Alþýðublaðið - 12.04.1944, Blaðsíða 5

Miðvikndagnr 12. apríl 1944.
ttf *>TOU«H '
§
Horft á folkið streyma til kirkju á hátíðismorgni —
Kölkuð gröf — Unga fólkið er að koma — Stemming
yfir borginni — Sókn til tindanna.
EG ER SAMMÁLA Bjarna
Ásgeirssyni um það, aS
páskahátíðin ber mestan helgi-
svip allra kirkjulegra hátíða okk-
ar — og mér finnst, hvort sem
það er rétt eða ekki, að þetta
færist heldur í vöxt. Þrátt fyrir
það, þó að nú fari fleira fólk úr
bænum út og suður um hina
löngu páskahátíð en áður var, þá
er enn meirl kyrrð í bænum þessa
daga en ég átti áður að venjast,
en það er einmitt kyrrðina sem
okkur vantar á helztu hátíðum
okkar.
hús, sem þjóðirnar gætu safnazt
í til að efla þrek sitt og styrk
sinn á hörmungatímum.
UNGA FÓLKIÐ kanm að draga
ályktanir sínar af píslarvætti
hinna norsku og pólsku presta.
Það mun ekki gleyma Kai Munk
og píslarvættisdauða hans. Það
skilur, að það hlýtur eitthvað að
vera fólgið í þeirri köllun, sem
slíkir menn þjóna. Ég hygg að
margt ungt fólk hafi aldrei skilið
jafnvel og nú muninn á lifandi
kirkju og innantómu húsi.
ÉG SAT Á BEKK undir styttu
Jóns Sigurðssonar á Austurvelli
einn hátíðisdaginn og horfði á fólk-
ið streyma til kirkjunnar. Mér
fannst hljómur kirkj uklukkunnar
vera veikur og mjór — og mér datt
í hug, að við þyrftum að eignast
voldugri klukku til að hringja
bæjarbúa til messu. Klukkur dóm-
kirkjunnar okkar eiga að heyrast
um alla borgina. Ég veit þó ofur
vel, að músík kirkjuklukknanna
lætur jafn unaðslega í eyrum
þeirra, sem hafa þá lífsvenju að
sækja kirkjur, hvort sem þeir eru
dimmir og miklir eða veikir og
smáir. Þar er það ekki krafturinn,
sem veitir fróunina.
KUNNINGI KOM til mín þama
á bekknum. „Þú ert að horfa á
fólkið,“ sagði hann. „Ég er að
horfa á kirkjufólkið. Það er ekki
aðeins gamalt fólk, sem fer í
kirkju. Það kemur mér dálítið á
óvart hversu margt ungt fólk fer
í kirkjuna." „Já“, svaraði hann.
„Það fer mjög ört vaxandi, að
ungt fólk fari í kirkju. Ég hef haft
þann sið að fara í kirkju með
börnin, stundum á sunnudögum.
Áður var það næstum því eingöngu
gamalt fólk sem fór í kirkju, en
nú er unga fólkið farið að koma
líka.“
SVO FÓRUM VIÐ að tala um
þetta og hvaða orsakir lægju til
þess. Við urðum sammála um að
ástæðan væri sú, að kirkjan hefði
sannað styrk sinn og tilverurétt
í þeim hildarleik, sem geisað
hefir um löndin, að unga fólkið
hefði skyndilega uppgötvað það
að kirkjan var ekki innantómt
orð, heldur vald og veruleiki,
EN ÞETTA ER NÚ eins og
prédikun og á þó ekki að vera
það. Þetta eru aðeins fátæklega^
hugleiðingar tveggja lítilla
manna, sem sitja á bekk í sólskini
og horfa á fólk ganga prúðbúið á
hátíðismorgni til kirkju, sem er
lítil og óásjáleg í ríkri borg.
ÞAÐ VAR STEMNING yfir
borginni okkar um páskana.
Fólkið þaut út og suður, og það
kom heim af fjöllum útitekið
og með glampandi augu. Marg-
ir fóru um fjöllin þó að skíða-
færi væri ekki gott. Þegar það
brást voru skíðiin skilin eftir við
skálana og farið í gönguferðir
upp á tindana. Það er mikil bless-
un í því fólgin fyrir okkur öll og
framtíðina, hvað unga fólkið er
farið að sækja mikið til fjallanna.
Hannes á horninu.
40 lóffum
undir íbúðarhús, sem byggja á
í sumar, var úthlutað á bæjar-
ráðsfundi í gærmorgun. Þar af
eru 28 lóðir við Grenimel, en hin-
ar lóðirnar eru við Laugarás og
Háteigsveg.
Áheit
á Strandarkirkju: Kr. 11,00 frá
ónefndum, kr. 2,00 frá S. Áheit á
Hallgrímskirkju kr. 2,00 frá S.
