Alþýðublaðið - 04.12.1942, Blaðsíða 2

ALPYÐUBLAme
Föstudagur 4, desember 1942»
HisnæðisvandræðiD
enn rædd á bæjar-
stjðrnarfnndi i gær.
Boroarstjóri gerir athyglis-
verða játnmgn.
*0 ÚSNÆÐISVANDRÆÐ-
IN voru enn til umræðu
á bæjarstjórnarfundi í gær.
Haraldur Guðmundsson og
Björn Bjarnason fluttu eftir-
farandi tillögu:
„Bsejarstjóm felur borgar-
stjóra í samráði við bæjarráð að
semja fyrir alþingi það, sem
nú situr, frumvarp til laga um
beimild fyrir bæjarstjórn til
að ráðstafa öllu ónotuðu og lítt
notuðu húsnæði í bænum og
ákveða hámarkskostnað íbúða
Frh. á 7. síðu.
eignariá
oerir krSfnr n
á
Og mikla stækkun á lögsagnarumdæmi bæjarins
jBærlma heldnr fast v!ð kaapin
á Korpúfifstahatorfnnni.
B ÆJARSTJÓRN REYKJAVÍKUR samþykkti í gær-
kveldi einróma á fundi sínum að halda fast við kaup
sín á Korpúlfsstaðatorfunni, að fá eignarnámsheimiid á
Grafarholti og leita eftir löggjöf um að allmiklar jarðeignir
í nágrenni bæjarins verði lagðar undir lögsagnarumdæmi
hans.
Ályktunin um þetía, þar sem náuar er greint hvaða jarð-
eignir hér er um að ræða, var flutt af borgarsíjóra, og er hún
svohljóðandi:
OrlofsframYarpið fiiaft
að oýjii á alpingi.
Gu^nmndur í. Guðmundsson er flutn"
ingsmaður pess og hefur nú flatt
framsöguræðu síoa um það.
-------:------
ALÞÝÐUFLOKKURINN hefir enn lagt fram á alþingi
frumvarp sitt um orlof. Er Guðmtmdur í. Guðmunds-
son flutningsmaður þess og flutti hann fyrstu ræðu sína á
þingi í fyrra dag og gerði grein fyrir frumvarpinu.
Frumvarpið er næstum alveg
samhljóða frumvarpinu sem Al-
þýðuflokkiuinn flutti í fyrra á
þingi, og er þess nú vænzt, að
það nái samþykki.
Eins og kunnugt er hafa mjög
fflttörg 'Verkalýðsfélög á landinu
fengið onlof viðurikennt með
Bæmningum við atvinnurekend-
u.r og er tekið fnam í samning-
unum, að orlofið verði. í sam-
ræmi við fruimvarpið sem flutt
hafi verið á alþingi.
Fyrstu samningsákvæðin urn
Jþetta vO'ru í samningum Dags-
'brúnar -við Vinnuveitendafélag
íslands ,en síðan fengu mörg
önnur féíög það inn í sína samn-
inga.
. Að sjpfsögðu þykir verkalýðs
féíogunum það ekki nóg, þó að
•orlof hafi verið viðurkennt með
samningulm og • iau.k þess eru
fjölda margir starfsmenn, sem
eikki 'hafa feng-i það með samn-
ingum og njóta því ekki sama
réttar, hvað þetta snertir, og
aðrir.
Það er vitanlega 'aðalatriðið
að fá orlofið viðurkennt með
lögum og til þess er nú ætlazt,
að það verði gert á því 'þingi,
sem nú situr.
Er og sagt, að líkur séu til
að nægur meirihluti sé fyrir
því að samþykkja frumvarpið.
Uanshm í Hrima
verður sýndur í kvöld kl. 8.
Að því er dæma má af viðtölum
við frumr.ýningargesíi, var sýningin
hin ánægjulegasta og öllum, er að
henni stóðu til vegs og virðingar.
