „Sjálfstæðismenn
muni fylgja atvinnumálaráðherra
einhuga í þessU máli“!
*
Það er yfirleitt ámiðanlega bezt
fyrir Vísi, að gera sér það ljóst,
að þ,aui eru í seinni tíð farin að
verða fá, málin, þar sem Sjélf-
stæðismenn fylgja Ólíafi Thors,
atvinnumáiaráðherra, eintoga. Til
þess er Sjálfstæðisfllokkurinn und
ir stjiórn þess manns alit iof oft
búinn að fórna hagsmunluim yfir-
gnæfandi meirihluta fylgismanna
sinna fyrir sérhagsmuni Kveld-
úlfs. Það ætti í þ,ví sambandi að
nægja að minna á það, sem síð-
ustU' mánuðina hefir skeð: hrOssia-
kaup Ólafs Thors við Jónas frá
Hriflu við afgreiðsillui skattáliag-
nnra á a'þingi í vetur sem lei'ddu
til þess að mik’um h uta af stríðs-
gróða Kveldúlfs var skiotið und-
an tekjuskatti á kostnað flestra
annarra útgerðiarfyrirtækjia íland
inu, og leynisamning hans, sem
samtímis mun hafa verið gerður
Um útsvarsálagninguna hér í Rvík
í vior, sem bar þann árangur að
Kveldúlfi var, á kostnað annara
útsvarsgreiðenda í bænum, hlíft
við meira en helmingnum — 1
— af því útsvari, sem honum
milljön og 230 þúsund krórtum
bar að greiða, ef Lagt hefði verið
á han,n eftir sömu reglum ug
aðra. Það mætti aðeins bæta því
við, að í stiaðinn fyrir þessar
smáræðis Mlnanir við K-veldúlf,
eða hitt þó heldur, ætlaði at-
vinnumálaráðherrann að beita sér
fyrir því, að lagðu'r yrði! á al-
mennur launaskattur — 10«/o af
öllum greiddum laiunum í laRfdinU
— eins og kunniugt er orðið af
yfirlýsingu hans á alþingi, sem
hviorugt Sjálfstæðisflokksblað-
ánna þiorði að b'irta. Þannig ætl-
aði ólafur Thors að láta liaunia-
ítéttir landsips, fylgismenn Sjálf-
stæÖisflokksins jafnt sem aðra,
borga brúsann —■ fyrir Kveld-
úlf!
*
Vísir reynir í gær f sambandi
við síðasta gerræði atvinnumála-
ráðherrans — neitunina um að
löggiMa síldarútvegsnefnd sem
einkaútflytjianda á matjessilid —
að slá á gamla hjátrúarstrengi
meðal fylgigmanna Sjálfstæðisfl.
ins með orðagjálfri um það, að
atvinnumálaráðherrann hafi -með
ákvörðun sinmi „höggvið á einiok-
Unarhlekk sildarútvegsms“. „Nú
er aðeins éinn frjáls markaður
lopinn íyrir matjessíld: Arner-
(íka“, segir Vís'ir, og „til þess að
selja síldina á þessum markaði,
þárf sízt nokkra rikiseinkasölu
eða mikfð nefndarbákn".
Það er gott og blessað. En var
ekki nákvæmlega pað sama að
segja í fyrrasumar: „aðeins einn
frjáls markaður opinn fyrir mat-
jessíld: Ameríka“? Og þó ákvað
Ólafur Thors atvinnumálaráðherna
íjrá, að síldarútvegsnefnd skyMi
hafa einkasölu þangað á þeirri
síld! Er pað ekki einkennilegt og
dálítið grunsamlegt, ef bonUmhef
ir verið eins mikið um pað bug-
að, og Vísir \áj| nú vera láta,
að „böggva á einiokunarklekk
síldarútvegsins“? Er ekiki á-
stæða til að ætla, með tilliti til
slíkrar ákvörðunar atvinnumála-
ráðberrans í fyrrasumar, að plað
sé eitthvað annað, sem hefir vald-
ið því, að hann neitaði síldarút-
vegsnefnd um samskonar löggild-
ingu nú?
Aður én peirni spurningu verð-
|ur svarað, skal aðeins dnepið á
eitt atriði enn í skrifúm Vísis i
gær um sildarútvegsnefndin.a og
atvinnumálaráðherrann og sýnt
fram á, hvernig einnig það snýst í
hendi blaðs'ins og löðrungar fyrst
og fremst þánn, sem pað ætlar
sér að verja: atvinnumálaráðherr-
ann sjálfan.
Vísir hæiist um yfir pví, að
Finnur Jónsson, formaður síldar-
útvegsnefndar, skuli hafa séð sig
neyddan til pess fyrir yáirgang
atvinnumálaráðherrans, að segja
*af sér formannsstðrfum í niefnd-
inni. „Því eT ekki að leyna“, skrif-
al blaðlð, „að margir munu telja
pað happ fjrxir síldariitvegsnefnd,
ef hún starfar áfram, að losna
við Pinn • Jónsson .... Það er
auðvelt að finna roarga hæfari
rnenn til að taka sæti í nefrtd-
inni“.
