Alþýðublaðið - 10.12.1943, Qupperneq 4

4
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Föstudagur 10. desember 1943,
Finnur Jónsson:
Eru níu réttlátir til?
Sjálfstæðlsflokkurlun árskuröar
—■-----------------» ...—
9,5 miilj. í skipabyggingar eða 10 millj.
í uppfoætur á útfiuttar afurðir foænda.
--------------- '«»----!--
FULLTRÚAR S j álf stæðisf lokksins og Famsókarflokksins í
fjárveitingarnefnd hafa nú svarað tillögu Alþýðuflokksins,
um að veria kr. 9.500.000 — til skipakaupa, með annari tillögu
um að setja kr. 10.000.000 — í verðuppbætur á útfluttar afurðir
bænda, sem framleiddar voru á árinu 1943.
að gera nú þegar ráðstafanir til
að tryggja framtíðar atvinnu
landsmanna.
Hið fyrsta, sem gera þarf,
eru skipabyggingarnar. Það
verður nú þegar að gera ráð-
stafanir í þeim efnum. Það mál
þola enga bið.
Alþýðuflokkurinn hefir feng
ið nýjar upplýsingar um að á-
standið í Svíþjóð hafi tekið
þeim breytingum, að nú sé unnt
að fá byggð skip þar, fyrir helm
ing þess verðs, sem það kostar
að byggja skip hér á landi. Síð-
an þessi tíðindi voru birt hafa
ýmsir komið að máli við mig,
sem áhuga hafa fyrir þessu þ.
á. m. nokkrir menn, er hafa
fengið samskonar upplýsingar.
Þetta tækifæri verður að nota.
Jafnframt þarf að byggja það,
isern unnt er af skipum hér-
lendis.
Ríkiö verður að beita sér fyr-
ir jþessu.
Til þess að gera skipin ódýr-
ari þarf að búa til standard upp
drætti af skipum af nokkrum
stærðum og smíða skipin síðan
í flokkum. Ennfremur er rétt
að hafa aðeins einn kaupanda,
ríkið, er semji við hina sænsku
skipasmíðastöðvar eftir því, sem
þáttaka fæst hjá útvegsmönn-
um, eða öðrum, sem vilja eign-
ast skip. Á þann hátt er unnt
að ná hagkvæmustum sámning
um. Ríkisstjórnin mun þegar
hafa rannsakað þetta mál nokk-
uð og er nú komið til kasta al-
þingis að sýna hvort það hefir
vilja og skilning á því sem gera
þarf og gera ber í þessu máli.
\ Mmm y®ur bíB
þá hringið í síma

16 3 3.
BifreiðastöSin
Hreyfiii S.F.
Alþýðuflokkurinn hefir lagt
fram tillögur sínar. Sósíalista-
flokkurinn mun sennilega geta
fylgt þeim, með nokkrum breyt
ingum. Þar eru komnir 17 þing-
menn. Á alþingi, eru nú 51 mað-
ur (minnsta kosti einn er veik-
ur).
Sjálfstæðisflokkurinn þarf
því ekki að leggja til nema
9 þingmenn til þess að
tryggja samþykkt tillagna
Alþýðuflokksins um 914
milljón króna til skipabygg-
inga.
Þegar þess er gætt, hve ör-
látt alþingi hefir verið í upp-
bótagreiðslum til landbúnaðar-
ins og hverjir kiosið hafa Sjálf-
stæðismenn á þing, má furðu
gegna, ef flokkur þessi getur
ekki lagt til, það sem þarf, til
þess að fó þessar lágmarkskröf
ur og lágmarksréttindi handa
sjávarútveginum samþykkt.
Haldi alþingi hins vegar á-
fram að mismuna stéttunum í
fjórveitingum sínum, svo sem
verið hefir, og skeyti engu um
að tryggja mönnum atvinnu að
ófriðnum loknum, er málum
landsins stefnt í hið mesta ó-
efni.
Landsmenn munu þess vegna
fylgja iþví með eítirvæntingu og
athygli, hver úrslit mál þetta
fær.
Finnur Jónsson.
fty|»i|ðiibUðÍð
tTtgefandi: Alpýíiuflokkurúm,
Ritstjóri: Stefán Pétursson,
Ritstjóm og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar ritstjómar: 4901 og
4902.
Símar afgreiðslu: 4900 og
4906.
Verð í lausasölu 4G aura.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Ttenn sjóssmið.
