Alþýðublaðið - 06.04.1945, Blaðsíða 5

,*r
Föstudagur 6. apríl 1945,, M ' ALi»YÐU BLAÐIÐ
<U.
Ráðhús — ráðhús — Bær Ingólfs og söngur þjóðkórs-
ins árið 1974 — Enn um Skerjaf jarðavagninn — Fyrir-
spurn um atkvæðagreiðslu og svar við henni.
ASÍÐASTA ÁRATUG hefur
verið rætt og ráðgert, hvort
og hvar ætti að byggja ráðhús
okkar kæru borgar. Snemma kom
fram tiilaga um það, að ráðhúsið*
skyldi reisa á lóð Ingólfs Arnars-
sonar í Grjótaþorpi, þar sem hann
húsaði bæ sinn. og bjó vel og lengi
með Hallveigu sinni og börnum
þeirra.
VAR ÞESSARI TILLÖGU vel
tekið og treystu menn vel ræktar-
semi forráðamanna bæjarSns til
að halda þannig á lofti minningu
þessára ágætu hjóna, þar sem líka
stóð svo á, að þarna gæti orðið
einn hinn fegursti staður í bænum
fyrir ráðhúsið, ef sópað væri búrtu
öllum þeim kumböldum, sem nú
eru á svæðinu milli Bröttugötu
og Túngötu, svona til að byrja
með.
ÞVÍ MIÐUR sýndi það sig á hin
um síðustu árum, að bæði minn-
ing Ingólfs og fegurð þessa land-
svæðis hvarf' í þoku ræktarleysis-
ins, og ráðamenn bæjarins töldu
heppilegast, að hola ráðhúsinu nið
ur í lægsta staðnum í bænum, í
Tjarnarleðjuna sunnan Vonarstræt
is. Mátti þá líka bæta á þénnan
hátt við einum rakakjallaramnn,
svona til að tolla í tízkunni, og
um Xeið taka væna sneið af Tjörn-
inni, einum af fegurðarblettunum
á ásjónu borgarinnar, og leið
heilsubætandi á margan hátt, ef
um Tjörnina væri hirt eins og sið-
uðum mönnum sæmdi.
TIL ÞESS þá að byggja eitthvað
uipp um hin framliðnu heiðurs-
hjón, hefur forsjón borgarinnar
ráðizt í að koma upp á bæjarlóð
þeirra hjóna, allskringilegu smá-
hýsi við Grjótagöíu, sem greina-
góðirmenn hafa sagt mér að eigi
að vera náðhús fyrir konur. Ó, já,
arfur íslendingá er vel geymdur
og í góðra manna höndum. Og ár-
ið 1974 getur þjóðkórinn sungið
við r'aust:
Dísa-fjöld hylltu höld,
heill við kyn hans bundu.“
SKERJAFJARÐARBÚI skrifar:
„Eftirfarandi stendur í pistli sín-
um nýlega: „Þessi breyting er öll-
um þorra Skerjafjarðarbúa til þæg
inda, en lengir leiðina í vagninn
um 100 metra fyrir íbúa ; örfárra
h.úsa og þá sem í Shellstöðinni
búa. Styttir hana aftur á móti fyr-
ir mikinn fjölda manna og getur
naumast talist ranglát.“ Svo
mörg eru þau orð, en hvers vegna
þarf að stytta leiðina fyrir fjölda
manns endilega á kostnað hinna
örfáu (sem munu þó skipta tug-
um?) Hefði ekki verið nær, úr því
að forstjórinn uppgötvaði þá, sem
við Baugsveginn búa, að bæta
hreinlega við þessari viðkomu-
stöð á Baugsvegi, en láta endastöð
ina halda sér eftir sem áður? Það
væri varla neinu stefnt í voða með
því.
ÞÚ SEGIST HAFA leitað þér
upplýsinga um málið, og kemst að
þeirri niðurstöðu s.em fyrr segir,
en nú skal ég segja þér frá minni
reynslu, þó hún sé talsvert á ann-
an veg og vænti ég að þú leitir
þér upplýsinga um hvort hún sé
sönn eða ósönn: Þægindin í dag
voru þessi. Ég fór heim með tólf-
vagninui^i og þar sem ég vinn í
Vesturbænum, fór ég í hann á
horni Hringbrautar og Suðurgötu
og nú þurfti ég auðvitað að kom-
ast þangað aftur með hálf eitt vagn
inum. Þar sem um tvo vagna er
að ræða þennan tíma virtist þetta
mjög svo gott, en fimmtán mín-
útur má ég stoppa heima ætli ég
að ná í vagninn og þá ekki í þann
sem fer niður Suðurgötu því hann
kemur alls ekki niður á Baugsveg
þennan tíma, heldur fer vestur
Þverveg og venjulega fyrr en hinn
tilskyldi burtferðatími er knminn
óg er þá ekki önnur leið fyrir
hendi en fara í vagninn, sem á
Baugsveginn kemur og skip,ta svo
um vagn á Grímstaðaholti.
