Alþýðublaðið - 09.01.1945, Blaðsíða 4

Alþýðublaðið - 09.01.1945, Blaðsíða 4
* AtÞYÐUBLAÐIÐ Þiiðjadagut 9. jauóar 1945. Otgeí—ittt: AHv' Stettu PétoiWM. aitstjórn og aígreiðsla i AJ ýðuhúsinu við Hveiflsgötu =5ímar ritstjórnar: 4°01 og 4908 Mmar afgviðslu: 4900 og 4908. Verð í lausasölu 40 aura. Alþýðuorentamiðjan h.f. Sœmnndnr Ólafssont Beizk pilla. SAMKOMULAGIÐ, sem varð um stjómarkosningu í fulltrúaráði verkalýðsfélag- anna í Reýkjavík á aðalfundi þess í vikunni, sem leið, hefir vakið töluverða atlhygli, ekki sízt vegna þess, hve stutt er síðan kommúnistar hindruðu með yfirgangi sínum og frekju allt samkomulag um stjórn Al- þýðusambandisins á 18. þingi þess í haust. í hinni nýju stjóm fulltrúa- ráðs verkalýðsfélaganna eiga sæti tveir skeleggir Alþýðu- flokksmenn, Sigurjón Á. Olafs son formaður Sjómannafélags- ins og Árni Kristjánsson, sem sæti hefir átt í stjóm Dagsbrún ar síðastliðið ár ásamt komm- únistum, en, nú mun verða í kjöri við stjórnarkosningu þar á sérstökum lista Alþýðuflokks verkamanna og annarra, sem samvinnu hafa við þá, og myndi það vissulega hafa þótt forsjá á Alþýðusambandáþinginu . í haust, að kommúnistar gengju þegjandi og hljóðalaust inn á það, að þessir menn færu inn í stjóm fulltrúaráðsins; enda á Þjóðviljinn bersýnilega erfitt með, að skýra svo Skyndilega línubreytingu fyrir lesendum sínum. Afstaða Alþýðuflökksins til stjórnarkosningarinnar í ful1- trúaráðinu var nákvæmlega sú sama og í Alþýðusambandinu. Á þingi Alþýðusambandsins bauð hann upp á það samkomu lag um stjórn sambandsins, að kosið yrði um forsetann og afl atkvæða á þinginu látið ráða, hvor flokkurinn fengi hann, en því næst tilnefndi hvor flokk- ur sína fjóra menn í sambands stjórn og réði að öllu leyti vali þeirra. En á þetta vildu komm- únistar ekki fallast; þeir vildu fá að ráða því, hvaða Alþýðu- flokksmenn tækju sæti í sam- bandsstjóm, en að sjálfsögðu datt engum Alþýðuflokksmanni1 á sambandsþinginu í hug, að láta undan slíkri frekju og slík um yfirgangi ofan á allt það, sem áður var skeð á þinginu. ,Gamli og nýi tíminn“ verkalýðshreyfingnnni. Nokkor orð nm slðasta Alpýðusambandsplng. 9 1 Þannig sþilltu kommúnistar öllu samkomulagi um stjórn A1 þýðusambandsins. En nú er svo að sjá, að þeir séu ekki meira en svo vissir um, að heppilega hafi verið á málunum haldið á Alþýðusambandsþinginu af þeirra hálfu, og að þeir séu ekkert sérstaklega lukkulegir yfir þvi, að sitja einir eftir með ábyrgðina á stjórn sambands- ins, því að, þegar á aðalfund fulltrúaráðs verkalýðsfélag- anna í Reykjavík kemur, tæp- um sex vikum síðar, segja þeir já og amen við nákvæmlega samskonar samkomulagstilboði Alþýðuflokksins þar og þeir höfðu hafnað á Alþýðusam- 111.—-12. hefti „Vinnunnar“ skrifar Jón Rafnsson um 18. þing Alþýðusambandsins. Það er sjáanlega nokkur uggur í piltimim og er hiann. í mestu vandræðum með að koma laga- brotuan, ójöfnuði og yfirgangi surudrungarmanna á jþingimu á andstæðinga þeirra, en til þess fyrst og fremst er grein Jóns sjáanlega skrifuð. Ýmislegt skemmtilegt kem- ur fram í grein Jóns eins og eft irfarandi setningar: „Ef því er gefin gát, hvað deilurnar snúast um, verður það ljóst að hér háðu valdabaráttu í verkalýðs- hreyfingunni tvær stefnur, sem þessir menn eru fulltrúar fyrir, stefna hins gamla og hins nýja tíma.