Alþýðublaðið - 30.08.1941, Qupperneq 3

---------* ALÞÝÐUBLAÖÍD--------------------
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson, (heima), Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
son, (heima), Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. — 15 aurar i láusasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H. F.
Rússlandsfor Hitlers.
TVEIR MÁNUÐIR, ©g þó
rúmlega |>a'ð, eru raú liðn-
ir síðain Hitlér hóí herferð sína
gegm Rússlamidi. Það er lengri
tími en mokkur herferð lians
hefir tekið hingað tíl. Og
þó hefir hanin engan úrslitasigur
tmnið enn,, sem komið er. f>að
er ekki eiruu smmi' útlit fyriir að
hiann ætli að verða foeminn til
Moskva mm miðjam septembex
eins og Napoleon áiið 1812. Eh
hin öriagarika Rússlandsför hans
hófst um svópað leyti árs frö
Aiuistttr-prússlandi iog Póllamdi og
herferð Hitlers í sumar.
Það leynir sér ékiki, að her-
sveitir Hitlers eru, þrátt fyrir
hamramma sófcn, ekki lengurþær
söinui og þær voru í hinum fyrri
herferðum styrjaldarinnar. .Marg-
ar þær beztu eru þegar fallnar
á vígvöllum Póllands, Noregs,
Hollands, Belgíu, Frakklands og
Grikklamds. Og æfðustu flug-
mennimjr hafa einnig verið skotn-
ir niður í hinium árangurslausu
lofitárásum á Enigland. Rússar
hafa hins vegar tiltölulega ó-
þreyttum her og ótæmandi mann-
fjölda á aö skipa. En iandið er,
aðeins hér í Ejrópu, eins við-
áttiumikið og öll önnur Evrópu-
lönd samanlögð. Hvorttveggja ger
ir það að verkum að peir hiafa
getað iog ,geta enn, á meðan
skipulag og agi hersins ekki' bil-
ar, beitt varnaraðferð — hitmm
margföldu vaTnarlínum, þar sem
barizf er á hundrað til tvö hundr-
uö kílómetra bieiðiu' belti — sem
öðrum mimni andstæðinigium Hitl-
erg voru, bannaðar bæði sakir
mannfæðar og lítils landrýmis.
Engtu að síður hafa hersveitir
Hitlers þegar þanið sig yfí'r ó-
hemjiu landsvæði á Rússlandi á
allri herlínunni nórðan frá Eystra-
salti og suður að Svartahafi. Og
sem stendur er útiiitið allt annað
glæsilegt fyrir Rússa. Þeir hafa
orðið að hörfa úr bezfu kom-
héruðium sínum svo og miðstöðv-
um jám- og stáliðnaðar sins í
Ukraine. Og hringuir óvinanna er
stöðugt að þrengjast um Lenin-
grad, stærstu iðnaðarborg, aðal-
hafnarborg og — ef herskipa-
lagið Knonstad't á eyju úti fyrir
borginni er ta]ið með — aðal-
fiotastöð landsins. En Hitler hef-
ir lítinn ávininilng og litla ánægju
haft að landvinningum símum þar
eystna. Rússar eyðileggja, eins og
á undanhaldiniu fyrir Napoleon
árið 1812 ,allt, sem þeir geta
elrid tekið með sér. Meira jað
segja stífluna og aflstöðinamiklu
við Dniepr, Dnieprostroj, furðu-
verk fimm ára áætlunarinnar og
aðalauglýsinganúmer sovéfstjórn-
arinnar, hafa þeir sprengt í lofit
upp til þessaðilá'.ahanaekkiMla
hersveitum Hitlers í hendiur. Það
sýnir ef til v<ill betur en allt
annað, af hvílíkri heipt barizt er
Og enn er Hitler fjarri ;því,
sem hann ætlaði að fá með her-
ferðinpi til Rússlands: kominu, í
Ukraime og oliimni í Kákasius.
Uppsfceruina í Ukraine hafe Rúss-
ar flutt burtu með sér og leið-
in er löng austur í Kákaisus. En
án kornsins og olfuninar þýðir
það lítið fyitr Hifler, þótt her-
sveitir bams sæki fram um svið-
in og eyðilögð béruð, jafnvel þótt
hann næði Leningrad og Moskva
á sitt vald Uim siðir. Því efstjórn,
agi og skipulaig hers þeirra ekki
biiar geta Rússar lengi haldið
undan á hinium endalausu víð-
áttum lands síns. Það, sem allt
veltur á, er þá aðeins það, hvort
xerksmiðjur þeirra ausfur í Ur-
al og Síbiríu nægja til þess
að fullmægja hergagnaþörfinni,
eftir að miðstöðvar hergagnaiðn-
aðarins í Rússlandi sjálfu, Ukra-
ine og Leningrad ,era fallnarinnr
rásarhemum í henduir.
