Alþýðublaðið - 18.10.1946, Blaðsíða 5

Föstudagur, 18. okt. 1946.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
5
ERFITT verður að rekja
það greinilega, með hvaða
hætti sú hugmynd, að ganga
á hæsta fjall veraldar varð
til með mönnunum. Allt
sem sagt verður um það, er
af margvisleg rök iiggja til
]»@ssa. Enginn einn maður
hefur tskið sig út úr, gangið
f-ram og sagt: ,,Ég ætla að
ganga á há-gnípu fjallsins
Everast*1. I upphafi hefur
hugmyndinni sennilega skot
ið upp 1 huga eins manns.
Síðar miklu vakið annan
til umhugsunar. Hann síðan
h-af't áhrif á þann þriðja, og
svo framvegis. Það skeði
með smáskrefum, á mörgum
árum, að maðurirMn einsetti
sér ]:<að takmark og strengdi
þess heit, að komast upp á
hæsta tindinn.
Talið er að saga fjallsins
Everest hefjist árið 1852,
með þvi að einn starfsmanna
indvarska landfræðingafé-
lagsins lítur gíaður í bragði
og brosandi upp úr skjölum
sínum og útreikningum, og
hrópar upp yfir sig: „Eg hef
fúndið hæsta fj.al 1 í heimi!“
Nákvæm athugun á út-
reikningi hans, leiddi í ljós,
að kán fjarlæga fjallsgnipa
var 8845 metrar á hæð —
eða wm það bil 300 metrum
'hscrri en hæsti tindur, sem
áður hafði fundist. Þessi ný-
fundni fjallstindur var í
fyrstu aðeins merktur sem
gnípa XV, en síðar var hún
nefnd eftir Sir G’eorge Ever-
est, forseta indverska land-
fræfhfélagsins.
Fjallið Everest var síðan,
frá fundi þess, í. rúma hálfa
öld sveipað dularhjúpi, með
þvi að bæði stjórnin í Nea-
pel og Tibetstjórnin, héldu
l*»áum sínum vandlega lok
ufum fyrir erlendum mönn-
una, en á landamærum þess-
ara ríkja ris þessi hæsti tind
ur heims í voldugri tign.
En um aldamótin siðustu
gsriu þó ýmsir æfintýra-
menn, dulbúnir sem hindú-
ánskir eða múhameðanskir
k-aupmenn. tilraunir til þess
að brjótast i gegnum hin
voldugu skörð og um hinar
djúpu gjár hins hikalega
landslags þessara rikja, og
fara um þær slóðir, sem eng-
inn hvítur maður hafði fyrr
stigið niður fæti. Hið dular-
fulla og ókunna, seiddi þá,
með yfirskilvitlegum krafti
svo að þeim héldu engin
b©nd; hvorki hótanir af
hálíu náttúrunnar eða
manna gátu stöðvað þá. En
þó einn og einn ferðalangur
slyppi inn fyrir landamær-
in, varð að fá leyfi Tibet-
stjómar, ef um leiðangurs-
ferðalög væri að ræða.
Sfrn það heppnaðist fyrst
að fá slíkt leiðangursleyfi
fyrir 28 árurn síðan, eða árið
1928, vegna áhrifa hins kon
unglega brezka landfræði-
félags og brezka Alpaklúbbs-
Mynd þessi er tekin í Dharamotollagötu í Kalkútta á IndLandi, og sýnir indverska Mú-
hameðstrúarmenn, er þeir halda Eid-ul-Fitr hátíð sína, en hún er endirinn á mánaðar
föstu. Þeir halda þá þakkargjörð cg gefa hinum fátæku ölmusur.
ins, en þó urðu, áður en það
endanlega fékkst, að fara
fram miklar og næsta flókn-
ar samningaumleitanir milli
þessara aðila og yfirvald-
anna í Tibet.
