Alþýðublaðið - 25.07.1941, Blaðsíða 4

BÖSTUBAGUl 257 JCLI 15 íf
AIÞÝÐUBLAÐIÐ
FÖST UDAGUR
Næturlæknir er Bjarni Jónsson,
Ásvallagötu 9, sími: 2472.
Næturvörður er í Reykjavíkur-
og Iðunnarapóteki.
ÚTVARPIÐ:
19.30 Ferðasaga: íþróttaför K. R.
til NorfSurlands (Benedikt
S. Gröndal).
20.30 Erindi: Um Jón Eiríksson
konferensráð (dr. theol. Jón
'vi Helgason biskup).
21.15 Útvarpstríóið: Nóvelettur
eftir Gade.
21.35 Hljómplötur: Norskir dans-
ar eftir Grieg.
Alfreð Gíslason
læknir verður fjarverandi um
þriggja vikna tíma. í fjarveru hans
gegnir Bergsveinn Ólafsson heimil-
islæknisstörfum hans.
Laxfoss
fer til Borgarness á morgun kl.
2 e. h.
Goðafoss
fer n. k. mánudagskvöld í hring-
ferð vestur og norður. Viðkomu-
síaðir: ísafjörður, Siglufjörður og
Akureyri.
Happdrættisbíll
Laugarneskirkju hefir nú verið
afhentur. Hreppti hann Þórarinn
Andrésson, sonur Andrésar Andrés
sonar klæðskera á happdrætts-
miðann 1760.
Jón Helgason
biskup flytur erindi í útvarpið í
kvöld um Jón Eiríksson konferens-
ráð.
Fálkinn,
sem kom út í morgun flytur m. a.
þetta efni: Hafís á Hvítárvatni, for-
síðumyndin, Boðflennur í vísind-
um og listum, Þjófarnir, smásaga
eftir Mark Hellinger, Karamsin,
saga frá Rússlandi eftir Nic Hen-
riksen, Axel Wenner-Gren, kynja-
maðurinn frá Svíþjóð o. m. fl.
Ferðafélag íslands
fer skemmtiför að Hagavatni ,um
helgina. Lagt af stað laugardag kl.
4 síðdegis og ekið austur um Gull-
foss að Einifelli. Gist við Einifell,
en tjöld, viðleguútbúnað og mat
þarf fólk að hafa með sér. Á
sunnudaginn farnar gönguferðir að
vatninu á jökulinn Hagafell og í
Jarlshettur. Farmiðar seldir á af-
greiðslu Sameinaða félagsins til
kl. 9 í kvöld.
Áheit á Slysavarnafélag fslands.
• Frá Margréti, kr. 10. Ónefnd-
um kr. 20. H. J. kr. 10. V. J.
kr. 10. N. N. aðsent kr. 10. N. N.
kr. 50. Efnalaugin “Glæsir”, Rvík
kr. 50. Ónefndur, kr. 10. Sigurður
Sumarliðason, Akureyri, kr. 50.
G. J. Reykjavik. kr. 2. M. K.
Keflavík, kr. 5. Þ. B. kr. 10. Beztu
þakkir. — J.E.B.
ÁBYRGÐ VEGFARENDA
Frh. af 3. síðu.
ur, að hægt sé að skapa hér*
fullkomna umferðamemiingu. Það
er einn bezti vhtturtnn um menn-
ingu þjóðarinnar. Slysahættan er
við Lvert fótmál svo að segja í
umfer'ð eins og þeirri, sem nú er
hér í Heykjavik. öllum ætti því
að vera ljúft að vera þátttakandi
í þeirri baráttui, sem lögreglan
heyir gegn slysah'ætiunni.
' **
Útbreiðið Alþýðublaðið.
BARÁTTAN UM SIDARSÖLU-
UMBODIÐ 1 AMERIKU
Frh. af 3. síðu.
störfum síldarútvegsnefndar
ekki nein pólitísk sjónarmið,
sem réðu þessu. Var Jóhann Þ.
