Alþýðublaðið - 11.03.1948, Qupperneq 4

4
MJÞÝÐUBLAÐIÐ
Fimmtudagur 11. marz 1948
Skömmtunarmiðar falia úr gildi. — Skóskömmt-
un og fatnaðarskömmtun. Viðtal við Elís. —
Bjarni ráðherra, smjörleysið og rjómasalan.
Æfð vélpitunai'kona með kunnáttu í ensku og dönsku
getur átt kost á starfí hjá opipnJberri stofnun.
Umsókn fylgi upplýsingar um aldur, menntun, for-
eldri og fyrri störf.
Umsóknir auðkenndar „Vélritun“ séu sendar af-
greiðslu blaðsins fyrir 17. þ. m.
ppböði
á húseigninni nr. 13 við Frakkastíg hér í
bænum með tilheyrandi eignarlóð og
mannvirkjum, heldur áfram á eigninni
sjálfri n. k. laugardag, 13. þ. m., klukkan
2Vz e. h.
Borgarfógetinn í Reykjavík.
Æskulýðsfundurinn f gærkvöldi:
Reykvísk æska fordæmir aðfarir
kornmúnisfa í Tékkósióvakíu
---------------*-------
Fagnar samvinno jlý'ðræðisflokkari'na
hér og-vottar ríkisstjórninni fuilt traust
—-----------------.... • —
ÆSKULÝÐSFUNDURINN í gærkveldi var mjög fjöl-
inemuir og sýndi glögglega hina miklu óigu reykvískrar æsku
út af athæfi kommúnista erlendis og réttláta reiði hennar í garð
þeirra handbenda austrænu kúgaranna hér, sem íaka áfstöðu
með ofsóknunum og óhæfuverkunum og lofsyngja þau í blöðum
sínum og á þeim mannfundum, sem þeir á annað borð treysta
sér að taka þátt í. Lýsti fundurinn yfir fyrirlitningu sinni á at-
burðunum í Tékkósíóvakíu, en vottaði íslenzku ríkisstjórninni
fullt traust.
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal.
Þingfréttir: Heigi Sæmundsson.
Ritstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4903.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan luf.
SjálfsmorS Jsn
Masaryks
SJÁLFSMORÐ JAN
MASARYKS, utanríkismála
ráðherra Tékkóslóvakíu, í
gærmcjrgun, sýnir ótvíræð-
ar en nokkur önnur frétt, sem
frá Prag hefur borizf síðan
kommúnistar brutilst þar tiil
valda fvrir hálfum mánuði,
hvernig þar er nú komið að-
stöðu þeirra manna, sem ein
lægast hafa barizt fyrir frelsi
og lýðræði með tékknesku
þjóðinni á. undanförnum ár-
um og raunar áratugum; því
að víst var Jan Masaryk,
hinn mikilsmetni sonur tékk
nesku þjóðhetjunnar Thom-
as G- Masaryks, ásamt
Edvard Renes forseta. í
fremstu röð þeirra. Og hafi
einhverjum ekki verið það
ljóst fram að þessu, hvað
fram hefur verið að fara í
Tékkóslóvakíu síðan komm-
únistar hrifsuðu völdin í sín
ar hendur í trásai við lög og
Iýðræði, þá ætti að minnsta
kosti hið átakanlega sjálfs-
morð Jan Masaryks að hafa
opnað á þeim augun-
*
Jan Masaryk, sem á ófrið
arárunum var forustumaður
tékknesku útlagastj órnari: nn
ar í London og síðan í ófrið-
arlok hefur verið utanríkis
málaráðherra lands síns, án
þess að vera nokkrum flokki
háður, lét til leiðast að taka-
sæti í hi:n,ni nýju einræðis-
stjórn kommúnásta á dögun
um og fara bar áfram með em
bætti utanríkismálaráðherra.
Hefur þátttöku hans í stjórn
inni síðan óspart verið hald-
ið á lofti af kommúr.iistum til
þess að reyna að blekkja
menn úti um heim um hið
sanna eðli hennar; og er þess
til dæmis skemmst að minn
ast, að aðalblað íslenzkra
kommúruista hældist yfir því
síðastliðinn sunnudag, að
,,sonur hinnar dpðu þjóð-
hetju, Jan Masaryk“, væri í
hinni nýju stjórn og þar með
einn þeirra, sem vondir
menn úti um heim væru að
,,ata auri og óvirða“, er þeir
réðust á það, sem nú er að
gerast í Tékkóslóvakíu.
