Alþýðublaðið - 20.01.1943, Síða 4

ALÞYtlUBiADr
Miðvikudagur 20. janúar 104?.-
Útfefandi: Alþýðnflokknrinn.
Kltstjórl: Stefán Pjetursson.
Rltstjórn og afgreiðsla í Al-
þýðuhósinu við verfisgötu.
Simar ritstjórnar: 4901 og
4902.
. . ... afirreiðslu: 4900 og
V erð i lausasölu 40 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Hið nýja húsaleign-
frnmvarg.
\ LLT FRÁ ÞVÍ að augljóst
varð, hve alvarleg hús-
næðisvandræðin myndu verða
hér í Reykjavík og raunar í öll-
um kaupstöðum landsins á síð-
astliðnu hausti, hefir1 Alþýðu-
flokkurinn barizt fyrir því, að
heimilað yrði með lögum að
gera ónotað og lítt notað hús-
næði, þar á meðal hluta af ó-
þarflega stórum íbúðum ein-
stakra manna, upptækt, og ráð-
stafa því með skömmtun af
hálfu hins opinbera til hinna
húsnæðislausu.
í sérstakri húsnæðisnefnd,
sem bæjarráð höfuðstaðarins
kaus til þess að gera tillögur
um ráðstafanir vegna húsnæð-
isleysisins, varð þessi stefna
líka ofan á; íhaldsmenn treyst-
ust ekki til að mæla í móti svo
augljósri nauðsyn, og skorað
var á ríkisstjórnina, sem þá var
skipuð íhaldsmönnum einum,
að gefa út bráðabirgðalög, sem
veittu meðal annars heimild til
að gera ónotað og lítt notað
húsnæði upptækt og hefja
skömmtun á húsnæði.
Bráðabirgðalög voru líka gef-
in út, eins og mönnum mun enn
í fersku minni. Þar var gefin
heimild til ýmiskonar káks í
húsnæðismálunum, en heimild-
ina til þess, sem eitt gat orðið
að verulegu gagni — að gera
ónotað og lítt notað húsnæði í
bænum upptækt og hefja
skömmtun á húsnæði — vant-
aði í lögin. Þannig voru heil-
indi íhaldsins í málinu. Það
iþóttist vera með þessari ráðstöf-
un í húsnæðisnefnd bæjarráðs-
ins. En á bak við tjöldin ákvað
það, að ríkisstjórnin skyldi hafa
tillögur þess að engu.
Af þessum ástæðum er hús-
næðiseklan og neyðin, sem af
henni stafar, jafn opið sár á
þessu bæjarfélagi og flestum
bæjarfélögum landsins, eins og
það var síðastliðið haust. End-
urteknar ítrekanir á bjargráða-
tillögum Alþýðuflokksins í bæj-
arstjórn höfuðstaðarins, hafa
engan árangur borið; þær hafa
allar strandað á skeytingarleysi
og andstöðu íhaldsins.
*
En nú hefir hin nýja ríkis-
stjórn lagt nýtt húsaleigufrum-
varp fyrir alþingi. Það er sam-
ið af þriggja manna nefnd, sem
setið hefir á rökstólum síðast-
liðinn mán. og skipuð var Árna
Tryggvasyni, núverandi for-
manni húsaleigunefndar, Sigur-
jóni Á. Ólafssyni fyrrverandi al
þingismanni og Gunnari Þor-
stehissyni, , formanni félags
fasteignaeigenda hér í höfuð-
staðnum. í húsaleigufrumvarpi
sínu hefir nefnd þessi, eða
meirihluti hennar, tveir hinir
fyrrnefndu, gert tillögur Al-
þýðuflokksins að sínum, og ar
þar svo fyrir mælt, að heimilt
skuli, að gera ónotað og lítt not-
að húsnæði, þar á meðal hluta
af óþarflega stórum íbúðum ein
stakra manna, upptækt, og
hefja skömmtun á húsnæði.
Þesssi h.eimi'ld er jafnframt að-
adbreytin'gm é húsaleigulöggjöf-
Séra Krlstinn Danielsson:
Bókin nm Indriða miðil
ig spiritisminn.
Blaðið hefir verið beðið
lim rúim fyrir eftirfarandi
grein og telur sér skylt að
birta hana, með því að hún
er að nokikru leyti svar við
ritdómi, sem nýlega hirtist
í blaðmu.
