Tíminn - 05.10.1963, Page 9

Friðrik Olafsson skrifar um
INGIR. JOHANNSSON AL-
ÞJÚDLEGUR SK AK MEISTARI
ÞAU tíð'indi bárust hingað til
lands fyrir nokkru, að Alþjóða-
skáksambandið hefði á síðasta
íundi sínum ákveðið að veita
Juga R. Jóhannssyni sæmdartitil-
tnn ,,alþjcðlegur skákmeistari". —
Þessi viáurkenning er að sjálf-
sögðu mjög ánægjulegur áfangi á
skákferlí Inga og hvetur hann til
frekari dáða í framtíðinni, en í
rauninni er hún þó aðeins staðfest
ing á því, sem menn hafa lengi
vitað. Ingi hefur nefnilega fyrir
löngu öðlazt þann styrkleika
sem aimennt verður krafizt af al-
þjóðlegum meistara, hann hefur
eimmgis skort tækifæri til að'
sanna getu sína á erlendum vett-
vangi. Með frammistöðu sinni í
Hille í sumar tók hann af allan
vafa um þetta efni og sýndi fram
á, að hann er fyllilega verður tit-
ilsins, ef ekki meira. Vill þáttur-
rnn í tilefni viðurkenningarinnar
færa Inga hugheilár hamingjuósk-
ir sínar og er þess jafnframt full-
viss, að sýni Ingi framvegis jafn
stöðugan þroska í taflmennsku
sinni og hingað til, verði alþjóða-
meistaratitillinn fyrr eða síðar að
víkja úr sæti fyrir öðrum æðri.
SKÁKMÓTH) f LOS ANGELES.
Eftirfarandi skák er einkum at-
ihyglisverð fyrir þá sök, að hún
varpar nýju ljósi á sjaldgæft af-
brigði i Griinfeldsvöminni. Svart-
ur fórnar manni í byrjuninni og
fær fyrir þrjú peð, en samkvæmt
„teóríunni" á fómin að veita hon-
um sízt lakara tafl. í „praxis“ hef-
ur fórn þessi lítt eða ekki verið
reynd og gefst því kærkomið tæki-
færi hér til að sannreyna réttmæti
hennar
Hvítt: Tigran PETROSJAN.
Svart: Pal BENKÖ.
Grunfelds-vöra.
1. d4, Rf6. 2. c4, g6. 3. Rc3, d5.
4. Db3, —
(Þessum leik beitti Petrosjan með
góðum árangri í 15. einvígisskák-
mni við Botvinnik. Er ekki að efa.
að hann nýtur hér góðs af rann-
sóknum sínum og undirbúningi
fyrir einvígið).
4. —, dxc.
(f skák sinni við Keres í þrettándu
umferð sama móts reyndi undir-
ritaður 4. —, c6. Áframhaldið
varð sem hér segir: 5. cxd. (Rök-
réttara virðist 5. Rf3). 5. —, cxd.
6 Rf3, Rc6 7. Bg5, Ra5. 8. Ddl,
Bg7. 9. e3. Hér urðu svarti á þau
mistök að leika 9. —,- Re4? 10.
RxR, d5xR. 11. Rd2, sem lyktaði
með falli peðsins á e4. Rétt var
9. —, o-o. 10 Bd3, Bf5 með svip-
aðri stöðuj
5. Dxc4, Be6.
(f skákinrri Petrosjan-Botvinnik
varð áframhaldið 5. —, Bg7. 6. e4,
o-o. 7. Be2, Rc6. 8. Rf3, sem leiðir
til mjög þekkts afbrigðis í Griin-
felds-vöminni. Leikur Benkö var
mikið notaður á bernskuskeiði
Griinfeldsvarnarinnar og leiðir að
öllu jöfnu til skemmtilegrar viður
eignar)
6. Db5t. Rc6. 7. Rf3.
(Ekki 7. Dxb7, vegna —, Rxd4).
