Alþýðublaðið - 21.12.1944, Qupperneq 2

ALÞYÐUBLAÐIÐ
Fimmtudagrir 21. des. 1944.
Stefán Þorvarðarson.
íslendingar verða að
vera viðbúnir lækk-
un á fiskverðinu
Viðfal við Sfefán Þorvarðarson
sendiherra
C TEFÁN ÞORVARÐS-
^ SON, sendiherra íslands
í London, hefur dvalið hér í
bænum í nokkra daga og í
gær átti 'hann viðtal við
blaðamenn og skýrði þeim
frá ýmsu varðandi viðskipti
Breta og Íslendinga, einkum
í sambandi við fisksölumál-
in.
Saigði sendihesnrann meðal
■annars frá íþtvá, að íslendingar
mæitttu vera við þvií húmir, að
fiskverð miundi lækka ,töluvent,
strax Qg Biretar gæitu sjálfir
farið að gefa sig að fiískveiðium
á ný, sera þeir miundiu gera svo
fljótt oig tök yrðu á, pn hversu
langt yrði þangað til, kvaðst
sendiherrann ekiki geta sagt
íum.
Bnetar hafa þetgar leyst
nokikra tögiara frá flataiþjón-
iustu (duflasilæðinigium) til >þess
að Iþeir geti hafið veiðar, en
talsverðan tíma miu,n taka að
búa iskipin á veiðar, enda annir
anik'lar á Bikipavenkatæðum,
eins og kunnugt er. — Hins
vegar er búizt við gnægð fiskj
ar á Noæðursjláviarimiðium, því
að þaiu hafa Mífct eða efcki vierið
notuð í meir en fiimim ár.
iÞegar sendiherranin var spurð
ur um skipaibyggingar í Bret-
landi og hvort Mkindi værai til
iþesis að íislendinigar ,giæitíu fengið
kieypt skip þaðan í náinni fram
tiíð, .svaraði han,n á þá leið, að
sikipað befði verið ráð eða
nietfmd ýil þess að hatfa á hendi
eftirlit ,oig fraimJcvæmidir með
skipabyggingum. — Verkefni
nefndarinnar er rneðal annars
það, að iskera úr um hivers kon
ar skip verða byggð, stærð
Frh. a 7. síðu
Ivær nýjar bækur
Elinborgar Lárus-
„tír daghók miðilsins" og
„Hvífa höllin".
Fp VÆR BÆKUR komu á
■*- bókamarkað höfuðstaðar-
ins í gær eftir frú Elínborgu
Lárusdóttur.
Heitilr önnur bókim „Úr dag-
bók miðiMnis“ og ffjallar um
Andrés heitinn Böðvarsson mið
il oig lif hans.
Hin bókim er nýjasfca skáM-
saiga frúarinnar og beiitir „Hvíta
höllin“.
Amerísku blaðamennirnir skrifa
r ‘ - r
um Island og Isiendinga
„Bandaríkjamenn hafa gert landið að einni
meztu flygstö$ heimsins"
Fréttatilkynning frá
ríkisstjórninni.
FYRSTU greinar hinna am-
erísku blaðamanna, sem
komu hingað til íslands seinni
hlúta nóvembermánaðar hai'a
nú borizt hingað.
Bob Considine birtir á veg-
um I.N.S. fréttastofunnar grein
í mörgum amerískum blöðum,
er hann nefnir „Frendly Ice-
land“, þar sem hann skýrir frá
samtali við forseta og forsætis-
ráðherra um flugmál íslendinga
eftir stríð. Skýrði forsætisráð-
herra svo frá að það sé ætlan
íslendinga að auka flugsam-
göngur innanlands og færa síð-
an, út kvíarnar með því að koma
á flugsamgöngum við Bretland
og Norðurlönd.
í greininni er farið viðurkenn
ingarorðum um ísland og íslend
inga, sag,t >að föLkið sé myndar-
legt og vel mannað. íslendingar
vildu halda sér utan ófriðarins,
og gramdist þeim því hernám
Breta. En þeir sættu sig við þaö
vegna góðrar framkomu brezki*a
bermanna, og þegar Winston
Churchill forsætisráðherra
heimsótti ísland árið 1941, hreif
hann hugi íslendinga með ræðu
af svölum Alþingishússins. Seg
ir fréttaritarinn því næst frá
hervernd Bandaríkjanna, er
komið var á með samþykki ís-
lendinga og Breta. Óvild í garð
JÞjóðverja kveður hann hafa far
ið mjög vaxandi og náð hámarki
sýnu í nóvember, þegar Goða-
fossi var sökkt.
