Alþýðublaðið - 27.09.1941, Blaðsíða 3

Í-AUGABDAGUR 27. SEPT. 1941
ALÞYOUBLAÐIÐ
ALÞÝÐUBLAÐIÐ

Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: AlþýSuhtSsinu við Hverfisgötu.
Slmar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson, (heima), Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
son, (heima), Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: A'lþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. — 15 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H. F.
Hildarleikuriim á Rússlandi.
Hnseignin
Laugaveg 19
er til saln, ef viðunaolegt boð fæst.
Upplýsingar gefur.
Kristján Siggeirsson
SIGLINGAR
milli Bretiands og íslands halda áfram
eins og að undanförnu. Höfum [3—4
skip í förum. Tilkynningar uiu Ivöru-
sendingar (sendist
Culliford & Clark Ltd.
BBAÐLEYS CHAMBERS,
LONDON STREET FLEETWOOD.
Lnndúnabréf:
Danskt nazlstablað ber slg npp
nndan andúð Dana á Þjóðverjnm*
EGA4 Napiolieon fór hina
fi'ægu og örlagaríku Rúss-
'lan<lsföi' sína í júní 1812, um
svipað leyti árs og Hitler nú, tók
hann sig upp frá Póllandi með
aöalher sinn og hélt honum beina
lei’ð til Moskva, um Minsk og
Smolensk. Þá vajr ekki
um neina samfelda, ianga her-
linu að ræða í líkingu) við pá,
sem barizt er á nú. Aðeins minni
háttar her sótti fram sujnnan og
pprðan við aðalher Napoleons,
am Suður-Pólland og Eystrasalts-
löndin, en á pá sókn var engin
áherzla lögð. Engin alvarteg til-
raun va:r gerð til þess áð sækja
iram tiL Leningrad, sern pá hét
.Pétursborg, enda pótt hún væri
pá höfuöborg Rússlands og að-
setursstaður íkeisarans. öll á-
herzlan var lögð á sóknina til
Moskva, sem Napoleon sjálfur
stjómaði. Hann leit á pá fom-
írægu borg, með hinum gamla
aðsetursistað keisaranna, Kreml,
sem „hjarta Rússlands", eins og
algengt var o(g verið hefir allt
frarn. á pennan dag. Og í trausti
pess, að þáverandi Rússakeisara
myndi fallast hugur og láta kúg-
ast, ef Moskva kæmist í óvina-
hendur, stefndi hann her sínum
Jpangað. Það var ólíkt hinum kald
hyggna hershöfðingja, sem ævin-
lega áðu.r hafði verið fundvís á
þá staði, sem. mesta hernaðar-
jJega pýðingu höfðu. Enda urðu
:hin örlagaríku endalok Rússlands
fararinnar eftiir pví. Hann var
korninn til Moskva um miðjan
september. En strax daginn eft-
ír byrjaði borgin að brenna Rúss-
ar höfðui kveikt í henni. Her
þeirra var líka ósigraður, prátt
fyrir hið Janga undanhald. Að-
eins mánuði síðar gekk hinm rúss-
neski vetur í garð og Napóleon
varð að hefja undanhaldið. Og
tveimur mánuðum síðar var hinn
stoJti franski her, „la grande ar-
Þegar Hitler lagði upp í R!úss-
landsför sina í |ún(i í sujiiaT, virt-
ist svoi í fyrstu sem ætlun hans
væri, eins og Napóleons, að
leggja að'aláherzluna á sóknina
til Moskva, þótt barizt væri peg-
ar frá upphafj á saanfelldri her-
líniu norðan frá Eystrasalti (rautn-
ar no-rðan frá Ishafi) og suðuir
að Svartahafi. Hersveitir hans
ibrutiust á örstuttum tkna fráPól-
landi um Minsk aUstur til Smio-
lensk. Það var nákvæmlega saana
leiðin og Napóleon hafði farið
til pess að ná „hjarta Rúss-
lands“ á ‘sitt vald. Nú hefir
Moskva bara allt aðra herna'ð-
arlega þýðingu en þá. Hún er
orðin stóriðnaðarborg. Og pegar
pangað var komið mátti gera ráð
fyrir því, að herlína Rússaværi
raunvenuiega klOfin í tviemnt, og
hægt væri að sigra hina ein-
angmðui arma hennar á éftir,
■hvorn í sínu 'lagi.