Má og æt'ia, að sýningar verði
margar á lefk 1 issnm, en ekki
míssir sá, sem fyr: 'ur fær, og hver
vill fara í leikhúsið, þegar aðal-
jólaannirnar eru byrjaðar? Fólk
ætti því að sjá þennan leik nú
þe ;ar, því fyrr því betra fyrir alla
aðilja.
Feigð og fjör
heitir nýútkomin f ók eftir ítalsk
an skurðlæknir, An ’rea Majocchi.
<Guðt andrr Jc isson prófessor
l; ii bókiiia, e.i i'innur Einarsson
er i'tgefarii.
Guðm. I. Guðmundsson.
íslendiugasaga
Menntamála-
ráðs byrjuð að
koma út.
Það er 5. bindið, nm 17 oíd-
ina, eftir Pál Eggeríjðlason
SAGA ÍSLENDINGA, hið.
mikla tíu bin v. rit, sem
Menntamálaráð o Þjóðvina-
félagið hafa boðað, er nú byijað
að koma út. Er það fnmta bindi
ritsiiss, sem þtegar er komið,
skrifað af Páli Eggert Ólasyni
og nær yfir alla 17. öldina. .. ,
Þetta bindi ísler. ingasög-
unnar er allmikið rit að vöxt-
um, yfi? hálft fimmta hundrað
blaðsíður í stóru brot', og
skipti: höfundurinn efni þess í
þrjá rðalkafla, sem fjalla um
stjórnhætti, menningu og mennt
ir, og þj'ðhagi á 17. öld. Sr
bókin prentuð á góðan pappír
og prýdd nokkrum myndum.
Ókunnuet er, hvenær næsta
bindi íslendingasögunnar k^m-
ur út, og hvaða bindi það v»rð-
é 7. si&u.
„Jafnframt því, sem bæjar-
stjórn Reykjavíkur samþykkir
að halda ’fast við kaup sín á
Korpúlísstaðatorfunni, ályktar
hún, að fela borgarstjóra og
bæjarráði að gera ráðstafanir
til þess að Reykjavíkurbær fái
eignarnámshexmild á Grafar-
holti ásamt lóðum þeim og
löndum, sem úr því hefir verið
skipt, svo og að framangreind-
ar jarðeignir ásamt Gufunesi
og Keldum í Mosfellshreppi og
a. m. k. aólmi og Elliðavatni
í Seltjarnarneshreppi verði
lagðar undir lögsagnarumdæmi
í Reykjavíkur.“
j Haraldur Guðmundsson, sem
! talaði fi/rir hönd Alþýðu-
flokksins í þessu máli, lýsti yf-
? ir samþykki flokksins við á-
lyktunina svo langt sem hún
næði, en hann taldi hana ganga
of skammt. Rétt hefði verið að
hún hefði einnig náð til Blika-
staða og yfir allt svæðið r.pp að
Reykjum, þar með talið hita-
veitusvæðið, svo og allt Sel-
tjarnarnes.
Sigfús Sigurhjartarson lýsti
vfir að hann væri á sama máli
op Haraldur. En borgarstjóri
taldi ekki rétt á þessu stigi
málsins, að Reykjavíkurbær
gerði stærri kröfu, en farið
væri fram á í ályktuninni.
Borgarstjóri fylgdi ályktun-
inni úr hlaði. Eins og hún ber
með sér, er hún fram komin
vegna deilna, sem orðið hafa út
af kaupunum á Korpúlfsstaða-
torfunni. Eftir að kaupin höfðu
verið gerð, komu Mosfells-
hreppur með kröfu um að hann
fengi að neyta forkaupsréttar
þess, sem hann teldi sig hafa
til nokkurs hluta eignanna. Á-
kvað hreppurinn jafnframt að
nota þennan rétt og kaupa
jarðirnar Lambhaga, Varmá og
Lágafell.
Reykjavíkurbær hélt því
fi’am, að forkaupsrétturinn
gilti allar eignirnar, sem lágu
undir Korpúlfsstaðatorfuna —
eða ekkert af þeim.
