Alþýðublaðið - 08.01.1942, Blaðsíða 3

ALÞYÐUBLAOIÐ
Jón Sigurðsson:
KJðr Iðnstéttanna, sem
ná standa fi verkfallfl.
Tilraunir atvinnurekenda til að rægja
pær við aðrar stéttir hins vinnandi fólks
FIMMTUDAGUR 8. JAN. 1942.
ALÞfBUBUfilÐ
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar ritstjórnarinnar: 4902
(ritstjóri), 4901 (innlendar-
fréttir), 4903 (Vilhjálmur S.
Vilhjálmsson heima) og 5021
(Stefán Pétursson heima).
Símar afgreiðslunnar: 4900
og 4906.
Alþýðuprentsmiðjan h. f.
Tfeuskour rettor.
Hækkun kjötverðsins
um 25 aura kilógrammið,
samtímis því, sem verið er að
undirbúa þvingunarráöstafani r til
þess að halda niöri kaupi Jaoma-
stéttanna iindir því yfíirskiná, að
þess sé þörf til að koma í \eg
fyrir \’axandi dýrtíð, sýnir ákaf-
lega vel heiiindin, e'ða Mtt þó
heMnr, í öllu hjaii Framsóknar-
höföingjarma og Sjáli'stæðis'
flofck&ftorsprakltainna um baráttu
gegn dýrtíðinni. ,
En þó að hækkun kjötverðsins
hafi afhjúpað hræsni Jreirra betur
en nakkuð aimað, sem áður hefir
gerzt, af því að hún kom á þessu
aiugnabliki, þá er hún, þó ekkert
annað en; ein. ráðstðto af mörg-
um, sem þessir herrnr hafa gert
tif þess að sprengja upp verð-
JJagið í Landinu í því skyni, að
geta rakað saman sem mestuim
gróða í skjóli stríðsins fyrir sig,
sinar iuíkur og sína kjósendur.
En að visu hefir aldrei vantað
fagurgakinn um nauðsyn þess, að
„haida dýrtíðínni! í skefjum".
Pegar til kastanna hefir.komið,
hafa þeir bara aMrei komiö aiuga
á neitt annað ráð ti!i þess, en að
lögbinda kaup launastéttanna,
enda þótt öllum sæmiJega viti
bornum mönnusm ætti að vera
þa'ð Ijóst, að það er efcki hækkun
kaupgjaldsins að kemia, h\’eraig
dýrtíðin hefir haildið áfram að
vaxa, heJdur hinni ábyrgðarlausú
'werðhækkun á lieiztu nauðsynjum
almennings innaujaaids, eim og
bezt má sjá af því, að hækkun
kjötver'ösins er nú orðin um
T60«/o siðan fyrir síiáð og
haekkiun mjóikurverðsins um
130 »/o, þó að eriendaf matvörur
hafi ekki hækkað nema um
70—80 »/o og kaupgjaldið ekki
nema um 75<yo.
En það er eins og feyrmaður
Fram&óknarflokksins skrifa'ði einu
sinni I Timann: Fraimsóknar'-
flokknum hefir aldrei dottið í hug,
að halda dýrtíðinni í sfcefjum á
kostnað bænda. Og þá hefir for-
sprökkum Sjálfstæðisflokksins þvi
síður dottið það í hug. Þvert á
móti hafa þefe, i kapphláupinu
við Fnamsókn itm bændiafylgið,
ltegið henni á hálsi fyrix það,
að hún tryggði bændum ekki
nógtu hátt \-erö fyrir atfurðif
þelrra, samanber kröfu Sjáffstæð-
isflokksþingmannarana wm það í
haust, a'ð kjötverðið yrði tiækkað
um 50 auruim meira kílógrammið,
en Framsóknarmenuimiir í kjöt-
Vterölagsnefmd villdu ákveða.
Bændurnir mega raka saman pen-
ingum. Sama er að segja um
stórútger'ðarmenn, stórkaúpmenr.
og alla stóratvinnurekendur yfM-
Leitt. Þeir mega vuða ■ stríð&-
gróða. En launastéttirnar — þær
ir.ega «kki fá ó\-enitegQStu hækk-
SÍÐAN ÞAU FELÖG, er nú
eiiga í deilú við atvinnurek-
endur, gerðu vinnustöðvun, er
vika liðin, og á þeim tíma hafa
samningaum'leitani'r efcki átt sér
stað.