Considine telur samkomiulag
gott milli íslendinga og her-
manna, og þótt kalt sé í veðri,
sé samt ekki eins kalt og flestir
Ameríkumenn ætli.
Greininni líkur á þá leið að
hvarvetna megi sjá vígbúnað
Bandaríkjahers og samgöngu-
tæki, bíla og flugvélar.
„Herivirkin — fluigvellir, við
gerðarstöðvar, fallbyssustæði
— eru af hinni fullkomnustu
gerð. Bandaríkjamenn hafa að-
stoðað við að gera landið eiria
af mestu flugstöðvum' heims-
ins.“
*
W. H. Shippen flugmálarit-
stjóri „Washington Star“ hefur
birt alllanga grein um ísland
j með fyrirsögninni: „ísland sér
I fram á bjarta framtíð fyrir flug
| bækistöð“. Segir í greininríi að
I íslendingar séu að búa sig und-
>ir að landi þeirra verði viðkomiu
staður á flugleiðinni milli hins
nýja og gamla hejms. Tugir
ungra íslendinga, sem áður fyrr
myndu hafa leitað til Evrópu,
eru nú að stunda ýmiskonar
flugnám í Bandaríkjunum og
Kanada. Þau ummæli eru höfð
eftir forseta og forsætisráðherra
og nokkrum alþingismönnum,
að ísland muni taka fullan þátt
í alþjóða samvinnu og forðast
að útiloka sig frá umheiminum.
Þetta sama kveður greinarhöf-
undur vera álit blaðanna, enda
þótt þau séu mjög ósammála um
mörg innanlandsmál. Telji þau
að íslendinigar gefci vel rekið al-
þjóðaflughöfn og séð fyrir ferða
mannastraum, án þess að landið
þurfi að fórna nokkru af sjálf-
stæði sínu, né þjóðin þeirri ein
staklingshyggju, sem einkennt
hafi hana frá stofnun íslenzka
ríkisins árið 930. „í þessu landi
sjómanna, fiskimanna og
bænda, er hver maður brot úr
skáldi, skólamanni og heimspek
ingi,“ bætir blaðamaðurinn við.
Greinarhöfunurinn getur þess
að ísland sé hlutlaust að nafn-
inu til, en íslendingar séu mjög
gramir Þjóðverjum og birtir í
iþví sambandi blaðaummæli í
sambandi við árásina á Goðá-
foss.
„Fyrir stríðið“ (segir í grein-
inni) „dáðust íslendingar tals-
vert að Þjóðverjum. Margir ís-
lenzkir námsmenn leituðu fram
baldsmenntunar í Þýzkalandi,
og þýzkir kaupmenn höfðu tals
yerðan áhuga fyrir íslandi, sem
íslendingar gerðu sér þá ekki
grein fyrir. En almenningsálií-
ið breyttist skjótt, þegar Þjóð-
verjar réðust á Danmörku og
Noreg. Samt þótti þessari sóma
kæru, þjóðernisisinnuðu þjóð
meir en nóg um hið snögga her
■nám Breta 10. maí 1940. Al-
menningur vissi þá ekki að Bret
ar voru að flýta sér á undan
% Þjóðiverjuim til Reykjiaivíkur.
Þjóðverjar höfðu þá hafið sókn
á vesturvígstöðvunum og her-
námslið þeirra var á leið til ís-
lands ...... en þýzki herinn
sýndi sig aldrei hér um slóðir.“
Þá skýrir blaðamaðurinn frá,
hversu gott samkomulag sé milli
íslendinga og heryfirvaldanna
og að eftir stríð muni margir
Ameríkumenn vilja koma til
íslands aftur og skoða hina
furðulegu liti landslagsins,
snæivi þakin eldf jöll, heiða jokla
og vogskorna strönd.
„Enda þótt íslendingar hafi
ekkert á móti Ameríkumönn-
um, láta þeir ekki hjá líða að
benda kurteislega á það, að
Bandaríkin hafi lofað að kalla
herafla sinn heim að stríðinu
loknu.“
Greininrii lýkur með því
að tilfærð eru orð eftir íslenzk
um stjórnmálamanni: „Þegar-
lýðræði ríkir aftur í heiminum
mun ísland taka sér sess meðal
bjóðanna sem einn af útvörð-
um hinna norrænu frelsis- og
lýðræðishugsjóna.“
*
Loks hefur borizt grein úr
„New York Herald Tribune“
eftir Carl Levin, fréttaritara
blaðisins. Segir í þeirri grein frá
hinu sama og í greinum þeim,
s.em að framan getur. Er skýrt
frá afetöðu' íslendiniga til her-
manna, ferðalaigi hinna tólf
amerísku blaðamanna, og sam-
tali þeirra við forseta og forsæt
isráðherra. Þá tilfærir Levin
orð Ivars Guðmundssonar rit-
stjóra, þar sem hann segir að
ísland muni taka þátt í alþjóða
flugsamgöngum með þeim skyld
um og réttindum, er því fyígi.
