Alþýðublaðið - 06.01.1944, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 6. jaunar 1944
ALÞYÐUBLAÐIÐ
9
Siðarí grein:
Habsborgarættin.
KARL, sá er til ríkis kom
eítir lát Franz Jósefs ár-
ið 1916, var geðþekkur og
gervilegur maður og að ýmsu
leyti ólíkur hinum fornu Habs-
borgurum. Hann hafði eigi síð-
ur yndi af söngleiknum „Káta
•ekkjan,1 en Adolf Hitler. Kona
hans, Zita keisaradrottning, er
var niðji annarrar sögufrægrar
ættar, Bourbonanna, tók manni
sínum mjög fram um strang-
tLeik, þrautseigju og metnaðar-
igirnd. Þau freistuðu þess þegar
að segja skilið við hina þýzku
samherja sína og komast hjá
frekari þátttöku Austurríkis í
styrjöldinni. Zita átti bróður,
Sixte prin§ af Parma, er var
höfuðsmaður í franska hernum.
Clemenceau birti frétt þá opin-
berlega, að Austurríkismenn
æsktu friðar, er Karl freistaði
þess að ná samningum við
bandamenn fyrir milligöngu
Sixte. Það varð svo til þess, að
Þjóðverjar hertu þrælatak sitt á
hinum minni máttar vopnabróð
ur sínum. Fúnar stoðir einveld
isins hlutu því að bresta í
stormi mótgangsins. En þjóðin,
sem stunið hafði undir okinu
margar aldir, fagnaði mjög
þeim úrslitum.
Síðustu Habsborgararnir.
Zita, ekkja Karls keisara hins síðasta af Habsborg, dvaldi fyr-
ir stríðið árum saman 1 gamalli höll 1 Belgíu. Þar var þessi
mynd tekin af henni, á bak við hana, til hægri á myndinni,
sést Ottó, elzti sonur hennar, sem talið er að nú geri kröfu til
ikeisaradóms í Austurríki og Ungverjalandi.
heimta völd sín að minnsta
kösti í Ungverjalandi. Hann
gerði tvær tilraunir, sem báðar
mistókust. Horthy ríkisstjóri
hann hugðist að sönnu koma
einræði á í Ungverjalandi, en
það skyldi vera einræði sjálfs
hans en ekki Habsborgaranna.
Þar kóm svo brátt, að banda-
menn bjuggu Karli stað á
Madeira. Þar veiktist hann af
malaríu og dó, en Zita lagði 1-eið
sína ásamt börnum sínum til
Spánar, Hollands og Vestur-
heims.
Þegar Dolfuss hafði verið
myrtur og ýmsir Austuríkis-
menn töldu skynsamlegast að
sýna nazismanum vinsemd, ef
jaað mætti verða til þess að
firra land þeirra þýzkri árás,
tóku sumir þeirra að líta Habs-
borgarana hýru auga að nýju.
Það voru einkum háskólakenn-
arar og aðrir menntamenn, sem
höfðu hug á að styðja hina
fornu keisaraætt aftur til valda.
Þeir töldu, að valdataka henn-
ar myndi vera bezta lausnin á
stjórnskipulagi landsins eins og
komið væri, ef allt skyldi ekki
láta skeika að sköpum. Illu
heilli hafa flestir þeir, er vildu
styðja Habsborgana til valda
að nýju, dvalizt erlendis. En
eigi að síður hafa þeir haft
nokkur áhrif meðal austur-
rísku þjóðarinnar. Allir eru
þeir mjög á öndverðum skoð-
anameið við nazista, en vilja
búa landi sínu og þjóð sem far
sælasta framtíð.
Þjóðir bandamanna munu
mjög vera þeirrar skoðunar, að
því fari fjarri, að hinar fornu
einvaldsættir skuli studdar til
valda að ráðnum úrslitum hild
arleiks þess, sem nú er háður.
En því er ekki að neita, að
uggs hefir orðið vart, einkum
vestan hafs, eftir að frétzt
hefir, að Habsborgararnir séu
í tengslum við stjórnmálaflokk
nokkurn í Úngverjalandi.
Stjórnflokkur þessi kvað berj-
ast gegn Horthy og hafa að
stefnumáli að veita Habsborg-
urunum fulltingi til nýrrar
valdatöku. En ef einhver kynni
að óttast það, að hið forna keis-
aradæmi Habsborgaranna verði
sett aftur á stofn í ófriðarlok,
væri honum skylt að kynna sér
afstöðu austurrísku þjóðarinnar
til máls þessa. Að hennar dómi
er það hlægilegt að gera sér í
hugarlund, að ríki Habsborgar
anna verði endurreist.
