Alþýðublaðið - 15.10.1941, Qupperneq 2

, ■ d '~y-
MJÞ'

UkDW
MH)VIK13)AGUR 15. OKT. »41.
Hér með er skorað á alla þá, sem koma vilja til
greina við úthlutun verðuppbótar á útfluttar sjávar-
aturðir, framleiddar árið 1940. að senda atvinnu- og
samgöngumálaráðaneytinu fyrir 1. nóvember n. k.
staðfestfeftirrit af farmskírteinum, er sanni útflutn-
ingsmagn þeirra af fiskmjöli, sundmaga ogrækjum,
Fylgja purfa skilríki, sem ráðaneytið metur gild,
um, að vörurnar séu framleiddar á árinu 1940.
Þeir, sem eiga óseldar birgðir af fyrneindum vöru-
tegundum frá árinu 1940, sem ætlaðar eru til út-
fiutnings, skulu fyrir sama tíma senda vottorð vigt-
armanna um birgðimar, með tilgreindu vörumagni,
eða aðrar sannanir, sem ráðuneytið metur gildar.
Atvinnn- og sangönguinálaráduneytið.
13. oktéber 1941.
Frá Brezka setuliðinu
á Islandi.
Brezka setuliðið leyfir sér hérmeð að tilkynna,
að'framvegis munu kröfur vegna dauðra yrð-
iinga eða nainkaunga ekki teknar, til greina,
nema hræin séu sýnd brezkum liðsforingja til
staðfestingar um það leyti, er dauða bar að
höndum. Brezka setuliðið mun gera allt, sem
í þess valdi stendur, til þess að forðast að
vaida dauða slíkra dýra, en framvegis verða
eigendur dýranna að vera setuliðinu hjálpleg-
' ir, með því að skýra foringjum eða liðsmönn-
/
um, sem eru við œfingar á legu dýrabúanna.
Listsýnlngía
i skálanum við Garða^
sftrœtl ftil 20. október—
opin frá 10«22.
Aðgangnr kr. 2.
Skýrsla um áfengisnautn
á Ísíandi undanfarin ár.
------+......
Mikið minni en i nágrannalðnduaum.
AFENGISVERZLUN ríkisins
hefir sent blöðtuaum
skýrslu um áfengissölu og á-
ftengisneyzlu hér á landi yfir
tvö og hálft síðastliðin ár. Fer
skýrjilan hér á eftir og geta
menn dregið þær álylctanir af
henni, sem þeir vilja.
Árið 1939 voru seldar 302-
566 flöskur af sterkum vínum,
og af veikum vínum 51549
flöskur, eða samtals 354115.
1940 304 291 fl. sterk vín,
46 930 fl. veik vín, eða 351 291
samt. 1941 til 31/ 184 610 fl.
sterk vín, 53 305 fl. veik vín,
samt. 237 915 af veikum og
sterkum vínum til samans.
Sé heildarflöskusölunni 1941
jafnað á íbúana 21 árs og eldri,
verða 64 menn um eina flösku
á dag.
Áfengisbækur afhentar voru
í Reykjavík: 8.600 fyrir karla
og 5.000 fyrir konur. Sé athug-
uð salan í Reykjavík og íbúa-
fjöldinn, kemur í ljós, að 60%
af bæjarbúum 21 árs og eldri
hafa tekið áfengisbók, og enn-
fremur að notaðir hafa verið ca.
60 % af áfengisseðlunum.
Meðalsala á Hótel Borg 1. jan.
til 30. júní var 80 fl. á dag. Sé
febrúar undanski'linn, en þá var
þjóna verkfall, verður meðal-
sala þessi 102 flöskur á dag. í
ágúst var meðalsala á Hótel
Borg 157 flöskur á dag.
Utan við skömtun. hefir salan
verdð frá 1. jan. til 30. júní að
meðaltali 30 flöskur á dag. Það
er saia til ly^'abúða, lækna,
sjúkrahúsa, alþingis, ríkisstjórn
ar, bæjarstjórna, erlendra sendi
sveita, hersins og undanþágur.
