Alþýðublaðið - 03.02.1942, Blaðsíða 3

Þ2UÐJUDAG 3. FEBB. 1942
ALÞYÐUBLAÐIÐ
ALÞÝÐDBLAÐIÐ
Ritstjóri: Stelán Pétursson.
Ritstjórn og afgreJSSfa í AI-
þýðuhúsinu við Hv«*fisgötu.
Símar ritstj ómarinnar: 4982
(ritstjóri), 4901 (innlemdar-
fréttór), 4903 (Vilh.jálnB«r S.
Vilhjálmsson heima) og 5821
(Stefán Pétursson heima).
Símar afgrei&slunnar: 4908
og 4906.
Alþýðuprentsmíðjan b. f.
Fyrstu tirsknrðir
gerðardómsiDS.
i.
AÐ er nú komið á annan
mánuð, sem stjóm Fram-
sóknarflokksins og Sjálfstæðis-
flokksins hefir staðið í vegi
fyrir vinnufriði og framleiðslu
í nokkrum þýðingarmestu iðn-
greinum höfuðstaðarins.
Þessi einstæða framkoma rík-
isstjórnarinnar hófst með því,
að samkomúlagsumleitunum
fimm iðnfélaga og atvinnurek-
enda, sem voru vel á veg komn-
ar um áramótin, var vitandi
vits spillt og verkföllum hrund-
ið af stað. Síðan voru verkföll-
in notuð sem átylla til þess að
gefa út hin alræmdu kúgunar-
lög gegn launastéttum lands-
ins, þar sem verkföll voru bönn-
uð, lögþvingaéur gerðardómur
settur á stofn í kaupgjaldsmál-
um, og honum upp á lagt, að
fara eftir þeirri meginreglu, að
ekki mætti hækka grunnkaup
frá því, sem það hefði verið
fyrir áramót. Og svo ríkt átti
að g^nga eftir, að þeirri reglu
væri hlýtt, að þeir samningar,
sem búið var að gera um grunn-
kaupshækkanir síðan um ára-
mót, áttu að vera ógildir!
Síðan hafa þessi lög staðið í
vegi fyrir því, að vinna væri
hafin á ný í þeim iðngreinum,
sem verkföll hófust í um ára-
mótin. Því að enda þótt iðnfé-
lögin aflýstu verkföllunum eftir
að búið var að gera þau ólögleg
með kúgunarlögum stjórnarinn-
ar, hafa meðlimir þeirra ekki
látið sjó sig á vinnustöðunum,
enda ekki talið sig á nokkum
hátt skylda til þess að taka þar
upp vinnu á ný, nema við þau
kjör, sem þeim sjálfum sýndist
og samningar hefðu tekizt um.
Þannig hafa vikurnar liðið og
báðir aðilar, iðnaðarmennirnir
og atvinnurekendur, — sem
vissulega hefðu komið sér sam-
an strax eftir áramótin, ef
stjórnin hefði ekki hindrað það
með slettirekuskap sínum og
vélráðum, -— heðið stórtjón. Og
óánægjan hefir, að minnsta
kosti upp á síðkastið, sízt verið
minni hjá atvinnurekendum,
sem orðið hafa af stórgróða
fyrir íhlutun og kúgunarlög
stjórnarinnar, stórgróða, sem
hins vegar hefði ekki verið
nema lítillega skertur, þótt þeir
hefðu gengið. að hinum upp-
haflegu, sanngjörnu kröfum
verkafólks síns.
í þessum vanda áfréðu at-
vinnurekendur að hefja samn-
ingaumleitanir á ný við tvö af
hinum fimm iðnfélögum, félag
járniðnaðarmanna og félag bók-
bindara, og gekk greiðlega að
ná samkomulagi milli aðila. Var
gert samningsuppkast, sem
gerði ráð fyrir nokkurri grunn-
kaupshækkun og einstökum
öðrum kjarabótum fyrir verka-
íólkíð í báðum þessum iðn-
greinum. En vitanlega varð
ekki hjá þvj komizt, að leggja
samningsuppkastið fyrir gerð-
ardóminn, og var það gert í því
trausti, að stjórnin myndi ekki
gera leik að því, að spilla þegar
fengnu frjálsu samkomulagi
milli aðila, vitandi það, að hún
gæti þar með orðið 'því vald-
andi, að vinnustöðvunin héldi
áfram í þessum iðngreinum um
ófyrirsjáanlegan tíma.
