Alþýðublaðið - 18.05.1945, Qupperneq 7

FðsmJagur U. maí liMt,
ALÞYÐUBLAÐIP
1'
Bœriim í dag.
: Næturlæknir er í Læknavarð-
stofunni, sími 5030.
Næturviörður er í Ingólfsapóteki
Næturakstur annast Aðalstöðin,
sími 1383.
ÚTVARPIÐ:
12.10—13.00 Hádegisútvarp.
15.30—16.00 Miðdegisútvarp.
19.25 Hljómplötur: Harmonikiilög
20.00 Fréttir.
20.25 Útvarpssagan: „Kærleiks-
heimilið“ eftir Gest Páls-
son (Andrés Bjömsson).
21.00 Strokkvartett útvarpsins:
Kvartett, Op, 54, nr. 1, eftir
Haydn.
21.15 fþróttaerindi í. S. í. *
21.40 Spurningar og svör um ís-
lenzkt mál (dr. Björn Sig-
fússon).
22.05 Symfóníutónleikar (plötur);
a) Symfónía, nr. 4, eftir
Dvorsjak. b) Slavneskir
dansar eftir sama.
Upplýsingastofa stúdenta.
Lúðvig Guðmundsson skóla -
stjóri biður þess getið, að þeir,
sem eigi óafgreidd mál á upplýs-
ingaskrifstofu stúdenta séu beðnir
að koma til viðtals á skrifstofuna
Grundarstíg 2A í dag, föstudag
íkl, 6—7 ■ eða á morgun á sama
tíma.
t
Á fundi bæjarstjórnar í gær
fór fram kosning á tveim mönn
um í stjórn fþróttavallarins. Kosn
ir voru þeir Gunnar Thoroddsen
og Haraldur Steinþórsson.
Lúðrasveit Reykjavíkur
leikur á Austurvelli í kvöld kl.
9, ef veður leyfir.
Ávarp
Hákonar konungs.
Frh. af 3. sáGu.
norsku þjóðina til að varðveita
þá einingu, sem hún hefði sýnt
í stríðinu-, einnig í framtíðinni
við uppbyggingu landsins.
Félagslíf.
Sjálfboðaliðsvinna á Kolviðar-
hóli um helgina. Þátttaka til-
kynnist í síma 3811 kl. 8,30-—
9,30 í kvöld.

SKIPAUTCERÐ
mhi^ceíc
„SVERRIR“
■Vörumóttaka til Stapa, Sands,
Ólafsvíkur, Grundarfjarðar,
Stykkishólms, Búðardals og
Flateyjar í dag.
e.s. „Elsa"
Vörumóttaka til Vestmanna-
eyja í dag.
nAiden"
Vörumóttaka til Akureyrar í
dag, eftir því sem rúm leyfir.
Rauði krossmn sendir
mann fil Mið-Evrópu
, Frh. a£ 2. síðu.
aðstandendur í þessum löndum,
eru því beðnir að snúa sér til
skrifstofu Rauða krossins í dag,
föstudag, og á morgun laugar-
dag, milli kl. 1 til 3 báða dag-
ana. Þar liggja frammi upplýs-
ingaeyðublöð til útfyllingar.
Eru eyðuhlöðin prentuð á þrem
tungumálum og geta aðstand-
epdur útfyllt allt, sem þeir vita
um viðkomandi mann í þessu
samibandi Nafn hans, aldur, at-
vinnu, slðasta dvalarstað, sem
vitað er um o. s. frv.
Þá mun og Lúðvíg Guðmunds
son, vera til viðtals í skrifstof-
unni bóða þessa daga frá kl.
1—2.
Upplýsingar iþessu varðandi
verða aðeins gefnar á skrifstofu
Rauða krossins.
Gert er ráð fyrir, að Lúðvig
verði ferðbúinn næstkomandi
sunnudag, hvitasunnudag, og
mun Stjórnarráðið greiða fyrir
því, að hann komist loftleiðis
til áfangastaðar-
Reynt verður að hafa sam-
band við Rauða krossfélög ým-
issa rikja, og þó einkum sænska
Rauða krossinn, sem líklegast-
ur ,er að geta veitt skjótasta
hjálp.