“ Þetta hlýtur að láta nokkuð undarlega í eyrum áhangenda Jóns á 18. þinginu; þar hélt Jón því fram, að ekki væri til neinn stefnumunur í verkalýðshreyf- ingimnL------- Ég og allir aðrir, sem gerðu á greining á þinginu og höfðum gert það á 'UndanÆömrum árurn, vorum stimplaðir svikarar, ó- alandi Og óf.erjiandi, af Jóni og öðrum sundrunigarmönnium. En að um stefnumun hafi verið að ræða, var aldrei viðurkennt af þeim, enda svöruðu þeir mál- flutningi okkar með persónu- legtu níði bæði í ræðu og riti. Hefir nú vesalings Jón Rafns- son rekið sig á það að málflutn- ingur hans á 18. þinginu og fyr ir það hafi borið annan árangur en honum var ætlað? Er sam- ! ibandissitjióímin mýja farin að | sjá fram á það að stefnan í verkalýðsmálunum var rekin út úr sambandsstjórninni með Okk iur AJþýðuflakfesmönniunum og að sameiningarsnakk Jóns Rafnssonar og Hermanns Guð- mundssonar dugir skammt í hinu raunhæfa starfi? Átökin í fyrrverandi sam- bandsstjórn og á 18. þinginu voru átök á milli tveggja stefna þar fer Jón með rétt mál í jgrein sinni. Hann miá einnig kaill'a jþessi- áifcök átök á milli hins gamla og nýja tíma, og taka sér þar með í munn orð sálufélaga síns og læriföður Ad olfs Hitlers. Alþýðuflokkurinn og samstarfsmenn hans í verka lýðshreyfingunni em réttilega skilgreindir fulltrúar gamla tím ans, þegar tekin er upp hugs- anagangur Hitlers, Jóns Rafns Sonar og annara emnæðisíhrölt ara. í öndverðu hó£u AlþýðuÆlokks menn baráttu'na fyrir stofnun vexti og viðgangi verkalýðs- hreyfingarinnar undir fomstu Jóns Baldvinssonar, Sigurjóns Á. ÓlaÆssonar og magra ágætra mannia á borð við þá. Kjörorðið var frá öndverðu: Frelsi, jafn- rétti og bræðralag. Undir því kjörorði hefir verkalýðshreyf- ingin orðið viðsýn og sterk. Hér á landi voru fyrir atbeina Al- þýðufLokkisinjs og verkalýðslhreyf ingarinnar fraimkvæmdar þær félagsmálaumbætur og sú upp bygging verkalýðshreyfingar- innar á tveimur áratugum, sem víða erlendis tók margfallt lengri tíma að framkvæma, Al- þýðuflokkurinn hefir háð þrot lausa og örugga baráttu fyrir hagsmunrun alþýðunar og á- vallt imnið nokkuð á, stundum lítið, en stundum mikið í einu. Alþýðuflokkurinn . hefir lagt áherzlu á það, að fara ávallt að lögum, virða gerða samninga, svo og persónu- og skoðanafrelsi hvers manns. Alþýðuflokks- menn hafa aldrei rekið and- stæðinga sína úr verkalýðsfélög ,imum, sem þeir hafa farið með stjórn í, végna skoðana mismun ,ar, heldur rökrætt málin við þá, oftast með þeim árangri, að andstæðingarnir hafa látið mál þóf niður falla, og stundum gengið í lið með Alþýðuflokks- piönnum, eða þeir auðvirðileg ,ustu, eins og Bjössi sápufélagi, skuldað sig út úr félögunum og horfið þannig hávaðalaust. Alþýðuflokkurinn heygir verkalýðsbaráttuna á sama grundvelli í dag og hann gerði í öndverðu, að því leyti er hann gamli tíminn. Þegar fór að hilla undir það að verkalýðshreyfingin myndi verða voidug og mikilsmegandi í landinu, fór að bóla á „nýja tímanurn“, þá komu fram hjá- róma raddir, sem kröfðust skjótra umsvifa, gereyðingar heilla þjóðfélagsstétta að gerzk um sið og útrýmingar manna , úr