Alþýðublaðið - 20.07.1943, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 20. júlí 1943.
ALE>YÐUBLAÐIf>
ALLiAÍR járnbrautarstöðvar
eru óhreinar; en mér
fannst stöðin í Vestur-Madrid
eyðileg. Járnbrautargarðurinn
var rykugur og leiðinlegur. Og
það var fyrir hreina tilviljun
að ég gat fengið leigubíl til þess
að flytja mig og farangur minn
til Palace Hötel, þar sem áform-
að var að ég dveldist. Leigu-
bílar eru mjög sjaldgæfir í
Madrid. Við ókum eftir Paseo
de las Delicias. í þessu hverfi
Madridborgar, sem er fremur
afskekkt, sjást verksummerkin
eftir borgarastyrjöldina frem-
ur í hinum almenna tötra- og
fátæktarbrag heldur en eyði-
leggingu. Þó sjást nokkrar
skemmdir af hernaðaraðgerðum
bæði á veggjum húsa og gang-
stéttum gatna.
í Palace Hotel, einu hinna
nýtízku stórgistihúsa, fékk ég
þægilega íbúð með góðum spegl-
um, borði, sem ég gat skrifað
við og prýðilegt baðherbergi.
Hitinn var ægilegur. Sólskin-
ið var svo sterkt, að það brenndi
mann ekki eingöngu beran, held
ur brenndi það mann gegnum
fötin.
Madrid er talin heitasta höf-
uðborg Evrópu. Gangstéttirnar
eru eins og bráðið blý undir
fótum manna. Þegar ég fór frá
gistihúsinu beygði ég til vinstri
inn í Prado, breitt stræti, sem
minnir á Chams-Elysées í París,
með skuggsælum görðum. Þar
eru gosbrunnar og vel hirtir
stígar, þar sem barnfóstrur sitja
á steinbekkjum undir skugga
akasíanna og magnoltrjánna. í
öllum öðr,um borgum færu
menn að hugsa um miðdegis-
verð klukkan eitt, en fólk í
Madrid borðar ekki miðdegis-
vrð fyrr en klukkan tvö.
Kaffihús eru lokuð lengstan
tíma kvöldsins lögum sam-
kvæmt.
Einu bílarnir, sem sjáanlegir
eru í Madrid, voru farnir að
aka upp til Ritz-gistihússins.
Tíminn, sem vín er selt þar,
er frá klukkan hálf tvö til
kortér yfir tvö.
Ég fór jú'ir Prado. og gekk inn
í gistihúsið. Inn úr hvítum for-
salnum er gengið gegnum dyr
með glerhurðum inn í svalan
borðsalinri, sem snýr út að
gárðinum, þar sem dansað er á
kvöldin.
Hvaða karlmenn, sem þarna
eru saman komnir, þá verða
þeir alltaf í skugganum fyrir
konunum, sem gera þessa sam-
komu að nokkurs konar tízku-
sýningu.
Það er einkennilegt að sjá
þann auð og það óhóf, sem hér
getur að líta, í borg, þar sem
allur fjöldinn hefir ekki til
hnífs og skeiðar.
*
EG held, að mér sé óhætt
að fullyrða, að enginn stað-
ur á meginlandi Evrópu komist
í samjöfnuð við Ritz að glæsi-
brag. Fram til klukkan tíu
sitja fagrar konur í íburðar-
miklum kjólum með sjaldgæf-
um ilmvötnum og dreypa á
léttum vínum í forsalnum, áður
en gengið er til snæðings í garð-
inum undir þaki af laufum
og rósum. Fléstir karlmannanna
Madrid.
Myndin er af einni aðalgötu borgarinnar Calle de Alcala.
. -iv
S )
S/'^REIN sú, sem hér fér áS
eftir, er kafli úr bókj
;eftir brezka blaðamanninn (
(Robert Henry, „A Journey S
íto Gibraltar“ (Ferð til Gi-)
^braltar). Greinin er þýdd ■
(eftir tímaritinu „The World \
SDigest“. S
S S
eru í hvítum eða ljósgulum
kvöldbúningi með rauða rós í
hnappagatinu. Þeir hafa litlar
festar á úlnliðnum og stóra
signethringa. Garðarnir eru ið-
andi af margs konar Ijósum.
Hljómsveitiri leikur tango með
suðrænni hrynjandi. Á dansgólf-
inu gnestur silkið, og fegurðin
og litauðgin er óviðjafnanleg.
Hér mæla menn á spönsku,
portugölsku, þýzku og ítölsku.
frönsku og ensku, bæði með
heimaframburði og ariieríkskum
framburði. Mönnum af öllum
þjóðernum ægir saman í þessu
hlutlausá landi.
í fyrsta skipti, sem ég fór
inn í þennan skemmtistað og
fékk borð við dansgólfið, bað ég
um kaffi og vindlinga. En það
er óðs manns æði að biðja um
vindlinga í Madrid, því að þem
eru ekki til nema á hinum.
svörtustu allra svartra markaða.