En hvað, sem fyrir Hitlerhef-
ir vakað með sókninni til Smo-
lensk, hvort heldur pað var upp-
haflega ætlun hans, að komast í
einni lotu alla leið til Moskva,
eða lelkurinn hefir verið til þess
gerður, að blekkja Rússa og
hræða pá til þess að veikja
báða arnia heriínu sinnar, áður
en ráðizt væri á pá, með pví að
flytja lið paðan til miðvígstöðv-
anna ,í pví skyni að bjarga
Moskvai svo mikið er víst, að
sókn Þjóðverja á peirri leið stöðv
gðist skammt austa-n við Smo-
lensk. Og síðan hefir öll á-
herzla verið lögð (á sóknina á
báðum örmum herlínunnar: í
Eystrasalts I ön d unum, par &em her
sveitir Hitlers standa nú fyrir
hliðum Leningrad, og í Ukrainfe,
þar sem pær nálgast n(ú fljótið
Don á 'leiðinni til Kákasuá, og
hafa pegar slitiö Krímskagann,
með Sebastopol, herskipahöfn
Rússa við Svartahaf, úr tengslum
við meginland Rússlands.
Herfbringjar Hitlers hafa þannr
ig skift um hernaðaraðferð elns
og peir hafa gert svo oft áður
í gessu strfði. I stað pess að
halda áfram að reka „fleyg“ inn
í varnarlínu Rússa við SmoJensk
til pess að kljúfa her peirra í
tvennt, eins og þeir gerðui við
Amiens á Frakklandi í fyrravor
með svo miklúm árangri, hafa
peir horfið ,að pví ráði, að reyna
að taka állan rússneska herinm
í eina risavaxna ,,töng“, sem á
að lokast norðan frá Ishafi og
'Eystrasalti og sunnan frá Svarta-
hafi '0g Kákasus. Það er sama
hernaðaraðferðin og beitt var á
miklu minna svæði' í Póllandi
t -
haustið 1939 og í Flandern í
fyrravor.
Hér ,skal engu um pað spáð,
hver árangur verður af pessari
hrikalegustu tangarsókn pýzka
hersins. Fæstir mun:u pó gera
ráð fyrir pví, að Leningrad fái
varizt til lengdar eftir að hún hef
ir raunveruiega' verið innilokuð.
Það er Rússum vissulega gífur-
legt tjön, að missa ha>na með
ölium pehn mikla hergagnaiðn-
aði, auk hersins tog Eystrasalts-
flotans, s-em par er. óbætanlegt
tjón pyrfti pað pó' ekki að vera
>ef Bretar >og Bandáríkjamenn
gætu sent Kússum hergögn, pví
að af nógum mannfjölda er af að
taka til áð fylla í skörðin. I-
.skyggilegri er sókn Þjóðverajsuð
ur vib Svartahaf. Nái peir Rös-
tov við ósa Donfljótsins á sitt
vald, er ekki nema. tiltölulega
istutt leið eftir suður í Kákasus
og austur að Kaspíhafi. En> þegar
pýzkur her væri kominn pangað
væri Kákasus slitinn úr tengslum
við Rússland, rússneski herion
olíulalus og leiðin lokuð, sem Bret
um og Bandaríkjam. opnaðist
uýlega til pess að senda Rúss-
hergögn í gegnuim Iram. Það væri
ógurjegt áfaill fyrir Rússa, jafn-
vel pótt hersveitum Hitlers tæk-
ist ekki að komast suður yfir
Kákasusfjö',1 og ná oliiulindunuim
á sitt vald. Þeir hefðu. þá engan
aðgang að sjó lengur í Evrópiu,
enga ölíu og enga færa leið opna
til aðdrátta á hergögnum og
hráefnum frá útlöndum nema hina
löngu og óvissu ieið uim Vladi-
v'O'stock, sunoan eða vestan Um
Kyrrahaf, frarn hjá Japan. Fyrir
her þeirra undir slíkum kring-
umstæðum varia nokkuð aonað
að gera, en að halda uodan til
Crafjalla til pess að Sodða)
sér úr „töng“ pýzka hersins
Hvað þá tæki við og hve lengi
hann fengi varizt með painn iðnáð
og pau hráefni að baki sér, sem
Rússar eiga í Ural og austur í
Síberiu, veit enginn.
Og Hitler? Hverju væri hann
nær? Án olíunoar í Kákasus að
minos% .kiosti ekki miMu — með
allt Rttssland í l’ustuim, matvæla-
laust, fullt af viopnuðuim, em
hungruðum og örvingluðum her-
nnannaflokkum að baki sér, og
hörkur ríissneska vetrarins fram
undao.
