Alþýðublaðið - 08.10.1946, Blaðsíða 3

Þriðjudaifinn 8. okt. .1946*
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
Ræða Sfefáns Jófi. Sfefánssonar á alþingi á
laugardaginn:
VIÐ HERNAM BRETA Á
ÍSLANDT, 10. maí 1940, tóku
íslendingar fyrst í eigin
hendur, um aldaskeið, með-
ferð utanríkismála, bæði í
formi og í raun. Áður hafði
utanríkispólitík íslands, að
svo miklu leyti, sem um hana
var að tala, aðallega verið
fólgin í látlausu þrefi og
stimpingum við Dani, til þess
að öðlast fullt stjórnarfars-
legt frelsi og eiga þess kost,
að stjórna utanríkismálum
sínum og marka þar ákveðna
stefnu.
Um leið og ísland tók
þannig fyrir fullt og allt ut-
anríkismál sín á eigin herðar
var samtímis, fyrir rás heims-
styrjaldarinnar, horfið frá
fornri einangrun. Þetta eru
staðreyndir, sem vert er að
veita athygíi:
i
Einangrunin á enda.
ísland hefur fyrir fullt
og allt og um framtíð alla
tekið utanríkismál sín í
eigin hendur.
ísland er horfið úr
fornri einangrun, komið
inn í hringiðu heimsvið-
burðanna, og hverfur það-
an ekki aftur í fyrirsjáan-
legri framtíð.
Af þessu hvorutveggja
leiðir, að ísland verður að
marka sína eigin utanríkis-
pólitík. Hún hlýtur fyrst og
fremst að vera i því fólgin,
í fáum orðum sagt:
að öryggja frelsi og sjálf-
stæði landsins,
að vinna að því að ná við-
skiptum og vináttu ann-
arra þjóða, og þá sérstak-
lega þeirra, sem líkleg-
astar eru til þess hvoru-
tveggja, að virða sjálf-
stæði og fullveldi lands-
ins og vera okkur hag-
kvæmar til verzlunar-,
menningar- og stjórn-
málaviðskipta.
í þessu sambandi má það
aldrei líða úr minni íslend-
inga, að þjóðin er lýðræðis-
og menningariþjóð og vill um-
fram allt vera það áfram.
Island er fámennasta sjálf-
stæða og fullvalda ríkið í
heimi. Máttur þess liggur
ekki í marinafla og valdi,
heldur í hagkvæmri, hyggi-
legri utanríkispólitík og
vináttu og gagnkvæmu
trausti á milli þess og ann-
arra menningar- og lýðræð-
isríkjo, samfara fölskva-
lausri tryggð við þjóðerrii
sitt og sjálfstæði.
Enginn stjórnmálaflokkúr
kemst hjá því og hefur i rau.n
og veru ekki komist hjá þvi
um skeið, að marka í orði ög
verki ákveðna og hugsaða
stefnu í utanríkispólitík
Utanríkismála- -
stefna AlþýSy-
flokksgns.
Alþýðuflokkurinn hefur
fyrir sitt leyti markað á-
kveðna stefnu í þessum efn-
um, orðað hana á flokksþing-
um sinum cg fylgt henni fram
í ræðu og riti:
Hann skipaði sér þegar ;i
upphafi heimsstyrjaldarinn-
ar siðustu ákveðið og skýrt
með bandamannaþjóðunum i
orustu þeirra gegn ofbeldi
öxulrikjanna. Hann gekk
heils hugar og ákveðinn að
Iþvi, að semja við Bandarikin
um hervernd íslands. Hann
beitti áhrifum sínum í þá átt,
að skilnaður íslands og Dan-
merkur færi fram að réttum
lögum og i samræmi við
gerðan milliríkjasáttmála og
með sem beztum gagnkvæm-
um skilningi og vinsemd á
milli ríkjanna. Hann hefur
barizt fyrir og stutt að nor-.
rænni samvinnu. Hann kvað
fyrstur flokka upp úr um
það, að hann væri þvi ein-
dregið andvigur, að léð yrði
máls á að nokkrar samninga-
umleitanir færu fram við
Bandarikin um leigu á her-
stöðvum hér á landi. Hann
var þvi ákveðið fylgjandi, að
ísland gerðist aðili að banda-
lagi sameinuðu þjóðanna, en
hafði áður barizt gegn því, í
lok ófriðarins, að ísland,
vopn- og herlaust, léti sig
henda þann barnaskap, að
segja möndulveldunum strið
á hendur.