Eg hef mjög mikla trú á rétti
bæjarins og aðstöðu til þessa
deilumáls. Það er líka víst, að
fyrrverandi eignndi Korpúlfs-
staðatorfunnar taldi nauðsyn-
legt, búskaparins vegna, að all
ar þessar jarðir lægju undir
hana — og þetta er einnig skoð
un okkar.
Það er álit okkar, að ef ekk-
ert verður að gert í þessu deilu
máli, þá leiði það til langvar-
and. málaferla, sem aftur
verða til þess, að ekkert verð-
ur gert á jörðunum. Við vilj-
um xeyna að kc.na it hjá mála-
ferlum og lalda fvioi. Hrepps-
nefnd Mosfellshrepps spurðist
fyrir urn það, hvorí ekki gæti
orðið samko iula- um, að hún
sæi um, að þei gæti fengið
Grafarholt í fkiptum fyrir
þessar jwðir, iem hún vildi
kaupa úr Korp .lfstaðatorfunni.
Eftir mat á bessari jarðeign
og samanburð á henni og hin-
um og öðrum athugunum, sér
bærinn sér alls ekki fært fyrir
þá upphæð, sem eigandi vill fá,
en það mun vera um 600 þus.
kr. að taka tilboði um sölu á
jörðinni. Eftir allmiklar um-
ræður kom í Ijós, að svo mikið
bar á milli, að ekki voru nein-
ar líkur til að samningar gætu
tekizt. Þess vegna er nú óskað
eftir, að Reykjavíkurbær fái
eignarnámsheimild á jörðinni.
Skýrði borgarstjóri og nánar
frá ýmsu í sambandi við mál-
ið. Taldi hann ályktunina vera
hóflega og alþingismenn myndu
sannfærast um nauðsyn Rvík-
urbæjar til að fá málið fram.
Haraldur Guðmundsson taldi,
eins og áður segir, að áiykt-
unin gengi of skammt. Ef al-
þingi samþykkir frumvarp um
eignarnámsheimildina á Graf-
arholti og bærinn fengi um-
ræddar jarðeignir í sitt lög-
sagnarumdæmi, verða Blika-
staðir eins og eyja, mitt inni í
umdæmi bæjarins. Eg tel, að
bænum sé full nauðsyn á því,
að fá í lögsagnarumdæmi sitt
allar jarðeignir upp að Reykj-
um, og þar með talið hitaveitu-
svæðið og ennfremur allt Sel-
tjarnarnes.
Eins og kunnugt er, hafa
Reykvíkingar lengi haft huga á
því, að fá þessi mál fram.
Verður nú vonandi úr því,
að þessi svæði, sem áður hafa
verið að nokkru leyti skatt-
flóttamannahæli, verði lögð
undir Reykjavíkurbæ.
Fyrsta skrefið til
að fullgera ljó§-
liingsáiyktimartHiaga nm
entínrgreiðsin HJéðieik-
JÓNAS JÓNSSON flytur
þingsályktunartillögu í
sameinudu þingi um endur-
greiðslu á fé þjóðleikhússjóðs-
ins. Er tillagan svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að fela rík-
isstjórninni að greiða nú
þ'egar til þjóðleikhússjóðs allt
það fé, með vöxtum og vaxta-
vöxtum, sem ríkissjóður hefir
fengið að láni frá leikhússjóðn-
um síðan 1932.“
í greinargerðinni segir flutn-
ingsmaður:
„Þegar komið var að þing-
slitum vorið 1932, lagði þáver-
andi ríkisstjórn til, að Alþingi.
heimilaði með bráðabirgða-
lagabreytingu, að ríkissjóður
fengi um stundarsakir til sinna
þarfa þær tekjur af skemmtana
skatti, sem lagðar höfðu verið
til þjóðleikhúsbyggingar með
lögum frá 1923 um skemmtana
skatt og þjóðleikhús.
