Alþýðublaðið - 17.11.1943, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 17. nóv. 1943.
ALÞYÐUBLAÐEÐ
Rodolf Ress i varðhaidinn á Enelandi.
GREIN þessi, sem fjallar
um Rudólf Hess líðan
hans og háttu í varðhaldinu
í Bretlandi, birtist upphaf-
lega í brezka blaðinu Daily
Mail. — Síðar hirtist hún í
ameríska tímaritinu Life.
Hér er greinin þýdd úr blað-
inu Daily Post, sem gefið er
át hér í Reykjavík.
BRENDAN BRACKEN svar
aði á fundi, er hann hélt
með amerískum blaðamönnum
fyrir tveim mánuðum, fjölmörg
um spurningum um Rudolf
Hess. Það duldist eigi að þögn-
in um Hess var nú rofin, því að
ella hefði hinn brezki útbreiðslu
málaráðherra vart verið svo
fús til að gera mál þetta að um-
ræðuefni og raun bar vitni. Síð
ar birti brezka hlaðið Daily
Mail ítarlega frásögu um líðan
og háttu þessa frægasta stríðs-
fanga, sem Bretar hafa náð á
vald sitt í styrjöld þeirri, sem
nú er háð. Hér fer á eftir frá-
saga Daily Mail með ýmsum
fyllri upplýsingum fréttaritara
ameríska tímaritsins Time. .
STRAX og Rudolf Hess
hafði lent á Skotlandi,
krafðist hann þess að ná fundi
Georgs konungs og „hertog-
anna“ hið fyrsta. Erindi hans
var að skýra þeim frá því, að
Þjóðverjar væri í þann veginn
að efna til innrásar í Rússland
og gefa Bretum kost á friðar-
samningum og sameiginlegri að
fór að ríki Jósefs Stalins. Hess
var þess fullviss, að ef konung-
urinn og hertogarnir gengju að
þessu tilboði Þýzkalands,
mundi friður verða saminn á
saimri stundu.
Fulltrúar brezku stjórnarinn-
ar, sem ræddu við Hess, sann-
færðust brátt um það, að því
fór alls fjarri, að hann hefði
afneitað nazismanum. Hann
var í hvívetna haldinn þeim
firrum, sem hinn þýzki áróður
hefir svo mörgum skapað. Af
samræðum við Hess duldist það
eigi heldur, að jafnvel hinir
mestu áhrifamenn Þýzkalands
hafa glepjazt látið svo mjög af
hinum nazistíska áróðri, að
þeim er gersamlega vant sjálf-
stærða skoðana ái mönnum og
málefnum.
Fulltrúar brezku ríkisstjórn-
arinnar freistuðu þess í fullri
vinsemd að skýra viðhorfin í
Bretlandi fyrir hinum tröll-
riðna þýzka valdamanni. Þeir
kváðu Breta telja Þýzkaland
mun hættulegri andstæðing en
Ráðstjórnarríkin, og jafnvel
þótt konungurinn og hertog-
arnir vildu semja frið við Þjóð
verja, myndi brezka þjóðin
aldrei fallast á slíkt. En Hess
kvaðst eigi trúa því, að „auð-
mennirnir" og „auðvaldslýðræð
ið“ myndu gerast samherjar og
vopnabræður hinna rússnesku
kommúnista, eða að leiðtogar
stórveldis eins og Bretlands
létu almenning ráða afstöðu
þeirra né stjórnmálaskoðunum
hið minnsta.
Þar kom þó að lokum, að
Hess sannfærðist um, að hann
hafði farið algera erindisleysu
til Bretlands. Þá ákvað hann
að fljúga aftur heim til Þýzka-
lands. Þegar brezk yfirvöld
bönnuðu honum brottför, brást
hann reiður við. Slíka ókurteisi
taldi hann eindæmi.
II.
HRSS lét dólgslega í varð-
haldinu, æddi fram og aft-
ur og steytti hnefana. Honum
var fengið viðtæki til afnota og
mátti hlusta að vild sinni og á
hvaða land, sem hann' æskti.
Þegar hann hlustaði á fréttir
brezka útvarpsins, stillti hann
víðtækið svo lágt, að vart
heyrðist. í Þýzkalaridi telst það
dauðasök að hlusta á fréttir
brezka útvarpsins.