Þjónninn sagði, að sér þætti
það leitt, eri það væri engin leið
að láta mig fá vindlinga. Svo
laut hann niður að mér og
hvíslaði: ,,Ég gæti ef til vilí
útvegað yður Camelpakka fyrir
tuttugu og fimm peseta “ En
það eru ellefu shilMngar, er
punr ið er reiknað á fji-utíu og
tvo peseta (ca. 15 kronur ís-
/m fsw
eftirleiðis verða daglsga ferðir
tll MstigwaMa.
Frá Reykjavík kl. 11 árdegis.
Frá Þingvöllum kl. 5 síðdegis.
Blfrelðastöð Steindérs.
lenzkar). Hann kom aftur að
vörmu spori með tvo diska, sem
hvolft var saman. Hann tók þá
í sundur í ógnai’flýti og lagði
pakkann á borðið. Hann var
horfinn áður en ég kæmist til
áð segja orð, en yfirþjónn stóð
álengdar og sá, hvað fram fór.
Jafnskjót og ég hafði kveikt
mér í vindlingi kom hann til
mín og hneigði sig djúpt. Iiann
hélt auðsjáanlega, að ég væri
ekki með öllum mjalla, en lík-
legast væri ég að bíða eftir ein-
hverjum margmilljónungi. —
Hann brá á glens við mig og
setti auka-sykurmola í kaffið
mitt, sem var búið til af eikar-
laufum.
Þjónarnir geymdu aukasyk-
urinn í læstum, litlum og snolr-
um kössum, svo að af því má
ráða, hvílíkan greiða hann gerði
mér.
Ég hefi yndi af því að horfa í
búðarglugga. Mér finnst þeir
sýna svo vel sál þjóðarinnar.
Beztu búðirnar í Madrid eru
við göturnar, sem ganga ut frá
Puerta del Sol. Þær eru lit-
auðgar og snotrar til að sjá. Én
þess verður ekki vart, hversu
skorturinn er mikill á öllum svið
um, fyrr en litið er inn um búð-
argluggana. Margar þeirra
standa svo að segja tómar.
Brauð er ófáanlegt að heita má
og er skammtað svo naumt, að
menn fá varla meira en fer-
þumlungssneið með • morgun-
verðinum.
Brauðskömmtunin fer eftir
peningum, sem menn vinna fyr-
ir, og með því móti fær fátæk-
ara fólkið stærri skammt en
ríka fölkið. Þessi lög líta vel út
á pappírnum, en hjálpa leyni-
salanum, sem kaupir brauðið af
fátæklingunum og selur það
auðmönnunum.
Smjör fæst aðeins keypt einu
sinni í viku og þá á svörtum
markaði. Ostur og mjólk er
sjaldséð vara.
Húsfreyja í vel stæðri fjöl-
skyldu á fullt í fangi með að
fá til matarins.
Fátæklingarnir svelta hálfu
hungri.
Þetta er skugginn, sem grúf-
ir yfir Spáni.
Ég var viss um, að einhvers
staðar í Madrid myndi ég sjá
ógrædd sár eftir borgarastyrj-
öldina, jSem hefir sogið merg
og blóð úr þjóðinni. Þess vegna
fór ég inn í bókabúð og keypti
mér kort af borginni fyrir fimm
peseta. Ég sá brátt, að ekki var
langt að fara til Palaciode Ori-
ente, sem var konungshöllin á
dögum Alfonsos konungs. Að
stundarfjórðungi liðnum var ég
kominn á torgið Plaza de Ori-
ento, þar sem óperuhúsið stend-
ur gengt vinstri álmu hallar-
innar. ÖIl húsin í kringum torg-
ið voru meira eða minna löskuð.
Byggingu óperuhússins hefir
aldrei verið lokið og hefir aldrei
tekið til starfa.
Ég gekk yfir torgið og kom
til Calle Bailen. Á hægri hönd
mér, bak við yztu hús bprgar-
innar, blasti við óbyggt land.
Mér var undir eins ljóst, að ég
hafði fyrir augum blóðugasta
orrustuvöllinn í spænsku borg-
arastyrjöldinni.
Mér var ljóst, að ég þurfti á
bíl og leiðsögumanni að halda,
ef ég ætti að hafa tíma til að
skoða mig um. Ég var að velta
þessu vandamáli fyrir mér, þeg-
ar ég kom til Plaze de Es-
pagna. Það fyrsta, sem ég sá
þar, var leigubíll, sem ók í átt-
ina til mín. Ökumaðurinn og ég
athuguðum kortið í sameiningu.