Þegar samningarnir höfðu
verið undirritaðir, var mik-
ill cg m.argvislegur undir-
búningur hafinn. Áætlað var
að sesda tvo leiðangra; átti
annar þeirra að gera nauð-
synlegar ranasóknir, og hinn
— ári seinni — skyidi klifa
fjallið, En auk þessara
tveggja, ko*m þriðji leiðang-
urinn til skjalanna — cg það
var þessi þriðja tilraun, sem
hlaut þau þungbæru örlög
að misheppnast, aðeins ör-
skammt frá settu marki.
Rannsóknarleiðangurinn
var skipaður færustu bjarg-
mönnurn Breta og landkönn
uðum. Yngsti þátttakandinn
var maður að r.afni George
Leigh-Mallory, kennari við
Charterhouse-skólann, sem
er skammt frá London.
Hann var álitinn færasti og
rek hans og eldiegur áhugi
hann að einum. mest áber-
andi manninum í þessum æf-
■intýralegu leiðöngrum.
■ Að vaxtarlagi svaraði
Mallory engan veginn til rið
ö/axins íþróttamanns. Iiann
Nokkrar
geta komist að.
frægasti bjargmaður og fjall
gengill síns tíroa, og hann
var sá eini, sem þátt tók i
öllum leiðangrunum þrem.
Þrátt fyrir það þó að hann
væri ekki hinn ppinberi, við
urkenndi fcrustumaður,
Dögum saman héldu þeir
áfram um eyðileg land-
flæmi — ef til vill hm eyði-
legustu i viðri veröld. —
þrömmuðu í sandstormi, eða
brutust yfir straumharðar
jökulár, áfram um viðattu-
gerðu hin margvíslegu af-1 miklar sléttur og gegnum
há og hrikaleg fjallaskórð
Siðustu -dagana í júní
kom leiðangurinn loksins til
Rongbuk klaustursins, sem
er 32 km. fyrir norðan fjall-
ið Everest. Fléðan sáu þeir
vel til fjallsins, sem þeir
, ,, ,ætluðu ser að heimsæk]a,
var grannur vexti og .heidur , . , ,x . , , .
. s * i þarna reis það í voldugri og
iitnl fynr mann að sia, a ^
* , J i viðfeðmri tign. „Ver nam-
með barnslegt andlxt. fynr
honum var fjallgangan
lítill fyrir mann að ; víðfeðmri tígn.
íum staðar og stóðum kyrrir
, . . , , „. , um stund i þögulli undrun",
hvorm þægiieg hreyfmg ne : riíaði Mallor vér átum
anæg.ia, heldur hrein og ekkert t gátum aðeins
bein nautn; meira þo salræn
en líkamleg. Skýring hans á
bvi, hv.ers vegna menn ger-
ist bjarggenglar er sú ein-
faldesta, en þó ef til vill sú
sannasta, sórn nokkru sánni
Sími 4241.
Ramðarárstíg 33.
hefur verið gefin, Þegar vin-
ur hans eitt sinn spurui
hatin: „Ilvers vegna ertu eig
inlega að reyna að komast
upp á þetta fiall?“, þá svar -
aði hann aðeins: „Vegna
þess að það er þarna.“
Um miðjan maí 1321 lagði
rc.nnsóknar-leiðangurinn af
ftað frá Darjeeling á Ind-
kmdi. En áður en leiðangurs
mennirnir fengu augum litið
hið Íangþráða takrnark sitt,
urðu. þeir að ferðast i mavg- ] inn í br;jú þús. metra hæð.
ar vikur við hin erliðustu ] Ho.v a:d-3ury, sem settur
skilyrði; fýrst um mýrar- hafði veriö yfir leiðangur-
fláka hitabeltisins, þar sem inn, vegna. fyrri reynslu sinn
starað."
Rannsóknar-leiðangurinn
hóf þegar i stað að athuga
hin miklu ókjör stórgrýtis
cg kletta ásamt ísdröngum,
sem hrúgaðist upp fjallhátt
fyrir framan hann, með það
fyrir augumr að reyrva að
finna laið, sem lægi upp í
efstu éggjar.
Þeir voru þegar komnir í
5500 metra hæð, raiklu
hærra en nam efstu tindum
Alpenná. Hín minnsta hreyf
ing gerði þeim erfittt fyrir
um andadrátt, og þeir fengu
hjartsiátt.
