Alþýðublaðið - 19.03.1943, Síða 2

__________ ALÞYÐUBLAÐIÐ
i
Föstudagur 19# marz 1943=
....... ............——■ \
Sklpshðfnin á „Arctic“
bjargaðist ðll ómeldd.
Skipið præddi álana inn á milli
skerjanna npp I sandlaan.
Rannsóknarlögreglan skýrir frá:
Ofbeldisverk gegn konn
aðfaranótt miðvtkndags
BankameDn taka af-
stððn til dýrtíðar-
frumvarpsins.
Deir mótmæla kauplækkunar-
ákvæði þess.
Kjölurinn er brotinn og sjór í lestum.
-------+-------
0LL SKIPSHÖFNIN á „Arctic“, 14 menn, bjargaðist
á land óméidd og var björguninni lokið um klukkan
8 í fyrrakvöld.
Hinsvegar efast menn um að hægt verði að ná skipinu
út, þar sem skipið stendur í sandinum fyrir innan krappan
skerjaklasa við strondina. Skipshöfnin dvelst nú í Stakk-
hamri og r Borgarholti- og- líður ágætlega.
Erlend herbifreið fór frá
Borgarnesi í fyrrakvöld meðan
ekkert var vitað með vissu um
líðan eða ásigkomulag skips-
hafnarinnar. Fóru 5 menn í bif-
reiðinni, þar á meðal læknir-
inn í Borgarnesi. Komust þeir
í bifreiðinni að Fáskrúðarbakka
en þaðan fóru þeir á hestum að
Stakkhamri.
Guðmundur Albertsson skrif
stofustjóri Fiskimálanefndar
skýrði Alþýðublaðinu svo frá í
gær, að k'jölúfinri væri brotinn
i skipinu og að sjór væri kom-
inn í lestir þess.
Skipstjórinn á Arctic hefir
skýrt svo frá; að þegar ,,Arc-'
tic“ var komin fyrir Reykja-
nes, hafi skollið á aftaka veður
og hafi veðurhæðin orðið 11—
12 vindstig. Skipið hrakti und-
an veðrinu og sjó út á flóann
og gátu skipverjar ekki um
stund áttað sig á því hvar þeir
voru staddir.
Þeir. sáu fljótt að skipið
myndi reka upp að landinu. —-
Þegar þeir komu á móts við
Mýrar, reyndu þeir, sem mest
þeir máttu að þræða álana rriílli
hinna kröppu skerja og taldi
skipstjóri ekki annað fært en
að sigla skipinu í strand. Tókst
að sigla því í sandinn á réttum
kili.
Skiþstjórinn efast um, að
hægt verði að ná skipinu út.
Ekkert íslenzkt ðtvarp af hálfn
Bandaríkjamanna í ríkisntvarpinu.
■
Forstoðumaður upplýsingaskriístofu Earada
rikjanna hér hefir fallið frá pví.
'»• « • ‘ * • •••;* ■
T? ORSTÖÐUMAÐUR
upplýsingaskrifstofu
Bandaríkjamanna hér á landi
Mr. Porter McKeever hef-
ir ritað útvarpsstjóra bréf,
þar sem hann tilkynnir út-
varpsstjóra að það ákvæði út-
útvarpssamningsins, að hluti
af tíma ameríkska útvarps-
ins hér, sem átti að vera á
íslenzku, muni ekki koma til
framkvæmda.
Bréf forstöðumáþnsins er
svohljóðanli:
,.Viðvíkjandi samningi, er
nýlega var gerður milli her-
málafræðslustofu Bandarikja-
stjórnar og Ríkisútvarpsins ís-
lenzka, liefir því verið veitt at-
hygli, að sum Reykjavíkur-
blaðanna finna að ]>eim þætti
hans, er gerir ráð fyrir útvarpi
á íslenzku. Vegna þeirrar gagn-
rýni vill Jjessi skrifstofa Banda-
ríkjastjórnar mælast til þess,
að sá hluti samningsins verði
ekki látinn koma ’ lil fram-
kvæmda.
