Alþýðublaðið - 13.01.1948, Qupperneq 3

Þriðjudagur 13. janúai* 1948

3
ÞAÐ er kunnaira en frá
þurfi að segj.a, að íslenzk
prestastétt hefiur ekki aðeins
umnið mikið og gott starf í
kirkjum landsins á messu-
dögum, heldur hefur hún og
haft geipimikil og oftast gagn
leg áhrif um fræðslumál og
ýmis önnur mennlngarmál
safnaðanna, auk þess sem hún
hefur stutt margan einstak-
linginn í miklum vanda, presit
urinn hefur oft verið allt í
senn: fræðari, huggari, ráð-
gjafi og forustumaður safn-
aðar síns. Breyta uindantekn-
ingarnar engu um þessar nið
urstöður, og ég fyrir mitt
leyti er sannfærður. um það,
að hvaða dómur, sem upp yrði
kveðinn um prestastéttina nú
að rannsökuðu máli, þá hefur
hún sízt minna hlutverk að
rækja en áður og þjóðinni
ef til vill ósjaldan slílc börí
á, að það hlutverk sé rækt af
atorku, saimvizkusemi og: and
iegri hæfni. Hitt er svo annað
og of langt mál, hverra breyt
inga kynni að vera þörf um
skyldur presta, undirbúning
þeirra undir staríið og mat á
því, hvort menn skuh teljast
verðir vígslu. Þeir, sem telja
prest-a gagnslausa og óþairfa
— eða jafnvel skaðlega, eiga
að ganga hreint að v-erki og
gera hvað þeir geta til þess að
losna við þann mikla kostnað,
sem kirkjumálunum er isam
■ fara, hinum ber aftur á móti
að stuðla að því, að öll kirkju
leg sitarfsemi og kirkjuleg
löggjöf sé þamniig, að sem
mest gagn megi verða að
kirkju og klerkum.
Nú hafa tveir þeir yngstu
af þingmönnum hhi'na þriggja
flokka, sem láta sér 'annt um
íslenzka menningu og eru full
trúar íslenzku þjóðarinmar
meira en að yfirskini, flutt
frumvarp um veiitingu presta
kalla, og mætti íslenzka
kirkjan sannarlega fagnia
slíku tímanna tákni. Þessir
þingmenn eru Gylfi Þ. Gísla
son, einn af þingmönnum
Reykvíkiinga og Alþýðuflokks
ins, og Sigurður Bjarnason,
þingmiaður Norðux-ísfirðinga
og í flokki Sjálfstæðismanna.
Aðalefni frumvarpsins er það,
að forseti íslands veitlii prestis
embætti, en þó í samræmi við
tillögur biskups, prófastsi og
sóknarniefnda, ef þessir aðil-
ar eriu sammála. Frumvarpið
var flutit á síðiasta þingi, en
dagaði þá uppi, en um það
hafa fjallað biskup, kirkju-
ráð og presta- og héraðsfund
ír. Biskup hefur 'lagzt á
móti því, en, kirkjuráð
reynzt því meðmælt í aðalat
riðum — og eins j'rmsir fund-
ir klerka og annarra áhuga
manna ium mál lúrkjunnar.
hafa svo flutningamenn tekið'
tilht itfl þeirra breytinga,
sem kirkjuráð óskaði eftir að
gerðar væru á frumvarpimi,
Nú befur farið fram á A1
þingi fyrsta umræða um
frumvarpið, og hafa «4nhverj
ir af þingmönnum talað á
móiii því. Hefur því verið
fundið til foráttu, að þar
kenndi afturhaldssemi- og
væri það ekki jafnlýðræðiis-
legt og núgiidandi lög um
veitingu prestakallia, þar eð
hinar almennu prestkosniing
ar væru m-eð samþykkt þess-
ari úr lögum numdar.
Mér virðist aftur á móti.