IALÞÝÐUBLAÐINU 7. jan.
kom út grein eftir Karl
ísfeld með fyrirsögninni:,,Bókin
um Inidriða miðir*, og á að vera
ritfragn um þá bók, og lætur
hann að vísu vel yfir, að hún
skuli vera út komin, þótt aðail
efnisþungi grein-arirmar sé, að
nota tækifærið til að gjöra árás
á sálarrannsóknirnar og spirit-
ismann. Þeirn er ekki nýtt um
varninginn, og þaer kippa sér
ekiki upp. Þær hafa staðið hátt
upp í 100 ár og jafn lengi stað-
ið ár-ásimar, en þeim hefir,
eins og nú heyrist oft í útvarp-
inu, öllum verið .hrundið, því
að sannileikann bíta ekki vopii.
Reyndar eru árásimar nú orðið
lítið af þessu tagi, en helst af
trúarástæðum iaf því að bamn-
að sé í biblíunni að -leita frétta
af framliðn'um, en ég býsit ekki
við að iþessi höf. setji það fyrir
sig.
Það leynir sér ekki, að grein-
arhöf. hefir lítið kynnt sér þetta
ixndursamlega, mikla mál, sem
Gladistone sagði um, að væri
þýðingarmiesta málið, sem til
væri. Það er líka eina ráðið
tiil þess að komast hjá, að taka
sannanir isálarrannsóknanna
gildar, að kynna sér þær eikki
tiil) neinnar hilítár,, hvoriki af
bókum og e'kki heldur koma
nálægt neinusm miðli, því að
jafnvel þótt svikamiðill væri,
gæti hann haft til, *nan um
svikin, að koma með svo ótví-
ræðar sannanir að jafnvel höf.
hlyti að viðurkenna. Og það
væri honurn engin mimnkun.
Það hafa gjört jiafntortryggnir
menn honum og enn fremri,
þótt ég 'beri ekki brigður á
greind hans og góðan tilgamg.
Crookes byrjaði tilraunir sín-
ar með þeim umrnælum að hanm
mumdi ekki verða lengi að fletta
ofan af þessum iloddarabrögð-
um. Wallace, efnishyggjumaður
itrúði að ekkert væri til mema
efni og afl, em sagðist verða að
beygja sig fyrir staðreyndum,
er 'hamn kynntist rannsóknun-
um. Oliver Lodge lét tiil leið-
ast fyrir tilmæli viniar að kynna
sér f janskynjamir og upp úr Jþví
síðan öQil önmiur du'lræn fyrir-
brigði. Þæsir þrír afburðavís-
imdamenn munu vera iheims-
frægastir brautryðjendur sálar-
rannsóknamna, eimnig og aðal-
lega fyrir ömnur vísimdi, og allir
Btaðhæfð'U þeir, að friaimh'alds-
líf væri vísindalega sannað. En
auk þeirra gæti ég, bæði eftir
mimmi oig með að fletta upp
bókum, talið upp sæg af öðrum
vísinda- og djúphyggjumönn-
um, 'Sem voru í rauminni eins
trúverðugir (oompetent) em ef
til vil‘1 ékki eins heimsfrægir.
En það yrði of langt fyrir blaða-
grein. Þó verð ég að nefma einn,
sem hafði sérstöðu. Það er
Nobelsverðlaumahafinn franski,
■prófessor Richet. Hamm rannsak
aði og sianmaðd fyrirbrigðin með
vísindalegri nákvæmni í 30 ár
og ritaði þá um þau bók á 9.
hundrað stórar blaðisíður með
þéttu letri. En hann tregðaðist
vig að játa, að þau sömnuðu
framhaildslíf, þótt þau væru
edma. fullkom'n'a iskýringin,
vegna þess, sagði hann, að hann
gæti efcki neitað efnishyggu-
skoðun sinni, að þegar heilinn
hættá að starfa, gæti ekki verið
meðvitund'arlíf. En áður en
hanm dó, hafði hamn þó ritað
vimi sínum, prófessor Bozzamo,
að 'hanm væri orðinn sanmfærð-
•ur um samband við látna memn.
Bózzano var lærður maður, seg-
ist hafa trúað á Háckel og Her-
bert Spencer, en kynmtist um
þrítug't 'sálarrannsóknumum og
var þá ekki að söfcum iað spyrja;
helgaði hamm sig síðan því máli
og ritaði yfir 20 bækur og
hunidruð igreina.
Þá vík ég aö 'því, sem höf. hef
ir fram að bera, en hef þó eigi
púm til að 'gjöra því full skil.
