Alþýðublaðið - 12.03.1948, Blaðsíða 5

5
Föstudagur 12. marz 1948.
OLGA TSCHECHOVA —
grönn, brúnsyg, með eir-
brúnt hár og munaðardrætti
um munninn — dvelur nú í
húsi sínu í austurhluta Ber-
línarborgar og talar við rúss
neska hermenn yfir rjúbandi
tebollanum. Um hálsinn ber
hún glitrar.di demantskeðju.
Það er hið ytra mefki „hinn
ar dularfullu sögu Tschec-
hovu.“
Þessi saga komst á kreik
dag einn árið 1939, þegar
lljósið flóði út um gluggana á
hinni mikilfenglegu kanslara
höll Hitlers í Berlín. Meir en
búsund gestir voru saman
komnir í glæstum sölum kall
arinnar. Einkennisbúning-
um og skrautklæðnaði ægði
saman. Það var masað og skál
að, heilsað og hvíslað, og eftir
vænting lá í loftinu. Fólkið
, var með hugann í Lessingleik
húsinu, en þar var leiksýn-
ir.gin á enda og leikkonan, vin,
sælasta stjarna Berlínarbúa,
var að meðtaka hrós áhorf-
anda.
Síðan ,snaraði hún sér í
rándýran og vandaðar loð-
feld, hraðaði sér með fangið
fullt af rósum úti í bílinn,
sem beið hennar, og ók til
kanslarahallarinnar. Það fór
fagnaðaralda um salinin, þeg
ar ,-Olga mikla“ kom inn-
Hún var glæsileg í hvítum
samkvæmishjólnum, og dem
antarnir glitruðu 1 ljósinu á
örmum hennar og öxlum.
Með hlýlegt bros á vörum
nálgaðist hún vængjahurðir
í salnum. Og er þær opnuðust
Ptóð hún augliti til auglitis
við mann, sem var í brúnum
flokkseinkennisbúningi, með
hárlokk hangandi niður á enn
að og stutt yfirskegg yfir sam
anbitnum munninum.
Hann tók hönd hennar og
kyssti á hana, en hún hörfaði
mjúklega undan, lyfti hægri
hendinni og sagði með hljóm
mikilli rödd: ,,Heil mein
fuhrer.“
Svo leiddi þýzki einræðis
herrann leikkonur-a fögru
5nn í annan sal meðan mann
'fjöldinn raðaði sér að veit-
ingaborðunum til þess að fá
sér hressingu.
Olga Tschechova var hin
ókrýnda drottning í þjóðfé-
lagi nazistanna. En aldei voru
á kreiki neinar sögur um
hana og foringjann. Eva litla
var ekki búin þeim glæsileik
sem Olga Tschechova og var
því ekki látin sýna sig á
hæstu stöðum. Hins vegar
dáðu allir Olgu, báru hana á
höndum sér, og þyrptust að
henni við hvert tækifæri sem
gafst. Hún var sannkölluð
,,01ga mlkla“. ■
HVer skyldi trúa því að
jDessi kora lék háskalega
djarft tveim skjöldum, trúa
því að hún var einn þeirra
njósr.ara Moskvustjórnarinn
er, sem mest traust var borið
ifcil, og að hún vakti svo til sí
og æ yfir hverju skrefi þeirra,
sem voru í innsta hring naz
istanna?
Olga fæddist í Póllandi og
giftist ung rújineskum leik-
OLGA TSCHECHOVA,
hn fræga rússneska leik-
kona, sem settist að í Ber-
lín á árum Weimarlýð-
ræðisins nokkru eftir 1920
og var þar um kyrrt allt
valdatímabil Hitler, varð
uppvís að því í stríðslokin
að hafa verið njósnari Stal
ins í herbúðum Hitlers.
Frá þessu. er sagt í þeirri
grein, sem hér birtist, og
er þýdd úr sænska mánað
arritinu „AHt í fickfor-
mat“.
ara, sem nú er dáinn. Hún
kom til Þýzkalands fljótlega
eftir fyrri heimsstyrjöldina
og hefur eignlega aldrei ver
ið talin annað en hreinn Þjóð
verji.
Hún vann sig upp á sviði
listarinnar af mikilli met
orðagirni og þar að auki
þráði hún að öðlast virðingu
áhrif í þjóðfélaginu, enda fór
svo að hún komst í félagskap
hinna hæst settu í samtíð
hennar.
Yndisþokki hennar, blæ-
brigðaríkur og töfrandi, olli
því að hún hlaut mar^ að-
dáendur. Kynntist hún mörg
um háttsettum nazistum og
loks Hitler sjálfum, og hann
varð þegar hugfanginn af
hinni hrífandi konu. Leið
ekki á löngu unz hún varð
tíður gestur í kanslarahöll-
inni.
