Alþýðublaðið - 28.08.1945, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 28. ágúst 1945
ALÞYÐUBLAÐIÐ
5
Úðun tómata- hættulaus. — Ónýtur skófatnaður. —
til Papeyjar.
Ferðajag
SIG. SVEINSSON garðyrkju-
ráðunautur skrifar: „Vegna
greinar í einu af dagblöðunum fyrir
nokkrum dögum, um að tómatar
væru úðaðir með eiturlyfjum og
sendir síðan á markaðinn, brátt
fyrir það að þetta væri bannvæn
vara eins og greinarhöfundur
komst að orði, óska ég að taka
fram eftirfarandi að þau úðunarlyf
sem nær eingöngu eru notuð til
varnar og útrýmingar þeim sjúk-
dómum er mest ásækja tómat-
plönturnar eru Shirlan O. G. svepp
eyðandi lyf og Nikotín sem notað
er til að eyðá lúsum o. fl. skor-
dýrum.“
„ÉG VEIT ÞESS engin dæmi^ð
tómatar hafi v-erið úðaðir með
þessum lyfjum nokkrum dögum
óður en þeir hafa verið sendir á
marikaðinn. Sjálfur hefi ég étið
líðaða tómata og ekki orðið meint
af. Annars er gott ráð ef fólk er
Ixrætt við að borða tómata eða
aðra ávexti að skola af þeim í
heitu vatni. Tómatar eru af lækn-
ixm viðurkemndir sem holl fæða,
20 ihitaeiningar eru í einu kílói af
tómötum, í þeim er bæði A og B
bætiefni en þó mest af C-bætiefni.
Þjóðinni er áreiðanleg'a holt að
foorða mikið af góðum ávöxtum."
SIG. SV. skrifar: „Ég er einn af
þeim mönnum, sem atvinnu tminn-
ar vpgna nöta mikið skótau, en
mín sorglega reynzla og margra
annara, er að ekki sé hægt að
ganga meira en 2—4 daga í skón-
œn þar til Viaglagaddarnir eru
komnir upp úr sólunum og skiftir
litlu máli hvort skórnir eru alveg
nýir eða aðeins nýsólaðir."
„ER ÞETTA FYRSTA FLOKKS
VINNA? Því lítill munur virðist á
dýrum og ódýrum skóm að. fiessu
leyti, ég geng niður úr þrennum
s'kósólum suma mánuði ársins", svo
ég tel mig færan að dæma um
þessa vöru.“
. HÉR ER ENN EINN pistill úr
sumarferðalagi Harðar: „Papey
heitir ey fyrir austan land. Það er
ekki stór eyja en grösug. Þar er
aðeins eitt býli. Góð jörð. Ég fór
é mótorbát þangað út, sjórinn var
stilltur. Selirnir skutu upp kollun-
um. Fuglarnir isvéimuðu yfir bátn-
um. Það er gott að lenda í Papey,
tvær víkur, önnurihvor alltaf fær.
Við þutum 1 tand eins og óðir menn
Tveir menn voru að fuglaveiðum.
Sigu, veiddu í háf. Það úir og grú-
ir af lunda, kríu, fýlum og alls
konar fugli. Við komum að bæn-
um. OKkur var stársýnt á lítið hús.
Kirkja. Svolítið !hús. Aðeins fyrir
fjölskyldunua. Minnsta kirkja, sem
ég hefi séð. Við æddum um allt.
Svo kom bóndinn. „Þið drekkið
kaffi,“ sagði hann. Við spurðum
og spurðum. ,Gerið iþið nú svo vel“
ítrekaði hann. Og við fórum inn.
Komum inn. í hlýjega, vinalega
stofu. Rokkur í horninu. Myndir.
Mynd af Jónasi Hallgrímssyni.
Kveðja frá „Unga íslandi.“ Lag-
lega útskorinn hrútur. Yfirlit yfir
19. öldina. Klippt úr dönsku blaði.
Myndir af frægum mönnum. Inn-
rammað. Byron, fallega si?áldið
glæsilega, sem alltaf hangir yfir
rúminu mínu. Bismarck, bragða-
refurinn, hörkutólið. Prússneski
andinn, sem alltaf gengur aftur í
Þýzkalandi. Heine, Húgo, Tolstoj,
með sitt prúða síða skegg. Marx.
Darwin.“
„EN NÚ OPNAST HURÐIN.
Bóndinn kemur inn. Gamall, hátt
á sjötugsaldri, með staf í hendi.
Brosleitur og góðlegur. Athyglin
beinist að honum. Bollunum er
raðað á borðið. Fjórtán erum við.
