Alþýðublaðið - 29.11.1927, Blaðsíða 2

ALÞÝÐUBLAÐÍ Ð
\ ALÞÝ1UEL41II)
í kemur út á hverjum virkurn degi.
3 Algreiðsla í Alþýðuhúsinu við ;
« Hverfisgötu 8 opin 5rá kl. 9 árd. ■
J til kl. 7 síðd. i
« Skriístofa á sama stað opin kl. ;
< 9*/s—lO'/a árd. og kl. 8-9 síðd.
« Simar: 988 (aígreiðslan) og 1294 •
í (skrifstoian). j>
« Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á ;
J mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15
j hver mm. eindálka. ;
J Prentsmiðja: Alþýðuprentsmiojan j
< (i sama húsi, sömu simar).
Nafnabreytmgaa*
íhaldsins.
pað er á allra vitorði, sem
nokkuð eru inni í íslenzkum
Stjórnmálum, að þeir, sem ráða
stefnu ihaldsflokksins, eru togara-
eigendur og heildsalar i Reykja-
vík, einkum hinir fyrr nefndu.
Þegar stcfna flokksins er skoð-
uð niður í kjölinn, ekki eins og
him, kemur fram í fagurgali í-
haldsblaðanna, heldur eins og hún
er eftir framkomu flokksins á
pingi og framkomu íhaldsstjórn-
arinnar síðast liðið hálft fjórða
ár, kemur greinilega í ljóts, hvern-
ig 511 siarfsemi flokksins miðar
að pví að hlynna áð togaraeig-
endum og heildsöium.
En sem nærri má geta, fylgdu
ekki margir fiokknum, ef þeim
væri Ijóst, fyrir hverra hagsmun-
um hann berst. Miðstéttarmenn-
irnir í kaupstöðum, bændur í
sveitum og verkiýðurinn (sem
s.endur utan við a'lþýðufélags-
skapinn og nú fylgir íhaldinu)
myndu ekki gera það, ef mönn-
um væri ljóst, fyrir hverju það
er, sem fiokkurinn berst. En
ílestir af þeim mönnum, sem
fylgja íhaldinu, úr þessum þrem
stéttum, er nefndar voru, gera það
í blindri trú á það, að þeir, sem
hafi peningana, hafi líka vitið og
góðvjidina. Það er líka reynt á
ailar lundir að breiða yfir hið
sanna eðii íhaldsflokksins. Það er
gert með miklu skrafi um al-
þjóðarheili, skraíi, sem ekki styðst
við neitt, þegar til framkvæmd-
* *
anna kemur. Og það er breitt
• yfir hið sanna eðli flokksins með
því að iáta hann heita ginnandi
nafni eða því, sem forráðamenn-
irnir héldu að væri ginnandi.
Það myndu engir bændur og
engír verkamenn fylgja Ihalds-
íiokknum, ef hann héti sínu rétta
nafni, það er „Togaraeigenda- og
hei!dsaia-flokkuiinn“. Þess vegna
er hann látinn heita annað.
Einu sinni liét þessi sami flokk-
iux ,,Sparnaðarbanda!agið“ og
seinna „Sparnaðarflokkurinn".
Það var álitið, að það myndi láta
vel í eyrum kjósendanna að
kenna sig við sparnað.
En sparnaðardýrðin stóð ekki
iengi. Eftir stuitan tíma var orð-
ið Jjóst, að það var ekki hægt
*ð hlekkja nokkurn mann með
sparnaðarskrafinu. Þá var að
finna fiokknum nýtt 'nafn.
pað er mælt, að Jón Björnsson
blaðamaður hafi fundið upp það
hafn, er næst var tekið, en það
var: Borgaraflokkurmri. Því nafni
hét iiokkur togaraeigenda og
heiildsala um og eftir kosningarn-
ar 1923.
En það fór eins með þetta nafn
eins og hin fyrri, að það þótti
'ekki iengi hæft til þess að dylja
hið sanna eðli flokksins. „Borg-
ara“-nafnið þótti að sönnu gott
tii þess að hæna niillistéttina að
fiokkmum, en miður lieppilegt til
þess að gánga Í augun á bændum
og öðru alþýðufólki, og þá var
enn horfið að fyrra ráði: skifta
*
um nafn.
Um þessar mundir, það. er
nokkru eftir kosningarnar 1923,
voru mjög að aukast áhrif Jóns
Þorlákssonar í fiokknum, og það
er mælt, að hann haíi ráðið niestu
um það nafn, er nú var tekið.