Fynr áramótin var samningar
leiðin reynd, og leit út fyrir undir
það síðasta, átð árangur ætiiaði
að verða.
Samninganefiidir S\teinafélags
skipasmiða og skipasmíðastöðv-
árnar höfðu kornið sér saman, og
]©it út fytir, að á góðum vegi
væri um samkomulag í járniðnað-
intini. Siimningaumleittmir fóm
fram án ihlutunar þess opinbera
að öðrii leyti en þvi, að rtkis-
sáttasemjari og sáttamenn hon-
um til aðstoðar reyndu að miðla
má'.um. .
Upp úr samningaumleitunuan
slitnaði sfrax \ eftir að Hermann
Jónasson forsætisráðherra hafði
útvarpað nýjársboðskap sinum
tíl þjóðartnnar, og gefck jafnvei
svo langt, að þar sem samkomu-
lag var orðið, var þvi ríftað af
atvinnurekendum, eftír að þeir
\t>m búnir að fá svo gott semlof-
orð forsætisráðhenra fyrir þvi, að
hækkun skyldi ekki werða á
katupi.
AMnnunekendur og þægar
un á grunnkaupi., helzt ekki einu
sinni dýrtíðamppbót á isitt gamla,
lága gtiunnkaup. Ef um einhverjai
kjarabætur fyrir þasir er rætt, ætla
stríðsgróðamennirnir í Sjálfstæð-
isftokknum og Framsóknarflokkn-
Um af göflum að ganga, eins og
þjóðfétagimi væri bráður voði
búinn.
Þannig æpa þeir nú og skrækja
yfir því, að iðnstéttirnar, sem
standa f verkfalli, premarar, járn-
iðnaðarmenn, bókbándarar, raf-
vlitkjar og skipasmiðir, skuli hafa
leyft sér að fara fram á nokkra
gmnnkaupshaakkun og ecnstakar
a'öi'ar kjarabætur. En það er ekki
tálað um hitt, h\temig aitvinnu-
nekendurnir i þessum iðngiteiuum
raka nú saman gróða á erfiði iðn-
stéttanna. Þeir mega sprengja
vterðið á vöram sínum upp úr
öl’lu valdi og vaða í peningum.
Þá er ekki verið að tála um þjóð-
arvoða af vaxandi dýrtíð. En ef
hið vinnaindi fólk gerir hógværar
kröfur til þess, að fá einhvterja
liítilfjörlega Mutdeifld í hinum
ævintýralega gróða1 atvinnurek-
endanna, þá þarf allt i einu lög-
þvingaðan gerðardóm eðá aðrar
þvingunarráðstafanir tfi þes's að
afstýra hruni þjóðfélagtsilts.
En tvenns konar rétfcur etns og
sé, sem Framsóknarhöföingjamir
og Sjáifst æöisfíokksfbrsprakka rn-
ir hafa úthlutað mönnwm I dýr-
tíðarmálunum eftir því, hvaða
stétt þeir tfíheyra, hefir aldrei^étt
upp á pallborðið hjá lokkur ís-
lendingum. Því síður þvingunar-
ráðstafanir. Gg a5 við erum ó-
breyttir í þvi efni r— þaö munu
þeir sanna, sem nú em að uudir-
bfra slífcar ráðstafEuiir gegn Iauna-
stéttunum.
málpípur þeirra hafa reynt eftir
sínUm \enjulegti leiðum að læða
því inn i meðvitunu manna, að
þær starfsstéttir, sem nú væm að
getia kröfiir um hækkað gmnn-
kiaiusp og aðrar kjarabætur, hafi
verið og séu það vel launaðar, að
óþarft sé að bæta kjör þeirra, og
væri ekki úr vegi, vegna þess
áróðurs, að athuga á h\tersu
sterkum rökum hann er byggður.
IMÖ er rétt, að vegna sinna
góbu samtaka og sterku aðstöðu
voru t. d. prentarar búnrr að ná
sæmilega góðum kjörum, saman
borið við ýmsar aðrar starfsstétt-
ir 'launþega, og var lágmancsKaup
þeirra orðið sem hér giteiniir:
FUlInuma sveina kr. 97,05 á viteu
\-élsetjara — 11530 - —
stúlkna — 5030 - —
byrjummema — 25,95 - —
Á kaup þetta kom full dýrtíðar-
uppbót s. 1. ár, en þó þannig, að
hún hefir verið greidd eftir á árs-
fjórðungsjega og miðað við visi-
tölu sfðáista mánaðar næsta, árs-
fjórðungs á undan, og bættist
því fcaiup þeirra fyrsta ársfjórð-
ung ársins þvi aðeins upp með
'42%, en vísitajan var í janúar
146, febrúar 148 og marz 150.