verkalýðshreyfingunni fyrir stjórnmálaskoðanir þeirra. Vedkalýðsfélögin vooru klofin, stofnað til gerfiverkfalla með fínum nöfnum eins og „Novu- deilan“, ,,Krossanesverkfallið,,‘ og svo framvegis. í verkföllum þessum, sem voru ákveðin utan verkalýðsfélaganna af út- breiðslutækjum utanríkisþjón- ustu Rússa, með góðri aðstoð og samvinnu við rótlausa lands hornamenn, voru bardagaaðferð irnar handalögmál, grjót- og kolakast, persónulegt níð og á- reitrti við einkamál manna. Menn voru hundeltir og ofsótt- ir, bæði 'lífs og liðnir. En verk föll þessi gufuðu jafnan ,upp eftir lítinn tíma, árangurinn af þeim var að jafnaði aðeins mann hatur og niðurbrotið siðferðis- þrek þeirra, sem létu véla sig út í þau. Félögin voru klofin úr Alþýðusambandinu og stofn uð fjórðungssambönd og önnur bandálög, en allt dó þetta jafn- óðum í höndum manna „nýja tímans“, en störf Alþýðuflokks ins héldu áfram, að vísu nokk uð tafin af þessum ófögnuði. i Aðalmenn „nýja tímans“ voru Brynjólfur hin gerzki nú verandi kennslumálaráðherra og landshornamaðurinn og sameiningarpostullinn Jón Rafnsson. Þrátt fyrir það, þótt menn þessir séu í broslega miklúm minnihluta í verkalýðshreyf- ingunni, hefir þeim með bar- bandsþingiinu. Þeim er sagt að Alþýðuflokkurinn sé reiðubú- inn til að eiga sæti í stjórn full trúaráðsins, ef hann fái tvo full trúa í stjómina af fimm og ráði vali þeirra sjálfur; og komm- únistar segja, eftir nokkurt hik og ráðagerðir sín á milli, já; dagaaðferðum „nýja tímans“ tegizt að ná tökum á Alþýðu- sambandinu. Alþýðuflokksmenn í verka- lýðsfélögunum eru fulltrúar „gamla tímans", tíma lýðræðis og frelsis einstaklingsins. Jón Rafnsson, Hermann Guðmunds son og Co. eru fulltrúar þess „nýja tíma“, sem nýskipun Hitlers átti að leiða yfir heim- inn með vopn í hönd. Heygir nú allur hinn frelsis- unnandi heimur blóðuga styrj- öld við „nýja tímann“, hans Hitlers. Hér heima heyjum við Alþýðuflokksmenn og aðrir frjálslyndir menn baráttu í verkalýðshreyfingunni við „nýja tímann“, sem nazistinn Hermann Guðmundsson, laus- irnginn Jón Rafnsson og Brynj ó&ir ttiinn gerzki leynibréfs höfundur eru fulltrúar fyrir. Mkmu tfiáir efast ium, að þeirri baráttu ljúki ,um líkt leyti bæði hér heima og erlendis með al- gjörum ósigri „nýja tímans“ og fulltrúa hans. • Jón Rafnsson segir: ,,Um það bil og eftir að kjörtími fulltrú anna var útrumninn, bárust mið stjóminni beiðnir um undan þágu frá tveimur sambandsfé- lögum, annað frá Verkalýðsfé- lagi Olafsfjarðar, um það að mega láta fara fram kjör full &ug!ýstngar, sem birtast eiga < Alþýðubíaðicu, verða afi ven komcar til Anglýe iugaskrifstofunnar í Alþýðnhásisc, (gengið ii_- firá Hverfisgötn) fyrlr kL 7 að kvSidl. Sími 4906 trúa í annað sinn, þar eð aöal- fulltrúinn hefði óvænt fengið atvnnu, er hann treystist eigi til að yfirgefa, og varafull trúinn væri bomdinn gildum for föll'uim. Miðstjórn synjaði í einu hljóði þessu félagi um undan- þágu. Hin imdanþágan barzt frá Verkalýðsfélagi Þórshafnar, á þeim försendium, að félaginu „hefði eigi tekizt að ná saman fundi, án frekari greinargerð- ar.