að þiatta ,sé alger firra. Hvers
vegna kjósa. ekki sýsiubúar
sýslumenn, bæjabúar bæjar
fógeta, íbúar læknishéraða
iækna, aimenninguir í hverju
skólahéraði iskólastjóra og
kennara? Ég býst við, að svar
ið verði það, að talið sé, að
allur þorri manna hafi ekki
skilyrði til að kynna sér fyr
ir fram og leggja síðan dóm
á hæfni umsækjanda um slík
embætti. En nákvæmlega
sama er tilað dreifaumprests
efni. Eins og allur þorri
manna kynnist nokkuð að
gagni hæfni umsækjanda um
prestaembætti, þó að þeir
komi og dvelji um hríð í
prestakallinu, haldi þar eina
eða tvær ræður og ta'li við
fáein af væntanlegum sókn-
arbörnum! Það er auðsætt,
að svo er ekki. Hi-ns; vegar
verður ekki of mikið úr því
gert, hve ill áhrif géta haft —
og hafa oft og tíðum haft —
þær æsingar og ýfingar, sem
spretta út af prestkosningum,
eins og þeim er nú fyrir kom
ið, og auk þess er það ekkert
réttlæti gagnvart merkum og
dugandi klerkum, sem eiga
alllanga þjónuistu að baki, að
alls óreyndir * menn, sem
koma beint frá prófborðinu
og njó'ta stundum þess eins,
að þeir eru snotrir og hafa
áheyrilega rödd, séu teknir
1 fram yfir þá.
Biskup tekur það fram í
mótmælum sínum gegn frum
varpinu, að engum embættis
mönnum ríkisins sé það 'eins
mikils virði og prestunum að
njóta trausts fóiksinsi. En
sannarlega er ekki mikil trygg
ing fyrlr því, að prestur, sem
fær veitingu fyrir presta
kalli, samkvæmt núgildandi
lögum, njóti trausts safnað
arins, þá er hann kemur í
prestakallið. Algengt er —
eims og nú er komið málum,
að einhver, sem hefur hlotið
guðfTæðdpróf, sé sandur söfn
uðiumum og þeiir meðtaki' send
inguna fyrst og frernnt af því,
að þeir eiga ekki raunveru
lega kost á neiinu valk og
værji ég máski fáanlegui- til
að ræða það mál lí'jið eitt
frekar. ef þess væri óskað. En
sé prantakallið hins vegar
eftirsétt, er vanalega til að
dreifa aUmikium ýfingum —
og mjög oft vetrður útkoman.
sú, að embættið er veiitt
manni, sem á að mæta andúð
meirihluta safnaðarbúa, þeg
ar hann kemur í kallið..
Nú vil ég gera þá tillögu í
þessu máli, sem ég tel að sé
í fullu samræmi við það, sem
vakir fyrir flutningsmönnum
frumvarpsins, og tryggi hins
vegar, ef s.amþykkt yrði,
betur en núgildandi lög, að
skipan presta megi verða
þanndg, að vænlegt sé um
samstarf þeirria og safnað-
anna.
Þá er prestakall losnar, séu
kjörnir þar, áður en vunsókn-
ir eru kunnar, menn, sem
eigi sæti í prestskosning-
arráði, ásamt prófasti og isókn
arnefnd eða nefndum. Sé
prestakallið aðeins ein sókn,'
ska'l' kjósa í ráðið 7 menn, séu
sóknirnar tvær, skal kjósa 4
í hvorri, en séu þær flairi,
skulu kosmir 3 menn í hverri.
Yfirleitt ættu þá sæti í prests
kosningarráði 11 til 17 menn.
Prófastur sé formaður ráðs-
i'ns, en sé hann umsækjandi
um prestakallið, skal biskup
skipa einhverii af nágranna-
prófösitunum formanin ráðs-
ins. Forseti íslands veiti em-
bættið. Ei-ns sé þeim veitt
það, sem hlýtur einfaldan
mieirihluta, ef biskup leggur
til, að isvo verði gert. Ella
hafi forseti óbundnar hend-
ur. Með öðrum orðum:
í prestaköl'lum, sem eru
ein, tvær eða þrjár sóknir,
þarf umsækjandi að hljóta 8
atkvæði 'af 11, 10 af 15, 12 af
17 tll þess að skyldugt sé að
veita honum embættið, hvort,
sem biskup telur hann hæf-
| astan eða ekkg en einungis
6, 8 og 9, ef biskup er honum
fylgjandi.
Guðm. Gíslason Hagalín.
Fréttamyndir
AP.
Einhverjar beztu erlendu fréttaanyndir,
sem birtast í íslenzkum blöðum, eru
myndir Alþýðublaðsins frá Associated
Press, hinni miklu samvinnufréttastofu
í New York. Ljósmyndarar AP fara um
alian heim og' frá New York eru myndir
þeirra sendar um víða veröld. Alþýðu-
blaðið hefur birt fréttamyndir, sem að-
eins tv’sim dögum áður voru sendar frá
New York.
Aðe ins í Alþýðublaðiuu.
■Gerizt áskrifendm*. - Símar: 4900 & 4906.
legt, að báðar stéttir hafi sterkum stuttbylgjustöðvum.
sem af einhverjum ástæðum getur ekki unn-
ið erfi'ðisvinnu, getur fengið atvininu við út
burð og innheimtu. Laun allt að 1500 krónum
á mánuði. Upplýsin.gar í síma 4900.