1 síðustii' heimstyrjöld bilaði
rúissneski herinn. af því að hann
vantaði vopn. Þá eins og nú
■vorui bandamönnum Rússa. Brer-
um, fokaðar leiðimar um Eystra-
salt iog sundin milli Evrópu og
Asíu til þess að birgja Rússa
upp að hergögnum. Svo er so\'-
étsitjóminni fyrfr að þakka, sem
sat aðgerðalaus hjá meðan Hitler
braut undir sig Balkanskagann.
Og í ljósi þeimar staðneyndar ber
sennilega að lita á þá \'iðburði,
sem undanfema daga hafa verið
að gerast suðaustur í Iran. Að
vísu væri ekki nemia skiljanlegt
að Bietar og Rússar hafi með
•Jxertöku þess lands viljað koma
í veg fyrir það, að erindrekar
Hitlers gætu; búið þar uan sig
og geri landið að bækistöð, und-
irróðurs og jafnvel árásar á Ind-
land, Irak og Kákasus. Iran er
líka eitt af helztu oiMöndum
heiimsins, eins og frak og Kákas-
us og til allra þessara [anda
lítur Hitler af þeiim ástæðum
girndaraugum. En aðaltilgangur-
inn með innrás Breta og Rússa
í Iran. mun þó hafa verið sá,
að opna leið fyrir hergagna-
flutninga til Rússlands.
Það er því ekkert, sem bendir
til þess að bráður en,di verði
bundinn á styrjöldina á aiustur-
vígstöðvunum. Og það eru ve-
sælar vonir, sem Hitler og menn
hans gefa þýzku þjóðinni með
því fyrirheiti, að úrsliitaárásin á
England hefjist, þegar herferð-
inni á Rússland er iókið. 'Því
að'á því er nú ástæða að ætla,
að verði töluverð bið, eftir að
Bretar hafa með hertöku Irans
rutt sér braut til Kákasus að
sunnan, hvað svo sem gerast
ltann á þessu hausti og komandi
vetri ’ vestur og norður á Rúss-
landi.
ALÞYPUBLAOIÐ___________lauga«dagub m igý* mi
Jén Axel Péturssons
Fisksölusam ningurinn er ó-
þolandi fyrir báða aðila.
--------
Knýjandi nauðsyn að feila lann pegar dr giftdL
|~\ AÐ kemur æ betur í Ijós að samningur sá er gjörður var
um fisksöluna til Bretlands veldur landsmönnum bein-
um óþægindum og tjóni og það svo mjög að vart verður
við það unað.
Er alveg augljóst mál að fá verður samninginn feldan
úr gildi ef þess er nokkur kostur og gefa fiskkaupin og söluna
frjálsa, þannig að fiskveiðar geti óhindrað haldið áfram án
fyrirsjáanlegs tjóns fyrir útvegsmenn og sjómenn.
Þetta ætti líka í íljótu bragði
að sýnast heppileg leið fyrirbáða
aðila — Breta og okkur — þeg-
ar þess er gætt að með núver-
andi fyrirkomulagi fá Bretar
minna magn af fiski en þeir gæta
fengið með frjálsari sölu Og kaup
um. Að því er snerflr Faxaflóa
,og raunar víðar þá horfir jtil
hteinna vandræða með sölu fiskj-
arins eins og aú standa sakir,
vegna skipaleysis. Þegar þetta er
ritað er ekkert skip tíl að taka
nýjan fisk í Reykjavík en fjöldi
bátai að veiðum og tóm skip
í. utnsjá Islendmga fá ekki að
kaiupa fisk hér og liggja *því
aðgerðalaus. Sjá allir hvað því-
likt hefir í för með sér fyrir
sjómenn okkar og útvegsmenn,
ef slfkt ástand varir eða skapast
öðru hverjui. MÍinnir það óneit-
anlega á þann tima þegar ein-
staklingar á dögum einofcunan-
trmabilsins vota skikkaðir til að
ieggja inn vötar sínar á ákveðn-
um stöðum en mátta ekki selja
þær hvar sem var jafnvel þó það
væri hagkvæmara og ttm styttri
leið að fara.
