Alþýðublaðið - 11.11.1942, Blaðsíða 2

ALOrpUBLAPIP
inn er ébai-
stæðnr nm 9.5 milijðnir krðna.
...—.....—-
En i fyrra á sama tíma var hann
hagstæður um 57 milljónir.
SAMKVÆMT upplýsmgum Hagstofu íslands í gær var
, verzlunarjöfnuður þjóðarmnar orðinn óhagstæður um
9,5 milljónir króna um síðustu mánaðamót. f fyrra á sama
tíma var verzlunarjöfnuðurinn hagstæður lun hvorki meira
né minna en 57 milljónir króna. Munar þetta ótrúiega miklu
og sýnir ekki glæsilegt útlit,
f síðasta mánuði nam útflutningurinn 17,1 milljón kr.,
og voru þá aðallega fluttar út síldarafurðir og ísfiskur.
Síldarolia var flutt út fyrir 8,8 milljónir króna og ísfiskur
fyrir 5,8 milljónir króna. Hitt voru ýmsar aðrar smærri af-
urðir. Sama mánuð nam innflutningurinn 24,5 milljónum
króna. Versnaði verzlunarjöfnuðurinn því á þessum eina
náánuði um 7,4 milljónir.
í októbermánuði í fyrra var líka óhagstæður verzlunar-
jöfnuður. Þá var útflutt fyrir 14 milljónir, en innflutt fyrir
16,4 milljónir.
Um síðustu mánaðamót hafði útflutningurinn allt árið
numið 181,5 milljónum króna, en innflutningurinn alls 191
milljón króna.
En í október í fyrra var heildarútflutningurinn 157
milljónir, en innflutningurinn 100 milljónir. Hvort verzl-
unarjöfnuðurinn hatnár okkur í hag, það sem eftir er árs-
ins, skal ósagt látið sem stendur, en á því mun leika nokk-
ur vafi.
Forstj&ri Sundhallarinnar,
Ólafur Þorvarðarson hauð
blaðamönnum að skoða Þvotta
húsið í qærkveldi og í því sam-
bandi skýrði hann þannig frá
um fyrirkomulag og rekstur
þess.
Eins og mönnum mun kunn-
ugt, þá leigir Sundhöllin bað-
gestum sínum, er það vilja, —
sundföt og handklæði, svo að
hundruðum skiptir á dag, hefir
það því verið talið hagkvæm-
ara frá byrjun fyrir Sundhöll-
ina, að hafa sitt eigið þvottahús
tii að anna þvotti þeim, er Sund
höllin þarf með, því að auk
handklæða og sundfata, er þó
nokkuð mikill þvottur á vinnu-
fötum þeim, er Sundhöllin
leggur starfsfólki sínu til.
Var því strax frá byrjun
komið fyrir þvottatækjum í
Sundhöllinni, enda þótt að rúm
fyrir þau væri mjög takmarkað
og ófullnægjandi fyrir þarfir
Sundhallarinnar. Hvað þá held
ux, þegar við bættist þörfin
é að annast þvott fyrir aðrar
stofnanir. bæjarins, svo sem:
Baðhúsið, skóla o. fl.
Hefir það því lengi nokkuð
verið haft í huga að fá úr þessu
bætt, ef tækifæri gæfist til
þess.
Þegar nú snemma á þessu ári
opnaðist möguleiki til að hrinda
máli þessu í framkvæmd, þá var
þegar hafizt handa og málið
undirbúið, en framkvæmdir
töfðust vegna erfiðleika á að fá
ar, sem gera þurfti svo allt færi
sem bezt, auk þess sem erfitt
var að fá vélar þær, er sjálf-
sagt þótti að bæta við.
En þessu hefir nú loksins
verið komið í kring og er nú
þvottahúsið tekið til starfa, og
mun hlutverk þess í aðaldrátt-
um verða eins og hér segir:
í fyrsta lagi annast þarfir
Sundhallarinnar á þessu sviði,
og annarra stofnaná bæjarins,
sem á þvotti þurfa að halda, s.
s.: Baðhúsjð, barnaskólarnir —
íljósastofur o. fl.), heimavist
Laugarnesskólans o. fl.
