Alþýðublaðið - 12.04.1942, Blaðsíða 5

5^«*WÍagui: 12. apríl 1942.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
s
Tímaritið Helgatell.
Timarit um bókmemitir og
Hanur menningarmál. Út-
gefandi: Helgafellsútgáfan.
SRitstjórar: Magnús Ásgeirs-
son, Tómas Guðmundsson.
ÉG er einn þeirra mamia,
sem undanfarin ár hafa
einatt fundið til þess allsárt, að
hói- í landi væri ekki gefið út
myndarlegt tímarit, sem einmitt
fjallaði um bókmenntir og
menningarmál í víðari merk-
ingu á svipaÓan hátt og þann
er hið nýstofnaða tímarit,
Helgafell, virðist vilja gera.
í raun og veru hefir mér alltaf
fundizt vera autt og ófyllt skarð
í þessum efnum í bókmennta-
heimi Vor íslendinga síðan Ið-
unn hætti að koma út undir
stjóm Árna Kallgrímssonar. Ef
það á þá að skilja það, hve langt
er síðan að hún hefir sézt, á þá
leið, að hún sé hætt að koma út.
Nú var það ekki af því, að Iðunn
væri ef til vill svo yfrið glæsi-
legt tímarit. En það hygg ég að
varla verði deilt um, að á meðan
Ámi Hallgrímsson gaf hana út
hafi hún verið gáfaðasta tíma-
ritið, sem út kom hér á landi.
það er víðast fór, ósmeykast
var við nýstárlegar hugsanir og
hafði meðal aðstoðarmanna
sinna marga þá menn, sem þá
voru ritfærastir hér á landi.
Annars átti þetta ekki að
vera líkræða yfir Iðunni, heldur
var hitt ætlun mín, að vekja
með nokkrum orðum athygli á
hinu nýstofnaða tímariti, Helga-
felli. Af ritinu er aðeins komið
út fyrsta hefti, og verður í
sjálfu sér ekki mikið af því ráð-
ið um stefnu þess og framtíð,
eða hvað það kunni að leggja til
mála. iÞó get ég ekki varizt því,
að mér þykir það heldur góðs
viti, hve fáorðir og yfirlætis-
lansir ritstjórarnir eru í grein-
arfjerð-fyrir ritinu. Þar segir - í
raun og veru ekkert annað en
þetta, sem reyndar er næsta at-
hyglisvert:
„Tímaritinu Helgafelli er
fyrst og fremst ætlað að flytja
innlendan og erlendan skáld-
skap og fjalla um bókmenntir
listir og almenn menningarmál.
Magnús Ásgeirsson.
Tómas Guðmundsson,
Það verður engum stjórnmála-
flokki háð né venzlað, en mun
sýna frjálslyndi í efnisvali sínu
og telja sér skylt að taka öllu,
sem því kann að berast af list-
rænu og athyglisverðu efni, og
‘eigi sízt hverju vænlegu ný-
mæli, með fullri gestfisni, sam-
kvæmt þeirri skoðun okkar, að
andlega starfsemi beri að meta
eftir lista- og menningargildi
hennar og engu öðru. Jafnframt
mun það gera sér far um að hlúa
á allan hátt að þeim verðmæt-
um, sem fyrir eru í tungu vorri
sögu og þjóðmenningu."
Þá er þess og getið, að margir
hinna merkustu og frægustu rit-
höfunda þjóðarínnar hafi heitið
Helgafelli stuðningi sínum. Svo
sem vænta má er ekki miklar
efndir þess að sjá þegar í hinu
fyrsta hefti. En þó mun það ekki
fara fram hjá neinum, sem ís-
lenzkri sögu og fræðum ann, að
Barði Guðmundsson þjóðskjala-
vörður hefur þarna greinaflokk,
sem virðist ætla áð verða hvort-
Smásoluverð á
vindlingum
Útsöluverð á amerískum vindlingum má eigi
vera hærra en hér segir:
Lucky Strike 20 stk. pk. kr. Í.90 pakkinn
Raleigh 20 — — — 1.90 —
Old Gold 20 — — — 1.90 —
Hool 20 — — — 1.90 —
Viceroy 20 — — — 1.90 — t
Camel 20 — — — 2.00 —
Pall Mall 20 — — — 2.20 —
Utan Reykjavfkur og Hafnarfjarðar má útsöluverð-
ið vera 3% hærra en að ofan greinir, vegna flutnings-
kostnaðar.
