Tíminn - 24.11.1963, Qupperneq 9

Kanadastjórn, sem kærði sig
ekki um að sótzt væri eftir
öðru eða fleira fólki út úr
landinu. Og þetta var eina
skilyrðið, sem nefnt var. Jæja,
birtist þá ekki allt í einu Indí-
áni, sem talar íslenzku full-
um fetum og vill óður komast
til Islands, 1 fiskvinnuna. En
klerkur vildi ekki taka hann.
Gömlu mennirnir hentu mik-
!ð gaman að þessu og sögðu
þáð hefði nú verið gaman,
ef þessi Ivauðskinni hefði orð-
ið samferða hinum til Islands,
altalandi íslenzku. Hann hefði
getað sagzt vera afkomandi
Þorfinns karlsefnis, bara dá-
ræðu á Islendingasamkomum
þarna?
— Það stóð til að ég sýndi
íslenzkar skuggamyndir í
kirkju þarna í Nýja íslandi
Þeir komu með forláta sýn-
ingarvél, sem var svo nytízku
leg, að engin af mínum mynd
um komst í hana. En eitthvað
varð ég að gera úr því að kom
in var full kirkja af fólki og
''ætlaðist til að ég segöi eitt-
hvað. Svo varð það úr, að ég
fór að syngja og kveða ótrú-
legustu bragi fyrir fólkið Það
hefur víst aldrei verið viðhaft
annað eins orðbragð í kirkju
þar í byggð fyrr!
„FjalliS BlessaSa (Sierra Benida), þar sem sólin kemur upp yfir
Spánarforksbyggð. Fjalllð er í laginu elns og það værl klippt út með
ekærum I blað, sem þú brýtur saman fyrst". (Ljósm.: Slg. Þór.)
lítið blandaður. Guttormur
var með ýmsa hluti frá Indí-
ánum ,honum líkaði mjög vel
við það fólk. Ekki veit ég hver
fjandinn það er, þessi Indí-
ánarót, en Guttormur hafði
óbilandi trú á henni. Og stál-
hraustur er hann. Hann er
hrókur alls fagnaðar, þegar
gesti ber að garði. Og hann er
svo skemmtilega róttækur,
blessaður karlinn, sem er frem-
ur óvenjulegt meðal Vest-
ur-íslendinga, eftir þvi, sem
ég komst næst. Þeir voru t.d.
meðal hinna fáu, hann og
Sveinn .æknir í Árborg, sem
tóku málstað Halldórs Kilj-
ans, þegar átti að gera hann
útlægan úr Árborg, þegar
hann fór aö lesa upp söguna
Nýja ísland og allt ætlaði vit-
laust að verða. Þeir stóðu með
Halldóri og stilltu til friðar.
Guttormur hefur alltaf haft
miklar mætur á Halldóri. Al-
veg var ég hissa á því, að Gutt
ormur skyldi ekki fenginn ti)
að yrkja t.iallkonukvæðið hér
í sumar, þegar hann kom í
heimsókn. Það hefði verið sér-
lega skemmtilegt að fá gamla
manninn til þess, og fáir gert
það betur; hann er svo fá-
gætur 1‘dendingur, þótt ekki
kæmi nann til íslands fyrr en
á efri árum.
— Komstu hjá því að halda
— Eru aðrir útlendingar í
Kanada, sem halda svona mikið
hópinn sem íslendingar þar
hafa gert?
— Já, það gera fleiri. T.d.
búa Ukr.úoumenn mikið saman
í sveitum þarna í Manitoba. Nú
að ég ekki tali um skiptingu
þeirra ensku og frönsku austast
í landinu, sem frægt er. Mon-
treal skiptist hreinlega í tvennt,
enskan og franskan hluta, og
hefur hvor hlutinn sinn há-
skóLa, og ég flutti fyrirlestra
við báða, eins og ég sagði áður.
