Alþýðublaðið - 01.11.1942, Blaðsíða 5

.Sanuwdagur 1. nóvember 1942.
AjJÞVOU&LAmO

NÓTT EINA á síðastliðnu
•vori var hringt til Lundúna
Þiað var flugvélavörður á ensku
ströædmni, sem hringdi og sagði
„Lcftórás. Ósprungin sprengja
Siggur á gólfi verksmiðjunnar.
Ef hún sprmgur hrynur öll
byggingin í rústir.
Eftir fiman anínútur var bíll
lagður' af stað með naenn, sem
áttu að eyðileggja sprengjuna.
Ljós ,-ar á luktum hans, þrátt
fyxix fyrirskipun um algera
myrkvun. Lögreglumenn, sem
sáu merkin, hleyptu bílnum
jafnvel fram fyrir herbíla. Því
að ökumaðurinn, ungur liðs-
foringi í sjóliðinu, var að aka
mönnum til eins hins ævintýra-
legasta starfa, sem vinna þarf
í stytrjöld.
Hann var einn úr deild „dáð-
rakkra drengja,“ sem er ótrú-
lega hiugrökk sveit æskumanna,
sesm hefir það starf með hönd-
ain að gera sprengjur óvirkar
með því að taka buirtu áhaldið,.
sem kveykir sprengjuna. Þessi
þfveiefj ex deild úr flotanum.
Svo hættulegt er þetta starf, að
af þeim fimm hundruðum sem
gjenigu 1 deildina, þegar hún
var stofnuð, eru nú aðeins
„þrjátíu og átta á lífi.“
Deild þessi var upprunalega
stofnuð til þess að vinna bug
á seg'ulsprengjum. Seint á árinu
1939 féll eitt af þessum „leyni-
Vopnuím“ úir flugvél og niður
yfir ósa Thamesár, en af til-
viljitm lenti hún á landi. J. G.
D. Curry höfuðsmanni var
falið að leysa þessa gátu. Curry
byrjaði á iþví, að hann losaði
*ig við allt, sem vasr ur málmi
og hann bar á sér, svo sem lykla,
peninga, vindilingaveski, og
jafnvel skóna, því að verið gat,
að á jþeim væru naglar. Því
jnæst tók hann sér verkfæri í
'hönd, sem ekki urðu fyrir á-
hrifmri segulmagns og fór að
sbrúfa sundur sprengjima. Að
þessu vann hann í hálfana sjö-
unda klukkutíma og loks kom
í Ijós 700 pund af sterkasta
sprengiefni.
Þegar búið var að rannsaka
vítisvél þessa, fóru vísindamenn
að ireyna að finna upp vamir
gegn henni. Fyrst fundu þéir
upp sjvokallað tilbúið aðd;ráttar-
svæði með því að setja víra
umkverfis skipin. Ennfremur
fundu 'þeir aðferðir, sem ekki
hefir enn þá verið gerð heyrin-
ktmn, til þess að finna segul-
duflin í sjónum og gera þau
óskaðleg með því að sprengja
þau.
Til þess að útvega sérfræð-
inga til þess að gera ósprungnar
sprengjur óvirkar, kom G. N. E.
Currey á fót deild í Portsmouth,
þar sem baxm safnaði að sér
sjálfboðaliðum úr foringjaliði
flotans, sem kunnu skil á raf-
magnsvélfræði. Það voru til
hundrað og fimmtíu slíkir sér-
fræðingar, þegar nazistar hófu
sókn siúia 1940.
Nú urðu sjósprengjurnar
aukaatriði. í enskum borgum
urðu menn mjög óttaslegnir við
tímasprengj urnar, Og enn þá
verra var hið nýja vopn Hitlers,
landtimdurskeytin. Þau voru
látin svífa niður í fallhlífum.,
Þau áttu að springa 22 sekúnd-
um eftir að þau námu staðar og
ollu hxæðilegri eyðileggingu á
stóonw svæði Sum sprungu ekki
Leslie Howard orðinn tengdafaðir.