í húsi hennar í útjaðri Ber
línar sáust oft herfor'ingjar
áhrifamiklir stjórnmála-
menn auðmenn og lista-
menn. Bauð hún þeim oft til
kvöldverðar, og voru þá
framreiddar krásir, og dýr vín
glóðu á skálum. Hún talaði
frjálsmannlega við þá og átti
auðvelt með að leika „hlut-
verk“ sitt, hvor.t heldur var
í hinu daglega lífi eða leik-
húsinu. Flestir dáðu hana án
þess að veita slægð hennar
athygli.
Olga lék isér 'að gestum
sínum eins og köttur að mús.
Oft lokkaði hún háttsetta her
forirgja til þess að segja sér,
hvernig ástatt væri fyrir hern
um, eða komst að leyndarmál
um varðandi iðnaðinum. Hún
hlustaði með ákefð, en skjall
aði dálítið þann, sem sagði
frá .En þegar gestirnir voru
farnir hvarf hún inn í skrif
stofu 'sína og fór yfir sam-
tölin, -sem hún átti við gesti
sína um kvöldið, og raðaði
niður efninu.
Flestir gestir hennar komu
'til hennar í sérstöku augna
rhiði. Flestir vildu, að hún
mælti með þeim við Hitler.
Hún hélt þeim við efnið og
hiaut í staðinn trúnað þeirra.
Það var „Gauleiter" Geus
er, sem hafði það fyrir venju
að spyrja hana, þegar í harð
bakka sló, hvort hún vildi
ekki bera þetta eða þetta
upp við foringjann. Það var
Göring, sem kom til Olgu
með mál, sem hann „átti ó-
þægilegt með að tala um við
vin sinn Adolf“, og marskálk
urinn hafði sm ákveðuu sjón
armið og þeim vildi hann að
Olga kæmi á framfæri við
foringjann.
Það má segja að hún hafi
verið, eins og könguló í víð
áttumiklu neti og viðað að
sér efni. Á stríðsárunum
mátti hún, þegar hún vildi
koma til háborgarinnar“;
hún ferðaðist einnig meðal
hersveitanna og þótti góður
gestur þar. Betur en nokkur
aninar skildi hún hugarástand
ið meðal herforingja og ó-
breyttra hermanna, og
henni var ljóst, hversu mik-
ið djúp var staðferð á milli
leiðtoganna og þjóðarinnar.
Stundum vildi hún fá rit-
aða skýrslu frá þeim, sem
leituðu aðstoðar hennar, og
gaf hún þá svofelldar skýr-
ingar:
„Þér skiljið, að við lista-
mennirnir getum ekki alltaf
haft allar staðreyndir og smá
atriði rétt í höfðinu; eigi ég
að tala við foringjann, verð
ég að kunna málið út í æsar.“
Litla minnisbók í silfur-
hulstri hafði hún ætið í
veski sínu. Var hún vön að
fá bílstjóranum sínum bók-
ina, er þau óku heim, og þá
gat verið að hún segði:
„Það var Wendli.n forstjóri
í kvöld. Ég fékk allar upp-
Ný halastjarna
Snemma í vetur sást ný halastjarna frá Ástralíu. Náðist
þessi mynd af henni í Sidney.
lýsingar varðandi nýju fram-
leiðsluáætlunina hans. Vona,
áð þú getir lesið minnis-
greinarnar.“
Bifreiðarstjórinn kom upp-
lýsingunum áfram til leyni-
legrar sendistöðvar, sem bar
fréttirnar áfram til Moskv.u.
Skömmu eftir að stríðið
brauzt út, haustið 1939, sagði
Olga við Hitler, svo hátt að
allir viðstaddir heyrðu:
„Þetta eru þau viðfange-
efni, sem örlögin hafa feng-
Framh. á 7. síðu.
D AI R E
ý Hinar_ heimsfrægu Frigi- *
aí daire verksmiðjur GEN-
ERAL MOTORS íraml.
kæliskápa og alls konar
frystitæki, rafeldavélar,
rafmagns vaínshiíunar-
ofna og fleiri heimilistæki.
^ Enskur Frigidaire kæliskápur. \
Tvö viðurkennd nöfn tryggja tvöfcdt öryggi,
Frigidaire vesksmiðjur eru bæði í Bandaríkjunum og Englandi.
Útvegum Frigidaire rafmagnsheimilistæki frá Bandaríkjunum og Eng-
p1 íandi með skömmum fyrirvara gegn gjaldeyris- og innflutnings-
leyfum.
' % r
Einkaumboð á Islandi:
Yélsmiðján Jötunn fi
Bil
Sími 5495;