Alþýðublaðið - 13.04.1944, Blaðsíða 3

i ' IJ Jfs ■ |g '■ i
Fimmmciagur 13. aprfl 1944.

fll»YÐU3LAP8ll
3
TöVfT ARGIR IIAFA VARPAÐ
X»3 fram þeirri tilgátu, aS
styrjöídinni í Evrópu yrði
lokið á þessu ári. Menn full-
yrða, að innrás bandamanna
úr vestri standi fyrir dyrum,
sé væntardeg þá og þegar.
Það er ekki ósennilegt. Hin-
ar stórfelldu loftárásir
bandamanna undanfamar
vikur benda helzt til þess, að
til stórtíðinda dragi. Banda-
ríkjamenn ráðast svo að
segja á degi hverjum á flug-
vélasmiðjur Þjóðverja um
gervallt Þýzkaland, senni-
lega til þess að gera Þjóð-
\ verjum ókleift að smíða or-
ustuflugvélar, sem eiga að
vera til taks, er til innrásar-
iiinar kemur. Bretar ráðast
að nóttu til á ýmsar iðnaðar-
stöðvar og samgöngumið-
stöðvar Þjóðverja í Vestur-
Evrópu til þess að torvelda
Þjóðverjum liðflutninga til
Ermarsundshafnanna. En
hvemig svo sem innrásin
fer, er víst, að styrjöldinni
ljúki á þessu ári?
TELJA MÁ VÍST, enda upp-
lýst af ýmsum forystumönn-
um Breta og Bandaríkja-
manna, að Þjóðverjar séu
enn mjög öflugir. Bardag-
.arnir á Ítalíu benda að
minnsta kosti til þess, að svo
sé. Þar er sama þófið mánuð
eftir mánuð, menn verjast í
gistihúsi einu i Cassino viku
eftir viku, að maður tali ekki
um klaustrið margumtalaða,
og bandamenn fá ekki að
gert, þrátt fyrir géysilega
yfirinrði í lofti, en það sýn-
ir sig nú sem fyrr, að styrj-
öldin verður ekki unnin með
flugvélunum einum saman.
Þegar til kastanna kemur, er
það fótgönguliðið, sem úr-
slitum veldur.
NÚ GETUR meir en vel verið,
að bandamenn geri það af
ásettu ráði að láta ekki til
skarar skríða á Ítalíu. Þeir
ætla sér ef til vill að hefja
þar stórfellda sókn samtímis
innrásinni úr vestri, til þess
að fá Þjóðverjum nóg að
starfa.
MENN FURÐAR, sem von er,
á hinni hröðu sókn Rússa,
sem nú hafa brotizt inn á
Krímskaga, langt inn- í Pól-
land og Rúmeníu. En er ekki
sóknin grunsamlega hröð?
Getur ekki hugsazt, að Þjóð-
* verjar veiti ekki það við-
nám, sem hægt væri, ef þeir
tækju á öllu sínu? Að vísu
er ekki hægt að leggja trún-
að á hina hlægilegu fullyrð-
ingu þeirra um „skipulegt
undanhald“ í hvert skipti
sem Rússar hrekja þá úr ein-
hverri varnarstöð. En hins
vegar má telja það nokkurn
vegiirn víst, að manntjón
þeirra er tæplega í réttu
hlutfalli við hina öflugu
sókn Rússa og bersýnilegt
er, áð þýzki herinn er hvergi
brotinn á bak aftur. Hann er
ekld á óskipulegum flótta.
Undanhald þeirra frá Rúss-
landi er með allt öðrum
hætti en undanhald Napo-
leóhs á sínum tínia. Af 6Ö0
þúsund mánna her hans
Frh. á 7. síðu.
$er
iingsdóini í hendur
Umberfo krónprins.
y IKTOR EMANUEL ít-
* álíukonungur flutti út-
varpsræðu í gær og tilkynnti
þjóð sinni, að hann myndi
láta af konungsdómi þegar
er bandamenn hefðu tekið
Róm. Jaf nf ramt gat hann þess
að hann afsalaði sér völdun-
um í hendur syni sínum, Um-
berto krónprins. Lýsti kon-
ungur yfir því, að þessi á-
kvörðun sín væri endanleg
og yrði ekki breytt undir
neinum kringumstæðum.
Konungur sagði meðal ann-
ars í ávarpi sínu, að hann hefði
fyrir 8 mánuðum stuðlað að því
að ítalir hættu samvinnu við
Þjóðverja og skipuðu sér við
hlið bandamanna og myndu
þeir leggja fram sinn skerf til
sigurs bandamanna. Kvað hann
ítali mundu síðar geta tekið sér
stöðu við hlið hinna sameinuðu
þjóða sem frjáls þjóð.