Þegar þessi breyting var
gerð á löggjöfinni um þjóðleik
hússjóðinn, var því borið viðr
að ríkið væri í peningavand-
ræðum og yrði að fá þetta fé
að láni. Leikhúsið var þá orðið
fokhelt, en annars ófullgert að*
innan og utan. Jón Þorláksson.
sá, að húsið mundi skemmast að
utan, ef það stæði lengi óvarið,.
og fékk því til leiðar komið, að"
stjórnin skildi eftir smáupp-
hæð til að steina húsið utan.
Frh. á 7. síðu.
Whiskypjéfarnir voru
háéir dæradlr i faogelsl
...» .—.
Anaar fékk 14 raánuði, hiao 10 máouðL
. ♦ —
ÝLEGA var dómur upp
J * kveðinn í úndirrétti í
ínálinu: Réttvísin og vald-
stjórnin gegn Eyþóri Ár-
manni Jörgenssyni og Hró-
bjarti :,Ottó Marteinssyni. En
það voru þessir menn, sem
brutust inn í vörugeymslu
Áfengisverzlunarinnar í Ný-
borg fyrir skömmu og stálu
þaðan allmildu af whisky.
Niðurstaða dómsins er sú, að
ákærðu, Eyþór Ármann
Jörgensson ,skal sæta fangelsi
í fjórtán mánuði, og Hróbjart-
ur Gttó Marteinsson í tíu mán.
uði. Þeir eru báðir sviptir kosn-
ingarrétti og kjörgengi. Auk
•þess er Hróbjartur sviptur öku_
Ieyfi æfilagt. Loks er þeim gert
að greiða Áfengisverzlun ríkis.
ins kr. 550.00 í skaðabætur, inn
ai? 15 daga frá birtin; i dóms-
ins. Báðir hafa þessir menn
verið t emdir áður.fyrir þjófn.
að.
Má'J-'.atvik erui iþau, aði 1Í7.
fyrra' mánaf ar var Hróbjartur
þessii sr-ddur í veitingahúsi hér
í bæn ... og drakk brennslu-
spritt. K imst hann undí.r- áhrif
af þessai- drykkju, og ók síðan
í bifreið .'inni, RE 1956, heim tiil
Eyþórs, sem líka var undir á_
hrifu áfeng'S.
Voru nú báðir áfengislausir
og urðu (■ það sáttir að brjót-
ast inn í Nýhorg.
Um aníiðnætti fara þeir síðan
í bifreiðinni inn að Nýborg. En
þar hagar svo til, fyrir glugg-
um eru járnhlerar, sem ganga
á misvíxl, en járnboltar ganga
í gegnum þá.
Hróbj'árt'ur hefir unnið við járn
smíði og fjallaði hann því hér
um. Hann hafði járnsög með-
ferðiis Off tókst honum: að saga
hausana af boltimum. Eftir
klukkustuindarvinnu voru járn-
hlerarnir lausir og hægt að
komast inn í húsið.
En -svo stóð, á, að rétt fyrir
innan giluggarin ,var hlaði af
wisky-kössum og þurftu þeir
félagair því ekki einu sinni inn
til Iþess að ná.til þess, sem þeir
þráðu.
Tcku þeir þarna 7 kassa af
wisky, o.g voru 12 fjöskur í
hverjum kassa. Síðan óku þeir
heim til Eyþórs og skildu þar
eftir 3 kassana, slógu einn
þeirr.a upp og tóku úr honum
2 flöiskur. Að svo búnu óku þeir
mieð hina. kassana fjcra og
flöökurnar tvær til Haínarfjarð
ar o; báðu bróður Ilróbjarts,
sem. þar býr, að geyma. Sögðu
j ir honum, að vínið væri
s.nyglað, en miðar Áfengis-
verzlungriir .ar hö.’ðu enn ekki
verið festir r 4‘1ös3:urnar.
Morgunin. :tir voru þeir fé-
lagar alltim! Lr og settust þá
aftur að dr :ju. En tveimur
dýgum eftir pjófnaðinn voru
þeir handteknir og viður-
kenndu þeir þjófnaðinn. Gátu
þeir gert grein fyrir livað orðið
hafúr-. lrn iaiit vínið nema 9
flöskur