Ef prentarar hefðu fengið dýr-
tiðaruppbót á laun sin reiknnð
mánaðarfega, eins og maxgar
starfsstéttir fengu, hefði stéttin
öH boríð úr býtum uim 30 þúsund
krónum meíra en hún gerðí með
þvtí fyrirteomulagi sem gilti.
' Itogar gengislögin gengfe í gildi
ét sinum tíma, höfðu pientarar
það átevæði í samningwm sínum
við pientsmiðjueigendur, að ef is-
lenzk króna félli í gffldi rniðað
við steríingspund, steyldi kaupið
hæktea hlutfalls'ega, ert að sjáif-
sögðu missti þetta ákvæði gildi
sitt, þegar gengó/slögin \-oru setit,
og var því «m leið útiiokuð
bækktm grunnkaupshxs á þeim
gmnd\telli.
Á árinu 1940 vantaði pientara
eins og. aðra launþega 12—18%
uppbót á gramnlaun til þess að
fá fúllt knup samanborið við dýr-
ti'ð, af þeim éstæðum, að gtengis-
lögin gerfíu ráð fyrir aö dýrtlöao-
uppbótrn naemi aðeins 2/3 og 3/r
af hækkuninni ; en vegna þesis að
ptentarar verft búniir að skapa sér
sæmileg laun, vorfi festír þeirra í
lægsta wppbótarftofcki.
Þegar samningar voru gerðfe í
fyrra, vom ýmsar starfsstéttir,
sem fengu þetta tap að nofckru
leyti bætt með hœkteun grann-
teaupsins, en pitentarar og þær
aðrar stéttir, sem nú éiga í ban-
áttu fyrir bættum fcjörum, sömdu
með þeim fyrstu og það án þess
aö fé nokkra gran n kaup sh.eteteun.
Krafan, sem prentarar gena, er
að grannlaunin hækfci um 20%
og dýrtíðaruppbót verði mánaöar-
lega, eins og víðast er. Og þegar
tekið er tíTíit tíl þess, sern að
framan er ger'ð giein fyrtr og
þess, að greiðslugeta pientsniiðj-
tenna 'hefir eMiei’ verið betri en
nú, getur enginn maout, serr, líta
vill hiutdrægnisilaust á þetta mál,
ainnað eh viðurteennt, að kröfur
pientara era í fyllsta máta sann-
gjarnar.
Bókbindarar hafa alltaf verið
iítið e’-tt lægri í launum en prent-
erar, og miðast þeirra kröfur við
það, að þeir verði jafnrr með
grunnkaup og fái dýrtíðaimppbót
mánaðarlega.
Um jántíðoaðarmenn og þeirra
kjör, aðstæður og fyrri samnings-
ákvæði má raunvteralega segja
það sama og prentara. Vegna
gengislaganna var þeirra gnunn-
kaup ekki hærra en kr. 1,93 pr.
klst., þegar samningamir voru
gerðir i fyrra.Þefe jeins og prent-
arar, hafa tapað miklu á því s. 1.
ár, að fá ekki dýrtíðaruppbót
mánaðarfega og í sumarleyfi hafa
jámiðnaðarmenn aðems 6 daga,
og er það minna en flestar starfs-
stéttir hafa.
Þær kröSur um kjarabætttr, sem
iðnfélögin hafa gert fyrir hönd
meðlima sinna, era fullkomílega
sanngjarnar, og ættí ekki ntokkur
vnertiamaður eða kona að ljá á-
róðri atvinnurekenda eyru eða ó-
sannindum þeirra um það, 3ð ó-
sanngjarnt væri gagnvart öðram
starfsstéttum, t. d. vterkamönnum,
að ganga inn á kauphækkun hjá
þessum „hálaaina“-mönnum, eins
og atvinnurekendur komast að
orði um prentara, bókbindara og
já rni ðnaðarmenn.