EKKI skip — heldur upp-
bætur, ekki endurreisn og
varanlega nýsköpun atvinnu-
lífsins — heldur tilgangslausa
fjársóun í meðgjöf með landbún
aðinum, sem ekki færir hann
feti nær því að vera arðgæfur
og samkeppnisfær atvinnuveg-
ur.
Þetta eru þær lífsreglur, sem
meiri hluti alþingis virðist hafa
sett sér. Framsóknarmenn og
Sjálfstæðismenn virðast vera
alráðnir í því að halda áfram
tugmilljónagreiðslum til upp-
bóta á afurðir bænda. Meiri
hluti fjárveitinganefndar, sem
ekki gat fallizt á þá tillögu Al-
þýðuflokksins að verja 9Vz
millj. króna til skipabygginga á
næsta árí, hefir nú lagt til, að
á. fjárlögum næsta árs verði á-
kveðið 10 millj. króna framlag
til að greiða uppbætur á útflutt
,ar landbúnaðarafurðir, fram-
leiddar á árinu 1943. Og það er
ekkert launungarmál, að ef
fylgja á fram vilja sex manna
nefndarinnar, eins og meiri
hluti fjárveitinganefndar ætl-
ast til, þá nægir etki þessi upp-
hæð til greiðslu á uppbótunum.
Sú upphæð, sem til þess barf,
er einhvers staðar á milli 10 og
16. millj. króna.
Þessi fyrirhugaða fjársóun
verður vafalaust framkvæmd
fyrir tilstilli þeirra 28 þing-
manna Framsóknarflokksins og
Sjálfstæðisflokksins, sem strax
í þingbyrjun létu handjárna sig
með skriflegum yfirlýsingum
þess efnis, að þeir mundu
tryggja bændum tekjur sam-
kvæmt niðurstöðum sex manna
neíndarinnar.
Svo kemur ríkistjórnin í kjöl
farið með nýtt frumvarp um
stórkostlegar og tilfinnanlegar
álögur á almenning — ekki til
þess að tryggja öryggi þjóðar-
innar um ókomna framtíð,
heldur til þess að borga með
landbúnaðarafurðum á innlend
um markaði — til þess að
kaupa niður • vísitöluna og
lækka tekjur launþega. Hver
afdrif þetta frumvarp fær, er
en ekki séð. Framsóknarflokk-
urinn fylgir því vafalaust og
innan Sjálfstæðisflokksins eru
að verki sterk öfl, sem óðfús
munu styðja að því, að það nái
fram að ganga. *
❖
Ef það verður endanlega of-
an á á alþingi að hafast ekki
að um raunhæfar aðgerðir til
eí'lingar atvinnulífinu í landinu
— svo sem með byggingu nýrra
skipa í stórum stíl — heldur
verði öllu því, er ríkissjóður
getur við sig losað, og meira til,
sóað í því skyni að tryggja efna
hagslega afkomu einnar vinnu
stéttar í landinu, þá mun án efa
draga til meiri tíðinda. Fiski-
menn munu krefjast uppbóta úr
ríkissjóði á vöru sína, sem ekki
hefir hækkað í verði á erlend-
um markaði þrátt fyrir stór-
aukinn tilkostnað við útgerð-
ina. Launastéttirnar munu og
án efa kréfjast hækkunar á
grunnkaupi, ef fara á þá leið að
Skattleggja þær sérstaklega í
Hverfur greiðslujöfnuður fjár
lagafrumvarpsins þá alveg í
uppbótaihítina og enginn veit
hvort þessi stóra upphæð nægir.
Kunnugir menn tielja, að alls
þurfi til þessara frámunalegu
útgjalda einhversstaðar milli 10
og 16 milljónir króna.
Með þessu er stefna meiri
hluta Alþingis sennilega
mörkuð. Það á að halda áfram
að kasta ríkisfénu í uppbæt-
ur, skuldir ríkissjóðs eru eigi
greiddar, nema þær, sem ekki
verður komizt hjá að greiða,
en ekkert er hirt um það að
leggja allsherjargrundvöll að
heilbrigðum atvinnurekstri.
Dýrtíðin er borguð niður til
málamynda og bráðabirgða,
en engar varanlegar ráðstaf-
anir gerðar að ófriðnum lokn
um.
Þetta virðist ganga glæpi
næst. Það er þegar farið að halía
undan ýæti fyrir atvinnuvegun-
um. Útgerðarkostnaður hefir
samkvæmt ítarlegri athugun
stígið síðan 'í fyrra isumar, er
fisksölusamningurinn var gerð-
ur, um 45%, en fiskurinn hefir
ekki hækkað í verði.