I öðru lagi sjá um þvott fyr-
ir ýmsar stofnanir hér í bæ,
svo sem: barnaheimili, Stúd-
entagarðinn og Mötuneyti stúd-
enta, Heilsuverndarstöð Rvík-
ur (Líkn) o. fl.
í þriðja lagi anna þvotti fyr-
ir almenning hér í bæ eftir því
sem við verður komið, —'skal
bent á í því sambandi að nokk-
uð verður tekið af svokölluðum
blautþvotti, en rétt er að taka
það fram, að ekki er hægt að
taka við slíkum þvotti frá hús-
mæðrum bæjarins, nema þær
hafi tryggt áér ákveðinn dag
fyrir fram. Er þetta fyrirkomu-
lag nauðsynlegt vegna þess, að
ekki er rúm fyrir geymslu á
miklu af óhreinum þvotti í einu
— auk þess sem það er óheppí-
legt frá heilbrigðislegu sjónar-
Fxh. á 7. síðu.
Mlðvikudajptr
11. nóv. im
■■ ■ MÍQ’i•
an fi ffiskbúðum bæfarins.
——; x-3 : h
Eina lansnin, að bæjarstjórn taki togara á
leigu til fiskveiða fyrir bæjarbúa.
Slæm tfffi og flatniogar fyrir setu-
ftiHiu vaftda vandræðanum.
Bæjarpvottahásið i Snnd-
hðllimi er teklð til starfa.
...------—
i»ad cr Sullkomnasta og stærsta
pvottalnlsið hér á landi.
BÆJARÞVOTTAHÚSIÐ í Sundhöllinni, stærsta þvotta-
hús bæjarins, er nú tekið til starfa. Bætir það úr xnjög
brýnni þörf, enda er það hið fullkomnasta.
iðnaðarmenn til að framkvæma
ýmsar breytingar og lagfæring-
fT' IL STÓRRA VANDRÆÐA horfir með fisksöhma í bæn-
um. Um langan tíma hefir verið næstuau ómögulegt
að fá nýjan fisk. Einstaka sinnum hefir húsrnæðrum, scm
farið hafa í fiskbúðirnar, tekizt að ná í þorsk, en ýsa hefir
ekki sézt í fangan tíma.
Fiskbúðirnar hafa ekki á boðstólum nema frosinn fisk
eða útbleyttan saltfisk eða skötu. V'ið eigum erfitt, með að
læra að eta frosinn fisk, og fæstum þykir hann góður; eins
erum við ekki vön því, að neyta útbíeytts saltfiskjar dag
eftir dag. Þegar ekki er hægt að fá nýjan fisk, erum við raun-
verulega svift aðal fæðutegund okkar.
Alþýðublaðið átti í gær tal
við Jón Guðnason fisksala, ann-
an eiganda Fiskhallarinnar, og
spurði hann, hvað hann vildi
segja um þetta fiskleysi. •
„Það er fátt um það að
segja,“ sagði Jón Guðnason, —
„annað en það, að þetta eru hin
mestu vandræði. Okkur reynist
næsta ókleift að ná í nýjan fisk
og engum er einsi kunnugt og
okkur fisksölunum, hve mikil
óánægja er með þetta í bæn-
um.
— En hvernig stendur á
þessu?
„Aðalástæðan er tíðarfarið.
Bátarnir komast ekki á miðin,
Litlu bátarnir geta ekki at-
hafnað sig með „trollið" í þess-
ari tíð. En auk þess kemur það
að mikill fjöldi báta, að minsta
kosti um 50, og þar á meðal
margir stærri bátar, eru í „á-
standinu“ — eða í flutningum
fyrir setuliðin. Sjómenn hafa
líka haft betri tekjur af því að
fara í landvinnu en að veiða
fisk fyrir bæjarbúa — og ýmis-
legt fleira veldur þessu slæma
ástandi með fiskútvegun handa
bæjarbúum.“
Þetta sagði Jón Guðnason.