EN í DAG var sá vagn allur á
bak og burt svo um annað var t
ekki að gera en ganga af holtinu
og vestur í bæ eða fara eysri leið
ina og niður á Lækjartorg og var
hvorugur kosturinin góður en þann
fyrri kaus ég. Þetta var nú í dag
éirin af mörgum. Þetta eru þægindi
sem vert er að skrifa um. Eða hvað
finnst þér?“
ÞORSTEINN sjsrifar: „Getur þú
upplýst- eftirfarandi: Á fundi, sem
haldinn var nýlega í ónefndu fé-
lagi hér í bænum féllu atkvæði
þannig: A fékk 26 atkvæði, B fékk
26 atkvæði, C fékk 1 atkvæði. —
Samkvæmt lögum félagsskaparins
skal hlutkesti ráða þegar um jafna
atkvæðatölu er að ræða og kom
upp hlutur B. Var rétt í þessu
tilfelli að láta fara fram kosningu
á ný vegna þessa eina atkvæðis
eða varpa hlutkesti strax?“
MÉR ÞYKIR, sem hlutkesti hafi
alls ekki' átt' að koma til greina
í þessu tilfeili. .Atkvæði voru alls
ekki jöfn, þar sem 53 atkvæði
komu fram við atkvæðagreiðsluna.
Réttast var að láta fara fram.
bundna kosningu milli A og B
Ef einn seðill hefði . verið auður,
þá var ekki um annað að Ngera
en að varpa hlutkesti. Ég tel kosn-
ingu B ólöglega.
Hannes á horninu.
vantar nu þegar til bera blaðið til kaupenda í eftir
talin hverfi:
A&istarstræti
&fverfisg©tu.
Barónsstíg '
Lisiclargötu.
Alþýðuhlaðið. — Sími 4900.
Séknin mn í Þýxkaland:
EG ÞEKKTI Köln fyrir stríð,
— en jafnvel með hjálp
leiðarvísis og uppdráttar af
borginni, var mér nú óg.jörning
ur að rata frá Neumarkt til dóm
kirkjunnar, nema með því einu
að taka sem beinasta stefnu A
turna kirkjunnar. Þessu olli, að
götur bórgarinnar voru algjört
lega úr sögunni, — en ójöfn'
grjótayðimörk 'bað eina, sem
við augum blasti.
í fimmtán mínútur skrönglað
ist ég leiðar minnar yfir rústirn
ar, — lagði leið mína um. leif-
arnar af Höhestrasse, en allar
byggingar við pk götu voru riu
rústir einar. Eg kom að dóm-
kirkjunni,. svipaðist um í miS- •
skipi hennar, sem var þakiö
tígulsteinum og múrhnullung-
um. En ég fór brátt út þaðan
aftur, því það leit einna helzt
út fyrir, að fleiri steinar gætu
losnað þá og þegar úr holunum,
sem sprengjurnar höfðu tætt .í
þakið.
Ég fór til að snæða hádegis-
verð, — sem ég át reyndar á
dómkirkjutröppunum, því það
var eini staðurinn, þar sem hægt
var að standa uppréttur án þess
að riða til á múrsteinahrúgun-
um eða vera farartálmi amerísk
um hersveitum, er lögðu leið
sína að ánni hinum megin við
járnbrautarstöðina, sem nú var
gjöreyðilögð, —. að rústum
Hdhenzollern-brúar, ]iar sem
ennþá stóðu tvær fánýtar
myndastyttur af Hohenzollern-
keisurum á áberandi gæðing-
um.
Vöruskipti.
Ég borðaði kalda kjúklinga-
steik og romm, — en kjúkling-
ana hafði ég fengið fyrir þrjá-
tíu sígarettur hjá 19 ára göml-
um Hollendingi, sem við rák-
umst á hjiá stórum búgarði ná-
lægt Krefeld, en eigandi þess
bftgarðs hafði flúið þaðan.
Hollendingurinn, sem var
hinn ánægðasti yfir að hitta ein
hvern, slem gat talað við hann,
þótt ekki væri nema á lélegri
hollenzku, sagði mér, að hann
hefði verið fluttur burt í hlelokj
um, frá Maastrieht, borg sinni,
fyrir fjórum árum og látinn
starfa sem vinnumaður á sveita
bæ ásamt tuttugu öðrum ung-
um mönnum og konum frá
Maastricht einni.
Þegar ég var að borða, heyrði
ég í loftvarnaflautunuhi í út-
borginni Deutz handan árinnar,
sem Þjóðverjar höfðu enn á
valdi éírifU'. Og brátt híeyxði ég
dyninn í flugvéium okkar. Ég
héit áffam að borða og hlustaði
á hávaðann af árásinni, unz ég
tók eftir amerískum herlög-
regluþjóni, sem gaf mér rann-
sakandi augnaráð. Ég gaf hon-
úm svolítinn brauðbita og kjúk-
ling.
Að máltíðinni lokinni hélt 'ég
áfram til að sjá eitthvað mark-
vert. Og þrátt fyrir hljóð og
skarkala kom lítill aldraður
Þjóðverii eins og nokkurskonar
undravera út úr rústunum, og
spurði mig, hvort fimmtíu flösk
ur af Rínarvíni myndu nægja.