' -----
-»SSiW~*s*a~T“' -"Tl
Hinn heimsfrægi kvkmyndaleikari er nýlega orðinn tengdafaðir. Hann sést hér á myndinni
ásamt dóttur sinni og tengdasyni, Dale Harris, sem er höfuðsmaður í brezka hemum.
lættolegf werks
Þeir, sem vinna að pvi að
gera sprengjur óskaðlegar.
vegna þess, að útbúnaðurinn
skt’kktist við of hraða lendingu.
Frá höfuðstöðvnxnum í Lon-
don þutu menn Currey’s í flug-
vélum jhraðlestum og bíltum til
þeirra staða, sern sprengjurnar
höfðu fallið á, til þess að gera
Sprengjurnar óvirkar, þær sam
ekki höfðu sprungið. Stundum
voru þeir fjarverandi frá Lon-
don í allt að viku og unnu
stundtmn. í tvo til þrjá tíma
hvem dag. í hvert skipti sem
þeir höfðu lokið starfi, sendu
þeir til Lundúna eftir frekari
skipunuan. En því ákafari sem
loftárásirnar urðu, því færri.
urðu iþeir, er hringdu til Lund-
úna. Og eftir 37 daga hringdu
aðeins 12 menn af þeim 150,
sem lögðu af stað.
Landtimdurskeyíin eru óút-
reiknanleg. Ef þau springa ekld
22 sekúndum eftir að þau koma
til jarðar, er ógemingur að
segja um hvenær þau springa.
Sein dsámi má geta þess, að
Staley Jenner iiðsforingi hljóp
einu sinni til þess áð gera óvirkt
skeyti, sem liafði farið í geg'n-
um 2 hæðir húss eins í Birm-
ingharn og lá nú ósprungið á
6. hæð.
— Mér leist alls ekki á það,
sagði 'hann seinna meir. — Það
var útílokað að hægt væri að
hreyfa það og færi ég að róta
við því þar sam það lá, var mér
engrar undankomu auðið, eí ég
sæi að það ætlaði að springa.
—■ Saont tók ég til starfa og
eftir her um bil klukkutíma
heyrði ég ag skeytið ætlaði að
fara að springa. Ég hljóp niður
í dauðaans ofboði og við hvert
fótroitl étti ég von á að dagar
mínir væru taldir, en ekkert
skeði Eftir ofurlitla stund fór
ég upp aftur og varð nú ekki
var við neitt grunsamlegt. 30
mínútum síðar hyrjaði hið
grunsamlega suð áftur og enn
hraðaði ég mér út.
— Ekkert ber við fremur en
í fyrra skiptið og í þetta sinnið
settist ég niður og reykti vindl-
ing. Ég gat ekki skilið sprengj-
una þarna. eftir, því að þetta var
mjölgeymsluhús og mjöl er dýr-
mæit í Englandi. Ég fór því upp
affcur í þriðja skipti. Eftir 15
mínútur, þegai- hið grunsam-
lega súð byrjaði enn á ný, hélt
ég áfram starfi mínu eins og
ekkert vaeri um að vera. Suðið
•hætti og í 2 klukkutíma virtist
el;kert grnnsamlegt vera á
seyði. ,
Þjóðverjar hafa lagt margar
gi'idrur fyrir þá menn, sem hafa
þetta starf með höndum, eins
og hættan væri ekki nógu mildl
fyrir því. Houson, liðsforingi,
uppfötvaði eina af allra hættu-
légustu gildrunum. Hann var að
ger.i eitt slíkt skeyti óvirkt, en
talaði um leið í hljóðnema og
jikýrði hraðritara, sem var í
milu vegar íjarlægð, frá því
hvað hanai heáðist að hverja
st.und. Þetta er gert til þass að
kotna í veg fyrir. að þeir sem
seinna fást við þessi störf geri
sams konar mistök, ef slíkt ber
að höndum.