Tóbakseinkasaía ríkisins.
tveggja í senn skemmtilegur J
mjög og hinn fróðlegasti. Nefnir
hann greinaflokk sinn: Upphaf
íslenzkrar skáldmenntar.
Þá ritar og Gunnar Gunnars-
son skáld skemmtilegan ferða-
þátt í ritið, er hann nefnir: Eld-
hnötturinn og eldfjallið. Stíll
Gunnars er í þessum þætti ákaf-
lega glæsilegur og flúraður, en
tæpast eins tær og einfaldur
eins og ströngustu stílkröfur
þessara tíma heimta.
Þá ritar og Sverrir Kristjáns-
son minningargrein um Georg
Brandes í tilefni af 100 ára af-
mæli hans, en Brandes fæddist
eins og kunnugt er 4. febr. 1842.
Greinin er rösklega og læsilega
skrifuð og skilmerkileg tilraun
gerð til þess að skilja Brandes,
yfirburði hans og ágalla, og má
kalla að höfundi farist það snot-
urlega.
í ritinu er allýtarlegur bók-
menntabálkur. og er hann ef til
vill það, sém beztu lofar um
framtíð þess. Þar er í raun og
veru gerð tilraun til heiðarlegr-
ar gagnrýni á bækur, — kostur
og löstur sagður á þeim af skiln- ,
ingi og viti, þó að sumt kunni að
orka tvímælis. En það mun eng-
um dyljast, sem á annað borð
lítur á bækur öðru Vísi en sem
hættulegan luxusvarning, sem
verið sé að svíkja inn á almenn-
ing, að þarna er þörf einurðar,
góðvilja, þekkingar og sann-
girni. Þá má enn svo fara, að
upp kunni að rísa nokkur bók-
menntagagnrýni í landinu, sem
verð er að nefnast því nafni.
Annar bálkur nefnist „Léttara
hjai“, — gamansamur og lík-
legur til vinsælda. — Eru þeir
báðir eftir ritstjórana.
Pátstj órar Helgafells eru báð-
ir þjóðkunnir menn. Annar fyr-
ir skáldskap sinn, hinn fyrir
ljóðaþýðingar sínar. HVor um
sig lætur ritið njóta að nokkru
íþróttar sinnar. Tómas Guð-
mundsson birtir þarna mjög
merkilegt kvæði: „Bréf til látins
manns:I. Formið fágað að vanda
og alvara og glettni skáldsins í
svo hmfjöfnum skorðum, að
ekki má á milli sjá. Og þó lík-
lega alvaran langtum þyngri
inni fyrir. Mætti ráða það af
því, að það má ekki muna hárs-
'breidd, að glettnin verði
beizkublandin í fyrsta erindi
annars þáttar kvæðisins.
Magnús Ásgeirsson birtir
þarna svipmikla og haglega
þýðingu á hinu fræga kvæði
ítudyard Kiplings: Ef--------.
Heyrir það nú orðið til undan-
tekiúnganna, ef Magnúsi fatast
tökin í þýðingum sínum, þó að
hann fáist við hin erfiðustu við-
fangsefni.
Annars get ég ekki varizt því,
að ég hugsa með talsverðri eft-
irvæntingu til þess, hvað úr
þessu riti verður í framtíðinni í
höndum þeSsara gerólíku gáfu-
manna. Nú hafa þeir riðið á vað-
ið. Verður Helgafell athvarf ís-
lenzkrar snilli og vitsmuna, —
eða á það fyrir sér að veslast
upp, eins og svo mörg blöð og
tímarit,' sem stofnuð hafa verið
á íslandi? Því ber ég spurning-
arnar upp í þessari röð, að ég
óska að hin fyrri megi verða að
áhrínsorðum og sannspá.
Sigurðtir Einarsson.
Þessi mynd er af hinni fögru og frægu dómkirkju í Þránd-
heimi, þjóðarhelgidómi Norðmanna, sem lokað var af lög-
reglu Quislings þ. 1. febrúar síðastliðinn til þess að hindra
að einn norsku biskupanna gæti flutt prédikun þar.
(Sjá leiðara blaðsins í dag).
Dómkirkjan í Þrándheimi.
