Alþýðublaðið - 14.07.1944, Blaðsíða 7

ALÞYÐUBLAÐiP
Sfækkun Sogsstöðvarinnar
7
Þökkum innilega auðsýnda samúð við andlát og jarðarför
móður okkar
Résu Helgadéttisr.
F. h. systkinanna,
Bósa Eggertsdóttir.
Ættingjum og vinum fjær og nær, færum við innilegasta
þakklæti, fyrir samúð og hlýjan hug,~við andlát og útför sonar’
míns, unnusta og bróður,
SágMrðar Gunnars ©yémyndssonar.
Sérstaklega viljum við þakka Stykkishólmsbúum, fyxúr hina
miklu gjöf, er þeir færðu honum, og velvild alla og hlýju í
hans þungu legu og miklu veikindum.
Algóður guð launi yikkur öllum.
Sigurborg Sturlaugsdóttir, uxmusta og systkini.
Þakka innilega mikla vinsenmd, heimsóknir og heilla-
óskir á áttræðisafmæli mínu.
Einar Thorlacius.
Föstudagur 14. júM 1944.
Bœrinn í dar
Næturlæknir er í Læknavarðstof-
unni, sími 5030.
Næturvörður er í Ingólfs-Apóteki.
Útvarpið:
20.30 fþróttaþáttur.
20.50 Hljómplötur: Söngvar úr frönsk-
um óperum.
21.00 Erindi: Þjóðhátíðardagur Frakka
Eiríkur Sigurbergsson viðskipta-
fræðingur.
21.30 Hljómplötur: Septett eftir Saint-
Saens, o. fl.
21.50 Fréttir.
22.00 Symfóníutónleikar (plötur): a)
„Föðurlandið," forleikur eftir
Bizet. b) Symfónía í d-moll eftir
Cesar Franck.
Hjónaband.
A morgun verða gefin saman í
New York, ungfrú Guðbjörg Guð-
brandsdóttir og Daníel Gíslason, verzl-
unarmaður hjá verzluninni Geysi. —
Heimili þeirra vestra er að 67—89
Ðartmouthstreet, Foresthills, N. Y.
Hjónaefni.
Nýlega hafa opinberað trúlofun
sína ungfrú Kirstín Pjetursdóttir,
Lárussonar, fulltrúa, og Hans J. Tóm-
asson, verzlunarmaður.
Áttræður
varð í gær merkisbóndinn Magnús
Jóhannsson frá Svefneyjum. Hann er
nú til heimilis hjá dóttur sinni og
tengdasyni að Svarfhóli í Stafholts-
tungum.
Hjúkrunarkvennablaðið,
2. tbl. 20. árg. er nýkomið út. Efni:
Hvernig á að venja börn af að sjúga
fingurna?, þýtt, eftir John B. Watson.
Um tannskemmdir, eftir dr. Júlíus Sig-
urjónsson. 25 ára starfsafmæli Júlíönu
Friðriksdóttur. Nýjuktu rannsóknir í
sambandi við talkum, o. fl.
Barnablaðið Æskan,
5—6 hefti, er nýkomið út — í há-
tíðarformi að þessu sinni í tilefni lýð-
veldisstofnunarinnar. Á forsíðu er
mynd af Jóni Sigurðssyni forseta, og
efni blaðsins er hið fjölbreyttasta.
sambands Ssiands í
Vainsdalshéiym
T ANDSMÓl’ Kvenskátasam-
bands íslands var haldiS
í Vatnsdalshólum dagana 8.—12.
þ. m. Sóttu þaö 137 skátastúlk-
ur frá flestum félögum sam-
bandsins, að uxidantcknum Vest
fjarðarfélögunum, en kvenskát-
arnir þar gátu ekki ikomið því
við að sækja mótið. I sambandi
við mótið var svo háður aðal-
fundur Kvenskátasambandsins.
Skátastúlkurnar láta afburða
vel af þessu móti sínu. Veður
var hið ákjósanlegasta alla dag
ana og nútu þær útivistarinn-
ar og veðurblíðunnar í ríkum
mæli. Þær skoðuðu hið fagra
umhverfi. Sumar fóru m. a. til
Þingeyrar en aðrar gengu á
Jörundiarifell, sem er hæsta fjall
um þessar slóðir, 1018 m. á
hæð. Þaðan er víðsýnt mjög
í góðu skyggni, sést suður til
Kerlingarfjalla og jöklanná í
suðri. Skátastúlkurnar hrepptu
hið ákjósanlegasta skyggni,
þegar þær gengu á fjaliið og
nutu fjallgöngunnar og hins
fagra útsýnis í ríkum mæli.