íslenzka útvarpiff
frá London verður framvegis
hvern sunnudag kl. 14.15—14.30 á
bylgjulengd 25.15 metra.
Guffjón Jónsson
fisksali, Laugavegi 132, verður
sextugur 10. þ. m.
YÐAR
S AM
AUGLÝSIÐ í ÁLÞÝÐUBLAÐINU
Þrátt fyrir kauphækkanir,
aukna dýrtíð og hækkandi vísitölu, fæst Alþýðublað-
ið enn fyrir hið lága verð, 6 krónur á mánuði í
Reykjavík og nágrenni.
Gerisf áskrifendur. Sími 4906 og 4900.
Þrír forystumenn brezka Alþýðuflokksins.
Herbert Morrison
A. V. Alexander
Ernest Bevin
innanríkisráðherra í stríðsstjórn
Churchills.
flotamálaráðherra
brezku stjómarinnar.
vinnumálaráðherra í stríðs-
stjórn Churchills.
rezki Alpýðuflokkurinn.
GREININ, sem hér birtist, er eftir George Ridley, sem á
síðasta flokksþingi brezka Alþýðuflokksins var kos-
inn formaður í miðstjórn hans og þá um alllangt skeið hafði
verið einn af þingmönnum flokksins. Greinin er þýdd úr
brezka tímaritinu „Britain to-day“, marzhefti þess. En rétt
áður en hún birtist þar, barst fréttin um andlát Ridleys, á
bezta aldri. Hann var talinn einn af efnilegustu forystumönn-
um flokks síns, og jafnmikilsvirtur hæði innan hans og utan.
Alþýðuflokkurinn
BREZKI hefir vakið for-
vitni margra erlendra manna
og valdið þeim heilabrotum.
Þeir hafa undrazt það, að slík-
ur flokkur skuli ekki byggja
meira á hugsjónum en raun
ber vitni. En Alþýðuflokkurinn
brezki hefir lagt mun meiri á-
herzlú á raunhæfni en hugsjón-
ir. Kenninga Karl Marx gætir
engan veginn eins á stefnuskrá
hans og jafnaðarmannaflokk-
anna á meginlandi Evrópu. Al-
þýðuflokkurinn brezki aðhyllist
aðalatriði jafnaðarstefnunnar
og hefir reynzt þeim trúr í
hinu margþætta stjórnmála-
starfi sínu fyrr og síðar.
Sagan mun látá þess getið, að '
Alþýðuflokkurinn brezki hafi f
verið stofnaður árið 1899 með
samþykkt, er gerð var á þriðja
alþý ðusambandsþinginu, sem
haldið var í Plymouth. Þetta er ■
rétt svo langt sem það nær.
Flokkurinn varð raunverulega
til mun fyrr, og samþykktin í
Plymouth var aðeins einn þátt-
ur þróunar hans. Ógn og harð-
ýðgi iðnby ltingarinnar hafði
neytt menn og konur til þess
að hugsa um stjórnmál. Þau
áttu ekki annarra kosta völ. Þó
mun almenningur vart hafa lát
ið stjórnmál skelegglega til sín
taka, en ýmsir frjálslyndir og
framsýnir umbótamenn ráku
markvissan áróður til þess að
svo mætti verða, og á nítjándu
öldinni voru allmargir fulltrú-
ar hinna vinnandi stétta kosnir
þingmenn neðri málstofunnar.
Þessir fulltrúar verkalýðs-
stéttarinnar höfðu þó engin sam
tök með sér né forustu nema
þeir veittu frjálslynda flokkn-
um öruggt brautargengi. Sam-
þykktin á alþýðusambandsþing
inu í Plymouth var lofsverð til-
raun til þess að stofna skipu-
lagðan flokk, er væri óháður
hinum eldri flokkum, og sú til-
raun bar giftusamlegan árang-
ur. Flokkurinn hóf starfið með
miklum glæsileik. í kosningun-
um árið 1906 hafði hann fimm-
tíu menn í kjöri, og tuttugu og
níu þeirra náðu kosningu. Þetta
var næsta há hlutfallstala, og
þessir menn létu mikið til sín
taka, þegar á þing kom, enda
var þar vart vanþörf á nýjum
mönnum með nýjar skoðanir.
Þingið og vinnubrögð þess
breyttu mjög um svip. Mál þau,
er vörðuðu hinar vinnandi stétt
ir, voru tekin fyrir af hug og
dug. Það mátti þannig að orði
kveða, að nýr þáttur væri haf-
inn í stjórnmálum Bretlands.
Alþýðuflokkurinn óx svo við
hverjar kosningar eins og eftir-
farandi tölur sýna:
Kosningar. Þingm.tala. Atkv.
