Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 08.08.1937, Qupperneq 5

ALÞÝ»UBLA»I»
5
um, snúa triappens til bygða með
veiði sína. Er {>að oft kostuleg-
ur farrnur, sem þeir koma með úr
óbygðunum, og bafi þeim hepn-
ast að velja sér góðar veiðistöðv-
ar, er eftirtekjan oft mikil, oft
næst því sem úir gulinámu væri.
Margir munu líta svo á, að æfi
’jiessara manna hljóti að vera
aum og dapurleg þarna úti í ó-
'bygðunum. En sííkt er þó raunar
alls ekki. Þeir eiga of annríkt,
hafa engan tíma til afgangs tii
leiðinda. Vonin um góðan hagn-
a'ó af starfinu hleypir í þá kappi
óg metnaði, .sem ekkert á skylt
við þunglyndið.
Svo er eitt annað sem hér
kemur til gneina, og sem oft ræð-
ur miklu um hagi þessara manna.
Það eru hin sterku áhrif, sem
þeir verða fyrir, eftir að hafa
dvalið um tíma þar úti i heim-
skautalöndunum; það er þetta
seiðmagn norðursins sem heillar
hugi þeirra. Þeir eru ekki lengur
einmana. Að vísu eru þeir fjarri
mannabygðum, en þá um ieið
þeim mun nær barmi náttúrunn-
ar.
Þegar þessir menn lögðu fýrst
út í ieiðanigurimn norður um,
hvort sem það voru veiðimenn
að safna grávöru, eða náma-
menn T málnileit, þá mun hugs-
unin aðaliega hafa verið' sú, að
reyná að afla sér fjár, og síðar
njóta þess í ró heima fyrir í
sambúð við aðra. Mörgum hefir
heppnast þetta, en þá hefir ein-
att farið svo, að þegar heim er
komið hefir þeim fyrist farið að
ieiðast. Röddin utan úr óbyggð-
unum hefir kallað á þá, og sú
rödd hefir verið svo siterk og
töfrar hennar svo miklir, að þeir
hafa orðið að hlýða henni. Er
■Svo lagt af stað enn á ný til
norðurisius. En nú er viðhorfið
ait annað. Nú eru þeir ekki að
fara að heiman, heidur heim. Nú
er ekki lagt út í óvissu eða með
kvíða fyrir því, sem er framund-
an. Nú dregu.r hugurinn þá hálfa
ieið. Nú hlakka þeir til að heilsa
upp á gamla kunningja, heyra
ljúfar raddir og vel kunnar. Vana
lega fer svo, að eftir að þessir
menn hafa dvalið þar lengi, eiga
þeir þar heima og una sér hvergi
annarsstaðar.
Helztu dýr, *sem véiðast, eru
þes'si: Refir, mest hvítir (Arctic
Fox), sem urmull er af þar norð-
ur frá, Mink, Lynx, Marten og
Fisher. Eru skinn af tveim hin-
um síðar nefndu í afarháu verði,
og lilfar. Einnig nokkuð af Skó'g-
arbjörnum, sem eriu þó fremur
lítils virði og Muskrat (vatns-
rotta).
Af öllum loðdýrum er meistur
hagnaður af vatns'rottunum. —
Þes'su litla dýri, sem lífcist bifur
að öllu nema stærðinni og má
finna í ám og vötnum um allt
land hér, bygðir og óbygðir. Hef-
ir margur frumbýlinigur haft góð-
an: liag af að veiðia þær í smá-
tjörnum á landi sínu og víðar.
—o—
MRGIR álíta, að þetta dýr
rnyndi þrífast vel á fs.laimdi
og verði til mikils hagnaðar fyráir
landið. Ég geri þá áætlan, ef 5—
10 rottuhjónum væri slept út í
Mývatn' á íslandi og lofað að búa
um sig og eiga sig að öllu um
ein 5 ár, þá myndi eftir það
mega veiða á því vatni svo mörg
þúsund rottur árlega, að hagnaði-
ur af s'lik'u yrði drjúgum meiri
en af afurðum allra þe,irra bú-
jarða, sem að því vatni liggja.
Viðkoma þes'sara dýra er afair-
rnikil. Telst svo til, að hjón, sem
byrja bú að vorinu til, muni að*
haustinu hafa eignast um 70 af-
koméndur, suma af þeim afkom-
endur í þriðja lið.
Sem dæmi unt þetta og hagn-
áð, sem vænta má af þessu., vil
eg minnast hér á bræðuir tvo,
sem ég þekki. Þeir tóku eftir
því fyrir firinn árum síðan, að
veiði í vatni einu hér noröarlega
í fyifcinu, var mjög að þrotum
komin, svo ekki borgaði sig lenjg-
ur að sinna veiði þar. Þeir
rieyptu þá einkaleyfi hjá stjórn
íy.k's'ns lil allra veiða t þvS vatnS
í tíu ár. Fyrstu tvö árin létu þeir
ekkert veiða, en geröu ýmsar um-
bætur þar, settu s-tífiur í ár og
Jæki sem úr því vatni ru.nnu, —
hækkuðu þannig vatnið um fá-
ein fet, og flæddu um ieið stórt
svæði, þar sem rottur höf'ðu áð-
u.r haldið sig, en nú var uppþurk-
að og ekki nothæft til nokkurs
annars. Hin 3 siðastliöin ár hafa
bræður þessir látið veiða um 70
þús. rottur á þessu vatni og selt
skinn þeirra hér í borg með stór-
kostiegum hagnaði, og hefir þó
verið miklu tilkostað, bæði með
umbætur og svo veiðarnar og
flutning til og frá, sem að mestu
er höndlaður af fiugvélum. —
Þetta fyrirtæki þessara bræðra
hefir vakið mikla eftirtekt og
margir aðrir hafa gert tiiraunir
á svipaðan hátt og iítur út fyrir
að mun'i heppnast vei.