Öllum er ljóst, að einmitt nú
er okkur brýn nauðsyn að geta
fengið keyptan fisk og það
verður að álíta, að nauðsyn sé
á því að bæjarstjórn Reykia-
víkur láti þetta mál til sín taka.
Það verður hvort sem er ekki
leyst í svipinn, nema með að-
stoð hennar.
Það liggur beinast við, að
bæjarstjórn taki á leigu togara
til fiskveiða og fiskurinn, sem
hann aflar verði seldur til fisk-
salanna, sem sjái svo um dreif-
ingu fiskjarins. Ef bæjarstjórn
Reykjavíkur fengist til að
sinna þessu nauðsynjamáli —
myndi það verða heppileg lausn
fyrir bæjarbúa og nægur nýr
fiskur fást í fiskbúðum bæjar-
ins. Það er enginn að hvetja
bæjarstjórnina til þess að
leggja út í taprekstur með
bessu. Aðalatriði málsins er, að
bæt.t sé úr hinni brýnu þörf fyr
ir nýjan fisk hér í bænjum. —
Fólk stendur nú uppi í vand-
ræðum, og það er ekki hægt að
sjá, að hægt sé að leysa málið á
heppilegri hátt en þann, sem
hér hefir verið lagt til.
Ný.ia Bíó
sýnir skemmtilega mynd uia
þessar mundir, sem heitir t leit
að stjörnum. Aðalhlutverkin leika
Linda Dornell, John Payne, Rol-
anr Young og Charlotte Green-
wood.
Tjarnarbíó
sýnir mynd, sem heitir Sergeant
York. Aðalhlutverkin leika Gary
Cooper og Joan Beslie.
14. PIdb 0. N. F. f.
halöið i Borgarfirði i
jðni næstkomaodi.
7 iþróttakennarar starfa nú
á vepnm sambanðsins.
¥T ngmennafélao íslands hef-
^ ir þegar ráðið íþróttákenn-
ara til þess að ferðast um með-
al ungmennafélaga víðs vegar
um landið oq halda íþróttanám-
skeið. Verða kenndar alls konar
frjálsar íþróttir og leikfimi. —
Hvert námskeið stendur 2—8
vikur. .
Kennararnir eru þessir og
kenna í eftirtöldum stöðum:
Bjarni Bachmann, Borgar-
nesi: Á Vestfjörðum.
Davíð Sigurðsson, Hvamms-
tanga: í Norður-Þingeyjar-
sýslu.
Guttormur Sigurbjörnsson,
Gilsárteigi: Á Austfjörðum.
Helgi Júlíusson, Leirá: í
Borgarfirði.
Jón Þórisson, Reykholti: í
Fljótshlíð,Kjós og Eyjafirði.
Matthías Jónsson, Kolla-
fj arðarnesi: Á Eyrarbakka,
Stokkseyri, Dalas. og V.-Hún.
Sigríður Guðjónsdóttir, Eyr-
arbakka: Á Eyrarbakka.
Fleiri kennarar munu verða
ráðnir á næstunni.
Ákveðið er, að ungmennafé-
lag íslands haldi landsmót í í-
þróttum í Borgarfirði í júní n.
k. Þar verður einnig samtím-
is haldið 14. þing U.M.F.Í.
Nýlega hafa gengið í U.M.
F.Í., Ungmenna- og íþróttasam
bandi Austurlands. Félögin eru
23 með um 1200 meðlimum.
Form., Skúli Þorsteinsson,
skólastjóri á Eskifirði, og Ung-
mennasamband V.-Hún. með
um 6 félögum og 270 meðlim-
um. Formaður er Sig. J. Lín-
dal,„ Lækjamóti.
Til þess að taka sæti í stjórn-
arnefndum tveggja íþróttahér-
aða skv. íþróttalögunum, hefir
stjórn U.M.F.Í. tilnefnt Aðal-
stein Teitsson, skólastjóra,
Súðavík, fyrir N.-fsafjarðars.,
og Pál Pálsson, stud. jur. form.
