Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 02.04.1939, Blaðsíða 6

6
ALÞÝÐUBLAÐI©
Snæbjörn í Hergilsey:
Um aldur sela.
SELURINN hiefir ggjnið hér
imörgiuim' björg í bú, erada
hefir sieivieiði lengsit af wrið mik-
ið stiunduð við Breiðafjörð og í
Breiðiafjaröa leyjium, Samkvæmt
sviei'ta'rbók Flatieyjarhrepps nó-
lægt síðustu aldamóituim' er sieL
veiði paininig fraim tiafiin: í Bæj-
areyjiuim 2—4. Flatiey 60—770.
Skáleyjium 100. Sviðinum luim 40.
fliest halustkópar. Þesis s'kal getið
að- mú, ium 20 árum' síðar, hiefir
selvieiðimni hnignað í Flaíiey og
Hergilsey, þeim eyjum, er næst
Iliggja hafinu, líkliega vegna þes,s
að undanfarndr vetiur hiafa verið
fnostaiitlir. Salurinin hiefir þvíget-
að haldið sig inmi á fjörðuniuim
al:t árið, og þesis viegna hiélist veið-
Éb 'bietiur þalr. — Annars ler Sieltnium
að fækka. Netin ern betur búin
itiil veiða en áður, svo að hieita
má að gjöndrepnitr séu kópar í
hVierju látri ár hvert. Mun draga
Bið því áð friða þyrfti áð öllu sel-
iinn uim tvö ár, — þó líkliega
biezt mieð tveggja ára miillibiM:.
Ot af þiesisiu vii ég geta þiesía,
fívernig mér hiefir tekist eftir lum
Bildiur isiela, og tilfaara tvö leðia
þrjú dæmi.
Þiegar ég var lungur, réri ég
nokkmm sáninum' vertíð á Hvail-
liátmm viest.ra. Átti þá hieima þar
við Bjargtangana útsiels-brimill,
ler Kári var kallaðiur. Gamiliir
míenn' isögðlu mér, að hamm hefði
átt þar heima yfir 30 ár, og hieiði
vierið fullva'xinn að sjé, þiegar
fyrs't var tekið eftir hionium,. Um
115 ámm síðiair hvarf Kári, en
þiar við' Bjargtangiainia rak upp:
bieiinagriínid af stórum útsiel. Viar
þiess gietið til, að þáð væm biein
Kárai.
Til siaima'nhiurðiar vil ég geta
ainmars útsiela, ier Búi hét. Þegar
ég kioim í Svefnieyjar 1877, átti
þar hieiima öiluimi isummm útsiels-
biiimill, er svo var kalláðiur;
hélt hainin til við Djúpuvík. Hann
var spakur iog var oft nálægt
bátniuim, þiegar unglingar voru
við ismáfiskveiði. Svartuir var
hanin að iit, ©n hafði istóran, hvít-
an biliett á hálsiinium. Oft isá ég
hianin kioima upp tmieð smiáfisk í
Icjiaftinum. Á hausttn hvarf Búi.
Nú vilidi sivio til um 1880, að ég
jnáði stórum útstél á skieri, þar
sem hieitir Einbúi, ög er hieim
kom, þiektu allir að þietta var
Búi. Spurðj ég þá Hafiiða tengda
föður minm, livað mörg ár hann
hélidi að væm síðan Búi tók sér
bólfestu við Djúpuvík.
„Ég er nú nærri sjötugur,1'
svaraði hanm. „Ég var umgur, en
þó fullorðin'n, er ég raam fyrst
eftiir hionuim. Þá vair hann i'ull-
stór, en þó lungliegur ,aö sijá; —
og vil ég til taka milli 30 og 40
ár.“
Þá skoðuðum við selinn vand-
lega og töldum, að leftir útliti
að dæma mundi hiann hiafa getiað
lifað alit að 20 árum enn-
Búi vafr satt að segja roskinn
að sj'á og farinn að verða dáH't-
ið gráhærður, en ekki töidum við
hiainin ielliliegain eða kominn áð
fóflum fnairn. En þó var eftir að
íáðá fram úr því, hversu gaiml-
ain ætla miætti Búa, þegair fyrst
var tekið eftir honum, kom okkur
sáman um, isaimanhorið við full-
orðiin'sárin, isem latugljós voru, að
ætlá mætti hainm tvítugain, fyrst
er hiann þiektiist.
En hvað er útsielurinn gamall,
er hatnn fyrst eykiuir kym siitt ?
Ég hiefi veiitt talsivert af útsel,
lunigum og gömlum, og laithugað
upp'vaxtarár þieirra teftiir f'ömgum.
Hefiir mér fiundisit þieim' síaiinfarið
firam. og koimiist að þeinri mlðiux-
Stöðiu, að þieir niundu alls lekki
vera' yngri len 6, en þó hieldiur 7
ára, þegar þieir æxluðusit; en
mieða'laldur útsielsias tel ég eftir
áður sögðu 70 ár.