Það skal nú alveg ósagt látið.
hvað fulltrúar Sjálfstæðisfliokks-
íns í síldarútvegsnefnd, sem árum
sanian hafa starfað þar í ágætri
samvinnu við Finn Jónsson, segja
um svo lubbaleg skrif flokks-
blaðs síns. En finnur Vísir ekki,
pvernig hann löðrungar ólaf
Thiors með slíkum vitnisburði lum
Finn Jónsson, ef sannur væri?
Því hefir ekki ólafur Thors> frá
þ.ví að hann varð átvinnumála-
ráðherra og fram á þennan dag,
falið Finni Jónssyni að gegna
fioi'mannsstörfuim í sildarútvegs-
nefnd? Og hvaða vitnisburð
inyndi slík ráðstöfun ráðherrans
gefa hionum sjálfum, ef á þáð
bæri að líta sem „happ fyrir síld-
arútvegsnefnd ... að liosna við
Finn Jónsson", eims og Vísir seg-
ir? Y
Þannig ferst Vísi vörnin fyrir
atvinnumálaráðherramn í þessu at
riði. Annars er víst alger óþarfj
að taka svari Finns Jónssonar
gegn svo ómerkilegu aðkasti Sjálf
stæðisfl.blaðsins. Til pess pekkja
allt of margir pað pýðingarmikla
skipulagsstarf, sem Finniur Jóns-
son hefir leyst af hendi á sviði
síldarútvegsins hér á landi og
ekki á hvað minnstan þáttinn í
pví, að sá atvinnuvegur er nú
orðinn einn arðmesti og örugg-
asti atvinnuvegur þjóðarinnar.
*
Og pá er komið að peírri spurn
ingu, hversvegna ólaflur Thors
hefir nú nekað síldarútvegsnefnd
um löggildingu sem einkaútflytj-
andi matjessíldar í sumar, þvert
ofan i áskoranir mikils meirihluta
al]ra síldarsaltenda, par á meðal
fjölda Sjálfstæðismanna, og þrátt
fyrir t'illögur beggja Sjá’.fstæðis-
flokksfulltrúanna í sildarútvegs-
nefnd sjálfri.
1 fyrrasumar skipaði ólafur
Thoi’s beinlínis svo fyrir, að síld-
arútviegsnefnd skyldi hafa einka-
sölu á matjessíid til Ameríku.
Þá var að vísu Vilhjálmur Þór
bankastjóri enn aðalræðismaður
tslands í New York, og Thor
Thiors ekki enn kom'inn þangað
í hans stað. En svo mikið ætti
af þeirri fyrirskipun ráðherrans
að mega ráða, að hann hafi ekki
haft neitt sérgtakt við einkasölu
að athuga, út af fyrir sig, né
verið beinlínis neitt áfjáður í að
„höggva á einokunarhlekk sildar-
útvegsins“, svo að orð Vísis séu
við höfð.
En. nú er pað einmig vítað of
Pieim, sem fi] pekkja, pó að pað
eigi vafalaust eftir að koma en;n
betur fram við áframhaldandi Urn
ræður Um petta mál, að atvinnnu-
málaráðh. var meira að segja
fús til pess, að fela síMarútvegs-
nefnd pessa einkasölu aftur í ár
— aðeins með einu skilyrði: að
sldarútvegsnefnd gerði
bróður h.ans, Thoí Thors,
sem nú ©r orðin aðalræð-
L s m a ð u r í s 1 a n. d s í N e w
Yfork, að aðalumboðs-
rnanni sínurn í Ameríku I
Þarna liggur hUindurinn graf-
inn!
FyJ'st eftir að sildarútvegsnefnd
neitaði að gera Thor Thors að
aðalumboðamanni sínum i Amer-
íku, snéri atvinnumálaráðherrann
idð blaðinu, luppgötvaði allt J
einu, að „eigi beri að leggja ó-
Herbert Morrison nm rií-
reisnarstarfið eftir stríðið.
IVEIZLU hjá félagi etlendra
blaðamanna sem nýlega var
haldin i London hélt Herbert
Morrison, hinn þekkti foringi
brezkra verkamanna, núverandi
öryggismálaráðherra Engiands,
ræðu, par sem hann kom inn á
endurreisnarstarfið eftir stríðið.
Þegar haxm Gaf ði talað um mifeil-
vægi málfrejsisins og hyllt hina
eriendu hlaðafulltrúa í London,
sem bjóða hættunum hyrginn á-
samt LundúnabúUm, minntizt
hann á það, hversu styrjöM
þessi er einstok í sinni röð að
grimmd og hrottaskap. Ennfrem-
ur minntizt haiin á það hugxeikki
oig þolgæði sem þeir menn sýndu
sem berjast fyrir fielsinu. Að því
lokny minntizt hann á hin hag-
fræðilegu vandamál, sem þjóð-
irnar verða að leysa, að styrjöM
lokinni. Undir dynjandi lófataki,
nefndi hann Roosevelt forseta
einn af mestu rnönnlum veraldar,
sem ætti miiklar pakkir skilið.
