Alþýðublaðið - 18.10.1941, Blaðsíða 3

LAlXiAJtDAGUR lS. OKT. 1941.
liÞÝÐDBLAÐIÐ
Ritetjóri: Stelán Pétursson.
Ritstiórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Slmar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttix. 5021: Stefán Pét-
ursson, (heima), Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
son, (heima), Brávallagotu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu
Simar: 4900 og 4906.
Verð kr, 3.00 á mánuði. — 15 aurar 1 lausasölu
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H. F.
Utvarpið og útvarpsstjórinn.
"'vvouBuaw
Bókarfregii:
Arfur, ný skáldsaga eftir
Ragnheiði Jónsdóttur.
lO R þaö sæmilegt af stjórnar-
^ völdum landsms og þjoS-
irmi boðlegt, að fóta þawn ntann
fara með fiorstjðm ríkisútvarps-
ins, sem 'hefir svo Htla stjóm á
sjálfum sér og svo Jitla hugmynd
u.m skyldur sínar við útvarps-
hlustendur, að hann lætur heldur
loka fyrir1 útvarpið og stöðva
venjulegau fréttalestur, en að
haan brjöti svo odd of oflæti
sínu, að bíða þess í eiua klukku-
stimd, að geta beift húsbónda-
vaidi sinu víð einn af starfsmðnn-
um útvarpsins?
Pannig spyr almenmngur um
land ailt síðan í gær, að það
var úpplýst, hvemig á því stóð,
að hádegisútvarpið féll niður í
fyrradag.
Með slikri spurningu er ails
ekki verið að taka neána afstöðu
í deilu aðalþtilarins og útvarps-
sjjórans, sem leiddi til þess fá-
ránlega uppátækis hins siðar-
nefúda að skrúfa fyrir útvarpið
á sönrn stundu og hádegisútsend-
ingiu átti að hefjast. Það má vel
vera, a"b aðalþuluiriim hafi
hlaupið eitthvað á sig með því
að ætla sér að hefja staxtf sitt í
hádegistímanum í barmi útvarps-
stjóra. Senailega hefði það verið
formléga réttara af hornim, að
láta þularstarfið ni&uf falla í biiá
undir slíkum kringumstæðum
biða þess, bvemig um semdist
deilu hans og útvarpsstjórans á
ððmm vettvangi. En ®r það nokk-
ur afsökun fyrir fraTntaouiu út-
varpsstjórans? Harni ber ábyxgð
á daglegri starfseml útvarpsins,
og það allra minnsta, sem hægt
ætti að mega heiimfa af honum,
er þó það, að liann 1 áti ekki
smámuni eins og það, hvort að-
alþulurinn hvarf frá starfi sínu
einni klukkustundinni fyrr eða
seinna, verða þess valdandi, að
fréttalestur, sem tugir þúsunda
af fólki um iand allt bíða eftlr,
falli hreint og beint niður, eins
•og í hádegistímanum í fyrradag.
Hvar í veröldinni hafa menn
heyrt um annan eins fmntaskap
og ábyrgðarleysi manns í slíkri
stöðu?
En þetta er að vísu ekki í
fyrsta sinn, sem útvarpsstjórinn
vekur hneyksl'i með framkomu
sinni. Síðam hann tók við for-
stjóm útvarpsins hefir þvert á
móti hvert hneyksl’ið nekið ann-
að frá hans hendi, ýmist per-
sónulegs eða einbættislegs eðlis.
ö 13um ern enn í fersku minni
bilarnir og úttektlrnar, sem voru
..skrifaðar hjá átvarpínu4‘; og ó-
gleymd era erm þau viðskípti,
sem hann átti við eina af staifs-
stúlkum útvarpsins, .lör-unn ar-
hneykslið svonefnda. Og hvað
skyldu bnottnekstTarnir vem orðn-
ir margir? I>að hefir yíst sjaldan
liðið svo ár við útvarpið, að ekki
væri einhvefjum vikið þaðan
með hávaða og illindum.
En y>ó að minna hafi máske
verið tekið eftir því af öllum a]-
menningi, af hve ábyrgðar-
lausri pólitiskri hltófdrægni frétta-
burði útvarpsins hefir oft ve'ri ð
stjómað af útvafpsstjómnum,
ekki sizt í seinhí tíð, síðan hann
fór að eiga vingott við Mosfkva-
kommr'mista hér og arman slíkan
lýð, þá hefir það ekki síður ver-
ið þeim, sem þvi hafa veitt eft-
irtekt, bæði undmnanefni og
hneyksíunarhella. Er til dæmis
ekki svo ýkjalangt siðan útvarp-
ið lagaði fréttina af hinum stór-
kostlegu fjárframlögum Rússa til
kommúnistabl. hér þannig í hendi
sér, að úr henni varð árásog bein-
línis aðdróttun um óheiðarteika
í garð þess bl aðs hér í Rteyk javík,
sem hafði fyrst orðið tíl þess að
afhjúpa þessi rússnesku fjár-
framlög tiJ áróðurs hér á landi.