Skák og Bridge. Bamakórinn Sólskinsdeildin. Jón
Læk og verðlagseftirlitið.

SKÁKMEISTARAMÓT íslands
er nú afstaðið og hörffum
keppntun í bridge er lokiff. Hefir
þessom mótum verið veitt nokkur
athygli, en þó ekki eins mikil og
til dæmis skákmótum hefir áffur
veriff veitt hér í Reykjavík. Ástæð-
an er bersýnilega su, aff nú hafa
menn mjög mikið aff gera, og í
vetur, og jafnvel í fyrravetur, hef-
ir miklu minna veriff teflt og
miklu minna spiiaff bridge en áffur
var, rétt fyrir stríffiff og hina
miklu vinnu.
ÁHUGI FYRIR SKÁK var mjög
, mikið að aukast áður en styrjöldin
brauzt út og bridge var nijög að
breiðast út, en þetta breyttist
skjótlega þegar stríðið kom og
setuliðsvinnan byrjaði. Báðar
þessar íþróttir eru skemmtilegar
og verðar þess að þær séu stund-
aðar. Mun vegur þeirra líka auk-
ast aftur, þegar um hægir.
■ REYKVÍKINGUR skrifar mér
og biður mig blessaðan að skora á
bamakórinn „Sólskinsdeildin“ að
hafa söngskemmtun hér í
Reykjavík. Ég geri það hér með.
Sólskinsdeildin hefir nú farið
austur yfir fjall og suður með sjó
og til Hafnarfjarðar og haft alls
staðar söngskemmtanir við ágæta
aðsókn og góðar undirtektir.
Hvers vegna ætti kórinn þá ekki
að gefa okkur Reykvíkingum kost
á að heýra til sxn?
GUÐ>ÓN BJARNASON, stjórn-
andi kórsins, hefir í starfi sínu
unnið iþarft verk og gott. Hann
hefir unnið það endurgjaldslaust
og veitt fólki mikla skemmtun,
ekki sízt sjúklingunum á spítölun-
um. Síðastliðinn sunnudag söng
kórinn í ameríkska sjúkrahúsinu
að Laugamesi og var bömunum
tekið þar með kostum og kynjum
af Rauða krossi Bandaríkjanna.
Var og gerður góður rómur að
söng barnanna.
JÓN í LÆK skrifar um verð-
lagseftirlitið. Hann segist ekki sjá
störf verðlagsnefndar. Hann full-
yrðir, að þó að verðlagsnefnd
kunni að ókveða verð á vörum, þá
séu ákvarðanir nefndarinnar þver-
brotnar. Hami segir líka, að regl-
um, sem verðlagsnefnd kuimi að
setja, sé ekki hægt að framfylgja,
og auk þess sé enginn vaxidi fyrir
þá, sem það vilja, að brjóta regl-
urnar. Ósamræmi sé ákaflega mik-
ið á sömu vörutegundum eftir því
í hváða búð sé komið o. s. frv.
ÉG VEIT, að töluvert er til í
þessu. Menn fullyrða að dagprísar
séu á vörxxm í verzlunum og mað-
ur geti fengið sömu vöru í einni
búð miklu ódýrari en í annarri.
Sagt er að þetta sé verst hvað
fatnað, leikföng, glervörur og bús-
áhöld snertir.
ÞÁ SPYR JÓN, hvort háxnarks-
verð sé ekki á ixmlendri fram-
ieiðslu. Jú, flestum vöruin, en þar
er líka allt í stjómleysi og vit-
leysu, eins og á öðrxmi sviðum. Þið
mxrnið þó hve hátíðlega ykkur var
lofað að nú skyldi dýrtíðimxi hald-
ið í skefjum. Það var þegar sam-
lokan var að fá ykkur til þess að
sætta ykkur við lögbindíngu
kaupsins. Þið þekkið sjálf efnd-
irnar, um það þarf ég ekkert að
segja ykkur.
STÚLKA f KAFFIHÚSI, sem
kvað vera á Strandgötu 6 í Hafn-
arfirði, liefir beðið mig að taka það
fram, að atburðxir sá, sem „Njáll
ferðalangur“ segir frá í dálki min-
um í gær, hafi alls ekki gerzt í
kaffihúsi hennar. „Njáll ferðalang-
ur“ er beðinn að hafa tal af mér.
Hannes á horninu.