„Við verður að fara eins að um
flugmál og siglingar — keppa
að því að eignast farartækin
sjálfir". Þessi orð ritstjórans
telur Levin einkennandi fyrir
stjálfstæða afstöðu íslendinga.
Greinarhöfundur víkur að
hlutleysi íslands og þeim óhug
er lostið hafi þjóðina, er Goða-
fossi var sökkt innan landheigi
íslands. Getur hann um dr. Frið
geir Ólafssom oig fjöliskyldiu
hans, er fórst með skipinu.
„Slíkt tjón hefði verið talsvert
fyrir stóra þjóð — fyrir íslend-
inga, smáþjóðina, var það hörmu
legt......endá sýndi almenn
ingur mikla hluttekningu við
minningarguðþjónustuna11.
„Samband við Bandaríkin
veldur því að mjög verður vart
amerískra áhrifa. Hér eru víða
amerískar vörur á boðstólum,
og búðarstúlkurnar bera menn
Framh. 7. síðu..
Þrír pilfar uppvísir að
hjólbarðaþjófnaði
í ailsfórum sfíl
ÞRÍR UNGIR PILTAR hafa
nýlegia orðið uppvásir að
því að Sítela og selja 19 hjól-
Ibarða. Hafa þ'eir stundað
iþessa iðn aHlengi oig hatfa mik-
ilð uppúr jþví peninigalega, þvlí
að ekki hefir vantað kaupernd-
ur.
Aðallega miunu þessir piltar
hafa stiolið hjólibörGum af her-
bitfrieiðium og hatfa þeir flestir
v.^rið nýir eða svo ti'l inýir.
Hafa þeir selt hjólbarða fyrir
200 — 350 krónur hvienn.
Miikiill síkorfcur hefur veriö á
hjóllböirðum hér lengi undam-
tfarið, enda hefir pilfcunium. geng
ið vel að selja þýffi siitfc.
Mætti þó æfcla að m/enm gæfcu
igert sér í hugarlund að svoraa
ungir piiltar helfðu ekki hjó,l-
barða til sölu.
Fjórar bækur eftir
ísíenzka höfunda
komu ú! í gær hjá
ísafoldarprenf-
smiðju
F GÆR KOMU út á for-
*■ laigii ísafoldarprenrtismiðju-
Ifjórar bækur efitir fjóra ís-
'lenzka riithöfunda og .skáld. Eru
IþíEÍtita „Haifið bláa,“ iskáldsaga
efitir Siigiurð Helgasson, „Heldri
imenn á hÚ9ganigi,“ smásögur
efitir Guðimuin'd Daníelsson „Frá
ýsitu niesjum,“ annað biindi
þjóðeagna Gils Guðmiundis'sonar
og Só.liheimar, ljóðabók Vesfcur-
íslemdingisins Einar Páls Jóns
sonar.
„-Haifið bláa” er fimimfca bók
Siigurðar Helgaislonar.. Hér seg-
ir hann'sjómannasögur, en að-
ail'SÖiguhétjan er drengur, sem
ræðefc á bófc._ Bókin er 240 siíður
að 'sfcærð. I bólk Guðmumdar
Danfelissonar „Heldri menm á
lhiúsganigi“ eru 12 söigur. Þefcta
er iáititiunda bók Gu&miundar
Daníel'Sisonar og er hún 237 siíð-
ur. í bóik Gils GuðmunidsiS'onar
kienmir miargra grasa. Segir þar
ffrá ýmisum afchurðum og mönn
um, en Gils isegir vel og
isikieimimitiilieiga frá. Bókin er tæp
ar 200 síður.
Einar Páll Jómsson rifcsfcjóri
lí Winnieipieg er eifcfc kunniasta
Ij óðaslkiáld VeisfcurJ'slendinga
oig er þetfca fyrsta Ijóðaibók hans
En l'jóð effitir hann hafa birst
/í blöðum oig tímaritum vestan'
(hafs o,g austan.
Frláigangur á öllum þessum
(bóik-um er hinn vandaðasti
jólahefti Vinnunnar
¥ ÓLAHEFTI Vinnunnar
^ tímarits Alþýðusambands
Islands, er komið út.
Blaðið hefst með snjöllu
kvæði, sem mefnisfc Nýjlárishvö.t
og er það eftir Sigurð Einars-
son. Ennfremur á Sigurður
grein í blaðinu, sem nefnist,
Við dagrenning komandi friðar
og auk þess tvö stutt kvæði.