Áiþýðyblaðið
Leiðréffing
frá sfjórn Múrara-
meisfarafél. Rvíkur
sömu laun eða svipuð. Sum.
arið 1946 fengu trésmiðir
hækkaðan taxta sinn úr kr.
3,35 um klst. upp í kr. 3,65.
Komst þá á það lag, að flestir
múrarar fengju' einnig það
kaup, og hefur það haldizt
síðan. Um þetta var hins veg-
ar engin samþykkt gerð þá
og ekki fyrr en í október eða
nóvember s. 1., er Múrarafé-
lag Reykjavíkur samþykkti
þennan taxta formlega á
fundi og síðan tilkynniti
mun'nlega formanni vorum
samþykkt þessa. Taxiti þessi
hefur ekki, svo að oss sé
kunnugt, verið. auglýstur í
blöðum, og enginn samning-
ur hefu rverið gerður um
þetta, enda enginn farið fram
á slíkt.
Svo sem sjá má af ofan-
skráðu, er hér ekki urn að
ræða neinn samning, gamlan
né nýjan , og ekki kauþ-
hækkun, sem orðið hafi nú
um áramótin, heldur þegar
sumarið 1946 á þann hátt,
sem fyrr greinir.
Reykjavík,10. jan. 1948.
í stjórn Múrarameistara
félags Reykjavíkur.
Gísli Þorleifsson.
Guðm. St. Gíslason.
Guðjón Sigurðsson.
Aukið stutfbylgjuúf-
varp Norðmanna.
ÞRIÐJA JANUAR síðast
liðinn ‘hóf hin nýja stutt-
bylgjustöð Norðmanna í Frið_
riksstað reglulegar útsend-
ingar. Hákon Noregskonung-
ur opnaði stöðina méð ræðu.
Kvað hann hina nýju stöð
eiga að verða itengilið milli
Norðmanna erlendis og
heimalandsins. Utvarpað er
á bylgjulengdunum 31,22 m
(9,610 mc) og 48,5 m (6,185
mc) frá kl. 12—1 eftir mið-
næitti samkv. íslenzkum tíma.
Eru þar sagðar norskar frétt-
ir, norsk tónlist flutt og ýmiss
konar efni úr heimaútvarpinu
endurflutit af stálþræði eða
plötum. Utvarpstíminn mun
verða lengdur verulega, þegar
lokið er rafmagnsskömmtun-
inni í Austur-Noregi, sem
stafar af hinum langvinnu
þurrkum á síðasta sumri og
hausti. Yfirleitt heyrist mjög
vel til stöðvarinnar hér á
landi.
Ymsar fleiri þjóðir Norð.
Þannig munu Danir taka i
notkun öfluga stöð (50 kw)
á næsta vori, og munu tilj.
raunasendingar hefjast á
næstunni. Enn fremur eru
írar að reisa aflmikla stutt
bylgjustöð.
fermir í Amsterdam og Ant-
werpen 21.—24. þ. m.
Skipið kemur váð í Hull á.
heimlaið.
Einarsson, Zoega
& Co. HF.,
Hafnarhúsinu.
Símar 6697 og 7797.
I ÞJOÐVILJANUM, sem
út kom 6. þ. m„ er því haldið
fram, að nú um áramótin hafi
kaup múrara með samningi
milli félags vors og Múrara-
félags Reykj avíkur verið
hækkað úr kr. 3,35 um klst.
upp í kr. 3,65. Þessi frásögn
er ekki rétt, og viljum vér af
því tilefni taka fram það,
sem nú skal greina.
Svo sem kunnugt er, vinna
múrarar og trésmiðir að jafn_
aði meira og minna saman að
húsabyggingum. Er því eðli- lurálfu eru nú að koma upp
Minningarspjöld
Jón Baldvinssonar for-
seta fást á eftirtöldum stöð
um: Skrifstofu Alþýðu-
flokksins. Skrifstofu Sjó-
(mannafélags Reyikjavíkur.
Skrifstofu V.K.F. Fram-
sókn, Alþýðubrauðgerð-
Laugav. 61, í Verzlun Vraldi
mars Long, Hafnanf. og hjá
Sveinbirni Oddssyni, Akra
nesi.
Brunabotafélag
íslands
vátryggir allt laiisafé
(nema verzlunarbirgðir).
Upplýsingar í aðalskrif-
stofu, Alþýðuhúsi (sími
4915) og hjá umboðs-
mönnum, sem eru í
hverjum kaupstað.