Eftir þvi, sem næst verður
komist, dvelja nú nálega 100
manns í Þýzkalandi og nær-
liggjandi Mið-Eyrópulöndum,
og verður hjálp þessi sérstak-
lega miðuð við þá, sem þar
dvelja og aðstoðar þurfa með.“
Má sjá á þessum ummælum
formanns Rauða kross íslands,
að félagsskapurinn er hér að
vinna mjög þýðingarmikið
starf og ómetanlegt fyrir þá ís-
lendinga, sem líða ef til vill
nauð í Mið-Evrópulöndunum.
Gerir Rauði krossinu þetta al-
gerlega upp á sínar eigin spít-
ur, kostar för sendimanns síns
og alla þá aðstoð við hina nauð
stöddu íslendinga, sem verða
kann að þurfi aðstoðar við.
Að sjálfsögðu er aðstandend-
um fólks í þessum löndum, og
öðrum, er kunna að meta þetta
llknarstarf, heimilt að færa
Rauða krossinum fjárupphæðir
til þessa starfs, sem hlýtur að
verða mjög kostnaðarsamt fyr-
ir félagið. Hins vegar tók Sig-
urður Sigurðsson það fram að
Rauði krossinn vildi ekki efna
til aimennrar söfnunar til þessa
starfs á bessu stigi, heldur reyna
sinn eigin mátt á þessu máli.
Söngskemmlun
■ ■
Onnti Þórhalisdóflur.
/
AANNAN hvitasunnudag,
21- þ. m. kl. 1.30 e. h
efnir frk. Anna Þórhallsdóttir
til söngskemmtunar í Gamla
bió
Frk. Anna er þjóðkunn orðin
af söng sínum í Ríkisútvarpið
iþví þar hefir hún sungið nokkr
um sinnum og hlotið hina beztu
dóma fyrir. Hún hefir og haldið
söngskemmtanir á nokkrum
stöðum utan Reykjavíkur og
hvarvetna hlolið hinar beztu
viðtökur.
Nú efnir frk- Anná Þórhalls-
dóttir til söngskemmtunar fyrir
Reykvíkinga í fyrsta sinn og er
ekki að efa að hér verður henni
tekið jafnvel og annars staðar
eða belur. Hér skal enginn dóm
ur lagður á söng hennar en söng
fróðir menn telja að hin hljóm-
þýða rödd hennar sé bæði sér-
kennileg og fögur,
Frk. Anna hefir fástráðið að
fara til söngnáms til Ameríku
á komandi hausti og dveljast
Þjóðhátíðardagur
Norðmanna.
Framhald af 2. síðu.
maður 17. mai-neíndarmnar
setti sarakomuna og ávarpaði
sérstaklega börnin. Sagði hann
að aldrei fyrr hefði verið eins
mikill fögnuður i Noragi og í
dag, er þjóðin öll fagnar frels-
inu, afléttingu oksins og friðin-
um. Hann sagði éinnig að þó
Norðmenn Hér héldu þennan
17. mai hátíðlegan þá væri. hug
ur þeirra heima í borgum Nor-
egs hjá hinni fagnandi þjóð- Þá
las frú Gerd Grieg hið stórfeng
lega kvæði manns sins ,,De
beste“ og mun flestum reynast
það ógleymanleg stund, er þeir
heyrðu ekkju skáldsins lesa
þennan lofsöng til þeirra er
börðust og féllu.
Þá ; talaði Andersen-Rysst
sendiherra. Hann hóf mál sitt
með því að hylla Ruger hers-
höfðingja, sem varð eftir, er
bardögum hætti í Noregi og
lifði siðan, þar til fyrir nokkr-
um dögum i þýzkum fangabúð
um. Hylti sendiehrrann hers-
höfðingjann með fögrum og
þróttmiklum orðum. Þá ræddi
sendiherrann um hugsjónir
norsku þjóðarinnar, stjórnar-
skrá Noregs og menningu Norð
manna. Hann þakkaði öllum,
sem hefðu unnið að frelsi Nor^
egs: stórveldunum þremur, öll
um hinum sameinuðu þjóðum
og öllum þeim mörgu, sem
stutt höfðu norsku þjóðina í
baráttu hennar á einn eða ann
an hátt- Hann hvllti Roosevelt
Bandaríkjaforseta og lýsti hon
um, sem glæsilegum hugsjón-
armanni og frelsisvini.