Eins og þér munuð minnast
nm starfskrá þá, seni tekin er
upp í samninginn, voru þrír
stundarfjórðnngs-þættir á viku
hámark þess, er gert var ráð
fyrir á íslenzku. Þessir þættir
voru hugsaðir sem vottur kurt-
eisi og vinsemdar i garð ís-
lenzku þjóðarinnar. Þeim var
ætlað að vera í sama anda og
útvarp það á ensku, sem nú
tíðkast frá amerískum útvarps-
stöðvum vegna annara vin-
veittra ríkja. En þegar það, sem
gert er í vináttuskyni, er ekki
þannig skilið af gervallri þjóð-
inni, þá er heppilegast að það
sé dregið til baka.“
Það mun vekja almenna á-
xiægju hér á landi, að upplýs-
ingamálafulltrúi Bandaríkja-
stjórnarinnar hér hefir þannig
fallið frá hinum fyrirhugaða
islenzka. dagskrárlið i útvarpi
Bandarikjamanna á vegum rikis
útvarpsins. Og Alþýðublaðið að
minnsta kosti. vill fullýrða það,
að með þeirri ákvörðun hafí
meira verið gert til þess, að
tiyggja áframhaldandi
velvildarhug i garð Banda-
rik|janna ijiér, en liægt hefði
verið meS'því að liefja hér hið
fyrirhugaða íslenzka útvarp i
útvarpstíma Bandaríkjamanna.
Því af hversu miklum velvilja
í okkar garð, sem ]nrí liefði
verið stjiórnað. þá Jiefði það
verið okkur sem sjálfstæðri
þjóð algeriega ósamboðið, að
veita erlendu riki rétt til slíks,
og við aldrei getað sætt okknr
við ]>að.
Vélbðtnrinn Svaa-
ur koniin fram.
VÉLBÁTURINN „Svanur“
frá Grundarfirði er kom-
inn fram.
Komst hann lieilu og höldnú
til hafnar sinnar. Þetta var eini
háturinn ,sem var ókominn ufn
miðjan dag í gær eftir ofviðríð.
Árshátíð
Nemendasambands gagnfræða-
skólans í Reykjavík verður haldin
í Iðnó í kvöld kl. 8.30 e. h. Aðgm.
verða seldir í kvöld kl. 5—7 eh.
Hjónaefni.
Trúlofun sína hafa opinberað
ungfrú Erla Beck, Víðivöllum við
Sundlaugaveg og Haraldur Gunn-
laugsson, Laufásvegi 10.
Tveli* erlendír sjéliðar bðrðn
Mana til ébéta f andlltið.
laður var rændur f fyrrakvðld.
AÐFARANÓTT miðviku-
dags réðust tveir erlend
ir sjóliðar inn á heimili
stúlku hér í bænum og börðu
hana til óbóta. Virðist það
aðallega hafa verið tilætlun
þeirra að ræna hana.
Slúlka þessi, Rósa Pélursdótt
ir að nafni, til lieimilis á Lauga-
vegi 103 héfir skýrt rannsókn-
arlögregluilni svo frá:
„Um klukkan 11 á þriðjudags
kvöld fór ég á skemmtun, sem
brezka flugliðið hélt á Lauga
vegi 105. Um kluklian 12 á mið
nætti fór ég út og ætlaði heini
til mín. Varð ég þá vör við að
tveir sjóliðar eltu mig.Eg skipti
mér ekki af þeim, en er mér
fannst framferðið á þeim grun-
samlegt flýði ég inn í Gasstöð-
ina til vaktmannanna þar. En
sjóliðarnir eltu mig þarna inn.
Vaktmennirnir ráku þá út og
fór ég nokkru síðar út.
En er ég kom út voru sjólið-
arnir enn þar. Ég liélt þó áfram
heim til mín, en ég á heima i
skúr, sem er við liúsið nr. 103
við Laugaveg. Þegar ég opnaði
liurðina hjá mér ruddust sjó-
liðarnir inn. Tók annar sér
stöðu við hurðina, en hinn sneri
sér að mér og skildist mér að
hann væri að lieimta af mér
peninga. Eg kvaðst enga pen-
inga liafa. Réðist sjóliðinn þá á
mig og barði mig með hnefan-
um í andlitið. Fór hann svo að
rifa allt upp úr kofforti, sem ég
á þarna inni. Mér tókst að kom
ast út og inn í Gasstöðina.