Ennhá var bó efsti tindur-
inn Rongbuk-jökul, eftir-
klaustrinu, sem fyrr getur.
Mallory tókst að komast
langleiðina að upptökum
jökuls þessa. Jin þar varð
fyrir honum éfklifandi þver-
hnípi, en þar fyrir of&n. sá
hann hrygg einn, sem virt-
ist frernur auðkleifur og
náði sá alla ieið upp að há-
íindi. Hins vegar var það-
ekki viðlit að komast upp á
hrygginn þá leið, sem Mall-
cry hafði farið. Aðeins ein
smuga var i þessu-m ógurlega
varnarmúr, skarð, sem síðar
var nefnt Norðurkleif. Mall-
pry gat séð það af hájöklin-
um, en komst ekki að því.
Hann ímyndaði sér eins og
rétt reyndist, að hægt myndi
að komast að skaröinu ' úr
annarri átt. Þess vegna
fluttu leiðangursmennirnir
sig, og eftir 150 km. langa
lykkju, sem þeir urðu að
leggja á leið sina, komu þeir
að skarði einu; þarna var
hæð hryggjarins aðeins um
450 metra yfir jökulinn. Þrir
hinna færustu bjarggengl-
anna hj.uggu sér ísspor upp
á hrygginn, og stóðu þeir þá
í 7000 metra hæð, en efsti
tindur Everest var enn í
1800 metra hæð og 4 km.
fjarlægð. Mallory segir:
„Langa leið upp eftir þess-
um auðgenga hrygg og tefin
dældum, virtist hvorki- vera
um hætkir né erfiðleika að
ræða“, og hann bætir við,
,,en þarna var rok, og hið
efra gat að líta fremur ó-
hugnanlega sjón: Fíngerða,
nýja mjöll á hinum breíða
skalla Everest skóf í óslitna
stróka, og skafbylurinn var
með cfsafengnum ákafa að
leggja undir sig hrygginn,
sem við höfðum valið obk-
ur æm leið.“
Þetta var síðast í ágúfit-
mánuði hið stutta Hdnaal-
aya-sumar var senn á enda.
För leiðangursmanna var á
enda. Aðaltilgangi þessa l»ið-
angurs hafði verið náð. Mall-
ory hafði fundió leið upp að
tindinum, leið, sem allir Ev-
erestleiðangrar hafa kosið sér
síðan.
Sá leiðangur, sem átti að
framkvæma fjallgönguna,
setti niður höfuðstöð sína 1.
maí 1922 rétt við rætur Rong-
buk-jökulsins. Leiðangur
þessi var skipaður 13 Eng-
lendingum, 60 f jallabúum frá
norðurhluta Indlands, 100 tí-
betískum burðarmönnum,
auk þess hafði leiðangurinn
300 klyfjadýr.
Tilraunin að klífa Everest
var aðeins framkvæmanleg á
sex vikna tímabili. Fram að
maíbyrjun voru þarna lát-
lausir stormar og snjóbyljir,
og eftir miðjan júní, var þar
vegna, Monsun-vindanna,
hverjum voðinn vís, af hláku
hálfbráðins klaka.
í tvacr vikur trítluðu þess-
ar mannverur, í líki hurðar-
Framhald á 7. síðu.
eitruð uppgufun eeírði þeirn
margs konar skráveifur, og
síðan, þegar þvi sleppti, um
uppblásnar og veðraðar eyði
rnerkur Tibet-hásléttuunar.
og þekkingar á Himalaya,
hafði sent Mallory u.pp ‘á
skriðjokulinn mikla, sam
feilur niður norðurhlíðar
Everest. Nefndi hann jökul,-
Hef kaupanda að íbúð-.
arhúsi í Kópavogs- eða
Ðigraueslandi. Húsið sé
55—-70 lerna. mcð raí-
urmagnl c :• vatni-
isiðilui Núm.j i upplýs-
ÍHgar gefur
Pétur Jakobsson,
lóggiltu'r
Kárastíg 12.
Sími 4492.
steignasali,