Austurriíska þjóðin kvað hafa
fagnað mjög þeirri yfirlýsingu
Moskvaráðstefnunnar, að Aust-
urríki muni endurheimta sjálf-
stæði sitt í ófriðarlok. Þau tíð
indi hafa valdið því, að hún
horfir til framtíðarinnar vermd
nýrri von. En hún mun einráð-
in í því að skapa sjálf framtíð
sína. Og fátt mun henni fjær
skapi, er hún skipar málum
sínum í framtíðinni, en styðja
til valda keisarafjölskylduna,
sem bjó henni hin kröppu kjör
og lagði hið forna veldi hennar
í rúsir. Hún mun hafa allan
hug á því að varast víti fortíð-
arinnar, en leggja áherzlu á að
freista þess af dáð og dug að
skapa sér og niðjum sínum
sem farsælasta framtíð.
Habsborgararnir gátu nú að-
eins vænzt þess eins að halda
Ungverjalandi. Þar hafði verið
efnt til uppreisnar undir for-
ustu Karolyi greifa í því skyni
að koma lýðveldi á fót, en sú
tilraun mistókst. Karolyi greifi
dvelst nú í Lundúnum og getur
enn svo farið, að hann eigi eft
ir að koma við stjórnmálasögu
lands síns eins og Sforza greifi
b.inn ítalski og fleiri slíkir. Síð
ar var efnt til byltingar af
hálfu kommúnista, en hún var
barin niður með harðri hendi.
Þar með hófst valdatími
Horthy flotaforingja, er enn sit
ur að völdum í Ungverjalandi.
En Austurríkismenn voru
þess óðfúsir að fá komið á nýrri
stjórnskipan í landi sínu. Þeir
hörmuðu það bví lítt, þótt
valdadögum Habsborgaranna
væri lokið. Breytingu þessa
töldu þeir áþekka því að flytja
úr gömlu og óvistlegu húsi í
nýtt og fagurt hús búið ný-
físku þægindum. Og Austur-
•ríkismönnum varð mikið ágengt
I umbótastarfi sáriu. Verkamönn
um er aðhylltust jafnarstefnuna
bændum og millistéttum lands-
iins auðnaðist að efna til farsæll-
ar samvinnu og koma á stofn lýð
veldi, enda þótt hagur landsins
væri hinn erfiðasti og kjör þjóð
arinnar næsta kröpp. Byltingin
í Austurríki var til lykta leidd,
án þess að til blóðsúthellinga
kæmi. Þegar Habsborgararnir
hrökkluðust frá völdum í Aust
rurríki, starfaði þar enginn
:stjórnmálaflokkur, er léði keis-
arafjiöliskyldunni fylgi og f-ull-
tingi. Hins vegar átti Karl keis-
ari ýmsa stuðningsmenn víðs
'vegar mn landið, án þess að þeir
hefðu með sér skipulagðan fé-
lagsskap.
Karl hélt með farangur sinn,
• gimsteina sína, hina metnaðar-
gjörnu konu sína og börn sín
öil, til Sviss. Fyrst af öllu
missti hann gimsteinana, en
það var orsök langvinnra mála-
ferla milli hans og fyrirtækis
nokkurs í París. Þá var honum
talin trú um það af ýmsum
ættingjum sínum, að honum
bæri skylda til þess að endur-

ÚfbreiBið Aiþýliubiaiið.

Um ofbeldishneigð, dómur sögumiar, æðikolla og þröng-
sýni. — Sjaldan kemur dúfa úr hrafnseggi. —- Kona skrif
ar mn hárgreiðslustofu — Hættiun miðvikudagsblástr-
inum og rífum loftvarnabyrgin.
|7 nn hafa tíðindi gerst
í sambandi við deilurnar um
skilnaffarmáliS, sem hljóta aff
vekja ugg og kvíffa meffal allra
þeirra, sem ekki taka þátt í þess-
um deilum en eru fyrst og fremst
áhorfendur aff því sem gerist og
vona í lengstu Iög aff sættir kom-
ist á í þessu þýffingarmikla máli:
Sigurffi Norffdal, einum besta and-
ans manni þjóffarinnar hefir veriff
neitaff um leyfi til aff lýsa sinu
sjónarmiffi í ríkisútvarpinu.
EKKI FINST MÉR ólíklegt að
þjóðina hafa þó fyrst og fremst
löngun til að heyra hvað þessi
kunnasti menningarfrömuður ís-
lands nú hafi til málanna að leggja
því að þó að hún hlusti oft með
athygli á ræður þeirra manna, sem
daglega standa í hinu pólitíska
stríði þó hlustar hún ekki síður
á þá menn, sem ekki standa í eld-
inum — og þá ekki sízt á þá, sem
fremst standa í menningarbaráttu
þjóðarinnar og hafa unnið afrek á
þVí sviði.