Jósefsson alþingismaður þrisvar
sinnum við riðinn þessa samn
ingagerð í Póllandi.
Virtist sjálfsagt að þessú at-
hugu^u að Fritz Kjartansson
íengi umboð fyrir síldarútvegs
nefndina í Ameríku. Kom til-
laga fram um þetta á fundi síld
arútvegsnefnar, en áður en geng
ið var til atkvæða kom annar
sjálfstæðismaðurinn í nefndinni
með þau skilaboð frá Ólafi
Thors atvinnumálaráðherra, að
hann vildi tala við nefndina áð-
ur en ráðstafað væri umboðinu.
Krafa atvionumalaráð-
herra.
Gekk nefndin nú á fund ráð-
herra, og niæltist hann eindreg
ið til, að hún símaði bróður
hans, Thor Thors, aðalræðis-
manni í New York, og spurði
hann, hvort hann vildi taka
umboðið að sér.
Á það var bent af mér og
fleirum, að síldarútvegsnefnd
þyrfti að hafa umboðsmann í
New York, sem hún hefði greið-
an gang að, til þess að vinna
fyrir sig störf, en það gæti hún
varla haft, ef hún mætti ekki
borga neitt fyrir það, en í lög-
um um utanríkisþjónustu væri
sendimönnum íslands bánnað að
taka umboðslaun. Störfin, sem
þyrfti að vinna fyrir nefndina,
væru svo mikil, að e"kki mætti
búast við, að nokkur maður gæti
eða vildi leysa þau af hendi
ókeypis. Hins vegar gæti nefnd-
in eigi verið þekkt fyrir að
brjóta seitt lög, með því ' að
greiða aðalræðismanni umboðs
laun:
Taldi ráðherra nefndina gera
með þessu upp á milli Thor
Thors og Vilhjálms Þór, en var
þá svarað því, að Vilhjálmur
hefði aðeins útent sinn samn-
ingstíma, og eigi hefði frá sjón-
armiði meirihluta nefndarinn-
ar komið til mála, að hann hefði
hvorttvegj^j a: síldársöluumboð
og störf útsents aðalræðis-
manns.
Ólafur Thors hélt þrátt fyrir
þetta fast við tilmæli sín um áð
nefndin tæki til athugunar að
síma Thor bróðir hans viðvíkj-
andi umboðinu.
Var síðan á nefndarfundi
gengið til atkvæða um þá til-
lögu, að Fritz Kjartanssyni yrði
gefinn kostur á að vinna að
síldarsölu í Bandaríkjum Norð-
ur-Ameríku með sömu kjörum
og hann hefði haft í Póllandi.
Var sú tillaga samþykkt með at-
kvæði mínu, Óskars Jónssonar
og Jakobs Frímannssonar. Jó-
hann Jósefsson og Sigurður
Krístjánason gjreiddu atkvæði
á móti, en með annari tillögu,
sem þeir fluttu, um að spyrja
Thor Thors, hvort hann vildi
taka að sér umboðið. Voru
ráðuneytinu tilkynnt þessi mála
lok, og barst nefndinni nokkru
síðar embættisbréf út af þessu3
sem mun vera- alVfeg eins dæmi
í sinni röð.
Embættisbréf, sem mun
vera eins dæmi.
„Atvinnu- og samgöngumála-
ráðuneytið.
Reykjavík 2. desember 1940.
Ráðuneytið hefir mottekið
bréf síldarútvegsnefndar, dags.
29. f. m. er ber með sér að síld
arútvegsnefnd hefir virt að vett
ugi tillögur ráðuneytisins..
Ráðuneytið mun nú taka mál
ið í heild til athugunar, þar á
meðal skipun nefndarinnar, for
tíð fyrirhugaðs sendimanns,
Fritz Kjartanssonar, og fyrra
samband hans við nefndina:
Ráðuneytið mun síðar tjá
nefndinni ákvarðanir sínar, en
á meðan er stranglega lagt fyrir
nefndina að gera engar ráðstaf
anir í þessu máli.