*
Það er líklegt, að Jan Ma-
saryk, hinn einlægi arftaki
föður síns, Thomas G. Masa-
ryks, og samherji Eduard
Benes, sem talsmaður lýð-
raeðisins í Tékkóslóvakíu,
hafi, er kommúnistar brutust
þar til vaida, gert sér ein-
hverja von um það, að geta,
með því að itaka sæti í stjórn
þeirra, bjargað einhverjum
leifum lýðræðis og mannrétt-
ÉG GET ekki láS fólki, þótt
þaS sé dálítiS ruglaS í skömmt
unarbókunum. Ég er aS vísu
ekki bókhaldsfróSur, fékk þrjá
í bókfærslu, þegar ég var í
skóla og þaS var þaS lægsta,
sem gefiS var, en ég á líka f jári
erfitt meS aS átta mig á þess-
um dularfullu bókum. Sumt
fólk heldur aS ég viti allan
fjárann og finnst mér þó, aS
ég hafi ekkert tilefni gefiS til
þeirrar trúar, enda veit ég sára
lítiS um flest. En fyrirspurnirn
ar dynja á mér út af skömmt-
uninni.
NÚ TIL DÆMIS spyr fólk,
hvernig það sé með vefnaðar-
vöruskömmtunarmiðana. Það
spyr líka um skófatnaðarmið-
ana og um fatamiðana. Ég vissi
ekki neitt. Og hringdi því til
El-ís Ó. Guðmundssonar. Hann
sagði: „Fyrsta blaðsíðan í
skömmtunarbókunum, þar sem
eru vefnaðarvörumiðar, er úr
glldi fallin 1. apríl. Þá taka hin
ir miðarnir við. Skóskömmtun-
armiðarnir eru úr gildi fallnir
1. maí. Fataskömmtunarmiðarn
ir gilda fyrir árið“.
EN HVERNIG farið þið að
því, þegar fólk glatar miðum
sínum? Fær fólk þá enga upp-
bót spurði ég. Elís varð ákaf-
lega þegjandalegur við þessu.
Fæst orð hafa minnsta ábyrgð.
Hann Sagði þó: „Þetta er mik-
ið vandamál. Verst er þó að
eiga við þetta hér í Reykja-
vík“. Ég get líka trúað að svona
sé það, því að þetta er mikið
vandamál annars staðar í lönd
um.
SKÖMMTUNARYFIRVÖLD-
IN í Danmörku telja til dæmis,
að þetta sé mikið vandamál hjá
sér. Það kemur þó nokkuð oft
fyrir að kona kemur til skömmt
unaryfirvaldanna í Danmörku
og kærir mann sinn fyrir að
hafa stolið miðunum og selt þá
fyrir brennivíni. (Ekki er þetta
þó algengt hér í öllu fylliríinu.
Og allir segja að við drekkum
mest). Skömmtunaryfirvöldin
eiga erfitt með að ráða fram úr
inda í landi sínu. En sjálfs-
morð hans sýnir, svo að ekki
verður um villzt, að þá von
hefur hann verið búinn að
gefa upp á þeim stutta tíma,
sem siðan er liðinn. Og það
sýnir jafnframt, hvílíkt von-
leysi hefur gripið- beztu
menn tékknesku þjóðarinnar
við þá kúgun kommúnism-
ans, sem nú hefur lagzt eins
og martröð á land þeirra.
*
Það er erfitt fyr-ir menn í
lýðfrjálsu landi að gera sér í
hugarlund það ástand, sem
nú ríkir í Tékkóslóvakíu
undir ógnarstjórn kommún-
ista og rekur jafnvel svo
þrautreynda frelsishetju sem
Jan Masaryk út í dauðann.
Hann hafði þó á ófriðarárun-
um komizt í nógsamleg kynni
við öfl kúgunarinnar, er hann
þessu. Og stundum hafa þau
neitað að bæta úr vandræðum
kohunnar meðan maður henn-
ar sé á heimilinu. Hvað myndi
verða sagt hér?
BJARNI ÁSGEIRSSON, hinn
lyriski landbúnaðarráðherra,
sem alltaf virðist vera að flytja
kvæði, jafnvel þó að hann tali
um súrheysgryfjur og rúning-'
ar, kvað hafa talað um smjör-
leysið og rjómasöluna í útvarp
inu á mánudagskvöld. Og svo
virðist, seni sumir hafi reiðst
ráðherranum fyrir ummæli
hans. Hann kvað hafa gefið þá
skýringu á smjörleysinu, að svo
mikið væri selt af rjóma að
ekki væri hægt að búa til
smjör.
FÓLKI FINNST, að ráðherr
ann hefði átt að boða frum-
varp um bann við rjómasölu á
meðan ekki er hægt að fá smjör.
Og ég verð að segja þá skoðun
mína, að ég skil ekki, hvernig
á því stendur, að rjómi skuli
alltaf vera seldur í búðunum,
en ómögulegt skuli vera að fá
smjörklínu, ekki einu sinni
handa magaveikum sjúkling-
um. Og því síður skil ég fram-
leiðslu og sölu á rjómahringj-
um og rjómakökum, á meðan
svona er ástatt.