í ágúst var þessi sala að meðal-
tali 59 flöskur á dag.
Áfengisneyzlan hefir verið
þannig hér á landi s. 1. ár.
Neyzlan hefir verið innan við
3 flöskur á mann á ári 1939—’40
Árið 1935 voru á landinu
115 870 íbúar, þá var áfengis-
sala (100% alcohol) 104 133
eða 0,898 lítrar á mann. 1936
voru 116 000 íbúar, áfengissala
106 230, eða 0,900 1. á mann.
1937 voru 117 000 íbúar, áfeng-
issala 112 152 eða 0,950 1. á
mann. 1938 voru 118 888 íbúar,
áfengissala 99 287 eða 0,835 1.
á mann. 1939 voru 120 264 íbú-
ar, áfengissala 99 815 eða
0 820 1. á mann. 1940 voru
120 725 íbúar, áfengissala 99-
626 eða 0,810 1. á mann. 1941
voru 120 725 íbúar, áfengissala
65 456 eða 0,540 1. á mann (7
mánuði).
Til samanburðar er hér getið
áfengisneyzlu í neðangreindum
löndum árin 1928—32:
Danmörk 2,37 1. (100%)
Noregur 2,11 - —
Svíþjóð 3,49 - —
England 5,12 - —
Frakkland 20,64 - —
Þýzkaland 4,18 - —-
BIFREIÐASTJÓRARNIR
Frh. af 1. slðu.
anlega eðlilegt, að þær stéttir,
sem langsamlega verst eru latun-
aðar, neyni að fá umbætur á kjör-
iim síntuim.
En bifneiðastjórarnir eni sann-
arlega meðal þeirra. Eins og
kunniugt er hafa þeir verri kjör
en flestar aðrar starfsstéttir. Kaup
þeirra er lægra iog vinnutimi
þeirra óhæfilega langur, enda
hefir starf þeirra aukfct gífiurlega'.
Má og segja, að atvinnuhekend-
uiur hafi viðurkennt þetta, því að
Strætisvaguar hf. hafa t- d. greitt
bifreiðastjórum sínium meiira upp
á síðkastið en félaginu ber,
sfrang’ega fekið samkvæmt samn-
ingum.
Vonandi tekst því fljótjega
samkomulag um bætt launakjör
til handa bifneiðastjómm.
Þá tóku bifneiðastjórar á þess-
um sama fundi sínum til ítar-
legrar umræðu umferðamálin.
Voru ræðumenn sammála um,
áð algerf öngþveiti ríkti í þeim
málum og þyrfti bráðra Umbóta
við. Var sérstaklega rætt um það,
að götulýsing værf mjög af
skiornum skammti og áð sand-
hrúgurnar, sem áður voiru götu-
vigi, þyrftu að hverfa.
Einnig var minnzt á, áð einka-
bifreiðar yllu1 miklum óþægind-
um í AUsturstræti og víðar, þar
sem þær standa daglangt beggja
megin við götuna.
Nefnd var kosin í þetta mák
Á hún að safna skýrslum um
ástandið í þessum málum og gera
síðan kröfur til stjórnarvaldanna
um umbætur á þeim.
Uftbreiðið
Alpýðublaðið.
unnnnnnunmm
j------UM DAGINN OG VEGÍNN'-----------------
| Börnin flykkjast í skólana. Hvað hefir reynslan kesnt
| okkur? Berklaskoðunin og gjaldið fyrir hana. Góðar tekjnr
j læknanna. Garðar skrifar um garðlöndin. Ný stétt, sem
< ber að hafa gætur á „Alfonsar“ og ungar stúlkur. Menn, sem
j þarf að brtennimerkja.
------- ATHUGANIR HANNESAR Á HORNINU.-------
BÖRNIN eru að flykkjast í skól-
ana. Við það breytast annir
heimilanna. Það þarf að hafa
gætur á því að þau fari í skólann
á réttum tíma, en um leið eru heim
ilin líka laus víð ærslin í þeim,
meðan þau dvelja í skólanum.