Ólafur Thors.
Gunnl. E. Briem.
Til síldarútvegsnefndar11.
Eins og bréf þetta ber með
sér virðist fjölskyldu umhyggj
an snemma hafa orðið viti ráð-
herrans yfirsterkári og af rann-
sókn á ,,fortíð“ Fritz Kjartans-
sonar eða „fyrrverandi sam-
bandi hans við nefndina“ hefir
enn ekkert heyrst, þó liðnir séu
nær 8 mánuðir síðan bréfið var
ritað.
Varð nú ekkert aðhafs-t að
sinni, en Fritz Kjartansson fór
til Ameríku á eigin kostnað og
ábyrgð, eins og hann hafði áður
dvalið í Póllandi.
Afnám einkasöluonar
Leið nú fram í febrúar, að
síldarútvegsnefnd kom til fund-
ar í Réykjavík. Var þá eitthvert
samþykkja áskorun til atvinnu-
málaj-áðherra um að löggilda
síldarútvegsnefnd, svo sem ver
ið h'efir, til þess að hafa með
höndum einkasölu á matéssíld.
Áskorun þessi var samþykkt í
einu hljóði með atkvæðum allra
nefndarmanna, sjálfstæðis-
manna sem annara.
Áskorun þessi var send at-
vinnumálaráðherra þegar í stað,
og síðar ítrekuð, en nefndin fékk
jafhan það svar, að löggilding
yrði eigi veitt, fyrr en nefndin
kallaði F. Kjartanssön heim.
Taldi ég þetta svar gefið í
gamni, svo fjarri öllu viti og
sanngirni sem það var.
Með bréfum dags. 10. maí,
30. maí, og 10. júlí ítrekaði
nefndin áskorun sína til ráð-
herra. I bréfinu 10. júlí leggur
nefndin ennfremur til, að vegna
hinnar sérstöku markaðs-
ástæðna verði á þessu ári einka-
sala á allri síld til Ameríku, en
tekki aðeins á matéssíld eins og
áður.
Þessi tillaga fékk einnig at-
kvæði fulltrúa Sjálfstæðisflokks
ins í nefndinni; Jóh. Jósetssonar
þó með því skilyrði, að aðal-
ræðismanni íslands (Thor
Thors) yrði falin umsjá með um
boðinu.
Taldi Jóhann, að á þann hátt
SBGAMLA BIÖK
Lifi frelsið -
(Let Freedom Ring).
Amerísk söngrnynd.
Nelson Eddy.
Virginia Bruce.
Victor McLaglen.
Sýnd kl. 7 og 9.
Ekki svarað í síma.

NÝJA BÍO Bl
Tvö samstllt
(Made for each other)
Amerísk kvikmynd frá
United Artist.
Leikst. John Cromwell.
Aðalhlutverkin leika:
Carle Lombard og
IJames Stewart.
Sýnd kl. 7 og 9.
Maðurinn min, faðir okkar og tengdafaðir,
JÓN JÓNSSON, múrarameistari,
andaðist að heimili sínu, Dvergasteini í Hafnarfirði, 24. þ.
Jarðarförin verður auglýst síðar.
Sigurborg Sigurðardóttir. Guðfinna Sigurðardóttir.
Emil Jónsson.
myndi nefndin fá einkasölu á
síldinni, eins og Ólafur Thors
var raunar oft búinn að segja.
Heyrist nú ekkert frekar um
mál þetta fyrr en nefndarmenn,
sem’allir voru utan Reyjavíkur,
nema Jóhann Jósefsson, frétta í
síma, að birzt hafi bréf til síld-
arútvegsnefndar í Morgunblað-
inu sunnud. 13. júlí, dags. dag-
inn áður, um að sala matéssíld-
ar sé gefin frjáls. Til.nefndar-
innar kom þetta bréf löngu síð-
ar, og er þetta ný aðferð og áð-
ur óþekkt um birtingu embætt
istilkynninga.