EN ÞEGAR ÞRÖNGSÝNI — og
ofsfiæki er annars vegar staðnar
allt. Hvers vegna mátti Sigurður
Nordal ekki tala? Hvers vegna
gátu þeir, sem ekki eru á sömu
skoðun og hann ekki valið ein-
hvern sinn bezta mann til að lýsa
sinni afstöðu? Þetta skiljum við
ekki.
OG EKKI GET ÉG neitað því
að mér finst það táknrænt um
allt þetta ástand að það er sam-
kvæmt tillögu Einars Olgeirssonar
— helsta forystumanns kommún-
istaflokksins að hinum íslenzka
menningarfrömuði er bannað að
tala til þjóðarinnar um sjálfstæðis-
mál hennar. Og ekki öfunda ég j
Magnús Jónsson og Pál Stein-
grímsson af þeim dómi, sem þeir
fá í sögu þjóðarinnar fyrir að hafa
gerst liðsmenn kommúnistans í að-
förinni gegn Sigurði Nordal, í að-
förinni gegn lýðræðishugsjón
þjóðarinnar og menningu hennar.
EN . ÞAÐ . VIRÐIST svo sem
brautin sé vörðuð í þessu máli.
Það verður reynt að kæfa hljóm-
inn með ofbeldi og yfirgangi. Það
er svo sem ekki von á góðu þegar
íhaldið fer að vinna með komm-
únistum. Sjaldan kemur dúfa úr
hrafnseggi! Ef frjálslyndis, víð-
sýnis og drengskapar hefði verið
gætt meðan deilt var um þetta
stórmál, þá trúi ég ekki öðru en
að sættir hefðu tekist að lokum. I
En þessa hefir ekki verið gætt I
heldur þvert á móti — og nú
örvænta menn um sættir.
KOMMÚNISTAR ÆÐIKOLL-
AR og gamaldags afturhalds-
menn hafa ekki slík sjónarmið —
eins og kunnugt er — og hvernig
er þá von á góðu, þegar slíkir
stjórna fartinni?
UNGFRÚ X skrifar eftirfarandi:
„Ég get ekki látið það hjá líða að
láta óánægju mína í ljós yfir vinnu
brögðum þeim er eiga sér stað á
sumum hárgreiðslustofunum hér í
bæ. ,,Permanent“ hárliðun er af-
greidd af svo mikilli vankunnáttu
og hirðuleysi, að ég fæ ekki skilið
slík vinnubrögð, enda vita gagns-
laus eftir einn til tvo hárþvotta,
og svo er oft lagningin eftir þessu,
— að stúlkurnar virðast alls ekki
mega vera að vinna það verk, sem
svo er selt dýru verði, eða sam-
kvæmt texta án tillits til þess hvað
fengið er í staðinn." .
ÉG FÉKK í HÁR MITT kalt
,,permanent“ í sumar í hárgreiðslu
stofu, sem ég hef altaf skift við
með þetta verk, og reyndist þetta
alveg gagnslaust verk. Ég hef svo
en í vetur gert aðra tilraun með
þetta, og svipaður árangur varð.
Það var sama vankunnáttan og
hroðvirknin. Ég vil taka það fram,
að þessi hárgreiðslustofa hefir
gengið kaupum og sölum í seinni
tíð. Áður voru þar starfandi meðal
annars danskar stúlkur, sem unnu
verk sitt af kunnáttu og vand-
virkni.“
SUMT HÁR þolir alls ekki nema
„Kalt Permanent“ og ég hef
reynslu fyrir því að það er alveg
óþarfi að láta það mislukkast
svo mjög sem raun er á, fyrir
þetta varð ég þó að borga 65 kr.
í fyrra skiftið og 56'kr. í seinna
skiftið. Mér er það vel kunnugt að
hér er ekki um neitt eins dæmi að
ræða. Þetta er algengt, bæði með
heitt og kalt „Permanent“. Ég vil
nú beina þeirri spurningu til
verðlagsstjóra, hvort ekki sé skylt
að bæta þessa vinnu að fullu eða
að endurgreiða gjaldið?“
„ÉG VIL LÁTA RÍFA NIÐUR
loftvarnabyrgin og hætta þessum
blástri á miðvikudögum. Ég hygg
að allt þetta sé óþarft — og aðeins
til leiðinda. Viðhorfin eru breytt —
og við eigum að reyna að komast
út úr þessu hálfgerða ófriðar-
ástandi eins fljótt og mögulegt er.
Hannes á horningn.
Unglingar óskast
strax til að bera blaðið til kaupenda víðs vegar um
bæinn. Talið strax við afgreiðsluna.
«
Alþýðublaðið, sími 4900.