Svona gengur það ár frá ári. —
Á þessu ári, sem nú er að líða, hafa
margir koniist á þá skoðun, að
skólahald okkar og fræðslustarf
þurfi endurskoðunar við. Margir
ttelja að taka þurfi upp strangari
aga, en verið hefir og að hefir
verið stefnt á undanfömum árum.
Gott er að Iæra af reynzlunni, og
sá, sem getur það, er ekki á flæði-
skeri staddur. Sá, sem ekki vill
læra af reynzlunni, en hangir í
því, sem hann hefir bitið í sig,
verður ekki happasæll.
MÓÐIR FJÖGURRA STRÁKA
skrifar mér á þessa leið: „Kæri
Hannes. Við skrifum þér þegar eitt
hvað á bjátar og okkur gremst
eitthvað. Því miður skrifum við
þér minna um það, sem gleður okk-
ur. Núna fáum við foreldrar þau
skilaboð að krakkarnir skuli koma
til berklaskoðunar í skólana. Það
væri gott og blessað, ef böggull
fyigdi' ekki skámmrifi, en svo er
nú, hvað þetta snertir. Undanfarin
ár hafa börnin orðið að borga fyrir
skoðun 50 aura, en nú er krafist
75 aura. Þetta er mikið fé. Mér er
sagt að í Miðbæjarskólanum séu
um 1700 böm. Ef þessir peningar
fara til læknisins hefir hann fyrir
að skoða börnin hvorki meira né
minna en 1275 krónur — og þetta
tekur nokkra daga“.
ÉG HEFI LEITAÐ mér upplýs-
inga um þetta mál. í Miðbæjarskól
anum eru 17—18 hundruð börn.
Berklaskoðunin tekur 2—3 daga.
Tveir læknar skoða börnin. Þau
eiga öll að skila vottorði, en for-
eldrar geta líka látið skólalækni
skoða börn sín, einnig geta heimil-
islæknar skoðað börnin. Læknarn-
ir, sem skoða börnin virðast því
hafa ríflegar tekjur þessa þrjá
daga, sem þeir sturída þessi störf.
Gjaldið virðist vera allt of hátt. —
Ef læknarnir vilja gefa einhverja
skýringu á þessu er sjálfsagt að
taka hana hér í dálkinn minn,
en skýringa er sénnilega þörf.
GARÐAR skrifar mér: ,,Ég var
nýlega að vinna í garði þeim, er
ég hefi á leigu hjá bænm, fyrir
innan Tungu og sá að sauðfé er
strax komið á beit í garðalandinu,
enda er annað hliðið að norðan-
verðu bilað. Auk þess er garðland-
ið opin samgönguleið milli Laugar-
nesvegar og Suðurlandsbrautar, og
hirða fæstir vegfarendur um að
loka hliðunum. í görðunum er því
varla hægt að rækta neitt nema
kartöflur og er þetta mjög baga-
legt. Ofurlítið af káli hefir þó ver-
ið ræktað þarna í sumar, er sauð-
fé mun skjótt eyðileggja grænmet
ið. Og í einum þremur görðum hafa
verið gróðursett ribs o. fl. plöntur,
sem allt verður eyðilagt ef garð-
arnir verða áfram beytiland fyrir
sauðfé“.
„FRÓÐLEGT væri að vita hvers-
vegna garðlandinu er ekki lokað
með lásum, og leigjendum fengnir
lyklar, til þess að garðarnir geti
komið að fullum notum. Vil ég
treysta því að garðyrkjuráðunaut-
ur bæjarins kippi þessu í lag, eða
gefi skýringu á þessu fyrirkomu-
lagi“.