Af öðru efni blaðsins má telja:
Jólarósirnar (smásaga) eftir
Selmu Lagerlöf, Þættir úr bar-
áttu ellefu alda, eftir Björn Sig
fússon, Einkennileg ósk (smá-
saga). Sverrir Kristjánsson skrif
ar um íslenzka verkalýðshreyf-
ingu og sögulegar erfðir, Strand
ið við Austurklett um jólin árið
Jólablað Alþýðublaðs
ins sell á göfunum í
dag og á morgun
Sögur, kvæði, frásagnir og mii
fjöldi mynda.
JÓLABLAÐ Alþýðublaðs-
ins er komið út, fjölbreytt
og vandað, að efni
Á fiorsíðu blaðeins er fögur
miymd, er hún af altarij og alfc-
larisfcölflunni í Sfcrandarkirkju
enntfremiur er löng og fróðleg
girein, með mynd, ,um Sfcrandar
kirkjiu eftir Guðbrand Jónsson,
prólfiessior. Af öðru etfini blaðs-
inis m,á nefna: Aiugnablik, sem
br.egður birfcu yfir eiMfðina, jóla
hiugleiðinig eifltir séra Jakob
Jónsson, Gengið í krimgium jök.
'Ul, ferðasaiga með mlörgfum
miyndium fríá Siniæffellsniesi, eft-
>ir Valdimar JóhannsEon, blaða-
mann, í róðri á’ þiurru landi,
isögubroofc aff tveimiur drenigj'U/mi
eftir Vilhjákn S. Vilhjá'lmsson,
iblaðam'anin. Jól í Færeyjum
letfitir Hans Daltgaard sendi fiull-
rtrúa, Frá' Reykjablíð til Reykja
víkur, gömul ferðaisaga frá Is-
landi eftir C. W. Paiipkull, í
þýðinigu Helga Sætmiundisonar,
blaðamanns. Greinnni fylgja
fcvær myridir, önnur af íslenzkri
koinu í hversdagsbúniinigi en hin
frá ferjuisfcað.
Þá eru fcvær aðrar greinar
þýddar af H-elga Sæmundissyni,
eru það Kriisfcur hafsinis eftir
Anafcole France og Fiðla Rót-
ejildls, efltir Anfcon P. Tsjek-
ofif. ,
Þá eru í blaðiniu tvö kvœðí,
Jólin heima eftir Ingólf Krist-
jánisison, blaðamann og Lýðveld
ið íisland, effcir Gunnar Alex-
ainderssoon ‘verfcamann frá
Sandi.
Ennfomur er í blaðiriu verð
.launakroissigáita, Veitfc verða
Iþrenn verð'laun, 75 kr. og 50
ikr. og 25 kr. Úrslirt í verðlauna.
isamkeppninni og laúsnin á
ikro'ssgáfcunni verða birt í A1
þýðublaðiriu í lok janúarmán-
aðar. Stœrð blaðsints er 64 sáður
Bilaðið verður selfc á götum
ibæjarins í dag og á morgjun og
borið til áskrifenda á laugar-
daginn.
Ellilaun og ðrorku-
bæfur í
rúmar 2 millj. fer.
ISÍ 1449 umsækjemk
¥ T THLUTUN ellilaima óg
^ örorkubóta í Reykja-
vík er nú að mestu lokið óg
be'fur verið úthlutað kr. 2.
133.544.96 til 1449 manna.
Tiil framfærzluneffndar bár-
ust alls 16-61 'ums'óknar, en
nefindin synjaði 89 umsóknum,
en 23 voru óalfigreiddar á ffiundi
framfærzluinefndar fyrir fáum
diöguim. Af þeim 1449 umisókn-
um sieni fceknar voru til greiria
við úthlufcunina, var tæpri ÍYz
miljón úthlutað til 1056 manna,
en 716 492 krónur var úthlutað
Úl 394 umisækjenda.
Atf 'heildiarupphæðinni nernur
framlag Tryggitagastotfnun'nar
ríkiisiinis um 1 milljóna króna.
1863 eftir Peter Chr. Pedersen. *
Þræll er oss borinn (smásaga),
Þórdísarmáli, saga frá 17. öld,
eftir Guðbrand Jónsson, Þrjú
kvæði eftir Stein Steinar, Hús-
bygging, kvæði eftir Jón Óskar,
Um 18. þing Alþýðusambands-
ins, Stefna ríkisstjórnarinnar
og afstaða verkalýðssamtak-
anna, umsagnir um bækur o. fl.