Roosevelt hefði eins og Halifax
lávarður og Eden utanrikismála-
ráðherra, talað um nauðsyn pess
að efla pjóðfélagslegt öryggi, og
var hann peim alveg sammála
um pað. Það myndi verða niauð-
synlegt að efla samhug og sam-
starf milli Stóra-Br-etlands og
Bandariikjanna o<g allra annara
þjóða, sem unna frelsinu. v
Það verður að leysa hin fjár-
hagslegu og pjóðfélagslegu vanda
mál, annars verður stríð á ný.
Og verði pað svo1 eít-ir.leiðis, að
ein pijóðin sé í viðskiptastriði við
al’ar aðrar, mun allt fara á ringal
reið aftur.
Það verður að vinna heraaðar-
legan- sigur, ef heimurinn á að
eiga nokkra framtíð fyrir sér, en
jafnframt verður að vinna sigra
framfaranna, til þess að tryggja
hina jöfnu próun. Bretum geðj-
ast -að hægfara próun, peir eru
Bialdssöm pjóð, en unga fólkið
vil-1 ekki hverfa aftur að pví pjóð-
skipulagi, sem stóðst ekki prófið.
Það verður að bæta tjónið og
skapa friðsaman heim.
■Þjóðverjar vilja leggja undir
sig allt meginlandið og þetta
verða hinar frjálsu þjóðiir að
ikioma í veg fyrir. En í hinu fjár-
hagslega endurreisnarstarfi, mega
rnenn ekki láta vélaraar bugsa
fyrir sig. ‘ \
Ráðherrann fór sterkum arðum
úm hið merka hllutverk kven-
fólksins í þessari styrjöM og sjálf
ur hefir hann stúlku sem einka-
ritara. Konur aka sjúkravögnlum
í rökkri næturinnar, starfa að
loftvömum og við björgunardeild
ir, meðan loftárásir standa yfir
iog sprengjurnar falla. „Þær
HERBERT MORRISON
munu bera fram nýjar kröfur og
það verður ekki auðvelt að eiga
við þær eftir þetta strið“, sagði
hann hiæjandi.
Að öðnu leyti. hefir styrjöldin
kennt okfcur margt, ékM einungis
á sviði tækninnar, heldur einnig
um það, hvernig við eigum að
notai matinn og Mfa sparlega,
leggja ný ráð á um innfliutning
hráefna og bneyta framleiðsluað-
férðum.
Það er satt að styrjöldin er
hræðileg, jafnt fyrior ráðherranai,
sem aðra, og menn verða að sýna
það, að þeir eiga sigur skilíð.
Stjórnin verður að vísa veginn,
vera raunveruleg stjórn. Það,
að svo margar stjórair á megin-
landinu Ultu um koll, var vegna
þess ,að þær vom of veikor og
of tilbiiðrunarsamar eins og t. d.
í Þýzkalandi, þar sem einka-herir
óðu luppi.
Það verður að leggja ráðin
þannig á, að hægt sé að koma
í veg fyrir fjárhagslegt öngþveiti
Jafnel í Stóra-Bretlandi gétur
fasisminn ógnað, ef ekki verður
gripið til jákvæðra ráðstafana eft
ir striðib. Þegar striðið er unnið
hefst barátta mannkynsins umt
áð leysa hin viðskiptalegu vanda-
mál. Þannig lauk ráðberran máli
sínu og var hyltur hjartanlega af
áheyrendum.
Forseti Félags erlendra blaða-
manna, Keller ritstjióri, þakkaðl
honum fyrir ræðuna í nafni
blaðamannaféliagsin s.
Trúlofun
síðastliðinn laugardag opinber-
uðu trúlofun sía ungfrú Bryndís
Guðlaugsdóttir Tryggvaskála Sel
fossi og Grímur Thorarensen Sig-
túni Selfossi.
ÚtbrefðiO
AlpýðablaOið
þarfa hömlur á verzlun iog við-
skifti“ eins og þáð er svo fallega
<»röað í bréfi hans til síldarútvegs
nefndar, birtu í MorgUnblaðinu
á sunnUdagmn, og nehaði sildar-
átvegsnefnd. um löggildingu sem
einkaútflytjandi síldar í ár, án
þess að skeyta nokkuð Um pað,
hvaða afleiðingar slík ákvörðuin á
síðustu stundu kann að hafa fyr-
ir allitn porra sildarsaltenda, sem
theyst héfir á, að síldariitvegs-
tsefnd myndi auuast söluna fyrir
þá og ekki hafa búið sig undir
annað.
Það er þetta, sem Finnur Jóns-
sion á við í simskeyti sínu til
atvinnumálaráðherrans frá Isa-
firði í fyrradag, þar sem hann
segir af sér formannsstörfum í BÍlð
arútvegsnefnd af pvi, að hann Ö8
„ófáanlegnr til að hafa fram-
kvæmdir á pví fjö 1 skyldusjónar-
mlði, sem núverandi aitvinnssmála-
ráðherra gerir kröfu til að aftl*
arútvegsnefnd staiti «ftir“.