UTANBÆJARMAÐUR skrifar
mér athyglisvert bréf á þessa leið:
„Ég bef verið hér í Reykjavík und
anfarnar vikur. Ég hafði margt
heyrt um ástandió og lagt trúnað
á sumt, en sumt ekki. — En núna
eitt kvöldið fékk ég sönnun fyrir
því, að við íslendingar erum á
vegi með að eignast eina viðbjóðs-
legustu stétt manna, sem þekkist
í erlendum hafnarborgum, og hver
maður hefur skömm á. — Erlendis
eru þessir menn kallaðir „Alfons-
ar“. Þessir menn hafa það að at-
vinnu að selja konur, það er, aö
vera miðlari milli karlmanna og
kvenmanna. Eru til mörg átakan-
leg dæmi um afleiðingar af starfi
slíkra varmenna, sem gera allt,
sem í þeirra valdi stendur, til að
eyðileggja framtíð og líf stúlkna“.
í FYRRA KVÖLD var ég á gilda
skála hér í bænum með kunningja
mínum. Þetta er einn af betri
stöðum bæjarins. Við drukkum
þarna kaffi, en fórum svo út. Þegar
við vorum að fara um gang gilda-
skálans, sá ég tvær kornungar stúlk
ur, á að giska 13—16 ára. Mér datt
í hug, að þær væru að standa af
sér skúr. Þarna var ungur „íslend-
ingur“ og auk þess tveir erlendir
menn.
ALLT í EINU sá ég, að eitthvert.
samband var milli þessa fólks og
um leið og við gengum framhjá
heyri ég að önnur stúlkan segir:
„En við ætluðum eiginlega á bíó“:
Ungi „íslendingurinn“ segir þá
undir eins: ,,Seljið þið bara míðana.
Þið getið fengið nóg af enskum
bjór-— og nóga dollara“. Það var
bersýnilegt, hvaða viðskifti voru
að fara þarría fram. Ég staðnæmd-
ist augnablik, óviss um hvað ég.
ætti að gera. Mér hitnaði af reiði.
Átti ég að gefa „AIfonsinum“ utan.
undir, eða átti ég að kalla á lög-
regluna?
ÉG HEFI SPURT lögfræðing um,
þetta atriði. Hann telur líklegt, að
hægt sé að refsa fyrir slíkar at-
hafnir, sem „Alfonsar“ hafa með'
höndum. Ættu menn ekki að hlífa
slíkum skepnum, heldur gera allt,
sem í þeirra valdi stendur, til að-
stimpla þá á eftirmimiilegan hátt.
Þá vil ég hvetja stúlkur, sem.
verða fyrir tilboðum slíkra manna
að kæra þá tafarlaust til lögregl-
unnar.
BRETAÍBÚÐIRNAR
um þeirra eins og íslenzk lög
mæla fyrir“.
Eins og kunnugt er reyndu
forsvarsmenn bæjarstjómar
Reykjavikur að kenna setulið-
inu um húsnæðisvandræðin og
afsaka með því aðgergarleysi
sitt í þessum málum.
Því var strax haldið fram hér
í blaðinu, að Bretar hefðu ekki
^nærri eins mikið húsnæói og
blöð íhaldsins vildu vera láta,
þó að hinsvegar væri sjálfsagt
að setuliðjsmenn~ sætu ekki í
neinu húsnæði, þegar húsnæðis-
skortur er. Þetta hefir nú verið
staðfest, af bæjaryfirvöldunum
sjálfum samanber ummæli í
yfirlýsingunni hér að ofan.
í yfirlýsingunni eru ekki talin
með herbergí stúdenta í Stúd-
entagarðinum, en þar er brezkt
1 sjúkrahús.
FUNDIK ALÞINGIS I GÆR
Alþýðuflokkurinn skipaði mann
í hans stað.
Að loknum fundi í sameinuðu
þingi hófust deildarfundir. Er
Jörundur Brynjólfsson forseti
Nd. og Einar Árnason forseti
Ed.
í dag er fundur í sameinuðu
Alþingi kl; 1.30, en deildarfund
ir verða að þeim fundi loknum.
Fara þar fram nefndarkosning-
ar.