“ Þarna er málflutningur „nýja tímans“, í algleymingi; lengra verður vart komizt í ósann- sögli og blekkingum. Hið sanna er, að sambandsstjóm öll sam- þykkti að leyfa Ólafsfjarðarfé- laginu að kjósa aftur, ef nokk ur frambærileg forföil væru fyr ir hendi hjá hinum kosnu full trúum, en það reyndist ekki vera við nlánari athugun. En sundrungarmennimir fimm feldu að leyfa Þórshafnarfélag Framh. á 6. síðu. en beizk hefir sú pilla verið fyrir þá, að gleypa, í svo fersku minni, sem manrualæti þeirra og yfirgangur á Alþýðusam- bandsþinginu er enn. Það er engin furða, þótt Þjóðviljinn sé svolítið grettur og vandræðalegur á eftir. JÓN ÓLAFSSON lögfræð- ingur skrifar athyglis- verða grein um stjómarskrá ís- lands í nýútkomið hefti tíma- ritsins Straumhvörf. Bendir hann þar réttilega á, hve ófull- nægjandi sé, að treysta á laga- bókstafinn einan til þess að skápa þjóðinni stjórnarform, og hve nauðsynlegt sé að fylla það skapandi anda. Greinarhöf undurinn segir: ,,Með stjornarskrám eru í sér- stöku lagaformi settar meginregl- ur fyrir tilveru hins sjálfstæða, skipulega réttarríkis. Auðvitað skiptir miklu máli, að þessi form óg meginreglur séu góðar, farsæl- ar og fullnægjandi fyrir þjóðfélag ið sem starfandi heild og skipulegt réttarríki. í þessu sambandi er það eftirtektarvert, að ýmis mikil menningarríki búa við stjórnar- skrár, sem eru tiltölulega fábreytt ar og að því er virðist gamaldags ! bg úreltar. Þróunin virðist samt | hafa fyllt hin gömlu form nýju lífi, sem getur fullnægt breyttum kröfum og nýjum ■ viðhorfum, sem skapazt hafa við aukna menningu og breyttar aðstæður. Þetta virð- ist mega kalla lífræna þróun hins póHtíska þjóðfélags. Fyrsta skil- yrði þess, að unnt sé að vinna að markvissum umbótum, er ein- mitt það að reyna að gera sér Ijóst, hvaða gallar eru á því, sem nú er, og hverjar séu orsakir þeirra, og finna síðan þær leiðir, sem líklegar virðast til bóta eftir öllum aðstæðum. Þar, sem breyt ingin hefir orðið á þarni veg, sem. getið er um hér að ofan, er það í raun og veru lífið sjálft, sem. hefir lagað formin/ í hendi sér, á líkan. hátt og við höfum svo frá- bær dæmi um úr hinum forna Rómarétti. Hins vegar er svo sú leið, að löggjöfin gangi á imdan ^ og finni þau form, er bezt hæfa hlutáðeigandi þjóðfélagi. Þessa leið verður að fara þar, sem engin festa og varanleiki hefir myndazt í stjórnskipulagsreglunum og þær jafnvel orðið fyrir öfugþróun sem þörf er á að lagfæra. , í þessu sambandi er þó vert að geta þess, að reglur og form, sem rynzt hafa mjög vel þar sem þau hafa orðið til að þroskazt í sam- ræmi við ríkjandi ■menningu og hugarfar í þjóðfélaginu, geta reynzt illa annars staðar. Þessu er líkt farið og gróðri, sem setja skal í erlenda mold við breytt lífsskil- yrði. Árangurinn getur borið til beggja vona. Yfirleitt virðist meira velta á þeim jákvæða skapandi anda, sem fylla á og framkvæma hinn dauða lagabókstaf og beina viðfangsefn- um hans svo sem unnt er inn á samræmdar, lífrænar brautir, heldur en glæstum formum." Rétt er fyrir okikur, að hafa þetta, sem sagan hefír svo víða leitt í ljós, vel hugfast. Formið eitt nægir ekki, svo mikils virði sem það er. Stjórnarskrá hvers lands þarf að verða lífrænt form lifandi veruleiki, til frambúðar fyrir vaxandi og dafnandi þjóð. I

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.