Það er emn ekki séð fyrir end-
ann á Rússlandsför Hitlers, prát;t
fyrir landvinnioga hans þar
eystra. Og pví síður hillir nokkuð
undir „úrslitasigur“ hans í styrj-
öldinni, sem svo oft hefir verið
boðaður eftir örfáar vikiur eða
mánubi.
KÁPCR
Kápubúðin, Laugaveg 35.
ÝZKI KONSOLLINN, sem
var i Reykjavík, Dr. Ger-
iach, hefir raú verib látion laus,
en haon hefir verið í haldi hjá
brezku stjóminni siðao ísland var
hemumið.
Hano er eino af hioum fyrstiu
stjórnarerindnekum, sem látnir
eru laUsir samkvæmt samningíimi
milli Breta og Þjóðverja um
fangaskipti.
Blöðin geta þess, að Dr. Ger-
lach hafi verið mjög hátt settur
i flokki nazista og eiokavinur
Hitlers og Görings. Dr. Geriach
er látino laus í skiptum fyrir
sendiherra Breta í Briissel, en
alls verða tólf stjórnareriodrekar
látnir lausir af hvorum aðila
fyrst um siran.
Blaðið Ugenevue, sem er ó-
merkilegt, danskt oazistablað,
birti, aldrei pessu vant, merlrilega
grein 18- september um andúð
pá, sem Danir sýna Þjóðverjum.
Ræðst blaðið heiftarlega á pá
afstöðu Dana, seni lýsir sér í
pví, að syngja söngva pess efn-
is, að' eftir veturiora kiomi vorið
og sumarið, en með því sé átt
við, að pá kiomi Bretar og ráðist
inn í Damnörku.
Einoig fordæmir blaðið skrítlur
og skrípamymdir, sem sýni
frænku í heimsóko, sem éti upp
allan matinn á heimiimu. Með
pessu sé bersýnilega átt við Þjóð-
verja. Ályktar" blaðið, að þessar
og fleiri svívirðingar, sem Þjóð-
verjum hafi verið sýndar, hafi
haft pau áhrif, að meirii hiuti
manna sé nú Þjóðverjum asnd-
vígur. Að Iokurá segir í gneira-
inni, að Danir verði sem fyrst að
láta af peim hættulega leik, sem
líkastur sé pvi, að músira sé að
striða kettinxun, Má geta næni,
hvernig slíkar alvörugefnar hug-
leiðrágar eiga við daraska kjmííi,
pví að pær eru vafalaust settar
fram í fylistu alvöiu.
Daoski presturinn og leikrita-
skáldið Ka| Munk er orðinn I»jóð-
verjum mikill þyroiir í atugum
vegna hileinskilni' siinnar ogj
mælsku. Nýlega sagði haon, að
því er blaðið Natiiooaltidende
segir: í piedikuoarstólnum giidir
eaigio ritskoðum. Þar er ekki fcraf-
izt pagnar, helduir hieioskiini.
Kirkjan á ekki að ræða hagkerfi
Evrópu eða oýskipan, en hieranS
ber skylda til pess að hiekja
lygar, leita sainnleikans og kenna
bpilari lífsspeki en pá, sem bygg-
ist á morðum og mannvígum.
Það er nú upplýst, að Þjóð-
verjar iog Quislingar í Noiegi
handtóku alla meðlimi raorska
hæstaréttarins, par á meðal há-
yfrdómann Paul Berg, en þeir.
hafa verið látnir lausir aftur.
Almennt er búist við því, að
Berggrav biskup verði næsta
fómardýr raazista, pó að þeirkafi
margsiranis lofáð pví aö skiptai
sér ekki af kirkjumálluira. Svenska
blöð skýra einnig frá pvi, að
meðlimir raorska íhaldsflokksins
hafi orðið fyrir miklum ofsókn*
um. , í ;
Norðmenn hafa fundið upp sraiell-
ið raafn á Terboven. Þeir kallai
hano herra Boven, en pað er
sama seira bófinn á íslenzku. j
! ‘ í' Bjami GtiditíuttwtesiojB. 5
araée“, búlnra að vera.
Duglega krakka,
anglinga eða eldra fiélk vantar til að
kera mt Alþýðublaðið firá 1. ektóber.
Talið við afigreiðslu blaðsins Alpýðu-
búsinn.
S. JL IL
DANSLEIKUR
í Iðné í kviéM. — Hefist klnkkan 10.
Min nýja hljómsveit hússins leikur. *
Aðgöngumiðar með lægra verði kl. 6—9 í kvöld
í Iðnó. Sími 3191.
ÁTH. Einungis fyrir íslendinga,
Ölvuðum mönnum bannaður aðgangur;