7. —, Rd5. 8. e4, Rdb4.
9. Da4, —
(9. d5 virðist stranda á —, Rc2f.
10. Ke2, a6. Eða 10. Kdl, Rxal).
9. —, Bd7. 10. Ddl.
(Hvíta drottningin er nú komin
heilu og höldnu heim áftur og ekki
er annað ao sjá en hvítur sé búinn
að byggja upp yfirburðastöðu. En
svartur er ekki alveg af baki dott-
mn og ræðst nú til atlögu).
10. e5.
(Þetta er lykilleikurinn og hann
felur í sér skipti á riddara fyrir
þrjú peð).
11. a3
(Á annan hátt fær hvítur ekki hag
nýtt sér stöðu riddarans á b4. 11.
d5 svarar svartur einfaldlega með
—, Rd4, og eftir 11. dxe, Bg4 hef-
ur svartur ekkert að hræðast).
11. —, exd. 12. Rbl!
(Á þessum leik byggist öll hernað
aráætlun hvíts).
12. —, Ra6. 13. b4, Raxb4.
(„Teórían” telur þennan leik þann
eina, sem til greina kemur, þar
eð hvítur fái yfirburðastöðu eftir
13. —, R2-b8 14. b5, Ra5. 15.
Dxd4).
14. axb4, Bxb4f. 15. Bd2, De7.
16. Bd3 BxBf. 17. RxB, o-o.
18. o-o, Rb4. 19. De2, c5.
(Það er raunverulega fyrst hér,
Fem kjmi^ er út fyrir áhrifasvæði
„feóríunnar" og skákmennimir
verð'a að fara að tefla af eigin hug-
viti. Er staðan jöfn eða er mað-
ur hvíts þyngri á metaskálunum
en svörtu peðin þrjú? Þessari
spurningu er ekki auðsvarað, en
það talar hins vegar sínu máli, að
Petrosjan skuli óhikað velja þetta
afbrigði. Efalaust hefur hann rann
sakað vel þessa stöðu meðan á
einvígi hans við Botvinnik stóð
og komizt að jákvæðri niðurstöðu).
20. e5, —
(ilvitur þarfnast rýmis fyrir menn
sína og býr því til „holu“ á e4.
Riddaranum á d2 er nú ætluð
framvarðarstaða á d6 eða f6 eftir
þ’ú sem þörf gerizt).
20. —, Kg7.
(Benkö hugsar fyrst og fremst um
öryggið. Leikmum er ætlað að
koma í veg fyrir D-d2-h6, ásamt
R-e4-f6f).
21. Re4, Bc6.
(Á Benkö kost á betri leik í þess
ari stöðu? Meginverkefni hans er
að koma peðakeðju sinni á drottn
ingarvængnum á hreyfingu, en
hann á erfitt um vrk, þar eð sér-
hver peðsleikur kynni að veikja
stöðu hans illilega. Það er því eðli
’egt, að hann vilji ekki taka nein-
ar afdrifaríkar ákvarðanir á þessu
sagi málsins)
22. h4. a6.
(Benkö hyggst nú gera eitthvað
róttækt í málunum, en Petrosjan
á auðvelt með að stemma stigu við
framrás svörtu peðanna. Annar
móguleiki var 22. —, a5 í því
skyni að koma peðinu eins langt
og mögulegt er í valdi hróksins,
en við þetta myndast veikleiki,
sem hvítui kynni að geta notfært
sér með bvi að leika 23 Bb5)
23. Hfcl. b6. 24. h5, Had8.
(Eðlilegra virðist hér 24. —,
Hfd8).
25. Dd2, h6.
(Að öðrum kosti mundi svarti
kongurinn lokast inni eftir 26.
hRt).
26. Hcel, b5.
iLoksins kemst skriður á peða-
fiauminn. en Benkö á lítið eftir
af hinum dýrmæta tíma sínum).