Það er því full ástæða fyrir
'hlutarsjómenn og smáútgerðar-
menn að horfa með kvíða til
vertíðarinnar, fáist fiskverðið
ekki hækkað mjög verulega.
Atvinnuleysið siglir síðan í
kjölfar þessa ófremdarástands
Ailþýðuflokkurinn hefir marg
sinnis krafizt, að ríflegt fram
lag verði veitt til endurbygg-
ingar skipiastólsins. SkipastóU-
inn hefir minnkað um 2500 smá-
lestir síðan í árslok 1939. Skip-
in og vélarnar hafa gengið úr
sér og einstakir menn hafa ekki
fjármágn til þess að endurnýja
hann, hvað þá auka hann eins
og með þarf.
Meiri hluti Alþingis dauf-
heyrist við þessum kröfum. Og
í stað þess að skipta fé iþví, sem
ríkissjóður hefir til umráða, rétt
látlega milli atvinnuveganna,
er allt, sem ríkissjóður getur við
sig losað,' látið í uppbætur á
landbúnaðarafurðir. Alls verða
þessar uppbætur sennilega
minnst 30—40 milljónir króna
á þrem árum. í sambandi við
þessa risaf járhæð e.r vert að at-
huga hvað uppbótamennirnir
skammta sjávarútveginum.
Á síðasta Alþingi voru veittar
2 milljónir króna til Fiskveiða-
sjóðs til skipabyggingar og nú
liggur fyrir tillaga um heimild
fyrir ríkisstjórnina til þess að
verja 5 milljónum króna úr
fr^mikvæmdarpjóði ríkisins til
skipabygginga' eftir reglum,
því skyni að halda'niðri þeirra
eigin kaupi.
En hvort skyldi nú verða
happasælla fyrir framtíð þjóð-
arinnar, að sameinast í vold-
ugu átaki til 'að tryggja efna-
hagslega afkomu sína á ókomn-
um árum með stórfelldri efl-
ingu atvinnulífsins í landinu,
eða efna til togstreitu vinnu-
sem Alþingi setur. Framkvæmd
arsjóður ríkisins er aðeins 8
milljónir króna og átti að vera
til framkvæmda vegna atvinnu-
veganna að ófriðnum loknum.
Eftir þessu er Alþingi betur gef-
ið að eyða en safna.
Á sama tíma og greiddar
eru 30—40 milljónir í upp-
bætur á útfluttar landbúnað-
arafurðir af eyðslufé ríkis-
sjóðs, fær sjávarútvegúrinn
til nýbyggingar — 2 — tvær
mllljónlir króna, af eyðslu-
fénu og væntalega 5 milljónir
af því, sem átti að spara til
mögru áranna.
Slík er réttsýni fulltrúa
Sjálfstæðisflokksins og Fram-
sóknarflokksins, þegar þeir
eru að skipta á milli atvinnu-
veganna.
Fólkið við sjóinn á lítinn hlut
að því að koma fuiltrúum Fram-
sóknarflokksins á Alþing. Hins
vegar eiga margir fulltrúar Sjálf
stæðisflokksins þingsæti sin und
ir fylgi þeirra, sem við sjóinn
búa.
Skyiui nú ekiíi vera komið
mál di að krefja þessa fullírua
Sjálfstæöisílokk 51'i.i um reikn-
ingsskf!?
Hvernig lýst smáútvegsmönn
um á íramkomu Sjálfstæðis-
flokksins í þessu máli?
Hvar er flokkurinn, sem talið
hefir sig fultrúa sjávarútvegs
ins og forsjón hans?
Er Sjálfstæðisflokkurinn
svona hræddur við að missa
bændafylgið, en hefir hann eng
an beyg og engar skyldur við
kjósendur sína við sjóinn?
Fáist fiskverðið ekki hækk
að verulega, er það sama og
stór kauplækkun hjá hlutar-
sjómönnum og smáútvegs-
mönnum. Ef þeir koma til
alþingis og heimta uppbót á
útfluttar vörur eins og bænd
ur ,eða fullírúar þeirra gera,
hverju svarar þá Sjálfstæðis
flokkurinu? Slíkt væri aðeins
dægurmál, en þó fullkomið
réttlæti.
