Alþýðublaðið Sunnudagsblað

Ataaseq assigiiaat ilaat
Saqqummersitaq pingaarneq:

Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 20.03.1938, Qupperneq 2

Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 20.03.1938, Qupperneq 2
2 ALÞÝÐUBLAÐIÐ við höfnina Joinville,**) helzta staðnum í nýlendunni Dona Francisca, byggi norskur kaup- maður, Ulrik Ulriksen að nafni. Væri hann vænn maður og þeim gott að kynnast honum. 26. október fóru þeir félagar ásamt öðrum farþegum alfarn- ir af skipinu. Voru þeir fluttir ásamt farangri sínum upp eftir á, sem rennur í Joinville og komu þeir þangað um kl. 9. um kvöldið. Þar tók maður á móti aðkomumönnum og fylgdi þeim til húsa þeirra, er allir, sem þangað flytja, mega búa í leigu- laust 8 vikurnar fyrstu eftir að þeir koma, og hafa auk þess ó- keypis fæði í 4 daga. Maður þegsi var glaður og viðfeldinn. Fékk hann séí feúlk. aðutala, við þá félaga. Var það kauptnaður í bænum, C. Lange að nafni. — Sagði hann þeim á dönsku hvað maðurinn hefði verið að tala við þá og spyr þá síðan hvaðan þeir væru, og sagði Jón- as Hallgrímsson honum það, sem varð fyrir svörum. Tók hann það upp eftir honum og sagði, að á íslandi væri talað allt annað mál en danska. Kvaðst hann vera frá Slésvík, en hafa verið fyrir nokkrum ár- um í Kaupmannahöfn, lært þar dönsku, en hefði nú að mestu leyti gleymt henni aftur. Um kvöldið fengu þeir kaffi og og fóru síðan ofan til bátanna að sækja rúmföt sín, en hinn flutningurinn var í ábyrgð þeirra, sem fluttu, til næsta dags. Daginn eftir komu þeir flutningi sínum til innflytjenda húsanna. Þar hitti Jónas Hall- grímsson Ulriksen og gekk með honum í hús hans. Veitti kaup- maðurinn honum öl og brenni- vín, og gaf honum nagla og léði honum áhöld til að negla sam- an kistu, sem bilað hafði. Spurði hann að því hvernig á því stæði að íslendingar væru farnir að flytja sig hingað. Jónas svaraði, að þeir héldu, að hér væri betra en þar. Hann sagði, að óhætt væri að halda það. Seinna um daginn gengu þeir félagar allir til hans, og réð hann þeim til að setjast þar að í nýlendunni, því hún væri bæði frjósöm og heilnæm. Bauðst hann til að fylgja þeim til nýlendustjórn- arinnar og tala þar máli þeirra, og kvað hana skylda að sjá þeim fyrir vinnu er þangað flyttu, fyrst í stað, ef þeir ósk- uðu til. Um kvöldið fundu **) Ritað í Norðanfara Jonville, og sums staðar í útlendum málum Joenville. Annars eru sum nöfnin mjög ruglingslega rituð og oft og einatt sitt á hvað. þeir Lange kaupmann, og spurði hann þá hvað þeir ætluðu fyrir sér. Svaraði Jónas Hallgrímsson því fyrir hönd þeirra félaga, að þeir ætluðu sér að setjast að í nýlendunni fyrst, en ekki taka land, heldur fá sér vinnu. Kvaðst hann þá skyldi láta þá fá vinnu, eins lengi eða stutt og þeir vildu, við sögunar- myllnu, sem tilheyrði prinsin- um af Joinville (syni Lúðvíks Filips Frakkakonungs), væri nú á leið þangað með konu sína og fjögur uppkomin börn. — Sjálfsagt hefir bóndi þessi ver- ið Skandinavi, því Jónas Hall- grímsson bað hann að skrifa sér sem greinilegast af ástandinu og öllum lífsskilyrðum í Rio Grande. Lofaði karl því. En aldrei kom neitt bréfið. Fréttu þeir seinna, að hann hefði snú- ið aftur í Katrínar-ey og farið til Blumenau. Ekki þótti þeim félögum ráðlegt að fara suður Kristinn Pétursson: DORRAÞRENfilNGAR ■ :‘>7S SIBtíl Svalt er á Suðurodda, sjórinn er lagður ís, — en óreyndur enginn verður að engli í Paradís. Elztu menn aldrei sáu ísbreiðu slíka fyrr. vonirnar vatna músum, og veröldin stendur kyrr. Gamlir í ' gáddinum búa við gigtina — 'tmdir sæng. Ungir að eldstónni flýja undir sinn móðurvæng. Sjómenn á Suðurodda sveima um næstu kot. Hvað á að hafast að, lagsi, hver getur ýtt á flot? Þvílíkur þorragustur, þvaðrið á vörum frýs, en gæftir með góunni koma, guði sé lof og prís. Sjómenn á Suðurodda suða við kaupmanninn: Andskota aflinn er fenginn og auralaust fyrst um sinn. Kaupmaður kann sína ræðu um kreppu og gengishrap: —1 &fáííiíirig eiíéih að kalla, og útkorrtán verður tap. ’>H — Líf vort er lán frá guði, því Iáni er takmark sett, svo mælti séra Tumi við