1906 29 323.195
1910 (í jan.) 40 505.690
1910 (í des. 42 370.802
1918 57 2.244.945
1922 142 4.236.379
1923 191 4.348.379
1924 151 5.487.620
1929 • 287 8.364.883
1931 ' 52 6.648.023
1935 154 8.326.131
Þess ber að geta jafnframt
því, sem vitnað er. til talna þess
ara, að flokkurinn gekk ávallt
til kosninga, án þess að njóta
nauðsynlegra fjárráða, en and-
síæðingarnir höfðu hins vegar
næg fjárráð og blaðakost. Að-
staða Alþýðuflokksins var því
mun lakari en andstæðinganna
að öðru leyti en því, fylgis-
menn hans þreyttu leikinn af
frábæru kappi.. Fylgi flokksins
er til komið með þrenns konar
hætti. (1) Meðlimir verkalýðs-
félaganna, sem hafa lýst sig
reiðubúna til þess að láta af
hendi sérstakt gjald auk félags-
gjaldanna, (2) samvinnumenn.
og (3) einstaklingar, sem
hafa sótt um upptöku í flokk-
inn og greiða félagsgjald sitt í
flokkssjóðinn. Þegar síðasta
landsþing flokksins var háð í
júnímánuði árið 1942, voru
meðlimahlutföllin þessi: Verka
lýðsfélagar 2,230.376, samvinnu
menn 28.108 og einstaklingar
226.621.
Hver, sá, er les tölur þessar
af kostgæfni, hlýtur að verða
var við firrur í kosningafyrir-
komulagi Breta. Tvö atriði þarfn
ast nokkurra upplýsinga: (a)
kosningarnar 1918 voru háðar
eftir að kosningarétturinn hafði
verið rýmkaður að nokkrum
mun, og (b) kosningarnar 1931
voru háðar við mjög erfið skil-
yrði fyrir flokkinn.
Á tímabili því, sem skýrsla
þessi nær yfir, myndaði flokkur
inn tvisvar sinnum stjórn, enda
þótt hann væri í minnihluta.
Aðstaða þeirra var þó hin örð-
ugasta, og báðum var þeim
steypt af stóli af samsteypu
frjálslynda flokksins og íhalds-
flokksins. — En á hinum
skamma valdatíma sínum auðn
aðist flokknum að koma merk-
um umbótum á auk þess, sem
hann hlaut nauðsynlega þjálf-
un í landstjórn. Þó hygg ég, að
flokkurinn muni vart mynda
Stjórn að nýju fyrr en hann hef
ir hlotið öruggan meirihluta á
þingi.
Nú, þegar skammt virðist þess
að bíða, að sigur sé fenginn í
hildarleik þeim, sem háður er,
eru mál þau, er krefjast lausn-
ar eftir stríðið mjög á dagskrá,
svo og önnur viðhorf sem skap-
ast við þáð, að ófriðarins gætir
eigi lengur. Stjórnmálaflokkarn
ir á Bretlandí hafa gert með sér
vopnahlé, meðan styrjöldin
geisar. Flokkarnir hafa með öðr
um orðum komið sér saman um
það að efna ekki til kosninga-
baráttu og er því aðeins einn
maður í kjöri af hálfu stjórnar-
flokkanna við aukakosningar.
Þetta er gert í því skyni að
rjúfa ekki eða lama „þjóðarein
ingu“ þá, sem stjórn Churchills
á að tákna. Alþýðuflokkurinn
hefir sérstaka ástæðu til þess
að halda þessa sáttagerð flokk-
anna, því að hann hafði forustu
í því að krefjast þess, að styrj-
öldin yrði rekin með raunhæf-
um og áhrifaríkum hætti, þegar
horfurnar voru sem ískyggileg-
astar, en gagnrýni þessi leiddi
til þess, að stjórn Neville Cham
berlains vék og stjórn Churc-
hills tók við.
Þegar styrjöldin hófst, var
Neville Chamberlain forsætis-
ráðherra, og stjórn hans var
einvörðungu skipuð íhaldsmönn
um. Alþýðuflokknum var þá
boðin þáttaka í stjórninni, en
hann hafnaði því boði vegna
þess, að hann bar ekþert traust
til forustu hennar. Stjórn
Chamberlains sat svo við völd
þar til í maímánuði árið 1940.
Þá hóf Alþýðuflokkurinn gagn-
rýni gegn stjórninni, sem leiddi
til þess, að hún sagði af sér og
Churchill myndaði stjórn sína.
Þar með var mannkyninu vak-
in sú von, að það myndi kom-
ast heilu og höldnu gegnum
hreinsunareld styrjaldarinnar
og fá notið hagsældar og lýð-
ræðis í komandi framtíð.
(Niðurlag á morgun.)
ÚibreiðiS &U>Wublaði3.
'vfctefcbtiklkikífcfcáúkZS