Hringdu vaktmennirnir fyrir
mig á' lögregluna, en þegar liún
lconi voru sjóliðarnir horfnir,
en úr íbúð minni var horfin
ný vekjaraklukka, sem ég hafði
keypt“.
Þess skal gelið að Rósa var
nokkuð undir áhrifum áfengis.
Var hún svo sködduð á andliti
að hún var næstum óþekkjan-
leg og hefir sjóliðinn misþyrmt
lienpi á svivirðilegasta hátt.
Læknir skoðaði Rósu og gaf
svo lögreglunni vottorð um á-
stand hennar og áverka. Segir í
því. að andlit lvennar sé afmynd
að, augun sokkin, tennur brotn
ar, marin viða og útötuð í
storknu blóði. Það dregur sann
arlega ekki úr viðurstyggð
þessa atburðar, þó að stúlka
þessi hafi sótt skemmtun, sem
íslenzkar stúlkur eiga ekki að
sækja.
Tveir menn réðust að manni
liér í bænum í fyrrakvöld, slógu
hann niður og rændu hann. —
Lögreglunni tókst að hand-
sama báða mennina og sitja
þeir nú í varðhaldi. — Annar
þeirra hefir áður lent í sams
konar athæfi.
Þessi atburðúr átti sér stað
um kl. 11 í fyrrakvöld fyrir ut-
an vörubílastöðina ,,Þróttur“
við Kalkofnsveg.
Þar var staddur maður frá
Keflavík og hafði hann í hend-
innj tösku, sem í voru nokkrar
flöskur af áfengi.
Allt í einu snéru tveir menn,
sem þarna komu aðvífandi, sér
að honum og báðu hann að
selja sér áfengi. Maðurinn neit
aði því. Sló þá annar þeirra
manninn tvö högg í höfuðið og
féll hann við annað höggið. —
Frh. á 7. síðu.
Strangari reglnr nm
mannflutninga með
skipnm, sem ekki
eru farpegaskip.
RÍKISSTJÓKNIN hefir gef-
ið út nýja reglugerð um
fólksflutninga á skipum, sem
ekki eru farþegaskip.
í henni segir meðal annars:
Oiinum bátum er ólieimilt að
flytja fleiri. farþega en þrjá, auk
formanns og vélamanns, nema
að fengnu leyfi skipaskoðunar-
manns, sýslumanns eða hrepp-
stjóra, enda fulJnægi þá bátur
inn ákvæðum reglugerðar frá
17. september 1937, um skoðun
á opnum bátúm, enda þótt hann
sé styttri en 6 metrar á lengd.
Þilfarssldpum er bannað að
flytja farþega, nema að fengnu
leyfi skipaskoðunarmanns. Slikt
leyfi skal eigi veilt nema þegar
sérstaklega stendur á, og ekki
fyrir fleiri fgrþega en 10, enda
sé íarið eftir 22. gr. tilskipunar
nr. 43 20. nóvember Í922, um
stáð fyrir farþegana. Bjargbelti
skulu vera fyrir alla á skipinu,
og skulu þau höfð á þeim stað,
])ar sem fljótlega verður til
j)eirra gripið.
Sé skipið yfir 20 rúmlestir
brúttó og farj út fyrir takmörk
innfjarðarsiglinga, skal það auk/
þess iiafa bát og bjargfleka, er
rúmi alla á skipinu.
Þegar svo stendur á, að ekld
er unnt að koma fólki á mann-
fundi nema á skipi, skal leyft
að flytja fleiri farþega en um
getur í 1. og 2. gr. hér á undan,
en fengið skal þá samþykki
skipaskoðunarstjóra til þess,
eða þess, er hann tilnefnir.
Sldpaskoðunarstjóri setur öll
nánari. skilyrði fyrir slíkum far-
þegaflutningi, eftir tegund skips
ins og ieið þeirri, sem fara á“.