Og hvað er svo um verka-
menn og iðnaðarmenn þegar at-
vinnan minnkar? Sex manna
nefndin hefir tryggt bændum
15500 kr. árstekjur, — þeim,
sem eiga meðalstór bú og öðr-
um meira. Hver tryggir verka-
mönnum tekjur? Eðlilegast er
að ríkið tryggi þeim þær, á
sama hátt og bændum.
En þetta eru dægurmál, þótt
það ættu að vera réttlætismál.
Hitt er miklu meira um vert
stéttanna um styrktarfé úr rík-
issjóði? Almenningur er áreið-
anlega ekki í neinum vafa um
svarið. Reynslan sker svo úr
um það næstu daga, hvaða skoð
un meiri hluti alþingis hefir í
þessum efnum. En til annars af
þessu tvennu hlýtur óhjá-
kvæmilega að draga.
X x ❖
FYRIR NOKKRU birtist
grein í. ,,Bóndanum“, eft-
ir Egil Thorarensen, forstjóra
kaupfélags Árnesinga og einn
af helztu forustumönnum Fram
sóknarmanna í Árnessýslu um
margra ára skeið, þar sem hann
telur nauðsynlegt að stofnaður
verði nýr flokkur framleið-
enda í landinu, sem nú séu
skiftir milli Framsóknarflokks-
ins og Sjálfstæðisflokksins.
Morgunblaðið hefir við og
við sent ,,Bóndanum“ hnútur,
en Tíminn hefir látið hann að
mestu afskiftalausan, þar til í
blaðinu, sem út kom í gær og
er tilefnið grein Egils í Sig-
túnum. ■—-
Á fyrstu síðu blaðsins birtist
grein eftir bónda, sem heitir:
„Bændur þurfa ekki nýjan
flokk. — En þeir eiga að sam-
einast enn betur um Framsókn-
arflokkinn.“ Er greinin hvatn-
ing til bænda að snúast til and-
stöðu við hina nýju flokks-
hugmynd. En á 2. síðu blaðsins
er 5 dálka grein með risastórri
fyrirsögn og heitir hún: ,Fimmti
flokkurinn. — Aðvörun rétt
fyrir slys.“
Er í grein þesásri veitzt mjög
að Agli Thorarensen fyrir
grein hans í Bóndanum og seg-
ir þar meðal annars:
,,í næst seinasta blaði Bóndans,
fer Egill Thoarensen kaupfélags-
stjóri í Sigtúnum á stúfana og
leggur til að stofnaður sé fimmti
stjórnmálaflokkurinn, Sameiti-
ingaflokkur framleiðenda eða at-
vinnurekenda, eins og hann orðar
það.
Þar sem stofnun slíks flokks
er m. a. rökstudd með því, að
Framsóknarflokkurinn hafi lent í
höndum ævintýramanna, sem
helzt megi telja verkfæri korn-
múnista og láti persónulegan ríg
og sársauka hindra eðlilega og
sjálfsagða samvinnu við stórat-
vinnurekendur landsins, þykir rétt
að ræða það nokkuð nánar, jáfn-
framt og hugleitt er, hvort bænd-
ur og stóratvinnurekendur kaup-
staðanna hafi þá samstöðu, er’geri
pólitíska sameiningu þeirra eðli-
lega. Er þetta nauðsynlegt, e£ vera
mætti að slík aðvörun gæti af-
stýrt því slysi, sem hér virðist
stofnað til.“
Og enn fremur segir í sömu
grein eftir að rökræddar hafa
verið tillögur Egils og rök-
semdir hans fyrir nauðsyn
á stofnun nýs flokks:
„Þannig mætti lengi telja. En
því skal sleppt hér. En við lok
þessara hugleiðinga, þykir rétt að
benda Agli Thorarensen á, ef hann
skyldi halda, að ráðandi meiin
Sjálfstæðisflokksins hefði eitthvað
lært og einhverju gleymt síðan á
dögum mjólkurverkfallsins og
hugur þeirra ti'l sveitanna og
samtaka bænda sé orðinn breyttur
og betri, þá ætti hann að lesa
vandlega mjólkurtillögur Gunnars
Thoroddsen, sem er yfirlýst, að
Gunnar hefir flutt í samráði við
meiri hlutann af þingmönnum
Sjálfstæðisflokksins. Honum mætti
þá vera ljóst, að það er annað og
meira en hinn nppdiktaði sárs-
auki Hermanns og Eysteins, er
tálmar samvinnu Framsóknar og
S j álf stæðisf lokksins.
(Frh, á 6. síðu.)