Af þessu öllu má gerla sjá
það, að Alþýðuflokkurinn
hefur í orðum og athöfnum,
markað utanríkismálastefnu
sína á þá lei.ð
að skipa sér í hóp lýðræðis-
þjóðanna gegn einræðis-
þjóðunum,
að lána Bandaríkjunum land
sitt til stuðnings haráítu
þeirra og samherjum
þeirra gegn öxulveldun-
um,
ALÞÝÐUBLAÐIÐ birt-
ir í dag hina snjöllu ræðu
Stefáns Jóh. Stefánssonar,
formanns Alþýðuflokksins,
við útvarpsumræðuna í
sameinuðu þingi á laugar-
daginn um samninginn við
Bandaríkin.
Hefur ræða þessi vakið
mikið umtal og blaðinu
borizt margar áskoranir
um að birta hana orðrétta.
að stofna lýðveldi á íslandi í
samræmi við lög og rétt
og með sem mestri sarnúð
vinveittra ríkja,
að efla og auka norræna sam-
vinnu,
að viðurkenna í verld, með
inngöngu í sameinuðu
þjóðirnar, að ísland tæki
þátt í alþjóðlegu samstarfi,
en hyrfi ekki aftur til fornr
ar einangrunar, og
að berjast gegn því, eftir ó-
friðinn, að samið væri um
herstöðvar á íslandi.
í Ijósi þessara staðreynda
og hinnar mörkuðu stefnu
Alþýðuflokksins í utanrikis-
pólitík, hefur miðstjórn hans
og þingflokkur samþykkt að
styðja að því, að gera samn-
ing við Bandarikin á þá leið,
er í áliti meirihlutá ut.an-
ríkismálanefndar segir.
SasnBiiBigurlsi^ ví-S
En hvað er þá fólgið í
þessum mikið umrædda
samningi?
í nefndaráliti meirihluta
utanríkismálanefndar er það
rækilega rakið, og get ég að
verulegu leyti vísað til þess.
Það eru staðreyndir, hversu
miklum blekkingum, sem
reynt er um þetta upp að
þyrla, að í þessum samningi,
sem gprður er í fullri vin-
sernd og með gagnkvæmu
trausti, eru fólgin eítirfar-
anai skýlaus ákvæði: .
1) að herverndasamningur-
urinn frá 1941 faili úr
gildi — skr. 1. gr.
2) að flugvallakerfið við
Keflavík er skýlaus eign
íslenzka ríkisins, sbr. 2. gr.
3) að Bandaríkin flytja á
brott allan herafla sinn
frá íslandi, og hafa lokið
þeim brottflutningi innan
- 6 májúaða sbr. 3. gr.
4) að Éándaríkin skuldbinda
r ^ig til þess að þjálfa ís-
lennzlca starfsmenn í tækni
flúgváííárekstus svo að Is-
lendingar geti í vaxandi
mæli tekið að sér rekstur-
v flugvallarins, sbr. 6 gr.
5) að Bandaríkin taka að sér
að kosta fyrst um sinn, og
á meðan samningstíma-
Höfum byrjað sölu á nýju kjöti og 'öðruim
kjötafurðum. , .
Munuin kappkosita fljóth og / ainV •.
greiðslu. — Sparið tímiann og.komið í
Verziunin SKÚLASKEIÐ H.F.
Skúlagöítu 54. — Sími 6337.
bilið stendur yfir, rekstur, |
viðhald og endurbætur
hins mikla og nauðsynlega
Atlantshafsflugvallar á ís-
landi, sbr. 4 og 8 gr.
6) að ísland eignast endur-
gjaldslaust öll óhreyfanleg
mannvirki á flugvellinum,
sem Bandaríkin fram-
kvæma á meðan að samn-
ingstímabilið stenUur yf-
ir, þar með t. d. talin hús
og byggingar o. fl. sbr. 11
um íslands, á flugvelli þar
sem engin eru vopn,
livorki fallbyssur né loft-
varnabyssur, þar sem ein-
göngu dvelur borgaralegt
starfslið, HÁÐ ÍS-
LENZKRI LÖGSÖGN, þar
sem íslenzk yfirvöld, lög-.
gæzlumenn og tollgæzlu-
menn, fara frjáls ferða
sinna, þar er ekki snefill
af herstöð, hvorki dulbú-
inni né ódulbúinni.
gr.