En nafnið, sem var valið, var:
íha/dsflokkurinn. Nafn þetta var
að því leyti frábrugðið fyrri nöfn-
unum, að það er hér um bi.l sann-
neíni. Togaraeigenda- og heild-
saia-ilokkurinn hlýtur alt af að
veia ihaldsfiokkur með öllum
þeim einkennum íhaldsins, sem
Jón Þorláksson lýsti sjálfur svo
vel í „Lögréttu“ hér um árið,
og nokkrum sinnum hefir verið _
vísað til áður hér í blaðinu.
Þegar til lengdar lætur, er þýð-
i'ngarlaust fyrir stjórnmálaflokk
að kalia sig öðru nafni en því,
sem er sem mest sannnefni. Þa'ð"
mun þó ekki hafa verið þetta, ssm
kom 'Jóni Þorlákssyni til þess að
hami;a fram íhaldsnafninu, heldur
hitt, að Jón var þá nýkominn frá
ítaliu, stórhrifinn' af áðgerðum
Mússóiínís, og þaðan mun kom-
inn áhugi Jóns fyrir að fækku
þingum og lengja kjörtímann til
þess að gera áhTÍf kjósenda 'sem
minst.
Sami skrípaleikurinn með nöfn-
in hefir verið leikinn ,af kjósenda--
féiögum íhaldsins hér í Reykjatvík.
Lesendur þessa blaðs kannast við
nafnarununa: „Sjálfstjórn'j „Stefn-
ir“, „Vörður", „Heimdallur“.
En hvernig eru íhaidsmenn á-
nægðir með íhaidsnafnið á fiokk
sínum? Þvi er ekki að neita, að
þeir eru sáróánægðir með það.
Hér um bii undir eins fóru að
heyxast. óánægjuraddir, og mun
Gís.'i Sveinsson, sýsiumaöur í
Vestur-Skaftaíellssýslu, hafa verið
sð, er fyrstur kvað upji úr með.
það, og ritaði hann ianga grein
um, að nafnið væri ófært. En
tenginn af xáðandi mönnum ihalds-
ins skeytti því þá. Jón Þoriáks-
Son vildi hafa það svona, og
hann stóð þá á hápunkti veldis
sins; þ. e. flokksmenn hans höfðu
þá fram undir það eins mikið álit
á honum og hann sjáifur.
En siðan heíir mikið breyzt.
Þeir íhaldsliðar eru alment farnir
að sjá, að nalnið á fiokki þeirra
er ekki aðlaðandi fyrir kjósend-
ur, og vilja 'suniir af hinum fölinu
'frambjoðéndum íhaldsins jafnvel
keúna nafninu á flokki þeirra um
ófarirnar i sumar.
En þeir menn ó-era heldur mik-
ið úr nafninu, því að þótt það
sé hverju orði sannara, að íhaids-
nafnið láti yfirleitt ilia í eyrum
íslendinga, þá er víst, að það var
ekki nafnið, sem varð fhalds-
flokknum að falli í sumar; —
liann lá á gerðum sínum.
Nú verður gaman að sjá, hvórt
þetta n a ínb re y t inga-h úm b ú kk
heldur áfram, .. hvort togaraeig-
enda- og heildsala-flokkurinn ætl-
ar að sætta sig við. íhaldsnaínið
eða vefja sér enn þá nýtt nafn.
það er svo sem sama, hvort er;
almenningur þe-kkir nú orðiö
fiokkinn, hvaða gervi sem hann
sv;o tekur yfir sig. Héðan af er
■jafn-þýðingarlítið fyrir íhaldið að
hylja h ið sanna eðii sitt undir
nýjiu nafni, eins og asnanum
reyndist gaguslaust að reyna að
hylja sig undir ljónshúðinni. Asn-
inn þekkist á eyrunum og öskr-
inu, en íhaldið á eigingirni og
aumingjaskap (samanber sex
hundruð þúsund króna eftirgjöf-
ina og síldarmálin í Krossanesi).
II.
Viðhald vega
Mikiu fé e;r nú árlega varið ti)
viðhalds hinurn gömlu og nýju
vegum, og ekki er hægt að segja
Jiað, að vegimir geti ekki verið
í notfæru standi vegna skorts á
eftirlitsmönnum, því að á fjár-
lögum síðasta þings er áætlað tii
vegamá la stjó ra, aðstoðarverkfræð-
ings, aðstoðarmanna og mælinga
ásamt skrifstofukostnaði 34 620. kr.