Viktor Emanuel III, konung-
ur Ítalíu og Albaníu og keisari
Eþiópíu, eins og titill hans var,
er fæddur 11. nóvember 1896
og tók við konungdómi árið
1900. Hann er kvæntur Helenu,
prinsessu af Montenegro. Um-
berto, sem ber nafnbótina prins
af Piedmont er fertugur. Hann
er kvæntur Marie José, prins-
essu af Belgíu. Sonur þeirra er
Viktor Emanuel, 7 ára að aldri.
Enn hafa blöð bandamanna
ekki rætt þessi tíðindi, sem vak-
ið hafa feykilega athygli. Sforza
greifi, sem um langt skeið hef-
ir verið einn aðalforvígismaður
landflótta ítala og svarinn and-
stæðingur fasista hefir látið svo
um mæla, að -breyting þessi sé
nauðsynleg til þess, að vel takizt
um að koma einhverju skipu-
lagi á innanlandsmálefni Ítalíu.
Sókn Rússa hægari.
|H| JÓÐVERJAR játa í fregn-
um sínum, að þeir verði
að láta undan síga á Krím sem
annars staðar á austurvígstöðv-
unum. Segja þeir í tilkynning-
um sínum, að þýzkar og rúm-
enskar hersveitir á Krím hafi
látið undan síga til nýrra varn-
arstöðva. Þeir hafa viðurkennt
fall Kerch.
Hersveitir Malinovskys eru
nú komnar um 16 km. suðvest-
ur af Odessa, en sókn þeirra
virðist ekki jafnhröð og áður.
Eru þær nú komnar hálfa lcið
frá Odessa til Dniestr-ósa.
Þýzku hersveitimar, sem und-
an hörfa, liggja undir stór-
skotáhríð Rússa og sífelldum á-
rásum steypiflugvéla.
Talið er líklegt, að borgin
Jassy í Rúmeníu falli í hendur
Rússum innan skamms. Rússar
hafa enn brotizt yfirSeret á
nokkrum stöðum og eru komn-
ir að rótum Karpatafjalla.
Viktor Emanúel og Umberlo.
ircðeleg aðbúð erlendra verka
r
1
Frásögn daeiska leyníblaðsins Frit Danmark
LONDON í gær.
13 LAÐIÐ ,Frit Danmark/
sem gefið er út með
leynd í Danmörku birti ný-
lega grein um svívirðilega
meðferð á dönskum verka-
mönnum í Þýzkalandi. Blað-
ið hefir upplýsingar um þetta
úr skjölum, sem danska sendi
sveitin í Berlín mun hafa
ætlað að senda danska utan-
ríkisráðherranum, en þau
fundust í rústum sendisveit-
arbyggingarinnar í Berlín,
sem eyðilagðist í einni loftá-
rás Breta. Greinin hefir vak-
,ið feykilega athygli og gefur
glögga hugmynd um aðferð-
ir Þjóðverja til þess að ginna
danska verkamenn til vinnu
í Þýzkalandi.
Verkamennirnir eru ráðnir í
þýzkum ráðningarskrifstofum í
Danmörku, sem lúta forsjá
manns að nafni Dr. Heise. Þeg-
ar verkamennirnir koma til
Þýzkalands er þeim tjáð að
samningarnir séu í ósamræmi
við gildandi fyrirmæli í Þýzka-
landi. Ef Danirnir mótmæla,
eiga þeir á hættu að vera varp-
að í fangelsi eða fangabúðir.
„Frit Polk“ nefnir eitt dæmi
til sönnunar þessu: Maður nokk
ur hafði svarað auglýsingu í
blaði, þar sem lofað var vellaun
aðri vinnu. Hann komst síðan
að raun um, að hér var um að
ræða vinnu í Þýzkalandi, en
þess hafði ekki verið getið í
auglýsingunni. Launin skyldu
verá 2Yi márk á klst. Lét hann
tilléiðalst að saimþykkja þetta
og. undirritaði samning við
danskt fyrirtæki í Þýzkalandi,
sem sagt var, að hefði danska
verkstjóra og ágæt hússkilyrði.
Þegar hann kom til Þýzkalands,
sá hann að hið danska firma
hafði enga vinnu af neinu tagi,
heldur réði verkamenn og seldi
þá síðan í hendur þýzkum fyr-
irtækjum. Launin, sem þeir
fengu, voru ekki 2Vz mark, held
ur 71 pfennig á klst.