Það er ekki lengra á milli
þeirra en héðan frá Hlemm-
torgi og vestur í háskóla. Pró-
fessor fór með mér frá enska
háskólanum yfir í þann franska,
en þangað hafði hann ekki
komið í mörg ár; þetta var eins
og að koma í annað land. Kosn-
ingabaráttan stóð yfir um það
leyti. Flokksformennirnir Pear-
son og Diefenbaker urðu auð-
vitað að halda kosningaræður
á frönsku líka. En Frakkarnir
sögðu, að ekki mætti milli sjá,
hver þeirra talaði verri frönsku
það væri hreinasta hörmung og
smán að heyra það. Ég las það
í frönsku blaði þar, að það
skyldi nú séð fyrir því, að hér
eftir skyldi enginn komast þar
í forsætisráðherrastó.linn, sem
ekki gæti talað frönsku skamm-
laust!
Svetnn Tryggvason:
er verðið
á landbúnaðar-
vörum erlendis?
Tíminn hefur beðið mig að skýra
lesendum sínum frá, hvert verðið
sé á landbúnaðarvörum í helztu
nágrannalöndum okkar.,
Um þetta eru ýmsar heimildir
erlendis frá. Eru þær misjafnlega
ábyggilegar og misjafnlega sam-
bærilegar. Einna áreiðanlegast-
ar eru upplýsingar frá Land-
brukets Prissentral í Noregi. Sú
stofnun sendir frá sér reglulega
markaðsfréttir, sem eru vel unn-
ar og reynsla á um, að þær eru
eining ábyggilegar. Þann 26. f.m.
sendi stofnunin frá sér frétt um
mjólkurverð í Evröpu. Greinir
þar frá útsöluverði mjólkur á
flöskum eins og það var í höfuð-
borgum viðkomandi landa nú í
haust. Þess ber að geta, að í
flestum löndum er dálítið af
feiti tekið úr mjólkinni. Hún er
„standardiseruð“ eins og það er
kallað, og er þá venjulega með
3% feiti. Hjá okkur er hins vegar
ekkert tekið úr sölumjólkinni,
eins og kunnugt er.
Með því að reikna þetta verð
yfir í íslenzka peninga eftir nú-
verandi gengi, ættu neytendur
mjólkurinnar hér að geta séð
samanburðinn. Ég hefi bætt ís-
lenzka verðinu við upptalningu
framanskráðrar heimildar. Verð-
ið er sem hér segir:
Svíþjóð kr. 7,69 pr. lítra
England — 7,57 — —
Luxemburg — 6,73 — —
V.-Þýzkaland — 6,94 — —
Belgía — 6,31 — —
Frakkland — 6,19 — —
ísland — 5,95 — —
Holland — 5,83 — —
ítalía — 5,83 — —
Danmörk — 5,64 — —
Austurríki — 5,28 — —
Noregur — 4,80 — —
Þetta er sem sagt verðið, sem
neytendur virðast þurfa að
greiða fyrir mjólkina í 12 Evrópu
löndum. ísland er þarna fyrir
neðan miðjuna, eins og allir sjá.
Hins vegar segir útsöluverð ný-
mjólkurinnar ekki allt í þessum
efnum. Mjólkin er víðast greidd
niður með almannafé, en þær
greiðslur eru inntar af hendi í
alls konar formi og eftir marg-
víslegum leiðum. Því miður brest
ur mig gögn til þess að gefa yfir-
lit um þetta atriði. Þar sem ég
þekki einna bezt til, í Noregi,
eru þessar niðurgreiðslur veitt-
ar sem bein niðurgreiðsla á verð-
inu sjálfu, sem smábýlastyrkur,
staðaruppbætur, flutningastyrk-
ir, hluti af söluskatti landbún-
aðarafurða o.s.frv.
Hinar beinu niðurgreiðslur á
verði mjólkur og mjólkurvara í
Noregi á árinu 1962 voru sem hér
segir:
Sveinn Tryggvason.
Hér hjá okkur er ekki greitt á
innvegna mjólk mjólkursamlaga,
en aðeins á selda mjólk og smjör.