7) að Bandaríkjunum eru
heimil afnot flugvallarins
til lendingar fyrir flugvél
þeirra og til þeirra EINNA
afnota að framkvæma
samningsbundna skyldu
þeirra gagnvart Bretlandi,
Frakklandi og Sovét-Rúss-
landi varðandi herstjórn
og eftirlit í Þýzkalandi, og
í þessu skyni er þeim
heimilt að halda uppi á
flugvellinum, á eigin
kostnað þeirri starfsemi og
starfsliði, sem nauðsynlegt
er, og er gert ráð fyrir að
BORGARALEGTSTARFS
LIÐ Bandaríkjanna til
þessara takmörkuðu fram
kvæmda fari ekki yfir 600
manns, og að nauðsynjar
til framkvæmda á flugvell
inum og vörur til stárfs-
liðs Bandaríkjanna við
þessa þjónustu séu toll-
frjálsar og að ekki skuli
tekjuskattur lagður á þær
tekjur þessa starfsliðs, er
leiðir af framkvæmd samn
ingsins, sbr. 4. 9, og 10 gr.
8) að hvorki ákvæðin um
lendingarrétt Bandaríkja-
anna, sé nein önnur á-
kvæði samningsins raska
úrslita yfirráðum íslands,
varðandi umráð og rekst-
ur flugvallarins, mann-
virkjagerð og athafnir þar,
sbr. 5 gr.
9) að ísland getur af sinni
hálfu losnað algerlega við
samning þennan, ef hann
er ekki af öðrum ástæðum
fallinn fyrr úr gildi, eftir
614 á, sbi’. 12 gr.
Þetta eru helztu ákvæði
samningsins:
Og það 'breytir engu í þessu
máli, þó að bandarískar her-
flugvéla.r lendi þar á ferð
sinni til þess að halda uppi
samningsbund'num skyldum;
Bandaríkjanna í Þýzkalandi.
Svíum dettur að sjálfsögðu
ekki i hug, og engum manni,
er satt og rétt vill segja, að
rBandarikin hafi herstöð í
Svíþjóð, þó að margar banda-
rískar herflugvélar lendi, eins
og alkunnugt er, á Bromma-
flugvellinum við Stokkhólm,
og séu afgreiddar þar af
jBandaríkjamönnum, og það.
, j afnvel í hermannabúningi. j
En það er táknrænt fyrir það,
hversu haldlaus, óréttmæt;
og blekkingakennd gagnrýn-1
in er á. þessum samningi,
þegar því er haldið fram, að
hér sé um herstöðvar að
ræða.
bers hér er i®ki§3
Ég sagði áðan, að fylgi Al-j
þýðuflokksins við samning!
þann, er hér liggur fyrir til
umræðu, sé í samræmi við
markaða utanríkispólitík:
hans fyrr cg síðar. Og það er
rétt og óvefengjanjegt.
Flokkurinn lýsti sig and-:
vígan leigu á herstöðvum til;
Bandarikjanna. Það mál erj
nú úr sögunni, um ekkertj
slíkt samið né fram á farið.j
Það þóf er vissulega á happa-1
ríkan hátt til lykta leitt. !
Það land, sem áður var*
undir stjórn og einkaumráð-j
Framhald á 5. síðu. }
édtilbúin liersiéS.
Ég vil fyrst og fremst taka
það fram, að það er
GÖRSAMLEGA RANGT i
og blekkingar einar, að hér
sé samið um dulbúnar eða
ódulbúnar lierstöðvar fyr-
ir Bandaríkin á íslandi. Á
alíslenzkum flugvelli, und
ir blaktandi íslenzkum
fána, undir ótvíræðum og
óvefengjanlegum yfirráð-
nr. 18 við Kársnesbraut er
til sölu. Þetta er einbýiis-
hús, lausí til íbúðar. Nán-
ari upplýsingar gefur PÉT-
UR JAKOBSSON, löggilt-
ur fasteignasali, Kárastíg
12. Sími 4492.
ígnm
nr. 14 við Kárastíg er til
.sölu. Laus íbúð, þrjár stof-
-ur og eldhús. Nániari upp-
lýsingar gefur Pétur Jak-
obsson, löggiltur fasteigna-
sali, Kárastíg 12. Sími
4492.