Það tír ekki í fyr,sta skipti nú í
sögu vtertcalýðssamtakanna, sem
þessi áróður atvinnuiekenda er
viðhaföurf heldur he-ir þetta kom-
ið í Ijós í hvterri einustu kaup-
deilu, hvar á landinu sem hún
hefir \terið háö. Alltaf hafa þeir
iterynt að vekja sundnmg Innan
verkalýðastéttarfnnax með því að
spila á þær hvatir manna, sem
teatlast öfirnd. Ef ein starfsstétt
íer fram á kauphækkun, hafa at-
vinnurekendur sagt við hinar: Ef
við látum þéssa fá hærra teaup,
vterða þeir miklu betur launaðir
en þið, og það teljum við enga
sanngXmi.
Þékktast er. þó fyrirbrigðið rnn
áróður at\innurekenda fiuian sjó-
tnnnastéttarinnar, þegar verkafóik
í landi hefir farið fram á kjara-
oætur. I>á hafa atvinnunekendur
haidið því fram, aÖ öll fcaup-
hækkiun sem eigi' sér stað i landi,
hljótí að vterða tíi þess að lækka
kaup og hhit sjómannsins, og hafa
þeir alveg ætlað að rifna af á-
huga fyrir því, að \temda haivs,.
hlut, en svo þegar sjómennirnir
haía gert kröfúr ura hlútarbætur
snerist umhyggja atyinmirekand-
ans yfir é landverkafóikið.
Þessi árðður atvinnuitefcenda er
orðinn það þekfctur og augljóst
til hvers æfiaður, að óþarft væri
að ætla að nokkur verkamaður
látí af honum btefckjast.
Eina og áður segir J grain þess-
ari, hafa engar tilraunir \te’ið gerð-
ar til samkomulags milfli deiiuað-
ila síðan fiorsætísráðherra hélt
sina nýjársræðu og á hann því
raun\teralega sök á því að vinnu-
stöðvanir era ennþá.
Undanfarna daga hafa staðið
yfir umræður um það innan meiri
hluta rfkisstjórnarinnar, að tiflhlUt-
an höfuðs hennar, að fcoma é
með bráðabirgðalögúm lögbihd-
ingu kaups, á þann hátt, að rfcip-
aður verði gerðardómúr til þess aft
gera út um deilumálin sem nú
era og upp fcunna að fcoma, og
s\te sennilega eirtnig binda með
lögum að grunnkaup megi ékki
hæktea, ákveða með lögum aft
breyta grundveMinum undir út-
reikningi vísátölunnar, og þá
atvrinnurekendum í vil, o. fl. o.
a.
Ef að fram’kv-æmt verður þaö
ofbeidi og bú kúgun er íefllst f
fyriræfiunum ineirihluta ■iríkis—
stjómarinnar um að svifta iaun-
poga, samningaf relsi- og rétti verða
verkáiýðssamtökin og launastétt-
imar allar, að tafca saman hönd-
um og hrista af sér þá htefcM
er smiðaðir hafa vterið í þágu
atvinrturekenda, eftir fyrinsðgn
hins einræðissinnaða forsætisráð-
herra.
Þaa félög sem. nú eiga í deiíiu,
era faglega þraskuð og fjárhags-
I©ga sterk og láta ekfci bugast vift
f>rhstu atrennu andstæðinganna,
jafn vel þótt ríkisvaldið tafci upp
baráttuna með þeim.
En vtei \terðum við að vera
á vcrði, og ber hinwm öðrum
félögium að ljá þamn styrk er
þau mega til þess, að áraingur
pientara, bókbindara, jámiðnað-
armaama og þeirra annara. sem
í deilu em, verði sem mestur og
bezíur.
Sigur þeirra, esr sigutr samtak-
anna allra. Verkalýðsfé’ögiti öl;
og önnur félög launþega, \terða
að vinna að þvií í <sameinÍB.gu tnnd
ir fiorystu Alþýðusambandsins að
Jcoma íveg fyrir með öitam lög-
légum ráðum og áróðri, að þess-
ar fyrirætlanir atvinmírefcenda I
ríkisstjóminni toomizt í fram-
kvæmd.
Jón Sígur&ssoo.
2-3 góð
skrifstofuherbergi óskast sem
fyrst í miðbæntím eða i grend
við bann.
Tiiboð merkt „Skrif*tofa“ ieggíst inn á aígreið-
sln Alpýðuhlansins Íyrir langardag.
Stórt,
vandað ibúðarhás til sðln
í Hafnarfirði. Tilboð óskast.
A. v. á.