Formaður Kvenskátasam-
bands íslands er Brynja Hlíðar,
lyfjafræðingur á Akureyri.
Leikaraútgáfan
Frh. af 2. síðu.
reikninga gerðu þeir, Langvad,
verkfræðingur og aðstoðarmaður
hans, Fanö, veturinn 1942—1943,
meðan á vélsmíðinni vestra stóð,
ásamt útboðslýsingu, og var það
verk ágætlega af hendi leyst.
Vorið 1943 var byggingarvinna
boðin út og komu 3 tilboð í hana.
Varð almenna byggingarfélagið
hlutskarpast. Hóf það vinnuna í
maí, og lauk henni í des., hálfum
öðrum mánuði síðar en áætlað
diafði verið. Stafaði þessi seinkun
mestmegnis af því að undirbún-
ingur undir vei’kið varð lengri en
áætlað var. Þetta kom þó eigi að
sök, þar sem komu vélanna seink-
aði einnig. Almenna byggingarfé-
lagið vann verk sitt ágætlega, að
því er séð verður, og virðist fara
mjög myndarlega af stað, þar
sem steypuvinna af þessu tagi er
talin með vandasömustu steypu-
vinnu, sem gerð er. Það er núna
fyrst þ. 11. þ. m., sem steypan var
reynd með fullum vatnsþi'ýstingi.
Þegar kom að því, að vélar og
tæki skýldu afhent, frá verk-
smiðju, og flutningar útvegaðir til
landsins, komu upp miklir erfið-
leikar. Dráttur varð á afhendingu
er leiddi til tafar á flutningum,
og er hér ekki hægt að rekja alla
þá fyrirhöfn og umstang margra
manna, sem um þetta fjölluðu, en
árangurinn varð sá,« að fyrstu
flutningarnir komust í ágúst
1943, túrbínan í sept.—okt. og
rafvélin í okt.-lok, og jafnframt
byrjuðu flutningar frá Reykja-
vík austur, en það var atriði, sem
við álitum kvíðvænlegast, að fá
þá í okt.—nóv. austur yfir Hell-
isheiði, en yfir Þingvelli var ekki
hægt að £ara vegna þess að brýr
og vegbeygjur leyfðu það ekki.
Þegar vélaflutningarnir fóru
fram 1936, við fyrsta virkjunar-
stigið, var þeim lokið 24. okt., og
tveim dögum síðar varð Hellis-
heiði ófær til þungaflutninga, og
stóð svo allan veturinn til vors,
þá voru þyngstu stykkin, 13 tonn,
nú 19.
En það rættist úr þessu. Verk-
fræðingadeild ameríska hersins
hér veitti okkur alla aðstoð, er
reyndist mjög mikilsverð, af því
að»herinn hefur langtum betri
flutningatæki en við, og reyndust
þessir flutningar þó full ei'fiðir.
1 einni ferðinni fengu sumir bíl-
stjóranna og aðstoðarmanna
þeirra ekki svefn eða hvíld í 36
klukkustundir samfleytt, því hald
ið var áfram 2 daga, og nótt í
milli, frá Reykjavík, og þangað
til komið var að Ljósafossi.
í nóv. byrjaði uppsetning á
túrbínu og var lokið á aðal-
stykkjunum skömmu fyrir ára-
mót, þannig, að hægt var að
koma við uppsetningu rafvélar-
innar þar ofan á. Uppsetning
hennar byrjaði fyrst í desember,
í stað þess að í upphaflegu áætl-
uninni, vorið 1942, var talinn
mögulaáki á að hún gæti hafist í
byrjun sept. Voru þá taldar lík-
ur fyrir því, að uppsetningartím-
inn þyrfti ekki að vera nema 3
mánuðir, svo að í lok nóv. 1943,
gæti vélin orðið tilbúin. Eftir því
sem nú var komið, í des., mátti
því telja að vélin gæti orðið til-
búin í lok febrúar, eða byrjun
marz. Þetta hefur þó farið á ann-
an veg, svo sem kunnugt er. Verk
ið vannst allt miklu seinna en
ráð hafði verið fyrir gert.