Hann byrjar á því, að „þeir
sem haf i orðið ósáttir við þenn-
am 'heim hafi gjört sér vonir um
annam heim“ betri, og hyggur
það umdirrót sálarranmsókn-
anna, em þessu fer mjög fjarri.
Sálarannsóknirmar eru taldar
byrja eftir atburði, sem gerðust
í Hydesville í-New Yorkríki 31.
marz 1848, er Foresysturhar,
tvö istúlkubörm, er fráleitt voru
neitt ósáttar við þennam heim,
heyrðu dularfuH högg, sem
sýndu sig 'Stafa frá mamni er
myrtur hafði verið í húsi því,
er foreldrar þeirra bjuggu í.
Áður höfðu að vísu verið til
miðilar, svo sem hinm frægi
Amdrew Jackson Davis. En rann
sóknirnar byrjuðu eftir atburð-
ina' í Hydesville og höfðu al’lt
ammað markmið, en að f inma amm
an heim. Þeim var ætlað að
finna í hverju hrekkj'abrögðdm
lægju, en komuist svo brátt í
hendur vandaðra vísindamanna
meðal ammars Iþeirra sem aið
framan eru mqfndir, og hafa
síðan iþróiast svo sem kumnugt
er. Að vísu nefmir höf. hvergi
sálarranmsóknir mé ispíritisma,
en mxðlama nefmir hamn „svo-
nefnda“ miðla, menm, sem
„þykjiast hafa hæfilika fram yf-
ir venjulega menn“, hvort sem
það á að þýða, að þeir séu í
inni, sem gert er ráð fyrir í
hinu nýja húsaleigufrumvarpi.
Hin nýja ríkisstjórn hefir
fallizt á hana með því að gera
frumvarp nefndarinnar að suui
og flytja það á alþingi. Henni
er það bersýnilega ljóst, þó að
íhaldinu bæði í bæjarstjórn höf
uðstaðarlns og fyrrverandi rík-
isstjórn virðist aldrei hafa ver-
ið það ljóst, að iiram úr húsnæð-
is vandræðunum og neyðinni,
sem af þeim stafar, verður ekki
ráðið x fyrirsjáanlegri framtíð
nema með róttækum ráðstöfun-
um. Og á þær ráðstafnir hefir
Alþýðuflokkurinn einn bent
hingað til, því um húsaleigu-
frumvarpsskrípi kommúnista er
óþarft að tala; það tekur eng-
inn alvarlega, nema ef þeir
sjálfir skyldu vera svo barna-
legir, að gera það.
Þess er að vænta, að alþingi
sýni ekki minni skilning á þörf
róttæfcra ráðstafana til þess að
ráða fram úr húsnaaíðisvand-
ræðunum, en ríkisstjórnin. Þá
ætti samþykkt hins nýja húsa-
leigufrumvarps að vera tryggð.
Og með því væri mikið áunnið,
ef framkvæmd laganna færi
vel úr hendi.
♦
En varanleg lausn þessa
vandamáls fæet asð vísu aldrei
fyrr en hið opinbera, í þessu til-
felli bæimir, hafsi hafizt hianda
um stórfelldar byggingar yfir
hina efnaminni, jafnhliða bygg-
ingarsamtökum hins vínnandi
fólks sjálfs.
Llstsýning
Jóns E. Guðmundssonar,
SafnhúsiinvB opid 10—10.
Bezf að ausglýsa i Alpýðwblaðlnn
Unglinga

vantar til að hera JUpýðubfiaðlð )
tli kaupendar
Lítil og
géð |
hverfl. Gott kanp. Tallð við af" )
greiðsfiuna. Sími 4000.
raun og veru engir til, að einis
þykist glíma, en geti ekki, og
þarf' þá engra andsvara við.
Rannsóknirniair eru hjá for-
svarsmönnum þeirra sannileiks-
leit en ekki ósátt við þetta líf.
Þar fyrir er því ekki að neita,
að t. d. nú í styrjöldinni hafa
mangir foreldrar og vandamenn
fengið ósegjanlega huggun af
því að vita igegnum miðla, að
synir og frændur, sem fallið
hafa, eru ekki af máðir úr til-
veruinni. Þeir hafa komið aftur
og sannað óvefengjanlega að
það væru þeir. Um þetta eru
mai’gar alsiannar söguir, ekki
síður en sögurnar um Indriða.