Ætti þetta að nægja til ]>ess
að sýna, að f>að er ekki eitt,
heldur atlt, semi undmrn sætir i
núverandi forstjórn útvarpsins.
Og virðist virkilega vem kominn
tlmi tif að athuga, hvort ekki
mætti' gera enda á því ófremdar-
ástandi, sem við útvarpið rfkir,
með þyí að láta útvarpsstjörann
sjálfan verða þann næste, sem
þaðan verður vikið.
/I ÐUR hafa komiÖ á prenti
nokkrar smásögur eftir fru
Ragnheiði Jónsdóttur, en „Arfur“
er fyrsta lengri skáldsagan, sem
frá henni hefir komið. Lít ég
svo á. að um miklar framfarir sé
að ræða í þessari nýju bók. Er
þar skemmst frá að segja, að
,,Arfur“ er skrifaöur með svo
miklum stU og efnishraða, að
tæpiega er hægt að leggja bókina
frá sér, ef byrjað er á henni, fyrr
en hún er á enda lesin.
í fljótu bragði sýnist saga þessi
nokkuð reifarakennd og ólík nú-
timabókmenntum okkar. Á ör-
fáum dögum gerast stórviðburðir
í lífi flestra aðalpersónanna, auk
allra smærri atbnrða er framið
bæði morð og innbnot. Myndum
er' bmgðið Upp með leifturhraða,
hverri á fætur annarri, og allar
era ]>ær dregnar mjög skýrt upp
með tiltölulega fáum dráttum.
Persónurnar era skýrt markaðar
og sjálfum sér samkvæmar, svo
að lestrinum lokniuan eru þær
orðnar fólk, sem maður er ná-
kunmugur. Þó verð ég að segja
það, að jafn kær o,g mér er
Marta vinnukona, en hún er ein
af heilsteyptustu persónuAi sög-
unnar, þá er hún að minnsta
kosti fremur óvenjulegur full-
trúi þeirra kvenna, sem leggja
leiðir sínar um borð i erfend
skip og selja þar blíðu sína.
Sem sagt, ég býst v-ið að ýmsir
dragi bók þessa í dilk neifana
skemmtiíesturs, en þegar nánar
er að gáð, er hún röttæk þjóð-
lífs og mannféiagsádeila. Það er
gamla sagan um höllma og kotr
ið. Annars vegar auðmannsdótt-
irin, sem fægar hún giftist, „flutt-
ist úr einu dúnhreiðrinu í aímaðf4‘,
hins vegar, fátæka verkamannar
fjölskyfdan, sem era eiginlega
bannaðar allar leyfilegar bjargir
til þess ’að njóta lifsins og sinna
ágætu hæfileika; jafnvel lifið
sjálft er þeim sumUm meinað,
þvi bömin hrynja niður af kulda
og næringarskorti. En baráttan
fyrir lífinu dg gæðum þess er
alls staðar sterk, f>ar sem ein-
hverjir kraftar eru fyrfr hendi;
dættumar selja sig, önnur rika
kaupmanniwum sem eiginfeonu,
hin um borð í skipnm, og yngsti
FOnurinn, dnengwr jnnan við fenn-
•ingu, gerist foringi í þjófafélagi
drengja. Lif auðmannsdótturinnar
er að hinu leytinu. jafn óheil-
brigt, þar sem vant.ar alia á-
reynslu, öil viðfangsefni, nema
að búa til fínna safat en hinar
frúrnar, þegar þær hafa spila-
kvöld; börnin mega ekki dnepa
fingri í kalt vatn og verða aið
ósjálfbjarga pappírsbúkum, sem
sennilega-þola engan móíblástur.
Lærdómurinn sýnist mér vera:
N'áttúran vill hvorki of né van,
ef vel á að íara, heldur öll hin
vtri skilyrði sæmilteg, ásamt
hæfilegri áreynsiu og viðfangs-
efnum. Að fjessu á þjóöfélags-
byggingin að stefna.
Ég minntíst áðan á drenginn,
sem gerðist foringi í þjófafélagi
og stóð fyrir innMbti. Frú Rágn-
heiður hefir verilð í barnavemidar-
nefnd síðan bamavernd var lög-
leidd hér á landi. Hún sýnist
þó ekki eftir þessari sögu að
dæma, að hafa mikla trú á ís-
hlutun hins opinbera af vand-
ræðabörnunium, að minmsta kdsti
er presturinn ekki skemmti'legur
fulltrúi þeirrar íhlutunar. En hún
sýnist ala í brjósti þá von, að
barnahehnili, byggt af kærleiks-
hugsjón, mundi ef til viil' geta
bjargaö hér einhverju. Þetta em
þær hyllingar, sem bókin endar
á, og getur hver botnað eins og
hann vill. Fyrir mitt leyti er ég
hrædd um, að peningar TóanasaT
kaupmanns flytji atdnei ungu
ekkjunni hans mikla ble9sun á
eínn eða annan veg, og koma hér
til gneina sálfræðileg viðfajigs-
efni. Þætti mér ekki ólíkfegt, að
frú Ragnheiður getí ekki látið
hér staðar numið, heldur verðí
hún að skrifa framhald sögunn-
Hið íslenzka prent-
ARAFÉLAG hefir enn
einu sinni sýnt íslenzkum
alþýðusamtökum hvað hægt
er að gera, þegar samtök eru
góð — og sundrung kemst
ekki að.