Þegar hánn hlustaði á fréttir
þess, hrópaði hann löngum
reiðilega: — Lýgi — helber
lýgi!
Hess lét þau orð falla, að
hann gæti skýrt fulltrúum
brezku ríkisstjórnarinnar frá
öllu því, sem þeim léki hugur
á að vita um stjórnmál Þýzka-
lands, og eigi síður þau stjórn-
málaviðhorf, sem skapazt hefðu
eftir komu hans til Skotlands.
Hann kvaðst í hvívetna hugsa
eins og Hitler. Hann taldi sér
því auðvelt að vita, hvaða rás
viðburðirnir tækju, éf hann
vissi aðeins viðhorf og aðstæð-
ur allar. Hann kvað eigi bregð
ast, að ráðagerðir sínar og
Hitlers væru í hvívetna hinar
sömu.
Eftir því , sem fram liðu
stundir, reyndist Hess örðugri
viðureignar. Þegar rætt hafði
verið við hann skamma stund,
missti hann vald á skapi sínu og
fór hamförum. Stjórnarfulltrúi
nokkur hítti Hess einhverju
Sinni einan síns liðs og ákvað að
efna til vinsamlegrar samræðu
við hann. Hann hóf mál sitt á
þessa lund: — Eitt er það, sem
lengi hefir verið mér undrun-
arefni. Það er hið furðulega ó-
samræmi í fréttum Breta og
Þjóðverja af orrustunni um
Bretland. Bretar tilkynna, að
Þjóðverjar hafi misst tvö þús-
und og fimm hundruð flugvél-
ar, en við aðeins sjö hundruð
og fimmtíu. En í tilkynningum
ykkar er þessu svo að segja
snúið við. Þar er fullyrt, að við
höfum misst tvö þúsund flug-
vélar, en þið aðeins sex hundr-
uð og fimmtíu. Hvaða skýringu
viljið þér nú gefa á þessu ósam
ræmi?
Hess: — Þýzka tilkynningin
er auðvitað rétt. Við skutum
niður tvö þúsund flugvélar, en
misstum aðeins sex hundruð og
fimmtíu.
Stjórnarfulltrúinn: — En
segið mér, herra Hess. Hvað
haldið þér, að flugvélakostur
okkar hafi verið mikill, þegar
orrustan um Bretland var háð?
Hess: — Þið hafið í mesta
lagi haft þúsund flugvélum á
að skipa.
Stjórnarfulltrúinn: — Finnst
yður nú ekki gæta nokkurrar
missagnar, þegar þið segizt
hafa skotið niður tvö þúsund-
j flugvélar fyrir okkur, en full-
i ýrðið jafnframt, að við höfum
j ekki haft nema í mesta lagi
• þúsund flugvélum á að skipa?
í Hess: — Þér eruð að reyna
i að veiða mig í gildru! Út með
j yður!
III.
FYRIR styrjöldina var Hess
' orðinn miður sín og hafði
ákveðið að setjast að í Bæ-
versku-Ölpunum. Þar hugðist
hann njóta hvíldar og næðis og
styrkja taugar sínar. Þegar
hann hafði dvalizt í varðhald-
inu á Skotlandi nokkra mán-
uði, fór þess að verða vart, að
eins konar æði hnígi á hann.
Þetta ágerðist eftir því, sem
fram liðu stundir. — Þeir ætla
að kyrkja mig, hrópaði hann.
Hann bar hendurnar að kverk-
um sér, æddi um og óskapað-
ist. Loks tókst sálfræðingi
nokkrum að uppgötva, hverjir
þessir „þeir“ væru. Það voru í-
búar Evrópu, sem Hess átti við.
Hess hrópaði: — Þeir vaxa eins
og gras, hærra og hærra. Þeir
halda, að við séum þeim fjand-
samlegir ,og þeir leggja haturs-
hug á okkur. Styrjöldin dregst
á langinn, og þeim vex ásmeg-
in. Þeir grípa fyrir kverkar
okkur. Þeir hyggjast kyrkja
okkur.
Nú er Hess sjúkur maður.