,Hér er nóg af ungviðinu“, segir
sá gamli. Nokkrir drengir flutu
með frá Djúpavogi. „Þessi væri
góður fyrir mig. Hvað ertu gam-
all?“ „12 ára“. Mátulega léttur að
draga upp. Heldurðu að það væri
ekki gaman að síga lagsmaður?
Viltu ekki verða eftir? Bkki var
sonur minn eldri þegar hann byrj.
aði. O, sei, sei nei.“. Allstaðar
vántar vinnuafl. Meiri vandræð-
in. Allir streyma til bæjanna,
borgarinnar. Kannske leg'gst Pap-
ey í eyði. Enginn til að taka við.
Nú koma ilmandi pönnukökur.
Rjúkandi kaffi. Og stúlkan stend-
ur yfir okkur með diskana. Ger-
ið þið svo vel. Ger.ið þið svo vel.
meira , kaffi. Sækir meira. Kemur
með kúffullan diák. Meira. Og við
étum og étum. Alveg eins og
hei’ma hjó okkur. Já, gestrisnin
nær til yztu eyja, jafnt serti innstu
dala.
BÓNDINN reynir að semja við
einn okkar að koma aftur og
hjálpa sér við fuglaveiðarnar.
Gaman væri það, sagði hann. Get
það ekki. Mig dauðlangar að verða
eftir og kynnast eyjaliífinu. En allt
verður að hafa sinn gang. Við
kveðjum. Þökkum fyrir. „Það er
ekkert,“ segir þessi'glaðlyndi góði
maður. „Þið takið lundatunnuna.
Ég lét 161 lunda í hana.“ Saltaður
lundi. Takk fyrir Sælir. Við hlaiup
um upp að vita. Fáum gott útsýn
yfir eyna. Utan við haf, haf. Inn-
an við hólmar og sker. „Papey er
eins og æður með ungahópinn á
eftir sér.“ Hér fojuggu Paparnir
forðum daga. Hvernig skyldi vera
að búa hér á veturna? í brimum
og skammdegi. Ætli það sé ekki
einmanalegt? Við ýtum frá landi.
Stefnum á Búland,stind.“
Kaupum
hreinar
féreftsfuskir
álfsýíuprenfimijaB h. f.
Ekkja ou börn hins ífalska einræðisherra
Þegar Mussolini var tekinn höndum og skotinn af ítölskum skæruliðum. voru kona hans,
Donna Rachele, og börn, Anna Maria, 16 ára, og Romano, 17 ára, flutt í fangabúðir hjá
Terni' á Norðuf-Ítalíu, þar var þessi mynd tekin af þeim íyrir stuttu síðan.
Leiklist á Rússlandi í dag
¥ EIKLIST og leikmenning
Sovétríkjanna er að mjög
miklu leyti frábrugðin þeirri
sem tíðkast í Englandi og Am
eríku. Þar kemur fyrst og
fremst til greina mismuriur á
ýniis konar fyrirkotoulagi og
tækni.
Fyrir tuttugu og fimm árum
síðan gaf Lenin út þá fyrirskip
un, að framvegis skyldu allar
leikhúseignir vera í eign ríkis
ins. Nú, aldarfjórðungi síðar, er
svo komið, að flest öll rússnesk
ieikhús eru mestmegnis rekin
sem einkaeign, — að einu atriði
undanteknu: í leikhúsum Sovét
ríkjanna er óhugsanlegt, að
gjaldþroU geti átt sér stað.
Reksturshalli er iafnan greidd
ur úr ríkissjóði.
Ríkisstjórnin sér um bygg-,
ingu dg reksturkostnað leikhúss
anna. Og hvergi tíðkast það í
Rússlandi, að leikrit séu leikin
í sama leikhúsinu kvöld eftir
kvöld. Starf leikhúsanna er vel
skipulagt og ráða þau því sjálf
að öllu leyti. Hvert einstakt leik
hús hefir sína sérstöku leikara,
lcikstjóra, undirbúningsmenn,
klæðskera, hljóðfæraleikara o.
s. frv.
Það leikhúsið, sem mestur
ljómi stafar af og er- að öllu
leyti stórfenglegast, er Mosk^a-
Ieikhúsið. Ennþá nýtur það þess
að hafa verið stofnað og stjórn
að fyrst af hinum fræga Ieik
hússtjóra Konstantin jSérgei-
vitch Stanislavski í rússnesk-
um leikhúsum eru ekki fram-
kvæihdar eins margar tæknileg
ar nýungar eins og átt'i sér stað
fyrir ca. 20 árum. Það leikhús
ið, sem helzt ’egg-ur upp úr ým
is konar nýjungum, er Mosso-
viet-leikhúsið. Höfuðkenning
stjórnanda þess, Yuri Zavadski
er sú, að meðferð 1-eikarans á
eig'nleikum og sérstöðu hverr
ar persónu, vegi fyllilega upp
á móti hvers konar skrauti og
umbúnaði. Leikriti.n, sem þar
eru tekin til meðferðar eru með
einkar látlausum blæ, fábrotn-
um búningum o. s. frv. Vakh-
tangov-leikhúsið er í beirmi
jC* 1 FTIRFARANDI grein er
þýdd úr New York-rit-
inu „Time“ og er eftir John
Hersey. Skýrir hún að
nokkru leyti frá leikmenn-
ingu Rúsja eins og hún er
nú, og segir m. a. frá leik-
flokkum í Sovétríkjunum,
er störfuðu að því, að
skemmta hermönnunum á
vígstöðvunum.