Hvað er langur mieðigönigutimi
aelsins? Það er ráðgáta, siem
ekki er auðiieyst. Ég hefi oft bor-
ið mig isa'man við gamila og
gneimda' mienm uim' það miál, og
anginin ilieyst þá gátu :svo að ég
væri 'ániægður mieð öllu. Þeir
ha'fa um'svifaliaust talið' með-
göngutimanin 40 vikur hijiá út-
sielnum, en 20 vikur hijiá lá'tur-
selinium, en ég v.il fa'ra flieiri orð-
um um' þetta. Almemningur veit,
að útsielurinin fier að ala kópa
sinia' um miðjan .septiembier, og
er því tokið að miesitu 5.—10.
októbier. Að haiustinu eða vetrin-
um með jólalföstu safnaist sielur-
inn isaiman í flokka á stoerjum',
og ligjgur þá stundum uppi dag
og nótt á þeim skierj'uni, sem
ekki fara í kaf um flóð. Líðiur
svo fraim um nýjár; eftir það að-
skilst hainn að me'stu, þiannig, að
kæpur |eru í fliokfci sér og hrimlajr
sér, len að líðaindi miðju sumri ler
hjónaskapur komiinn á afitur, og
sýnist viera. ástríkt miili hjóinaninia
urn kæpingairtimann.
Hvert .slelákyn ar fieitaist unldir
þainn tima, or kæpur fæða kópa
slna, útsielur siíðari hluta suimiars,
laindselur síðari hluta vetrar; sá
fyr nefndi er þá með' 140—200
pundum, sá siðar nefndi 69—80
piUndum spiks. Vænstan sel hiefi
ég fiengið xneð 220 pwnduim spiks.
Um halfseli veit ég minna, en
heyrt hiefi ég, að vöiðusielur
(Grænlainidssielur) ali unga sínia í
fiebrúar- og marz-míánuði, og
mun það líklega rétt, — en gran-
sielur nokkuð síðair.
Vöðusiela'vieiði var hér talsverö
í ungdæmi mínu í net á Kerling-
amfirði, Skálmarfirði og Koilla-
firði, og hafði veiðst bezt í dez-
emberaniánuði. Vænstan siel, er ég
h|efi hieyrt talað urn, veididi Guð-
brandur hreppstjóri á Fifflði við
Kerlingarijörð; var það gnainsiel-
ur mieð 'rúmum 600 pundúmi
spiks. Annan veiddi Hjálmar tré-
simiður FriðrikiSiSion, prastis aö
Stað, með 400 pundum spiks.
Bez't veiddist í n'etiin ;á 50—60
faðm'a dýpi, og sýnir það, hyerisu
feilma-djúp köf þau æ’afcym geta
tekið. Bient skal á það, að hviergi
er dýprai á þieim fjörðum en 60
fáðm.ar, og er því lík’egt, áð þau
selalkyn geti kafað niður aílt að
EfOO föðmum.
Otsiel'inn Búa sá ég koma upp
méð fislk í 'kjaiftinum á 40—50
faiðma dýpi. Landæliur ætlia ég
að kafi ekki eins djúpt og út-
siéliur; þó har við, að lan'disialur
kom í vöðiusielainet'in, ísiem' áður
er gietið, á 40—50 fialðma dýpi.
Læt é-g svo úttaliað um billðss-
áða sielina, en vil þó að lendingu
geta þiesis, að ég hefi reynt að
táka mafik á aldri siel'sinis ,af
tönnlum hánsi. Vandhæfi er á því,
og mörg ár sýnaist sium'ir selir
eiga eftir ólifiuð, þótt tenmurnar
séu farnar að láta á sjá og niokk-
tuð gisnalr ofðn'ar.
UM BORÐ I SÍLDVEIÐISKIPINH
Frh. af 2. síðu.
Eitt skáld vort segir, að ver-
mennirnir séu „útverðir deyjandi
kyns“. En ég. vona, að það kyn
eigi eftir að verða, eins og það
hefir verið, hyrningarsteinn vel-
megunar vorrar. I
—■ En að lokum. —
Þegar geislar sumarsólarinnar
falla á skygndan, sléttan hafflöt-
inn, þá er fagurt í ríki Ægis. Þá
fær sjómaðurinn endurgjald
stritsins og stríðsins.
En stundum fær hann sig líka
fullreyndan, þegar stormurinn
hvín um reiðann og hvítfyssandi1
öldukambarnir þeytast áfram eins
og þeir vilji kaffæra skip og
menn með ólgandi hrammi sín-
um. En þá er sjómaðurinn á
varðbergi. Eitt einasta mistak
getur valdið dauða heillar skips-
hafnar.
Oft sigra sjómennirnir höfuð-
skepnurnar, er þær geysa fram í
tryliingi sínum, en oft bíða þeir
lægri h!ut, og gleggstu dæmi
þess eru grátandi ekkjur og mun-
aðarlaus börn.
TEPPI FRÁ SAMAKAND.
Frh. af 3. síðu.
dáunarglapi í augum hans.
„Gott og vel, ég raga ekki meirá
um þetta. Teppið er yðar".
„Hvað“?
„Auðvitað”! Hann rétti fram
báðar hendurnar með lófana upp,
sem merki um uppgjöf. En það
var dálítill ánægjulegur sigur-
hreimur í rödd hans þegar hann:
sagði: „Selt”!
Slim. I
Þetta er götumynd frá Madrid Á myndinni sést símastöðin með
sprengjuvörðum kjöllurum.