Hann er eirðarlaus, telur sig
heyra yfirnáttúrlegar raddir og
heldur að reynt sé að byrla
sér eitur. Hin eina dægrastytt-
ing hans er að kasta skutlum.
En þegar hann er að þeirri iðju
sinni, ægir honum þó ávallt sú
ímyndaða hætta, að einhver
muni kasta skutli í bak honum.
IV.
ESS klæðist að hætti ó-
breyttra borgara og hef-
ir til umráða rúmgott og vist-
legt herbergi. Utan við glugga
hans er stór grasflöt, og blóm
hafa verið gróðursett meðfram
húsinu. Um þetta leyti árs eru
þau þó fölnuð og bliknuð, en á
vorin og sumrin eru þau augna
yndi hið mesta. Eikartré, álm-
viðartré og beykitré getur þar
og að líta. í fjarska rísa fagrar
hæðir.
Þar er Hess er höfuðsmaður
að nafnbót, fær hann sex
sterlingspunúa mánaðárlaun.
Hans er gætt dag og nótt, en
honum er leyft að ávarpa varð-
mennina sem einkaþjóna slna.
Hann rís úr rekkju klukkan
tíu og gengur til náða eftir lág-
nætti. Hann les blöð og bækur,
sem honum eru sendar frá
Þýzkalandi fyrir milligöngu
Rauða-krossins, og enskar bæk
ur. Hann skrifar Klöru konu
sinni bréf, heldur dagbók,
klambrar saman ljóðum og
fæst við teikningar, enda ber
hann gott skynbragð á bygging
arlist. Hann iðkar og leikfimis-
æfingar dag hvern. Stundum
iðkar hann leikfimi sína innan
húss, en honum er einnig heim-
ilt að fara í gönguferðir að vild
sinni.
Hess hefir sama fæði og aðrir
stríðsfangar, en honum gezt
bezt að því, að maturinn sé ó-
brotinn. Hins vegar óttast hann
mjög að reynt sé að byrla sér
eitur, og krefst þess því, að
aðrir bragði á réttunum, áður
en hann neytir þeirra. Hann
neytir engra áfengra drykkja,
og hefir vanþóknun á slíku.
Hann reykir ekki heldur, og af-
staða hans til tóbaksins er hin
sama og áfengisins.
Ef einhver varðmannanna
virðist tregur til að verða við
tilmælum hans, hrópar Hiess
æstur í skapi. — Þessa óska ég.
Þetta eru fyrirskipanir mínar.
Hið sjúklega hatur hans á
Gyðingum og Rússum vex
fremur en minnkar.
Tveir frægir taugasérfræð-
ingar annast Hess og koma í
reglubundnar heimsóknir til
hans. Heilsu hans hrakar á-
vallt, og læknar hans eru von-
lausir um afturbata.
V.
nESS hefir ekki minnzt á
ófriðinn eftir að Þjóðverj-
ar yoru hraktir brott úr Túnis.
Eftir fall Sikileyjar hefir hann
ekki hlustað á fréttir. Síðast er
hann ræddi um styrjöldina, var
hann enn sannfærður um, að
Þjóðverjar myndu bera sigur
af hólmi. Hann gat þess, að
Þjóðverjar framleiddu ellefu
kafbáta á viku, máli sínu til
rökstuðnings.
Hess gerir mest að því nú
orðið að rekja harma sína.
Hann harmar það, að för hans
skyldi verða erindisleysa. Hann
harmar heilsu sína og saknar
konu sinnar, barna sinna, Þýzka
lands og foringjans. — Hinn
sjúki maður heyrist iðulega
mæla fyrir munni sér, er hann
telur engan vera nærstaddan,
sem mál hans heyri: — Ef við
verðum ofurliði bornir að þessu
sinni, heyjum við þriðju styrj-
öldina — og þá skal sigurinn
verða vor.
Brezkar verkakonur.
Konur í Bretlandi vinna nú margvísleg störf, sem áður
voru talin í verkahring karlmanna. Eru það ein áhrif hild-
arleiks þess, sem nú er háður. Hér á myndinni sjást þrjár
brezkar konur á leið til vinnustaðar. Konan í miðið er frú
Lyttleton, kona framleiðslumálaráðherra Bretlands.