söfnuðinn, man ég rétt. Syndurum sælt er að reyna svolítinn fæðuskort, það kennir að krjúpa og biðja og kristnar alt samlíf vort. — Betri er björg en messa og bænir með krampakrát segja þeir sjómenn og glotta, því séra Tumi er mát. Biðjið . . . og bænheyra verður oft bölvaðan skuldaþrjót, því kaupmaður kveðst vera maður — og kristinn í þokkabót. Mörgum er mæða búin, og mikið er kaupmanns ok, því sumum er sjálfgert að láta svik fyrir gull um lok. Þrenging á þorra hefir þjakað frá kyni til kyns, en gæftir með góunni aukast og gróðavon kaupmannsins. bróðir sinn verkstjóri þar og réði kaupgjaldi, sem væri jafn- aðarlegast við landvinnu 1 mil- reis á dag, en verkamenn yrðu að fæða sig. Sjálfur sagðist hann afgreiða kaupið á hverju laug- ardagskvöldi, í sölubúð, sem hann ætti skamt frá mylnunni. Um þess^r mundir fengu þeir félagar fregnir um að óeirð- ar sögurnar frá Rio Grande væru bornar til baka. Höfðu þær farið milli mála og áttu ekki við Rio Grande do Sul, heldur „fríríkin þar fyrir sunn- an“. Fóru nú sumir þeirra, er ætlað höfðu þangað upphaflega, að týgja sig til ferðar að nýju. Meðál þeirra var gamall bóndi, sem átti son þar syðra. Var hann í óvissuna, mállausir, þvert of- an í ráðleggingar annara, eink- um þar sem þeir höfðu nú von um vinnu, og vildu helzt reyna að komast ögn meira niður í málinu (þýzkunni) áður en þeir tækist þá för á hendur, fyrst þeir á annað borð voru komnir til Skandinava, sem þeir skildu bezt, og reyndust þeim vel. Tveim dögum síðar tóku þeir vinnuboði Lange’s kaupmanns. Bauð hann þeim að geyma far- angur þeirra og lagði ríkt á við þá að lána engum þá peninga sem þeir hefðu. Sagði Jónas Hallgrímsson þeim bræðrum, að hann vildi fá létta vinnu fyrst í stað handa þeim félög- um, og álitu þeir, að svo þyrfti að vera, þar sem þeir hefðu ekkert unnið svo lengi og væru óvanir hitanum. Heldur hvöttu þeir bræður þá nafna að stunda smíðar við mylnuna, því að þá fengi þeir hærra kaup, en þeir kusu heldur landvinnu fyrst, því þeir væru hræddir um að feðgunum, Jóni Einarssyni og Jóni syni hans, gengi illa að vinna með þeim, sem þeir ekki skildu. 1. nóvember heimsótti þá fé- laga sænskur maður að nafni Nielsen. Kom hann þangað blá- fátækur fyrir hálfu fjórða ári, en hafði nú eignast ræktaða jörð og alt hvað hann þurfti. Miklu betra þótti honum þarna að vera en í Svíþjóð. Bauð hann þeim að ganga með sér um bæinn og veitti þeim vín og vindla. Hálf- um mánuði síðar heimsóttu þeir hann, eftir því sem hann hafði bpðið^þeim. Var hann glaður og gestrisinn, og sýndi þeim. -alt land sitt. Var það bæði margs konar og arðsamt, sem á því óx. Kvikfénaður hans var einn hestur, kýr og kálfur, 8 svín og margt af öndum og hænsn- um. Daginn eftir heimsókn þessa fóru þeir félagar gangandi til sögunarmyllnunnar, sem var 3 mílur fyrir ofan staðinn Join- ville. Komu þeir þangað kl. 1, og höfðu vagn meðferðis undir flutning sinn. Gaf verkstjóri þeim brennivín þegar þeir komu, og fylgdi þeim síðan í stórt hús, sem var í smíðum. Á því var laufþak, sem títt er í Brasilíu, en grindin var enn þá óklædd að neðan. Sagði hann, að þeir mættu taka borð og láta upp á bitana til að hafa þar rúm fyrst um sinn. Flestir aðrir verkamenn sváfu á gólfinu og höfðu einungis pálmaviðarblöð undir sér. Eftir hálfan mánuð fluttu þeir sig ásamt öðrum verkamönnum í annan enda hússins, því að þá var lokið að hressa dálítið meira upp á hús- ið. Til vinnu var gengið kl. 5 ¥2 á morgnana, kl. 9 borðuðu menn árbita og höfðu til þess hálfa klukkustund, frá kl. 12 til 2 voru menn heima að borða miðdegismatinn, og kl. 7 á kvöldin var verki hætt, svo vinnutíminn var samtals 11 stundir á dag. Blés verkstjóri í lúður, þegar menn áttu að fara í vinnu eða hætta henni. 3. nóvember byrjuðu þeir fé- lagar vinnu og höfðu fyrstu þrjá dagana styttri starfstíma en aðr- ir. Verkið var í því fólgið að uppræta við og ógrési úr hag- (Frh. á 5. síðu.)

x

Alþýðublaðið Sunnudagsblað

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið Sunnudagsblað
https://timarit.is/publication/53

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.