Orsakirnar til þess eru ýms-
ar. Þótt aðal-vélahlutarnir
kæmu á haustinu, voru ýmsir
hlutar, vírar og tæki, sem komu
ekki fyrr en eftir áramót, hið
síðasta ekki fyrr en í miðjum
apríl. Ekkert hefir misfarist í
flutningum þessum, og getum
við verið þakklátir fyi'ir það.
Þegar blöðin vöru í vetur að
spyrja hvernig gengi, með upp-
setninguna, var aldrei hægt að
skýra frá flutningunum, um þá
mátti ekkert segja. En auk flutn
inganna má segja að gerð raf-
magnsvélarinnar, eða rafalsins
hafi valdið okkur talsverðum
töfum. Rafall hefir tvo hluti:
vélarsátrið og segulpólahjólið.
Sátrið kom í 2 pörtum aðeins,
er vógu um 15 tonn hvor. En
segulhjólið kom í rúmlega 2200
pörtum. Liggur það í því, að
hjólhringurinn er- samsettur úr
þetta mörgurn stálplötum, sem
raða þarf saman svo þær komi
í réttan hring. Nú er þvermál
hringsins 5 metrar, en frávik
frá réttum hring má hvergi vera
meira en hálfur millimetri. Var
það tafsamt verk, þar sem auk
þessa hringmáls, þurfti að gæta
þess, að hringurinn yrði jafn
þungur á alía vegu. Þegar
hringnum var raðað saman, og
segulpólarnir settir á hann ut-
an, vegur hann rúm 50 tonn.
Segulpólarnir eru 44 talsins.
Til samanburðar þessu má geta
þess, að í svensku vélunum kom
hjólið í minna en 50 pörtum, og
voru þar af segulpólar 40 tals-
ins.
Eftir að iokið var við sam-
setningu ' segulhjólsins\ í lok
apríl, hafa einnig orðið tafir við
uppsetninguna, sem stafa að
miklu leyti af þeim erfiðleik-
um, sem eru á að framkvæma
slík verk á þessum tíma, og virð
ist það ekki eingöngu vera hér
hjá okkur, þar sem erfitt er að
ná í hlutina, heldur einnig virð-
ast verksmiðjur í Ameríku eiga
erfitt með að ganga svo frá
smíði sinni til fullnustu, sem á
friðartíma væri.
Hinir amerísku menn, sem
staðið hafa fyrir uppsetning-
unni hér, hafa unnið verk sitt
af mikilli samviskusemi og með
mikilli þrautseigju, við hinar
erfiðu kringumstæður. Megum
við vera þakklátir fyrir vand-
virkni þeirra, sem einmitt við
slík verk er svo mikils um vert.“
Eftir að gestirnir höfðu hlot-
ið hinar beztu veitingar við Sog
ið, og hlýtt á ræðu rafmagns-
stjóra, var aftur farið niður að
virkjunni og séð er vatninu var
hleypt í leiðslunar að hinni
nýju vélasamstæðu, og síðan
farið í vélahúsið sjálft og séð er
vélin fór af sta§, knúin orku
vatnsins, sem hleypt hafði ver-
ið á.
Eftir það var ekið til Þing-
valla og snæddur kvöldverður.
Þar tóku til máls Bjarni Bene-
diktsson borgarstjóri, og ræddi
hann ítarlega um raforkumál
landsins og þó einkum um raf-
orku Reykjavíkurbæjar; enn-
fremur þakkaði hann rafmagns
stjóra og öðrum starfsmönnum
rafveitunnar fyrir ötult starf
íyrir hinni nýju viðbótarvirkj-
un við Sogið.
Þar tóku ennfremúr til máls
rafmagnsstjóri, Seingrímur
Jónsson og þakkaði hann verk-
fræðingum, verkamönnum og
öðrum er unnið hefðu að upp-
setningu véla og byggingu
þessa nýja mannvirkis.
Auk þeirra tóku til máls for-
sætisráðherra, Björn Þórðar-
son, og menntamálaráðherra,
Einar Arnórsson, og fyrir hönd
verkamanna þeirra, sem unnið
höfðu við verkið, Ulf Jónsson.
. x
í í rásögn AlþýðublaSsins
á þriðjudaginn af úrskurði félags-
dóms í máli Vinnuveitendafélagsins
gegn Alþýðusambandinu og Verklýðs-
og sjómannafélagi Gerða- og Miðnes-
hrepps hafa nöfn beggja málflutnings-
mannanna af vangá fallið niður. Það
var Eggert Claesseh, sem flutti málið
fyrir Vinnuveitendafélagið, en Ragnar
Ólafsson, sem varði það fyrir Alþýðu-
i sambandið og Verklýðs- og sjómanna-
félagið.