Ungmenna'fél. Reykjavíkur,
f>rrir Reykjavík.
Ljóð eg Iög n. og m.
er nýkomið út. Eru það 75
söngvar handa samkórum og 25
söngvar handa karlakórum. Þórð-
ur Kristleifsson tók saman, en
Eélagsprentsmiðjan gaf út. Árið
1939 kom út fyrsta bindi Ljóðs
og laga og voru það 100 söngv-
ar handa samkórum.
laiaii eftirspnrn
eftir ¥ðrn fir is-
lenzfeil oli.
Oröseniliiii fil kveníélaga
ob
Frá skrifstofunni „íslenzk
ull“ hefir Alþ.bl, borizt; eft~
irfarandi orðsending:
SKRIFSTOFAN íslenzk ull
leyfir sér hér með að
beina því til kvenfélaga, svo og
einstaklinga, hvort ekki gæti
komið til mála, að tök yrðu á
því, að framleiða í vetur sölu-
varning úr ull, svo sem:
Sokkaplögg og. vettlinga,
nærfatnað, peysur og trefla.
Ennfremur ofna renninga í á-
klæði, refla og sessur úr verk-
smiðjubandi, eða heimaunnu
bandi, sauðlituðu og jurtalit-
uðu.
Eins og kunnugt er, þá er
miklu meiri eftirspurn á vör-
um úr ullinni okkar, en verið
hefir nokkru sinni áður og er
þá leitt að landsmenn fram-
leiði ekki meiri söluvarning, og
fjölbreyttari, en nú er almennt
á boðstólum. Einmitt nú er
mjög áríðandi, að sem flestir
læri að meta og viðurkenna
gæði íslenzku ullarinnar og það
tekst bezt með því, að fá sem
mest framleitt af smekklegri
og hentugri ullarvöru. Öllum
ætti að vera það ljóst, að það
sem þarf að stefna að í þessum
ullariðnaðarmálum er það, að
í verzlunum landsins, þar sem
seldar em útlendar prjóna- og
vefnaðarvörur, séu jafnframt
hlaðar af íslenzkum ullarvarn-
ingi.
Við vitum, að þetta er sam-
eiginlegt áhugamál allra íslend
inga. Þeir sjá, að annað er ekki
samboðið virðingu íslenzku
þjóðarinnar, en að hún vinni
sjálf sem mest úr ullinni sinni,
og þó að tóvinnuvélar landsins
vinni bæði dag og nótt, þá er
nóg eftir af óunninni ull, sér-
staklega nú, er ekkert * hefir
flutzt út af henni úr landinu,
síðustu tvö árin.
Skrifstofan íslenzk ull ihefir
þessi árin, síðan hún tók til
starfa, selt eða komið á fram-
færi við kaupmenn, vörum úr
sveitunum fyrir tugi þúsunda
króna.
Fyrstu samvinnustigin ery.
þessi: Framleiðandi sendir
skrifstofunni sýnishorn, einn
eða fleiri hluti, af þeim vörum,
er hann væntir að geta fram-
leitt í tuga eða hundraða tali.
Skrifstofan athugar síðan sýn-
ishornin í samráði við káup-
menn, sem selja samskonar
vörur og greiða fyrir þessa
milligöngu 5%. Fari svo að
æskilegt sé að breyta sýnis-
horni að einhverju leyti, t. d. '
stærðahilutföllum, litum eða að
fefð, þá veitir skrifstofan fús-
lega ókeypis leiðbeiningar
þessu viðvíkjandi, áður en að
byrjað er á framleiðslunni. —♦
Það skal tekið fram. að skrif-
stofan hefir fengið mörg sýnis-
horn, þar sem engu þurfti að
breyta, svo að teljandi væri. —
Mjög áríðandi er, að varan sé
hrein og frágangur allur hinn
snyrtilegasti. Verðlag fylgi
sýnishornum.
y