■ segi og skriía: þrjátiu og fjög-
ur þusund og sex hundruð og
íuttugu krónur — fyrir utan laun
verkstjóranna. Löggjafarþing þjóð-
arinnar ætlast ijauðsjáanlefa til
þess, að vegunum sé svo vel við
haldið, sem kostur er á; annars
myndi það ekki eyða svo miklu
fé, sem að ofan er talið, til vega-
mála, og ég efast ekki um, að
vegamáiastjÓTÍ líti svo á, að við-
)iald veganna, eins og það er nú,
sé harla gott eftir ástæðum. En
þá er eftir að vita, hvað almenn-
ingur álítur í þessum eínum. Ég
er hræddux um, að þar kveði við
annan tón, því að hvar Sem mað-
ur hittir mann og vegirnir berast
i tal, þá er viðkvæðið alt af hið
sama, að það sé hörmung tii þess
að vita, hvað slæm stjórn sé á
vegagerðinni, og það er ekki að
ástæðulausu. Það var bent á 'þa'ö
í fyrri káfla þessarar greinm-,
hver orsökin hefði oft verið til
less, að vagtiarnir brotnuðu. Þessi
sama orsök er enn fyrir hendi.
Bifreiðamax, sem nú eru orðnar
aðalflutningatæki fólks og farang-
iirs og beinlínis eru gerðar tii
hess að ganga á sléttum vegum,
verða nú víðast hvar á vegum
úti að hoppa úr einni holunni
í aðra þrátt fyrir það, þótt verið
sé ait sumarið að káka við við-
gerðir. Viðgerðaraðferðin er enn
þann dag í dag sú sama, sem
höfð var, þegar. hestvagnamÍL''
Voru aðalflutningstæki lands-
manna. Það er látið ofaln í stærstu
holurnar, hinar smærri skildar eft-
ir, en þar sem hvörf eru, þá eru
þau fyit upp svo dásamlega, að
háir hóiar koma í þeirra stað.
Bifreiðarnar eiga því kost á að
fara úr holu á háan hól og í holu
aftur, þegar bezt lætur. Getur nú
ekki veganiálastjóri skilið það, að
með svona viðgerðaraðferö geta
þeir aldrei orðið nothæfir nú ver-
andi farartækjum, og getur hann
enn fremur ekki skifið það, að
öllum þeim peningum, sem fara
í þetta viðgerðarkák, er á glæ
kastað, þar sem viðgerðin kem-
ur engum að gagni ? Hverjum
skyldi til dæmis liafa komið að
gagni það maiarsáldur, sem borið
Var í veginn frá Svínaiiraunsend-
anum efri að beygjunni á Kolvið-
hóli? Ég held, að allar þær holur,
sem urðu fyrir þeirri náð að vera
uppfyltax, hafi eftir nókkra daga
verið orðnar tómar. Þetta er ó-
sköp eðlilegt, því að bifreiðarnar.
spyrna vitanlega samstundis upp.
jafniausri möl á svo litlum fletí.
En vegur'inn frá áöuí nefndri.
beygju yfir mýrina upp að fyrstu
hæðinni hérna megin við Hvera-
daiina var látinn óhreyfður með
öllum hoium sínum, og gat hann
þó ekki kailast akfær. Ég hefði
í sjálfu sér ekki íurðað mig á því,
þótt ekki væri gert við þenrnan
veg, því að það er oröið svo al-
vanalegt, að bifredðar verða að
hröngiast á vegleysum, ef ekki
hefði staðið svo á, að vegagerðar-
liifreiðarnar voru einmitt að aka;
þennan veg með ofaníburð upp á
fjafl. Af þeirri ástæðu hefði mað-
ur getað vænst þess, að á því
heíði verið byrjað að bera ofan
í fJennan vegarspotta, til þess að
vinnan hjá vegagerðarmönnunum
gengi gxeiðara, svo að benzíh-
eyðsla bifxeiðanna yrði minni,
gúmmislit þeirra yrði sem minst
og fjaðrabrot hjá þeim yrðu að
miklum mun sjaldnari og ýmsar
aðrar bilanir, sem rekja má ti)
þess, hvað bifreiðarnar verða að
aka á ósiéttum vegum. Sú hag-
sýni var hér ekki við höfð. Það -
er eins og það sé grópað x heíla
vegamálastjóra, að ekkert sé hag-
sýni fyrir ríkissjóð, hvað vega-
gerð snertir, annað en það að
clxaga niður kaup þeirra manna,
er verkið inna af hendi. Það þarf
ekki vexkfræðing tii þess að
þrýsta niður kaupi verkamanna.
og ekki heldur liátt launaðan
mann af ríkisr jóði. Það eru ávait
hógir aðrir til þess. Það þarf eikk-i
heldur verkfræðing til þess að
sjó um- það, að miðja veganna
sé miklum mun Iægri en jaðr-
arniir, svo að vissa sé fyrir því,
að vatnið geti alt af, þegar skúr
kemur úr lofti, runnið viðstö'ðu-