Gerðardómurinn hefir nú
kveðið upp úrskurð sinn bæði
um samkomulag það, sem náðst
hefir í járniðnaðinum og bók-
bandinu, svo og um samn-
ing, sem strax eftir ára-
mótin var gerður í klæð-
skeraiðninni. Og úrskurðir
hans eru einkar lærdómsríkir:
Samkvæmt þeim mega bók-
bindarar og klæðskerar ekki fá
neina gr u n nþa u pph ækkun.
enda þótt atvinnurekendur
væru búnir að fallast á að
hækka grunnkaup bókbindara
um 6,5% og klæðskera um allt
að 10%. En járniðnaðar-
menn eiga hins vegar að
fiá um, 8% grúnnkaups(hækk-
un, og er það þó einnig nokk-
ur lækkun á þeirri grunnkaups
hækkun, sem um hafði samizt
með þeim iog sfivinnúxekend
um.
Hvernig stendur nú á slíku
ósamræmi í úrskurðum gerð-
ardómsins? í kaupgjaldsmálum
bók-bindara og klæðskera notar
hann sér bókstaf kúgunarlag-
anna til þess ýtrasta og bannar
aila grunnkaupshækkun við
þá. En í kaupgjaldsmálum járn-
iðnaðarmanna er lagabókstafn-
um skotið til hliðar og
þó allveruleg grunnkaups-
hækkun leyfð. Stjórnin og
gerðardómur hennar vita sem
sé, að félög bókbindara og
klæðskera eru veik og það
veltur ekki svo gífuríega mikið
á því, þótt vinna stöðvist í iðn-
greinum þeirra um nokkum
tíma. Þessvegna er kúgunarlög-
unum beitt fullum fetum gegn
iþeim. En félög járniðnaðar-
manna er sterkt og vandræði
vofa yfir, þar á meðal yfir
sjálfu fjölskyldufyrirtæki Ólafs
Thors, ef vinna er ekki hafin í
iðngrein þeirra. Þess vegna þor-
ir stjórnin ekki að halda kúg-
unarlögunum til streitu gagn-
vart þeim. Veruleg grunnkaups
hækkun og ýmsar aðrar kjara-
bæþur eru úrskurðaðar járniðn-
aðarmönnum til handa.
Það skal ósagt látið. hvernig
iðnfélögin sn-úazt við þessum
úrskurðum. En eitt er víst: —
Þeir verða ekki til þess að,auka
álit stjórnarinnar og gerðar-
dómsins. Því þeir sýna, að
stjórnin vill að vísu halda niðri
kaupinu og kúga launastéttirn-
ar, og gerir það þar, sem hún
þorir, en hefir hins vegar gef
izt upp við að framfylgj,a kúg-
unarlögunum þar, sem mót-
spyrnan er sterkari og afleið-
ingarnar gæfu orðið alvarlegri
af áframhaldandi vinnustöðv-
um:
Fyrirlitlegri stjórn og fyrir-
litlegri vinnubrögð stjórnar
hafa aldrei þekkst hér á landi.
Ntirarafélao
Reykjavikur 25 ára.
MÚRARAFÉLAG Reykja-
víkur var 25 ára í gær.
Var stofnfundur félagsins
haldinn 2. febrúar 1917.
Síðan hefir félagið beitt sér
fyrir hagsmunamálum stéttar
sinnar og unnið að þróun iðrfar-
innar og hefir orðið mikil fram-
för í þessari iðn á síðustu ára-
tugum.
Núverandi 'stjórn félagsins
skipa: Ólafur Pálsson formaður,
Þorsteinn Löve ritari, Þorgeir
Þórðarson gjaldkeri félags-
sjóðs, Ársæll Jónsson gjaldkeri
sjúkrastyrktarsjóðs og Þorfinn-
ur Guðbrandsson varaformað-
ur.