HÚSFREYJURNAR á Akur-
eyri geta heldur ekki fengið
smjör, en þær sjá daglega
rjómabrúsa standa í röðum á
afgreiðsluplássi. Það er verið að
flytja rjómann til Reykjavík-
ur til sölu. Við þurfum ekki
rjóma. En við þurfum að fá
smjör.
Á RÍKISRÁÐSFUNDI í
gær staðfesti forseti íslands
fimm eftirtalin lög:
Lög um ákvörðun fésekta,
lög um innflutning búfjár,
lög um smíði tveggja þilfara
togara í tilraunaskyni, lög
um skráning skipa, lög um
breyting á lögum nr- 60 1939
um gjald af innlendum toll-
vöruitegundum.
barðist gegn þýzka nazisman
um, og ekki látið bugast. En
að vísu varð það honum til
lífs þá, að hann var land-
flótta. Nú var hann hins veg-
ar, eins og Eduard Benes,
raunverulega fangi hins nýja
kommúnistíska kúgunar-
valds, umsetinn í embættis-
bústað sínum, svo að hann
gat hvorki flúið land né tal-
að til þjóðar sinnar eða um-
heimsins. Ut úr heljargreip-
um slíkrar kúgunar hefur
hann enga leið séð aðra en
þá, að svipta sjálfan sig líf-
inu. Slík eru örlög beztu
manna þjóðanna þar, sem
kommúnistar ná völdum.
En þungur er sá áfellis-
dómur yfir istjorn kommún-
ista í Tékkóslóvakíu, sem
felst í sjálfsmorði Jan Masa-
ryks.
Hin miklu salarkynni í Aust
urbæj arbíó voru þéttskipuð á-
heyrendum, og munu að
mínnsta kosti 700 manns hafa
sótt fundinn1. Fundarstjóri var
Vilhelm Ingimundarson, for-
maður F.U.J. Ræðumenn fund
arins voru: Frá F.U.J.: Jón P.
Emils og Helgi Sæmundsson.
Frá Heimdalli: Pétur Guðjóns-
son og Olafur H. Olafsson og
frá F.U.F.: Steingrímur Þóris-
son og Friðgeir Sveinsson. Var
máli allra ræðumaníianna
mjög vel tekið.
ÁLYKTANIRANAR:
Funduriim samþykkti með
öllum atkvæðum gegn 4 eftir-
fárandi ályktanir, sem formenn
æskulýðsfélaganna voru flutn-
ingsmenn að:
„Fundur reykvískrar æsku,
haldinn í Aus'tuhbæjarbíó mið-
vikudaginn 10. marz 1948, lýsir
yfir fyrirlitningu sinni á vald-
ráni kommúnista í Tékkó-
slóvakíu og 'ofbeldi því og of-
ríki, sem þeir íbeita pólitíska
andstæðinga sína. Sér í lagi
lýsir fundurinn yfir samúð
sinni með stúdentum og öðr-
Um æskumönnum í Tékkósló-
va'kíu, sem nú verða að þola
ofsóknir og frelsisskerSingu af
hálfu hinna kommúnistisku
kúgara.“ „ 1
„Fundur reykvískrar æsku,
haldinn í Austurbæjarbíó mið-
vikudaginn 10. marz 1948, lýsir
ánægju isinni yfir samvinnu
núveranidi stj órnarf lokka og
fylgi sínu við stefnu ríkisstjórni
arinnar. Skorar fundurinn á
lýðræðisflokkana að halda á-
fram samvinnu um stjórn
Iandsins og bendir á ósigra
flokks stjórnarandstöðunnar í
verkalýðsfélögum og ýmsum
öðrum félögum sem talandi
takn um traust þójðarinnar til
ríkisstjórnarinnar og andúð
hennar á stefnu og baráttuað-
■ferðum kommúnista.“
KOMMÚNISTAR SNEYPTIR
Nokkrir ungkommúnistar
sóttu fundinn og sátu sneyptir
undir ræðunum, sem fluttar
voru. Þegar ályktanirnar voru
bornar upp ruku þeir á dyr
utan 4, sem urðu síSbúnir og
greiddu atkvæði á móti. En í
fundarlok fcom ljósmyndari
Þjóðviljans inn í salinn og tók
nokkrar myndir af auðum
sætunum, þegar fundamienn
voru að iganga úr salnurn!
Haifði ijósmyn'darinn staðið í
anddyri hússins ásamt Jónasi
Árnasyni blaðamanni við Þjóð
viljann, meðan fundurinn stóð
yfir og beðíð þess að hefjast
hánda um myndatö'kuna í fund
rlok! ■>>