Niðurgreiðslan á selda mjólk er
hér kr. 2,72 pr. lítra og á smjör
kr. 34,35 pr. kg. Með því að um
88 millj. lítra var innvegið í
mjóikursamlögin hér á s.l. ári,
en aðeins 38 milljónir lítra selt
sem neyzlumjólk, samsvarar nið-
urgreiðsla Norðmanna að niður-
greiðslan hjá okkur ætti að vera
rösklega 5,60 á hvern lítra seldr-
ar mjólkur. Hið óniðurgreidda
verð í Noregi, væri þá 5,60 +■
4,80 = 10,40 hver lítri. en hér hjá
okkur 5,95 + 2,72 = 8,76 hver
lítri. Til viðbótar þessum mis-
mun kemur svo niðurgreiðsla
Norðmanna á rjóma og osti, en
þær vörur eru ekkert greiddar
niður hérna. Svo koma allar þær
óbeinu greiðslur, sem áður er
á minnzt, en ekki eru tök á að
kryfja til mergjar að svo stöddu
Samanburður á smásöluverði
kjöts er öllu erfiðari. Bæði er
tegundavalið þar miklu meira og
svo er smásöluálagning á kjöti
frjáls í flestum löndum Vestur-
Evrópu, og því geysilega mis-
munandi frá einni búð til ann-
arrar og jafnvel frá degi til
dags.
Samkvæmt ársskýrslu Land-
brukets Prissentral fyrir árið
1962, var smásöluverð á 1. flokks
iambasteik að meðaltali í Oslo
12,26 n. kr. eða um 75 krónur
íslenzkar. Hér hjá okkur kostar
hvert kg. í lambslærum í 1. flokki
kr. 53,25. Við þetta íslenzka ver.ð
má svo bæta niðurgreiðslunni
um 10 krónum á hvert kg.
Nautakjöt í steikur kostaði t
smásölu í Oslo að meðaltali á ár-
inu 1962, n. kr. 19,06 eða um 114
krónur íslenzkar. Nú er svipað
kjöt selt hér á kr. 87,00, sam-
kvæmt auglýsingu Félags Smá-
söluverzlana í Reykjavík.
Hins vegar er heildsöluverð á
bezta nautgripakjötinu hérna
nú kr. 33,80 hvert kg„ en í Oslo
var meðalheildsöluverðið árið
1962 kr. 8,69 norskar kr. pr. kg.
eða rösklega 52,00 krónur ís-
lenzkar.
Það má eflaust finna einstaka
landbúnaðarvörur, sem eru dýr-
ari hér en í sumum öðrum lönd-
um. Hins vegar ber að hafa það
í huga, að sjálft útsöluverðið er
aðeins hluti af miklu stærra
dæmi. Hið sama má einnig segja
um útborgunarverð til framleið-
enda. Inn í allt þetta grípa ótal
önnur atriði og er þar veigamest
sú aðstaða, sem þjóðfélögin
skapa landbúnaðinum í fjárfest-
ingarmálum og við sjálfan rekst
urinn. Samanburður á þeim at-
riðum milli landa er vandasamt
verk, sem langan tíma tekur að
vinna. Vonandi verður slíkt verk
unnið hér á næstunni, en þang-
að til er ráðlegast að hafa um
þessi mál sem minnst fleipur.
Reykjavík, 21/11 1963,
E!dur á
S.l. mánudagskvöld kvikn
aði i trésmíðaverkstæðinn
Askur á Eskifirði eign Geirs
Hóiin. Tókst að slökkva
eldinn á rúmum klukku-
§ tíma, en allmiklar skemmdir
urðu þó, einkum af völdum
vatns jg reyks. Rjúfa varð
gat a þakið til að komast
að eldinum. Hús og véiar
voru vátryggð. Ókunnugt er
um eldsupptök.
J
1. Á innvegið mjólkurmagn samlaga kr. 2,58 pr. Itr.
2 - rjóma — 11,78 — —
3. - mjólkurbússmjör — 25,78 — kg.
4 - Geitmysuost — 15,99 — —
5. - Sveiserost — 15,87 — —
6. - Gaudaost — 15,51 — —
Ólafur H. Sveinsson
látinn
Ólafur H Sveinsson, fyrrverandi
sölustjóri Áfengisverzlunar ríkis-
ins í Nýborg, Iézt s.l. mánudag í
Osló. Banamein hans var heila-
blóðfall. Ólafur fæddist að Ask-
nesi í Mióafirði 19. ágúst 1889,
sonur Sveins Ólafssonar, bónda og
síða alþirngismanns, er síðar bjó
Firði. og koT U hans Kristbjargar
Sigurðardóttur — Ólafur sálugi
var einstaut ljúfmenni og afar vel
látinn af öllum, sem hann þekktu.
T í M I N N, sunnudaginn 24. nóvember 1963.
9