Rauson hafði þegar teldð
einn hlut úr skejdinu og seild-
ist inn í ,það eftir þeim næsta,
en þá grípa einhverskonar fing-
urskrúfur utan wn fingur hans
og halda þeim föstum.
Honum var það vel íjóst, að
þetta var kænlega útbúin gildra
og að eftir ofurlitla stund,
myndi skeytið springa.
Með þeirri hendmni, sem laus
var, f ór Hauson að leita í vösum
síniun að eldspítum. Hraðrit-
arinn punktaði niður blótsyrði
hans þgar hann komst að aratra
um að eldspítumar, sem hann
var að leita að voru í vasa hans
á þeirri hliðinni sem hann lá
á. Hægt og rólegt sneri hann
sér við og náði eldspítunum.
Því næst stakk hann eldspítu
inn í skrúfuna og gat losað fing-
urna. Svo hélt hann áfram að
gera skeytið óvirkt.
Áður en langt um leið reyndu
Þjóðverjar þolrifin í Bretum
með annari gildru. Hún var
þannig, að þegar losað var um
fyrstu skrúfuna sprakk skeytið,
Þetta varð mörgum mönnum að
bana áður en bragðið var upp-
götvað.
Einni reglu er alltaf fylgt við
meðhöndlun slíkra skeyta og
hún er sú að fara varlega með
þaú. En það er ekki alltaf
mögulegt, því að þau koma
stundum þannig niður, að það
þarf að velta þeim við og jafn-
vel endastinga þeim til þess að
hægt sé að kómast að sprengju-
útbúnaðinum. Margir menn
hafa beðið bana vegna þess
eins, að þeir þurftu að hrayfa
sprengjuna, áður en þeir gátu
komist að henni. önnur regla
er sú, að aðeins einn maður
megi fást við sprengjuna í einu.
Þegar sérfræðingurimi álítur
sprengjuna ósaknæma sendir
hann hana til Portsmouth til
nákvæmari rannsókar við skóla
þar.
Stundum er hægt að vinna
það verk að ,gera sprengju ósak
næma á stuttum tíma, á hálf-
tíma til þrem stundarfjórðung-
um. Aðrar sprengjur eru þannig
að það er fjögurra til fimm
klukkutíma verk að gera þær
óvirkar.
Sprengjusérfræðxngarnir
Frh. á 6. siðu.
IngólSs Gafé
" TILKYNNIR
Prá og með deginum í dag verðar kaffíhúsið á kvðldum
einungiH opið innlendu fólki. —- Til þesc, að fyrirbyggja
rriisskilniFig, skal þótta tekið fram: ,V
Kaffihú&ið hefir starfað am hrið, eins og fleiri veit-
ingahús hér í bænum, þannig, að öllum hefir verið heimill
aðgangur kl. 9—ll1/^ á kvöldum, nema þegar samsæti eða
skemratanir voru. — JSÍú hafa eriendir menn, eem hér dvelja,
komið fjér upp sjálfir kaffi- og akemmtihúsum. Hið fyrra
fyrirkomulag er því óþarft lengur, enda nauðsynlegt fyrir
bæjarbúa ad hafa húsið til eigin afnota, sem ekki rúmar
nemá fátt eitt manna.
í von um að þesou verði af góðum skilningi og vin-
semd tekið af öllum aðilum.
Hin nýja hljómaveifc hússins leikur í fyrsta skipti 2-
nóv. n. k. kl. 9~-Irf/j, sfðd. — Gengið inn frá Hverfisgötu.
. ' ’ , - ■ ■ - • ' - / ■- ' ■ ' ' ■•_
Ia§élfs Gafé
Frá S kiMfnganesskólanum
Skólabt, i.úi mæti til hínnar lögskipuðu berkla-
skoÖToinar í skólahúsimi við Smyrilsveg, mánudaginn
2. nóvember sem hér segir:
Drengir kl. 3 og telpur kl. 4.
Skólastjóriim.