Þá lýsti hann 17. maí 1940,
þegar sendiherrann var í Nor-
egi — og skýrði sérstaklega
fyrir börnunum kjör norskra
barna undanfarin 5 ár, sem ekki
hefðu mátt bera fónana sína og
ekki syngja norska söngva. Þá
lýsti hann angist Norðmanna
er Bretland stóð eitt — þeir
þóttust vita að ef það félli þá
væru örlög Noregs og allra
frjálsra þjóða ákveðin. Að lok
uni sagði sendiherrann: ,,í dag
stor ikke flaggstangen naken
længer blant Edsvolls grönne
trær“ — og lauk hann ræðu
sinni með því að allir hrópuðu
riífallt norskt húrra fyrir .17.
maí og frjálsum Noreg- Sam-
komunni lauk með norska þjóð
söngnum; kl. 4—6 hafði sendi-
herrann móttökur og heimsótti
hann mikill fjöldi manna.
í gærkvöldi var samsæti að
Hótel Borg. Þar fluttu ræður,
S. A. Friid blaðafulltrúi og
bauð hann gestina velkomna.
Þá stóð Andersen-Rysst upp og
bað menn að drekka full Nor-
egskonungs og forseta íslands.
Því næst var sunginn-' norski
konungssöngurinn og „ísland
ögrum skorið“. Þá talaði Sigur-
geir Sigurðsson biskup rim Nor
eg og 17- mai, en á eftir var
sungið „Ja, vi elsker.“ Að því
búnu talaði Andersen-Rysst
fyrir minni Noregs og noskra
sjómanna, en á eftir var sung-
inn norski sjómannasöngurinn.
Þó talaði Haarde, verkfræðing
ur og flutti kveðjur til íslands,
en á eftir var sungið „Ó, guð
vors lands.“ Að lokum talaði
Ólafur Thors, forsætisráðherra
pg Sdheie sjóliðsforingi, yfir-
maður norska flotans hér, og
þakkaði hann fyrir vinsemd í
garð norskra sjómanna.
þar við söngnám sérstaklega þó
til að fpllnema sig í útvarps-
og gramriaófónsöng.
Á sönskrá ungfrúarinnar
verða 12 lög eftir erlenda og
innlenda höfunda- Við hljóðfær
ið verður frú Guðríður Guð-
mundsdóttir.
Okkar innilegasta þakklæti til allra, nær og fjær, sen
sýndu okkur hluttekningu við andlát og jarðarför litlu dóttur
okkar og systur
Hrafnhildar
Valgerður Stefánsdóttir, Erlingur Klesnenzson
Klemenz Erlingsson.
iimni ii--~r--'-rrr •... iiiiiniii ■■■■ m
Hjartans þakkir fyrir auðsýnda samúð við andlát og jarðar-
,för konu minnar, . móður, tengddamóður og ömmu,
Ástriðar Guðmundsdótiur,
Sveinbjöm Stefánsson, börn, tengdaböm og bamaböm.
. Þökkum auðsýnda samúð við ftáfall og jarðarför
BaSdurs GuÓmundssonar.
Guðmundur Bjarnason, kona og dætar
Baráfía Frakka við
hangurvofuna.
Frh. af 6. siðu.
Oft voru matvæli send í
pósti. Póstbögglar voru sjaldan
■sem aldrei skoðaðir og stafaði
það af bví, að Þjóðverjar sendu
oft og einatt óleyfilegan varn-
ing úr landi heim til ættmanna
sinna og kærðu sig ekki um, að
verið væri að fetta fingurna út
í það.
Fjölskylda í borg, sem hafði
-viðskipti við einhvern leyni-
Lramleiðandann, lét váni sína
verða <aðnjótandi viðskiptanna
eftir efnum og ástæðum. Kona
em í París sagði mér, að hún
hefði alltaf verzlað við aldraða
irænkp sína, er byggi nálægt
Avranches. Um síðir þurfti
gamla konan að ferðast 15 til
20 mílur á hjóli sínu, daglega,
til þess að koma vörum sínum
til fjölda viðskiptavina sinna.
Þjóðverjar reyridu allt sem
þeir gatu tiil :þess að eyðileggja
þetta verzlunarkerfi. Þeir tóku
duglegustu vinnumennina burtu
af búgcfrðunum. Þeir minnkuðu
matarskammtinn enn meira,___
1 hefndarskyni. Þeir fluttu
rneira vörumagn til Þýzkalands
en þeir höfðu nokkru sinni áður
gert.
óg þá jóket hungrið óneitan-
lega að miklum mun, En samt
sem áður var bað svarti markað
urinn, sem hjargaði þjóðinni
frá felli.