1 gær sendi atvinnumála-
ráðuneytið blöðunum tilkynn-
ingu þess efnis, að undanfarna
2 mánuði hefði ráðuneytið unn
ið að því að útvega kartöflur til
landsins.
Þá skýrir ráðuneytið frá því
að lögð hafi verið drög að því
að fá keyptar í Englandi 2 þús.
smálestir af matarkartöflum
og nokkuð ■ af útsæðiskartöfl-
um. Segir í tilkynningunni, að
Q AMBAND íslenzkra
KJ bankamanna hélt fund
fyrir nokkrum dögum og tók
meðal annars til athugunar
og umræðu frumvarp ríkis-
stjórnarinnar um dýrtíðar-
ráðstafanir.
Samþykkti fundurinn að um-
ræðum loknum eftirfarandi á-
lyktun í þessum málum:
„1. Hinn 4. apríl 1939 var
gengi íslenzkrar krónu lækkað
um 18% í þeim tilgangi að
bjarga nauðstöddum framleið-
endum til lands og sjávar. Fyr-
ir launþega var þessi ráðstöfun
sérstaklega þungbær, einkum
vegna þess að skattar og opin-
ber gjöld voru 1 hámarki, en
eins og kunnugt er hvíla hin
opinberu gjöld mun þyngra á
launþegum en öðrum stéttum
sakir þess, hve eftirlit með
tekjuframtali hinna síðar-
nefndu reynist ófullnægjandi.
2. Fram til ársloka 1940 fengu
launþegar eigi greidda nema
takmarkaða uppbót til að mæta
verðlagshækkunum, sem stríðið'
hafði í för með sér. Þeir urðu
m. ö. o. að láta sér lynda kjara-
rýrnun samtímis því að skatt-
frjálsir útgerðarmenn og marg-
ir aðrir báru úr býtum stór-
felldan hagnað, m. a. vegna
nýrrar gengislækkunar á krón-
unni.
3. Fyrst um mitt ár 1942, þeg-
ar stríðsgróðatímabilið hafði
staðið í 2Vá ár, fengu launþegar
nokkra grunnkaupshækkun.
Stríðsgróðinn hefir nær allur
fallið í hlut annarra stétta, og
þá fyrst og fremst atvinnurek-
enda í útgerð og verzlun, án
þess að hægt sé að færa fram
nein rök fyrir því, að þeir hafí
frekar til þess unnið en laun-
þegar og aðrar afskiptar stéttir
þjóðfélagsins.
Eins og áður getur, voru laun-
þegar látnir bera þungar byrð-
ar í því skyni að greiða mætti
fljótlega skuldir óvenjulega illa
staddra framleiðslufyrirtækja
og gera þau sterk fjárhagslega,
Þá fyrst, er þessu takmarki var
náð, fengu launþegar áheyrn og
verðlagsuppbætur.
Nú, þegar ríkisstjórnin vill
undirbúa nýja og betri tíma í
atvinnumálum þjóðarinnar með
því að hækka stórlega verðgildi
peninganna innanlands, ráðger-
ir hún, að launþegar færi fyrstu
Frh. á 7. síðu.
allgóðar líkur séu fyrir því að
matarkartöflurnar fáist frá
Englandi innan mjög skamms
tíma.
Það er óneitanlega dálítið
furðulegt, að við þurfum að
sækja slíka nauðsynjavöru, —
sem við getum framleitt sjálf-
ir ,til Bretlands, sem á í geig-
vænlegri styrjöld og skipulegg-
ur allan vinnukraft sinn til
Erfv. á 7. síðu.
fW verðnm að sækja kart-
ðflnr til Innlendinia!
— 1 •
Rikisstjórnin hefur fest kaup á tveim
þús. smálesta, sem koma bjráðum.
.—.-»■..——-
TZ" ARTÖFLUVANDRÆÐIN í Reykjavík batna ekki.
Fjöldi heimila er í miklum vandræðum vegna skorts
á þessari brýnu lífsnauðsyn.