27. Rd6, —
(Þetta veitir Benkö færi á að
annarra úrkosta völ. Svartur hót-
rnegin, en Petrosjan átti varla
annarra úrkosta völ. Svartur hót-
aði 27. —, c4).
27. —, Bxf3. 28. g2xB, Dg5t?.
(Þetta er hins vegar alvarleg yfir-
sión. Bezti möguleikinn lá í 28. —,
RxB. 29. DxR. Dg5t. 30. Kfl,
Dxh5. Eðlilegasti leikur hvíts virð-
ist nú vera 31 Hxa6, en eftir —,
Ha8! er ekki að sjá, að hann eigi
neitt viðunandi áframhald. í stað
31. Hxa6 væri bezti leikurinn vænt
anlega 31. f4, sem opnar hvítu
drottnmgunni leið yfir á kóngs-
vænginn og hótar við tækifæri f4-
f5, en svartur hefur jafnvel þá
mjög góða varnarmöguleika. Eftir
28. —, Dg5 er Benkö hins vegar
a)gjörlega glataður og heimsmeist-
Framhald á 13. síðu.
Þátturkirkjunnar
Bjarg aldanna
„AF HVERJU gengur þetta
allt á tréfótum", hugsum við
stundum og segjum viðvíkjandi
svo mörgu í framkvæmdum og
félagslífi. ekki sízt í málefnum
kirkjunnar.
Og gamalt spakmæli gæti ver
ið hér ágætt svar við þessari
spurningu. Það er svona. „Sá,
sem getur vill ekki. Sá, sem
vill getur ekki. Sá, sem skilur
gjörir það ekki. Og sá, sem gjör
ir skilur ekki”.
Á svipaðan hátt sýnist það
oft vera með skynsemina. Þótt
fólki séu réttar vísindalegar
staðreyndir í hendur, þá breytir
það gjörsamlega gegn þeim. Þar
eru reykingar gott dæmi um
fjarstæðurnar.
Skortur á skilningi, framsýni
og fórnarlund, skortur á hugs-
un og hugsjónum er aðalorsök
þess, hvernig mannlegar fram-
farir skakklappast áfram á tré-
fótum i stað lifandi fóta, sem
stefna að ákveðnu takmarki.
Lífið er fjölbreytt og tilveran
margslungin. Allt er svo hverf.
ult. Þeir, sem eru tilbeðnir í
dag liggja í duftinu á morgun.
Það, sem gnæfir hæst á morg-
un verður gleymt eftir árið. —
Allt traust til mannlegrar snilli
skipulagningar og mannaboða
bregzt áður en varir.
í fornum, sígildum spekirit-
um standa þessi orð: Segðu við
spekina. Þú ert systir mín, og
kallaðu skynsemina vinkonu
þína,
Við teljum okkur öll meira
og minna skynsöm, en speki
viðurkenna flestir að þá vanti
að einnverju leyti.
En einhvers staðar stendur
líka: „Ótti Drottins er upphaf
vizkunnar, og þekking hins
beilaga sönn hyggindi“.
Nú eru margir, sem misskilja
hugtakið Guðsótti. Það er ekki
hið sama og hræðast Guð, held-
ur hitt að óttast að breyta gegn
vilja hans
Guðsóttl er auðvitað ekki
gott orð. það gæti fremur verið
guðsást, líkt og þegar barni
þykir svo vænt um mömmu eða
pabba, að því finnst óhugsandi
að gera á móti því. sem þau
óska eða vilja.
Guðsótti er sambland af auð-
mýkt, lotningu og tilbeiðslu á-
samt hrifningu og elsku, þegar
staðið er frammi fyrir því, sem
er heilagt, eilíft og fagurt. Þess
vegna er þekking hins heilaga
sönn hyggindi, það er að skynja
og skilja rétt það, sem er heil-
agt, fagurt. rétt og satt.