Fyrir áhrif svarta markaðar-
ins minnkaði dánartalan svo, að
um það bil sem innrásin hófst,
var hún ekki nema tveim pró-
sentum fyrir ofan meðallag.
Endaþótt matarskorturinn væri
ennþá tilfínnanlegur, hafði sjúk
aomum af völdum hans fækkað
að mun. Þó voru berklarnir erf-
iðastir viðureignar, — 15 pró-
sent fleiri tilfelli en á normal-
tímum. Fjöldi fólks hafði auð-
> jaanlega liðið skot og var ekki
vinnufær nema að litlu leyti.
Börnunum fór að fara fram.
Samt er 70 prósent þeirra enu
þá fyrir neðan meðalþyngd. En
'börn eru oft fljót.að ná sér eftir
sjúkdóma; —- og vondandi mun
öruggt og hentugt skömmtunar
fyrlrkomulag tryggja þe,m
'heilsu í framtíðinni.
Við minnumst tímabilsins í
ógúst 1944. Hersveitir banda-
manna hafa náð fótfestu viða
í Frakklandi og komizt til Par-
ísar. Þá hélt margur- maðurinn,
að ekkert væri lengur í vegin-
um fyrir því, að nógur matur
íengist. En því var ekki að
heilsa, — því miður. Undanfar-
inrr vetur höfðu Frakkar jafn-.
vel minna til hnífs og skeiðar
heldur en meðan á hemáminu
stóð.
Það var óhjákvæmilegt aS
þannig færi.
Þjóðveirjamir kom/u eijaa
miklum matarbirgðum undan á
flótta sínum eins og þeir frek-
ast gátu; — afganginn eyöi-
lögðu þeir.
Þeir eyðilögðu eða tóku burt
með sér heilu járnbrautarlest-
drnar, bílana og flutningsvagn-
ana.
Hersveitir bandamanna og
Þjóðverja eyðilögðu járnbraut-
aiteina og vegi í átökunum, —
ibrýr og önnur mannvirki fóra.
sömu leið og samgönguskilyrði
versnuðu með degi hverjum.
Það var mikill skortur á gas-
olíu til framleiðslu í verksmiðj
unum. Sömuléiðis vantaði kol
til þess að halda verksmiðjun-
um í gangi. Fisveiðar í Ermar-
sundi hindruðust og lögðust nið
ur á tím'abili vegna hernaðarað-
gerða.
Til þess að koma í veg fyrir
samskonar erfiðleika og 1941,
kom hin nýja franska stjórn á
nýju skömmtunarfyrirkomu-
lagi, sem er á flestan hátt öðru
vísi en áður var.
En fólkið heldur áfram aS
brjóta lögin, — endaþótt það
séu þess eigin lög, — sett af
mönnum, sem það hefur óbein-
linis valið sér sem yfirmenn.
S\ro að segja hvert einasta
mannsbarn skiptir við svarta
marikaðkm, — og hver og eimi
réttlætir þetta fyrir sjálfum
■sér og þykist alls ekki vera
minni föðurlandsvinur eftir en
óður; — síður en svo.
Enriþá fer matarúthlutun
i'ram leinylega, bæði í smáum
og stórum stíl. Veitingahús,
sem skipta við svarta markað-
inn, selja mat, sem annars er
óleyfilegiur, — máltíðir, sena
kosta 20 dollara fyrir manninn.
Þétthilaönir vaignar aka mat-
vælum til Pariísar, — matwæluim
isem mesit em óleyíileg; — eink-
um er flutt þangað miikið af ó-
leyfiiegu smjiöri. Enn iþá fer
fólkið fótgangandi eða á reið-
hijólum upp í sveit og skiptilr
við bændur eins og á'ður.-----
Það igetur verið ertfirtt fyrir
fólk að átta sig á frelsinu, eftir
að það hiefir verið í ánaiúð í f jög
ur 'ár. Verikanir þessanria ára
igeta vierið lenigi að afmláist.
En ef alþýða manna í Frakk-
landi er nógiu samtaka um aS
létta stjórninni starf hennar
og ef aðrar þjóðir, sem betur
mega sýna vilja sitnn til þess að
igera slikt hið sama, þá er erug
nrt heatta á öðru en Flrekkar
muni fljótt riá sér aftur. Eink-
um iþyrtftu hinar sameiniuðu
þjóðir að hjáipa Frökkum með
að enduriheimta og endurhyggja
samgönguletðir innanlands og
koma fíutnin'gamóiunuan í ör-
* uggt horf.