Þar sem höf. segir, að „því
fari fjarri, að vísindin hafi öðl-
ast nokkra vissu um tilvera
annars heims“ og jafnvel ekki
miklar líkur til að svo muni
verða „á næstuuni" (skiúfuð
setning stytt, en þetta hugsun-
in), þá er það ekki annað eia
fjiarstæða. Fjöldi af mestu og
fremstu fulltrúum vísindanna (
hafa fullyrt, að þetta sé vissap
og ætti það að nægja til að
hrekja það, að engar lxkur séu
fyrir því. Copemikus fann gang
reikistjarnanna og þá var það
viissa, en áratuguim seinna dó
svo annar frægur stjörnuspek-
ingur, Tycho Brahe, að hann
trúði ekki og neitaði. Þannig;
Frh. á 6. síðu.
EINS og nú horfir við í ís-
lenzkúm stjórnmálum er
mjög nauðsynlegt, að allir þeir,
sem þingræði unna og vilja við-
halda því, láti það ekki villa sér
sýn, að hlutskipti alþingis hefir
nú síðustu mánuðina orðið lak-
ara en æskilegt hefði verið.
Menn mega ekki láta þá við-
burði lama samúð sína með
þingræðinu. Þá yrði einræðis-
öflunum gert of auðvelt fyrir.
Ýmsir hafa komið auga á þá
hættu, sem af þessu getur staf-
að. — Svo segir í forystugrein
Morgunblaðsins í gær:
„Alþingi það, sem nú situr, verð-
ur ekki firrt ámæli fyrir að hafa
brugðist þeirri skyldu, sem hvíldi
á herðum þess, að sameinast til
röggsamlegrar úrlausnar á vanda-
málum þjóðarinnar á yfirstandandi
hættutímum.
En í þessu felst ekki dómur um
sjálft þingræðisskipulagið, heldur
aðeins vitnisburður um það, að
innan þingsins sitji nú of margir
fulltrúar, sem ýmist vilja þingræð-
ið feigt, eða láta sér ekki nægjan-
lega annt um veg þess og virðingu.
£>að er sannarlega kominn tími
1 til þess, að þeir kjósendur, sem
sent hafa kommúnista á þing, geri
sér fulla grein fyrir því, að með
því hafa þair kosið fulltrúa, sem
beinlínis stefna að því að brjóta
þingræðið niður — leggja stjórn-
skipulag okkar í rústir.
Sjálfstæðisflokkurinn lagði kapp
á það, að þingið sameinaðist sem
mest og reyndist Alþýðuflokkurinn
hafa svipaða afstöðu. Framsóknar-
flokkurinn ntóð of nærri kommún-
istum.“
Þá er það augljóst, að ýmsir
reyna að nota það ástand, sem
skapazt hefir á alþingi, til þess
að gera lítið úr þingræðinu og
kenna þingræðisskipulaginu um
hve giftusnautt þingið hefir
orðið í dýrtíðarmálunum.
Um þetta segir Mgbi. í sawah
gi’ein:
„Það eru sumir, sem gaspra um
að flokkaskiptingin sé undirrót
meinsemdanna í þjóðfélagsmálum
okkr’SifiÉrii menn tala með fjálg-
leik ^Bjft|Ss|jgjyjræSi án flokkaskipt-
ingar'-."^Sast eru þessir menn
pólitískt rekald úr einhverjum
flokkanna, eða menn, sem af ýms-
um ástæðum, — oftast hæfileika-
skorti, hafa ekki getað komizt til
pólitískra áhrifa, þrátt fyrir mikl&
löngun til þess.
Flokkarnir eru ekkert annao esst
samtök fólks með svipaðar stjórp-
mála6koðanir. Meðan fólkinu verð-
ur ekki meinað að hafa sjáiístæð-
ar skoðanift', getur enginn amast
við gamtökum þeirra, sam hafa
samstæðar hugsanir og svipuð á-
hugamál.
Flokkaskiptingin er eðlileg og
grundvöllur þess skipulags, þing<-
ræðis og lýðræðis, sem stjórnskip-
un okkar íslendinga hvílir á.“
Þetta er nú gott og blessað.
En hvernig var það með Sjálf-
stæðismenn, hafa þeir ekki ein-
mitt gengið manna lengst í því
að prédika, að flokkaskiptingin
væri óeðlileg í voru þjóðfélagi,
stéttaflokkar óþarfir, og að
„bandaríki allra stétta, Sjálf-
stæðisstefnan", Mgseri það eina,
(Frh. á 6. síðu.)