Þessi ótrúlega ráðstöfun var,
svo sem áður segir, gerð þvert
ofan í tillögur fulltrúa Sjálf-
stæðismanna í síldarútvegs-
nefnd og áskoranir frá meiri-
hluta síldarsaltenda, sem send-
ar höfðu verið ríkisstjórninni.
Það er svo sem ekkert nýtt, að
Ólafur Thors láti sig litlu varða
hvað flokksmenn annara flokka
segja eða leggja til, hitt er nokk
uð óvenjulegt, að hann óvirði
svo fulltrúa síns eigin flokks
sem hann hér hefir gert, og mun
honum hafa þótt mikið við
liggja. Ekki bar þó neitt á
milli um skoðanir á einkasölu
eða eigi, heldur aðeins hitt, að
meirihluti nefndarinnar fékkst
ekki til, að taka útsendan aðal
ræðismann til að selja fyrir sig
síld. Aðalræðismaðurinn er bróð
ir ráðherrans.
Þjiiðarbeill eða fjöí-
skjrldasjðiarmið?
Síldarútvegsnefndin hefir ver
ið einskonar þjóðstjórn. Þar
hefir verið samstarf þriggja
flokka. Flokkssjónarmið hafa
aldrei komið til greina í starfi
nefndarinnar, heldur hefir það
jafnan verið látið ráða, sem
nfenöarrrienn töldu vera útveg
inum fyrir beztu. rs. þennan hátt
hefir síldarútvegsnefnd tekizt
það, sem áður var talið ótrúlegt.
Hún hafði fyrir stríð aukið mik-
ið síldarsöluna og hækkað jafra
framt síldarverðið, samfara því,.
sem vörugæðin voru aukin.
Á sama tíma hrakaði saltfisks
sölunni og saltfisksverðinu í'
höndum þeirra, sem með það
höfðu að gera, og var ekki trútý
um, að ýmsir, er þar höfðu fram
kvæmd á, litu síldarsöluna.
nokkrum öfundaraugum.
Síldin óg hraðfrysti fiskurinnp
voru að koma í staðinn fyrir
saltfiskinn, og þess vegna munu
þeir, sem áður réðu þar öllu.
gjarnan hafa viljað flytja sig.
Það er eins og skipta á sökkv
andi skipi og nýju skipi.
Ég hafði í 6V2 ár verið for-
maður síldarútvegsnefndar. Ég
hafði gert allt sem í mínu valdi
stóð til þess- að starfið tækist
vel. Ég hafði öll árin, í ágætu
samstarfi við meðnefndarmenn
mína af öllum flokkum, getað
varizt öllum klíkusjónarmiðum
innan nefndarinnar. Þegar því
varð ekki lengur við komið og
átti að fyrirskipa nefndinni að
kasta sjónarmiði útgerðarinnar
fyrir borð og taka upp fjöl-
skyldusjónarmið ráðherrans,
vildi ég eigi lengur hafa for-
göngu um framkvæmdir nefnd
arinnar og sagði því af mér for-
mennsku hennar. Ég vildi vera
óháður um tillögur mínar, svo
sem verið hefir. í nefndina
sjálfa er ég þingkosinn af Al-
þýðuflokknum og held því starfi
að sjálfsögðu áfram.
Ég var á sínum tíma hvetj-
andi þess, að þjóðfstjórn var
mynduð, og hefi oft, eins og
aðrir, orðið að beygja af með
sjónarmið flokks míns, en ég
geri það hvorki fyrir einn né
annan og vinn það ekki 'til
valda að láta fjölskyldusjónar-
mið einstakra manna ráða gerðr
um mínum í oplnberum málum.
Finnur Jénsson.
Síðari grein Finns Jónssonar,
kemur í biaÖinu eihvern allra
næstu daga.