Þetta ætti því að vera frum-
þáttar uppeldis í kristnum lönd
um. Hitt kemur svo ósjálfrátt á
eftir. Guðstrúin, sambandið við
almáttuga uppsprettu kærleik
ans er hið mikilsverðasta, sem
efla þarf í vitund hinna ungu.
Þetta mætti gjarnan vera rík-
ara í huga nú, þegar skólastarf-
ið ér að hefjast í borg og bæ og
unga fólkið streymir til upp-
eldisstöð'var.na, ef svo mætti
segja.
Væri guðstrúin grunnur upp
eldisfræðanna, gengi ekki allt á
tréfótum. þá væri auðvelt að
halda aga, af því að þá vildu
börnin ekki breyta gegn því,
sem góðir foreldrar vildu af
því að elskan til þeirra aftraði
þeim.
En slíkt uppeldi er ekki aga-
laust eftirlæti. Þar er orðið
guðsótti enn í réttu gildi að
vissum þætti.
Gað'svitundin er alltaf bland
in eða skyld ótta, að því leyti,
að mannsandinn, manneskjan
getur titrað af' sælukenndum
geig gagnvart mikilleik Guðs
annars vegar og smæð sinni
hins vegar
Kannski verður einnig þetta
ljósast í vetrarbyrjun, þegar
orð skáldsins verður svo ljós-
lifandi er hann segir:
„í vetrarhríð vaxinnar ævi
gefst ei skjól nema Guð“.
„Ég hef augu mín til fjall-
anna, hvaðan kemur mér hjálp?
sagði spámaðurinn. Guðstraust-
ið, guðsóttinn og guðsástin verð
ur mannkyni öllu, öllum kyn-
slóðum fjallið eina, bjarg ald-
anna. munið það kennarar og
foreldrar.
Árelíus Níelsson.
SETMING STVRI-
MANNASKÚLANS

Stýrimannaskólinn var settur 1.
október f 73. sinn síðan skólinn tók
tO starfa. Skólastjóri gaf stutt yfir-
lit yfir starfsemi skólans á liðnu
skólaári.
Aðsókn að skólanum að þessu sinni
er svipuð og síðastl. ár, en þá var
hún meiri en nokkru sinni fyrr.
Fleiri nemendur lesa nú til fiski-
mannaprófsins en nokkru sinni áð-
ur, en það próf veitir réttindi til
skipsstjórnar á íslenzkum fiskiskip
um af hvaða stærð sem er og hvar
sem er. Hins vegar er aðsókn að
minna fiskimannaprófdeildinni minni
en verið hefur undanfarin ár. Að-
sókn.að farmannadeildinni hefur far
ið vaxandi tvö síðastliðin ár og er
svipuð nú og síðastliðið haust.
Kennsludeildir verða alls 10 að
þessu sinni: 1., 2., og 3. bekkur far
mannadeildar með 55 nemendum; 1.
og 2. bekkur fiskimannadeildar með
131 nemanda og minna fiskimanna-
prófsdeild með 10 nemendum, alls
196.
Auk þess lesa 27 nemendur til hins
minna fiskimannaprófs á námskeið-
um skólans utan Reykjavíkur, á Eyr
arbakka og í Vestmannaeyjum.
Að skýrslu sinni lokinni bauð skðla
stjóri kennara og nemendur vel-
komna til starfa við skólann og sagöi
hann settan fyrir þetta skólaár. —
Loks talaði hann nokkur orð til nem
endanna sérstaklega, brýndi fyrir
þeim að notfæra sér vel hinn stutta
námstíma, svo að námið yrði þeim
sem drýgst vegarnesti. Kvað hann
sér sérstaka ánægju að sjá allmarga
af þeim, sem lokið hafa hinu minna
fiskimannaprófi komna til að lesa
til fiskimannaprófs, en hann hefði
Framhald á 15. síðu.
ð |
T í M I N N, laugardaginn 5. október 1963. —