Danski verkamaðurinn og
nokkrir félagar, sem einnig
höfðu verið blekktir, mótmæltu,
en þá voru 4 þeirra handtekn-
ir og fluttir í fangabúðir,
skammt frá Hamborg. í fanga-
búðum þessum voru um 200
menn, þar af 30 Danir, en af
þeim dóu 8 á þrem vikum. Sagt
var, að þeir hefði dáið úrlungna
bólgu, en sannleikurinn var sá,
að þeir dóu af illri meðferð.
Dönsk stjórnarvöld fengu ekki
að vita um þá, sem settir voru
í fangabúðir, n'é heldur er þeir
létust. Það var danska ræðis-
mannsskrifstofan í Hamborg,
sem komst að þessu.
Þess eru dæmi,' að danskir
verkamenn hafi verið settir í
alræmdar fangabúðir, svo sem
Buchenwald, og Dachau fyrir
smærri „afbrot,“ eða fyrir að
„hafa látið í ljós ummæli, sem
væru fjandsamleg Þýzkalandi.“
Matur var allsendis ónógur.
Vopnaðir verðir gæta verka-
mannanna og skjóta þeir án
aðvörunar ef einhver gerir til-
raun til þess að flýja. Verka-
menn starfa einkum að skurð-
greftri og ýmislegri þunga
vinnu. Þá verða þeir að gerá
ýmiskonar líkamsæfingar. Þeir
mega fá bréf að heiman, en þeir
mega ekki skrifa aftur. Fanga-
verðir refsa fyrir hinar minnstu
yfirsjónir, annaðhvort með bar-
Frh. á 7. síðu.
og noroflianna i
London 9. aprfl. .
A PÁSKADAG komu/ um
1500 Danir og Norðmenn
saman í Coliseum-leikhúsi í
London til þess að minnast
sameiginlega hins 9. apríl 1940,
og var það í fyrsta skipti sem
Danir og Norðmenn gera það.
Norðmenn • höfðu forgöngu í
málinu. Norðmenn minntust
atburðanna í Danmörku 29.
ágúst í fyrra og vildu láta í Ijós
aðdáun sína á baráttu Dana
heima fyrir í hinni sameigin-
legu baráttu fyrir frelsinu. Þess
vegna buðu þeir öllum frjálsum
Dönum í Englandi til sameigin-
legs fundar.
Hákon Noregskoungur og Ól-
afur krónprins voru viðstaddir
og af Dana hálfu voru þar mcð-
al annarra de Fontenay, sendi-
herra Dana á fslandi, og Kauff-
mann, danski sendiherrann í
Washington'.
í fundarbyrjun minntust
menn hinna tveggja mikil-
menna, skáldanna Kai Munks
frá Danmörku og Nordahls
Grieg frá Noregi. Sá fyrrnefndi
var myrtur af nazistum, en
hirin fórst í hetjulegri loftárás
á Berlín.
S j östad, f élagsmálapáðherra
Noregs, lagði áherzlu á það,
hvernig Norðmenn hefðu á 126
ára friðartímabili byggt upp
svo sterkt lýðræðisþjóðfélag,
að Þjóðverjum og quislingum
hefði ekki tekizt að brjóta það
niður, þrátt fyrir ofbeldi sitt.
Norðmenn skildu vel, að að-
stæður voru mjög ólíkar í Nor-
egi og Danmörku 9. apríl, en
síðan hefðu Norðmenn frétt
með hrifningu um glæsilega
frammistöðu Dana heima fyrir.
Christmas Möller flutti
snjalla ræðu og lýsti því,
hvernig konungar Noregs og
Danmerkur hefðu hvor á sinn
hátt unnið þjóð sinni á ósér-
plæginn hátt og örvað þær á
þessum baráttuárum. Kristján
konungur hefði kosið að fara
áð hinu fræga aæmi Friðriks
III. að deyja í hreiðri sínu. Til
allrar hamingju lifði Fiðrik III.
að sjá land sitt frjálst á ný og
það myndi Kristján konungur
einnig gera, sagði ræðumaður.
Christmas Möller spáði því,
að heimur sá, er byggður yrði
upp að stríðinu loknu, yrði
heimur hins vinnandi manns, í
víðustu merkingu þess orðs.
(Frá dönsku sendiherraskrif-
stofuúni.’)
Loftárás á Wiener-
Neusfadf I Ausiurríkl.
ff GÆR fóru margar amerísk-
" ar sprengjuflugvélar af
stærstu gerð til árása á iðnað-
arborgina Wiener-Neustadt í
Austurríki. Flugvélarnar komu
frá bækistöðvum í Austurríki.
Borg þessi er um það bil 50
km. suður af Vínarborg og eru
þar þýðingarmiklar flugvéla-
smiðjur. Tjón mun hafa orðið
mikið.
Stórar brezkar flugvélar réð-
ust í fyrrinótt á samgöngumið-
(Frh. á 7. síðu.)