Biskupinn
er nú í vísitasíuför um Austur-
Skaftafellsprófastsdæmi. Hann lagði af
stað á mánudaginn Var og er væntan-
legur til bæjarins um 20. þ. m.
íestfjarðaför Ármanns
Frh. af 2. síðu.
dal, Bolungavík og tveim sinn-
um á ísafirði. í gær sýndi flokk
urinn í Súðavík og Reykjanes;
Hefir hann þá alls haldið 15
sýningar á 14 dögum.
Vestfirðingar eru yfir höfuð
mjög ánægðir yfir þessari heim
sókn. Telja þeir, að hún muni
verða þeim mjög til hvatningar
um iðkun íþrótta. í ráði er, að
Ármann sendi glímuflokk til
Vestfjarða næsta sumar.
Ármenningarnir fara land-
leiðina til Reykjavíkur, um
Þorskafjarðarheiði, og leggja
væntanlega á stað í dag.
Suntfðiokkur K.R.
keppfi á Sighifirði
í fyrra kvöld
Ennfremur fór fram keppni í
handknaffieik Éjjli hfssSinga og
Siglfirðinga
\
Q UNDFLOKKUR K. R. hafði
^ keppni á Siglufirði kl. 9
í fyrrakvöld að viðstöddum mikl
um fjölda áhorfenda. Formaður
Knattspyrnufélags Siglufjarðar
bauð gesíina velkomna með
stuttri ræðu og áhorfendurnir
fögnuðu þeim með ferföldu
húrrahrópi. Fararstjóri K. R.-
inga, Jón Ingi Guðmundsson
sundkennari, kynnti keppend-
ui*na og skýrði tilhögun keppn-
innar. Þá fór einnig fram hand-
knattleikskeppni kvenna í fyrra
kvöld milli ísfirðinga og Siglfirð
inga.
XJnslit 1 keppninni urðu sem
hér segir:
50 m. bringusund kvemia:
Hjördís Hjörleifsd. 45.4 sek.
Erla Gíslad. 46.0 sek.
Bergþóra Jónsd. 46.7 sek.
50 m. skriðsund karla:
Rafn Sigurvinss. 29.6 sek.
Sigurg. Guðjónss. 29.9 sek.
Benny Magn. 30.0 sek.
Rafn Sigurvinsson er methafi
í 50 m. skriðsundi og er tími
hans 27.5 sek.
50 m. bringusund drengja:
Gunnar Valgeirss. 43.4 sek.
Kristinn Dagbjartss. 44.0 sek.
Páll Jónsson 44.2 sek.
50 metra bringusund karla:
Sig. Jónsson 35.2 sek.
Einar Sæm. 36.0 sek.
50 metra baksund karla:
Leifur Eiríksson 39.8 sek.
Pétur Jónsson 40.0 sek.
4x50 m. boðsund kvenna:
A-lið 3:20.2 mín.
B-lið 3:24.8 mín.
3x25 m. boðsund drengja:
A-lið 56.0 sek.
B-lið 57.2 sek.
3x50 m. boðsund karla:
A-lið 1:4Q.2 mín.
B-hð 1:46.4 mín.
A-liðið skipa: Pétur Jónsson,
Sigurður Jónsson og Rafn Sigur-
vinsson, en B-liðið: Leifur Eiríks-
son, Einar Sæmundsson og Sig-
urgeir Guðjónsson.
Að keppninni afstaðinni fóru
fram dýfingar og að lokum fór
fram sundknattleikur.
Handknattleikskeppni.
Klukkan 8.30 í fyrra kvöld fór
einnig fram handknattleiks-
keppni kvenna, annar aldurs-
flokkur. Keppti þar flokkur frá
KSF Vestra á Wfirði og B-lið
frá Knattspyrnufél. Siglufjarðar.
ísfirzku stúlkurnar sigruðu með
6 mörkum gegn 0.
Annað kvöld keppir A-liðið frá
Siglfirðingum við Vestra. Farar-
stjóri Isfirðinganna er Magnús
Konráðsson. ■
fik ,4kaflfeliingar
Tekið á móti flutningi til Vest-
mannáeyja síðdegis í dag.