Ég játaði því. Hann bætti við
sex flöskum af brennivini, sem
þýzki herinn hafði haft á brott
með sér frá Frakklandi 1940. —
Síðan hvarf hann niður í
jörðina aftur.
Hinir sigruðu.
Smáferðalag það, sem ég er
nú í um Neðri-Rínarsvæðið, og
er senn búinn með, hefur m. a.
gefið mér tækifæri til að kynn-
ast að þónokkru leyti, hvernig

Útsýn úr öðrum dómkirkjuturninum í Köln austur yfir Rín. Það
er Hohenz'cýlernbrúki, sem sést til hægri; en nú er hún eins og
flest mannVirki borgarinnar í rústum..
Eftirífarandi grein
er þýdd pr enska blað-
inu „The Manchester Guard
ian“. Höfundur hennar er
David Woodward, stríðs-
fréttaritari þess blaðs, og
skrifaði hann grein þessa í
Köln, 8. marz s. I. Greinin er
lýsing á núverandi ásigkomu
lagi Kölnar, en líkt er á kom-
ið með f jölda annarra borga 1
Þýzkalandi.
sambúðin er milli ■'setuliðs
bandamanna og býzkra borg-
ara, hvort heldur er á götum úti.
eða í loftvarnabyrgjunum.
Endaþótt hinar geysihörðu
crustur séu háðar millum Breta
og Þjóðverja, — og Bandaríkja-
manna og Þjóðverja,. er hvar
vetna hægt að sjá það, að sam-
komulag er ’að myndast millum
hinna sigursælu bandamanna
og hinnar sigruðu þjóðar:
Ástæðan er í rauninni sú, að
hvorki Bretar né Bandaríkja-
menn eiga gott með að hata. —
Og þeir hata ekki þá Þjóðverja.
er á vegi þeirra verða. Vegna
þess er góður og heilbrigður
skilningur milli þeirra víðast-
thivar að aukast. LMega mu-na
fáir Bandaríki amenn orð Lin-
colns, er hann sagði:
„Sýnið engum illgirni, held-
ur kærleik“.
Ennbá færri muna síðustu
bæn Nelsons:
„Megi mannúðin, að fengn-
um sigri, verða ríkjandi ein-
kenni brezka flotans11. Þó er
það svo, að það er eins og ein-
mitt þessi orð séu mótuð inn í
huga hvers amerísks og brezks
hermanns í Þýzkalandi, a. m. k.
eftir því, sem ég hefi rekið mig
á. Bandamönnum virðist öld-
ungis óeðlilegt að leggja fæð á
nokkurn mann. — en þeir hata
þá stefnu, er leiddi til styrjald-
arinnar og gegn þeirri stefnu
berjast þeir. Óbeyttur hermað-
u þekkir lítið grimmd nazista.
Hann er hneigður til að vara
gagnrýninn á það sem hann les
Hvað sem öðru líður, er hugsun
hans bundin hinu hversdags-
lega. Hann gefur sér ekki tíma
til að hugsa um annað.
Vandamál.
Það er allmikið vandamál
sem bíður hinna sameinuðu
þjóða til úrlausnar, þar sem er,
hvernig fara ber með Þjóðverja
eítir stríð. Og þetta vandamál
skapast fyrst og fremst vegna
þess, að hvarvetna má sjá merki
þess, hverra stjórn þeir hafa
lotið undanifarin ár.
v Samt sem áður ber að viður-
kenna það, að Þjóðverjar hafa
víðasthvar reynzt auðveldari
viðtfangs en búizt var viö fyrir
fram. Furðu lítið hefur borið á
skærulið'aflokkum hér um slóð-
ir, enda hafa bandamenn hvar-
vetna kveðið þá niður, þar sem
á þeim hefur borið. Ég hefi ékið
mílu eftir mílu um hertekin
þýzk landsvæði án þess að rek-
ast á hermann úr sveitum
bandamanna, bví þeirra þarf
ekki svo mikið við, nema á víg
stöðvunum sjálfum. Ég hef
hvarvetna orðið vár við það, að
Þjóðverjar hafa tekið á móti
bandamönnum sem vinum sín-
um og gagnkvæmt traust hefur
mvndazt allvíða. Þó má gera
ráð fyrir því, að skyndilega
kunni að rísa upp heilir skæru
liðaflokkar, jafnvel á ólíkleg-
ustu stöðum, útbúnir og fyrir
fram skipulagðir af nazisiskum
leiðtogum. Og það mun verða
stærsta vandamálið, að kveða
niður þess háttar mótspyrnu og
tryggja það, að hún valdi því
ekki að friður rjúfist á ný.
Eyðingin blasir við.
Hvarvetna hafa hersveitir
bandamanna komið að eyðilögð
um stöðum, bæði í borgum og
sveitum. Ýmist hafa staðir þess
ir verið gjöreyddir af undan-
haldsherjum nazistanna, eða
loftárásum bandamanna. Sama
máli gegnir um stórborgir eins
oig Köln, Krefeld, Miinehen
Gladbach og Aachen, eða
smærri borgir eins og Cleve,
Udem ög Calcar.
Hersveitirnar, sem koma að
ívrh. al o. si&u.