Hann bauðst til að aka hægt og
útskýra allt nákvæmlega fyrir
mér. Við sáum Montagnavígið,
stóra byggingu, sem hafði verið
lögð algerlega í rústir. Þar hafði
orðið gífurlegt manntjón. Það
var að vísu ægileg sjón, en þó
var eyðileggingin enn geigvæn-
legri, sem blasti við okkur í
strætinu Paseo de Rosales, ná-
lægt Manzaneresfljóltinu. Það
hafði áður verið eitthvert un-
aðslegasta svæðið í allri Madrid.
-■f
EGAR flakki mínu um
borgina var lokið, kom ég
við í vínskála, reknum af ekkju
frægs lögfræðings í Madrid, sem
lýðveldissinnar höfðu drepið í
borgarastyrjöldinni. Hár og
spengilegur Spánverjn var að
tala um stjórnmál við hóp af
ungum stúlkum, sem voru að
kvarta um eitthvað. „Þetta lag-
ast með tímanum,“ sagði hann.
„Það eru ekki nema þrjú ár,
síðan styrjöldinni lauk.“
En er henni lokið? Ein milljón
og tvö hundruð þúsund spönsk-
um körlum — þar af átta hundr-
uð þúsund menntamönnum —t
var varpað í fangelsi — ásamt
sex hundruð þúsund konum.
Þetta fólk, sem háfði unnið sér
það eitt til sakar að fylgja að
málum löglegri stjórn landsins
í borgarastyrjöldinni, er smám
saman skotið upp við vegg. Ein
hefndin leiðir til annarrar.
Þessar nærri tvær milljónir
Spánverja er frjókornið, sem
önnur bylting, ef til vill ennþá
blóðugri, getur sprottið upp af.
Ó-já. Madrid. var fögur í sól-
skini. En ef dýpra var skyggnzt,
eygði maður Spán, sem logaði
af hatri og reiði. Hungrið var
meira en ■ óhófið. Skrautlegir
einkennisbúningar og járnkross-
ar gátu ekki dulið tryllingsleg
Framhald á 6. síðu.
Yatnsleysið. — Hvar eru dælurnar? — Skemmdarvarg-
ar sektaðir. — Mér líkar það vel. — IJm of hraðan akst-
ur. — Varúð farþeganna.
ATNLEYSIÐ í REYKJAVÍK , verið brýnt fyrir fólki að ganga
vel um. Lögreglan hefir gert það,
yfirvöld bæjarins hafa gert það og
blöðin hafa klifað á þessu sama
árum saman.
ÞAÐ ÞÝÐIR ÞVÍ EKKI að halda
því áfram og gera ekki meira. Nú
verður að beita öðrum aðferðum
jafnframt því, sem talað er um
fyrir fólkinu.
FARÞEGI SKRIFAR: „Mig
furðar á því, að ekki skuli hafa
komið . fram opinberleg mótmæli
gegn aksturshraða bifreiða, t: d.
á Þingvallaveginum. Bifreiða-
stjórarnir virðast oft á þessari leið
að minnsta kosti vera í hreinum
og beinum kappakstri.“
„SLYS ERU EKKI LENGI að
vilja til. Nýlega varð stórslys á
þessari leið, og hygg ég, að þá hafi
bifreiðin ekki verið á löglegum
hraða. Slíkt ætti að kenna mönn-
um, og ég vara við þessu fram-
ferði.“
ÚT AF ÞESSU BRÉFI VIL ég
aðeins segja þetta: Farþegarnir
þurfa ekki að láta bjóða sér allt.
Þeir geta sjálfir tekið í taumana,
þegar þeim ofbýður. Þeir eiga
líka mest á hættu.
Hannes á hornlnu.
hefir löngum þjáð bæjarbúa,
en nú virðist alveg hafa keyrt um
þverbak. Úr öllum áttum bæjarins
berast kvartanir um vatnsskort-
inn, og verkfræðingar bæjarins og
önnur vat.nsins yfirvöld fá margt
óþvegiö orð.
EINU SINNÞ LÝSTI borgarstjóri
yfir því á bæjarstjórnarfundi, að
setuliðið hefði lofað að útvega
tvær dælur til að nota við vatns-
geyminn. En ekkert bólar á þeim
enn. Hvað veldur því? Það geta
allir skilið, að það er hinn mikli
fjöldi erlendra hermanna og allt
umstang þeirra, sem veldur nú
mestu um þessi vandræði.
ÉG SÉ. AÐ NOKKRIR ungling-
ar hafa verið dæmdir í 50 króna
sekt fyrir að skemma gróður á
Austurvelli. Þetta líkar mér! Ég
hef þúsund sinnum sagt það, að
það verður að þeita öðrum og
harðari aðferðum gegn þeim, sem
ekki láta sér segjast, þegar talað
er um fyrir þeim.
SIÐLAUSUM skemmdarvörg-
um á ekki að sýna neina miskunn.
Þeir .skemma og spilla vitandi
vits af skemmdar. og spillingar-
fýsn einni saman. Það er ekki hægt
að halda því fram, að ekki hafi