öngþveiti á
Sigiufirði
FULLTRÚAR Sjálfstæðis-
flokksins, Framsóknar-
flokksins og „utan flokka“
gengu af fyrsta bæjarstjórnar-
fundi, sem haldinn var eftir
kosningarnar, en sá fundur var
haldinn í síðustu viku.
Ástæðan er sú, að þessir full-.
trúar eru að reyna að koma á
samkomulagi milli sín um
myndun meirihluta, en það
gengur mjög erfiðlega.
Bæjarstjórnin mun starfa,
eins og hún var til 8. febrúar
næstkomandi.
Qnisling forsætisráö-
herra nýrrar lepp-
stjórnar i Noregi.
Fyrsta verk bans á að vera
að „semja frið“ við Dýzkaland
AÐ var tilkynnt hæði í
Berlín og Oslo á laugar-
dagskvöldið, að Quisling hefði
verið gerður að forsætisráð-
""herra nýrrar leppstjórnar í
Noregi, og að fyrsta verk þeirr
ar stjórnar myndi verða að
„semja frið“ við Þýzkaland og
gera bandalag við það.
Þeir Terboyen, landstjóri
Hitlers í Noregi, og Quisling
fluttu báðir ræður á Akerhus
hjá Oslo á laugardaginn í. til-
efni af þessari „nýskipun“ og
talaði Quisling bæði á norsku
og þýzku.
Notaði hann tækifærið til
þess að ógna Svíþjóð og lét svo
um mælt, að það væri kominn
tími til þess fyrir hana, að
breyta um stefnu gagnvart
þýzka nazismanum og hinni
„nýju skipun“ í Noregi, ef ekki
ætti verr að fara fyrir henni.
Hin löglega stjórn Noregs í
London hefir lýst því yfir, að
þeir* „friðarsamningar,“ sem
föðurlandssvikarinn Quisling
geri við Þýzkaland, hafi ekk-
ert gildi.
Fregnir frá London í morgun
herma, að 7 Norðmenn hafi
yerið skotnir og fjölda margir
teknir fastir 5 sáðustu dagana
óður en Quisling var gerður að
f orsætisréðherra.
500 kr. 500 kr.
Hlutavelta.
Stnhan Verðandi heldnr hlntaveltn i
Goodtemplarahúsinn i dag li. 5.
Pjöldi eigulegra muna, vefnaðarvara, skó-
fatnaður, málverk og 500 krónur í peningum.
Mnmii ad Mniawelta Verðaudi iiefst
blukkara S i dag.
50® kr. 500 fer.
Verkamenn.
vGetum bætt við okkur nokkrum
verkainönnum en». Mikií eftirvinna.
Upplýsingar á lagernum.
Bejgaard & Schiltz ils
Stúlka
> sem kann bókfærslu og er dugleg á ritvél, skrifar
ensku, getur komist að við heildsölufyrirtæki.
Tilboð sendist afgreiðslu Alpýðubiaðsins, merkt
„Dugleg stúlka“.
Litla blómabúðin
Bankastræti 14.
Nýkomið úrval af kerámikvörum til tækifærisgjafa.
Frá og með deginnm í dag
verða ðllum skuldarviðskiftum
lokið ofl framvegis verða bifreið-
ar okkar . aðeins leigðar gégn
staðgreiðulu.
Bifreiðastðð STEIHDÖBS.
Stúlka óskast
hálfan daginn á skrifstofu, Þarf að kuana
vélritun, og hafa nokkra enskukunnáttu.
Umsóknir, ásamt upplýsingum sendist strax
til afgreiðslu blaðsins merkt „Vélritunar-
stúlka.“
Tilkyining írá snndhöllinni.
Ýmsir munir, sem skildir voru eftir i sund-
höllinni á árinu 1941, verða seldir á ©pin-
beru uppboði, verði peirra ekki vitjað fyrir
14. pessa mánaðar.
Reykjavík 1. febr. 1942.
SUNDHALLARSTJÓRINN.