í gærkveldi undirritaði stjóm
félagsins samning um kaup á
stórri kostajörð austur í Laugar
dal og þar ætlar félagið að láta
rteisa sumarbústaði fyrir félags-
menn og fjölskyldur þeirra.
Alþýðublaðið hafði í morg-
un samtal við Baldur Eyþórs-
son prentara í Alþýðuprent-
smiðjunni. Honum fórust orð á
þessa leið:
„Prentarafélagið hefir all-
lengi haft í hyggju að kaupa
jörð til að koma þar upp sumar-
bústöðum fyrir félagana og f jöl-
skyldur þeirra. 'Höfum við leitað
mjög fyrir okkur um góða jörð
undanfarið og fengið vitneskjur
um margar jarðir og einstaka
j,arðahluta. Meðal þeirra voru
t. d. Svanastaðir í Mosfellssveit
og Vossabær í Ölfusi, en síðast
barst okkur tiliboð um kaup
jarðarinnar Miðdalur í Laugar-
dal. Eftir dólítið þóf náðist sam-
komulag og voru samningar
undirritaðir í gærkveldi. Keypt
um við jörðina fyrir 33 þúsund
krónur — og leigðum seljand-
anum og núverandi bónda þar
Magnúsi Böðvarssyni hana til
20 ára. Magnús er viðurkenndur
dugnaðarmaður og sjást glögg
merki þess á umbótum þeim, er
hann hefir gert á jörðinni þann
tíma, sem hann hefir búið þar.
Miðdalur er skammt frá Laug
arvatni, en næsti bær við Hjálm
staði. Hann stendur, eins og
nafnið bendir til í miðjum daln-

SMIPAUTC
UT.r.f|i-i CE3
„Mr4
hleður til Vestmannaeyja á
mánudag 20. þ. m. Vöm-
móttaka fyrir hádegi sama
dag
„Súðinu
vestur um í strandferð til
Þórshatnar um miðja næstu
viku. Vörumóttaka á alla
venjulega viðkomustaði á
þriðjudag.
ar, og þætti xnér það vcl, hvort
sem það framhald sxxérist um
framkvæmd barxiahælishugsjónar-
inxiar eða eitthvað annað. Kithöf-
undarhæfileikar frú Ragnheiðar
ern ótvíTæðiT, og vill xnaður þvi
gjama heyra xxxeixia frá henni.
Aftaibjörg Sigmó«ndóttir.
um og fylgir jörðinni geysi-
mikið land. Nœr það upp til
fjaflla og niður að vatninu. Á
rennur í gegnum landið og er
veiði í henni og auk þess hefir
jörðin veiðiréttindi í Laugar-
vatni. — Rafstöð er á jörðinni
og er hægðarleikur að. stækka
hana eftir þörfum •— og meira
en nauðsynlegt er, þó að allir
félagar okkar reistu sér sumar-
bústaði á landinu.
Engin afnot af jarðhita eni
nú á jörðinni, én það hefði verið
mjög æskilegt. Það er hugmynd
okkar að láta síðar fara fram
rannsókn á jarðhita þama —
og virkja ef það telst mögulegt.
Þá er það ætlun okkar að hef j
ast handa strax næsta vor og
byggja allstóran skála á jörð-
inni á stað, sem þegar er ákveð-.
inn. Félagið byggir sjálft þenn-
an skála, en síðan er ætlast til að
félagsmenn byggi sumarbústaði
Mun félagið hafa hönd í bagga
með þessum byggingum öllum
og aðstoða félagsmenn. Verður
sumarbústaðahverfið skipulagt
á sérstakan hátt, en síðan verð-
ur hverjum sumarbústaðseig-
anda úthlutað á öðrum stað land
til ræktunar garðávaxta ef þeir
æskja þess. Að sjálfsögðu hef-
ir félagið forkaupsrétt að öllum
bústöðum þarna — og geta þeir
aldrei lent í eigu utanfélags-
manna, meðan H. í. P. á jörðina.
Það er húsbyggingarsjóður
félagsins, sem keypti jörðina.
Sem eðlilegt er hafði hann ekki
nægilegt fé til þessara kaupa,
en fékk til þess lán úr öðrum
sjóðum félagsins. Hann var
stofnaður 10. maí 1925 og nú
greiðir hver félagsmaður til
Frh. á 4. aiðu.
í skálanum við Garðastræti
Opin til ki. 12 I kvðld
og annað kvðld.
Síðasti dagnr sýningarinnar á morgun*
Prentarar feanpa kosta
Jðrð austur i LangardaL
Ætla að reisa par sumarbústaði
fypip meðlimi félagsins
---------