Hér við Faxaflóa og raunar
víðar liggja frystihúsin með vera-
vetalegar bdrgðir sjávar-
afurða sem þau þurfa að losna
við og sem ávalt hefir gengið
óskylda okkar framleiðSlustörf-
um.
Bretar þurfa áreiðanlega á' öll-
um þeim fiski að halda, sem
þeir geta fengið. Það getur ekki
skift öllu máli, hvort þeir kaupa
hann nokkmm aurum dýrari eða
ödýrari.
Það, sem hlýtur að skipta þá
mestu máli, er, að þeim berist
reglulega eins mákill og góður
fiskur og hægt er að framleiða
og að sjálfsögðu sé \ærðin)u stíllt
í hóf, — en hver hann kaupir,
ffytur eða selur getar ekki skipt
neinu \*talegu máli eins og hög-
um nú er háttað í heiminium.
Það er vissulega beggja hagur,
íslendinga og Bneta, að fisksalan,
fiskfveiðarnar og flutningarnir séu
leyst úr þeim fjötrum, sem þessi
mál nú em í. Frelsi til að standa
friðsamleg viðskipti og aðstoða
hverir aðra, en ekki auka á örð-
ugleika þá, sem styrjöldin skap-
ar, ætti að koma í stað þess
samndngs, sem nú gildir um fisk-
söliuna til Btatlands.
♦------------------=-----------
í að falsa vísitðlona?
E F dæma má eftir Timanuan í
gær virðist svo sem að-
siandendur viðskiftamálaráðherr-
ans við blaðið eigi nú ekfceitl
annað ráð betra gegn dýrtíðín'ni
en að láta sem hún sé akki til,
hún sé aðeins hugarburður Hag-
stofunnar og aefndar þeirrar, sem
ákveður visiitöluna. M. Ó. o. skrif
Tfmans verða ekkí akilin ððria
visi en sem krafa um að vísf-
taian verði framvegis fölsuð til
þess að leyna dýrtíðinni og
hindra kauphækkun í samræmi
við hana.
Tímanum skjátlast hrapalega,
ef hann heldur að hægt sé að
draga athyglina frá aumingjaskap
þeirra, sem hafa framkvæmd dýr-
tíðataiálanna með höndum, meb
því aið koma sökinni yör
á vísitöluna eða nefnd
þá, sem Heiknar hana út. Þeir,
sem nú bera ok dýrtíðarinnar,
gera sér það áreiðanlega ekki að
góðui, að Framsóknarmenn ferii
að gera einhverja Egilsstaðasam-
þykt um vísitöluna ,þess efnis
að hún hafi alls ekki hækkað,
þrátt fyrir beint okurverð á brýn-
ustu nauðsynjavötam eins og t.
d. kartöflum í sumar.
lilkynning
greiðlega að selja hingað tíl.Þess
ar byrgðir þurfa að rýma fyrir
beitu til vertíðarininar í sumum
tílfellum og fyrir nýjum birgðum
í öðrum, þó að þannig sé nú
fyrir þeim málum séð, að frystí-
húsin geta ekki keypt allan fisk
ril jafns við aðra fiskkaupendur,
en það er nú kapítuli út af fyrir
s%-
Það er enn*fremur kunnugt, að
hér liggja skip sérstaklega útbú-
in tíl flutnmgs á fnosnum vör-
Um, — en einhvema hfuta vegna
fá þau ekki enn að hlaða og
hefja siglingar.
frá húsaleigunefnd.
Effir tilmælum frá félags~
málaráðuneytinu verður
safnað skjrrslum um bás~
næðislaust félk f Reykja~
fík f bæjarþingstofunni f
Regningarhásinn I dag kl*
2-7 siðdegis (siðasta sinn)
Þetta má ekki svo ti] ganga.
Við íslendingar höfum þess engin
ráð ,að selja framleiðslu okkar
undir verði, og heldur ekki að
láta fra'inleiðslutækin vera ónot-
RejrkJavik 30. ágúst 1941
Húsaleigonefndln í Reykjavik.
uð og fólkið annaðhvort atvinuu-
laust eða hverfandi í aðra vinnu,
Tilknning iil viðskiptavina vora
AistnrferAir
til Laugarvatns byrja
aftur frá bifreiðast.
Bifröst 1. september,
sími 1508.
Óiafur IvetilssoB
Frá og með 1. september
bætfnm við fyrst um sinn
allri heimsendingn.
Alþýð abrauðgerðin h. f.