mótsetningu vrð það fyr-rnefnda.
Það leggur aðaláherzluna á
skraut og ýmis konar leikhús
tækni.
Að lokum má nefna leikhús
Rauða hersius, sem er í Moskvu
og nýtur mjög almennra vin-
sæida. Það tekur til meðferðar
frekar létta leiki, sem þó vekja
-almennings athygli, enda vekur
sfarfsemi þess meiri .athygli en
flestra arínarra leikhúsa í Sovét
ríkjunum.
Að mestu leyi er framleiðsla
þessarra leikliúsa ópólitísk. Þau
starfa á mjög breiðum grund-
velli. Ef tií vi.ll finnur. ma-ður
hvergi í víðn veröld jafn mikla
fjölbreytni í vali ieikrita og höf
unda; — Þar eru leikin verk eft
ir Shakespeare. Sheridan,
Chekov, Goldoni, Ostrovski,
Shaw, Moliére, Oscar Wilde,
Gorki og óteljandi aðra fræga
höfunda. Við og við koma
fram ný leikrit samin út af sly-rj
I aldaratburðu-num, svd sem leik
| ritið „Innrás“ eftir Leonid Leon
| ov, mjög athyglisvert leikrit. En
i leikarar og leikhússtjórar Sovét
ríkjanna eru vandlátir og leita
víða fyrir sér; og enn þá segja
þeir ekkert það leikrit hafa
skapazt í þessu stríði, sem muni
lifa v-aranlega i rússnesferi leik
SÖg'l.
Ef til vill er tímabært nú,
á þeim tíma er leikritun í Rúss-
. Iandi virðist standa í stað, að
spyrja sem svo, hvers vegna
Chefeov njóti svo mikilla vin-
sælda, sem raun er á, — maður,
sem hæddist að byltingum í leik
ritum sínum, enda þótt þar
megi sjá örla fyrir upphafi rúss
nesku byltingarinnar. — Orsök
iri hefur ver:ð talin einhver rén
un á rússneskum byltingaranda
og kommúnisma —
En ef betur er að gáð, er það
þjóðin sjálf, sem f neyð sinni
hefur leitað til menningararfs
liðna tímans í leit að sannleika
og þiYggi-
*
Leikarar í Moskva leggja lík
lega á sig meira erfiði ein stétt
arbræður þeirra nokkurs stað-
ar annars staðar gera. Maður
getur með sanni -sagt, að í sex
aðalieikhúsum Moskvu sé ekki
eitt einasta sæti autt á nokk-
urri sýningii a hvaða tíma árs
sem er. Fólkið hefur óseðjandi
þrá eftir góðri list. Áhuginn
meðal fjöldans er mikill, hvað
það sn-ertir. Leiksýnin.gar hefj
ast jafnan á tilteknum tíma, og^
þeir áhorfendur, sem þá eru
ekki komnir í sæti sín, er-u látn
ir bíða utandyra unz fyrsta
þætti er lokið.
Þegaf eitthvert leikrit hefur
verið sýnt samflevtt í þrjú ár
hér og þar um Sovétríkin, er
leikflokkurinn sendur til víg-
stöðvanna til að leika fyrir her
mennina. Leikhús Rauða hers-
ins á þar auðvitað met, en það
hefur sent hvorki meira né
minna en 18 leikflokka hingað
og þangað á vígstöðvarnar. Þeir
leika í neðanjarðarbyrgjum,
sko'tgröfum, byrgðasikemmum
og víðar. Oft urðu leikirnir að
hætta í miðj-u kafi sölcum árása
Þjóðverja. Eitt sinn hertóku
Þjóðverjar leikflokk, sem var
að sýna og hefur hvorki heyrzt
frá flokknum né áheyrendun-
um síðan. Einn 1-eikflokkur
starfaði á vígstöðvunum í sjö
máruði án þess að skipta um
föt.
Rússneska leikstarfsemin
veit, að hún getur ekki látið
stjórnmálin öldungis afskipta-
laus. Nýlega lét Leonid Leonov
Frh. á 7. síðu