Vaxandi vöruþurð. Yfirlýsingar erlendra framleiðslu
sérfræðinga. Ilvað getum við gert til að búa okkur
undir skortinn?
KONA segir í bréfi til mín, að
hér í Reykjavík sé mjög
farið að bera á vöruskorti, sér-
staklega sé tilfinnanleg vöntun á
fatnaðarvöru. Eins og kunnugt er
hefir í langan tíma verið ómögu-
legt að fá gúmmískófatnað á börn,
en nú eru aðrar vörutegundir einn
ig ófáanlegar. Það er hætt við því,
að enn meiya muni bera á vöru-
þurrð þegar tímar líða og er það
afleiðing styrjaldarinnar.
ERLENDIR stjórnmálamenn og
framleiðslusérfræðingar hafa hvað
eftir annað undanfarna mánuði
látið þá skoðun í Ijós, að nú myndi
fara mjög að bera á vöruþurð —
og hafa þeir jafnvel lýst yfir því,
að mikill skortur fæðutegunda
myndi gera vart við sig í Evrópu
og Ameríku á næsta ári og úr því
yrði alls ekki bætt það sem eftir
er styrjaldarinnar, og ekki fyrV en
framleiðslan yrði aftur komin í
friðarhorf, en það yrði ekki fyrr
en alllöngu eftir að styrjöldinni
lýkur.
ÞEIR HAFA ÞÓ EKKI talið að
þessi vöruþurrð myndi hafa hung-
ur í för með sér, vegna þess að
framleiðslan og eyðslan yrði skipu
lögð og takmörkuð, enda væri það
eina leiðin til þess að koma í veg
fyrir hungur meðal þjóðanna. Það
hefir ekki verið skortur hér á
landi undanfarin styrjaidarár, okk
ur hefir ekkert vantað. En að sjálf
sögðu mun koma að því hér að
vöruþurrð verði og að jafnvel
muni verða tilfinnanleg vöntun
á ýmsum erlendum fæðutegund-
um. Og undir þetta eigum við að
búa okkur.
VIÐ GETUM EKKI búið okkur
undir það með því að safna í korn-
■hlöður erlendum fæðutegundum,
því að þær fást ekki nú, nema til
daglegrar eyðslu, en það er hægt
á ýmsan annan veg. Matvæla-
skömmtun sú, sem verið hefir hér
á landi undanfarin ár, hefir í raun
og veru ekki verið nein skömmt-
un, nema hvað hún hefir líkast til
komið í veg fyrir hömsírun mat-
væla. En hún hefir verið svo ríf-
leg, að engan sparnað hefir þurft.
Það hefir verið yfirfljótanlegt a£
öllu.
KUNNUR MAÐUR, sem dvaldi
nýlega í London sagði mér, að þar
teldu allir víst að nú fyrst færi
verulega að bera á vöruskorti.
Væri ekki reynandi fyrir okkur,
ef það er rétt að ástandið sé svona
alvarlegt, að takmarka skömmt-
unina meira en gert hefir verið til
þessa, með því, að reyna að treina
okkur sem lengst það, sem við
getum fengið af erlendum mat-
vörum?
ÉG SLÆ ÞESSU aðeins fram,
vegna þess, að það er ekkert ráð
nema í tíma sé tekið og það er
nokkuð seint að fara að gera ráð-
stafanir, þegar lokað hefir verið
fyrir sölumiðstöðvar hinna erlendu
vara, og þær flytjast ekki til lands
ins. Það er ekki nóg að hafa pen-
inga í höndum, maður er jafn-
soltinn fyrir þeim, ef varan fæst
ekki. Og minnist ég þá ummæla
gamla kartöfluframleiðandans, sem
komst í Bretavinnu í Kaldaðarnesi
og reif upp meira af peningum en
hann hafði nokkru sinni séð á
sinni æfi. Hann sagði, þegar ég
spurði hann hvers vegna hann
hefði liætt vinnunni í miðju kafit
„Ég ét ekki þessa eldrauðu banka-
seðla. Ég ét kartöflur og fisk og
kjöt. Ég ætla að fara í garðana
mína.“
(Frh. á 6. síðu.)