Hcyrst hefir, a.ð menn heima
óttist skemdir af þessu dýri. —
Hvaða skemdir? Ekki er nokkurt
einasta dæmi þesis, að það hafi
gert skemdir á eignum mokkurs
manns hér í iandi og mundi ek.ki
heldu.r gera slíkt, {>ó fluttar væru
heim.
Mörg önnur loðdýr mundu
{>rífast ve.l á islandi. Tel ég þar
fyrst til oturinin, sem ég veit að
kynni vel við sig þar í ám og
silungsvötnum. —• Spursmál að
eins' hvort belgur lians myndi
meir en borga fyrir það sem í
hann fer. Minkur kemst næst. —
Hann þyrfti að hafa í strangri
gæzlu, því hætt er við að hann
gerði uisla í varphólmainum og
víðar, ef hann væri látinn leik.a
iauisum hala.
Yfir höfuð er sú breyting nú
á orðin með allar grávörutekjur,
að meiri sitund er nú iögð á það
en áður að temja dýrin, taka þau
í búnaðinn, og á seinni árum
hafa sJík dýrabú þotið upp um
alt iand, og hefir hagnaðu.r af
siiíku nú þegar orðið svo mikili,
aÖ sum fylkin, svo sem Prince
Edward Island telja slíkt sem
eina af aðal tekjum sínum.
Það ætti vissulega að legigja
meiri rækt við ýms loðdýr heiroa
á fslandi en nú er gert. Áður fyr
létu bændur rífa og höggva nið-
ur skógarhríslurnar, af því að
þær slitu iagðinn af fénu. Ofsóttu
refiwn, af því hann drap lömb-
in fyrir þeim. Nú er farið að
rækta skóginn og taka refinn
með í búnaðinum, og er það
hvorttveggja eflaust viturlegra en
VERÐ VIÐTMIA ER LÆGRA H®R Á
LANDI, EN 1 ÖÐRUM LÖNDUM ÁLF-
UNNAR.
Viðtækjaverzlunin veitir kaupenöum vieteskja
meiri tryggingu mn Uagkvœm vHtaktttt eaa nakkur
finnur verzlun mundi gera, þegar bilaiitr taoma
fram i tœkjunum etta óhðpp bera attt hðndam
Agóða Viðtækjaveralunarin*ar «r lKgum samkv.
eingöngu varið tU rekstur útvarpsins,
ötbreiðslu þess og tU hagsbóta
Takmurkiö ©r: VHHneki tam 6
Viðtækiaverzlnn rifeisins.
Lsetajargtttai 1« B. Btatt 3823.
sú fyrri aðferðin. Um að gera
.að til þessara býrabúa sié vand-
að 'sem mest með góðum kyn-
stofni, því viðhatd þeirra er
engu dýrara en hinna iélegri teg-
unda. Héðan mætti flytja svarta
refi og þá silfurgráa. Þeir hafa
verið fluttir til Noregs og heppn-
ast vel. Það er mun hægara nú
að byrja á þessari iðn en áður
var, því nú hafra menn við hendi
reynslU' annara urn hve bezt er
ti! þess’ að haga að öllu leyti.
Grávara er sá kostuglegasti'
varningur sem til er á heims-
markiaðinum, sá eini varningur,
sem aldrei er ofmikið af, sem
alltaf er sótt eftir meir og meir,
enda hefir hann allt til síns' á-
gætis, sem mest má prýða eina
vöru: er hfýrri en dúnninn, hald-
betri en ullardúkamir, og gljá-
fegurri en silkið. Enda er nú
farið að nota vöru þá jafnt tii'
prýðis og til skjóls. Það mun
þykja mikið vanta á, aö sú kona
sé vel búin, sem ekki hefir eitt
eða fleiri belgi af loðdýri, vafið
um herðar sér eða háls.
Snjórinn og kuldinn varpa
fögrum litblæ á gljáhár loðdýr-
anna. Á fslandi eru þau skilyrði
fyrir hendi, einkum á Norður-
iandi. Þar muindi grávara heppn-
ast vel. Fyr eða síðar inun þessu.
meiri gaumur gefimn heima á ís-
fandi en hingað til hefir veríð..
SIGURSÆLL HERFORINGI.
Hiinn frægi spansiki herforingl
Cid vanm einn af hinuiu frægustu:
sigriuu' sínum eftir dauðanu.
Samikvæmt ósk hans var lík
hans smurt. Síðatn var það látiö
úpp á hiest og í b'nod'di fyUangeOÍ
hiennanina sinna reið hann aJIs ó-
hræddur móti Bucar konungi iog
Márum hans — og sælan sigut
vann.
Bifreíða-
trysginoar