Alþýðublaðið - 11.09.1948, Blaðsíða 3

Laugardagur 11. sept. 1948
ALÞVÐUBLAÐIÐ
3
til kvölds
Gamalt íslenzkt listaverk.
liAUGARDAGURNN 11. sept
ember. Þann dag árið 1944 tóku
herir Vesturveldanna Luxem-
burg'. — í Alþýðublaðinu fyrir
réttum 23 árum er frá þvi
skýrt, að daginn áður hafi held
ur verðmætt vagnhlass verið
flutt úr íslandsbanka í Lands-
bankann. Hafi það verið gull,
150 þúsund dollara virði, að
fróðra manna sögn. Gull betta
hafi losnað úr seðlatryggingu
hjá bankum vegna innlausnar á
seðlum, en ríkið keypti það. —
í sama blaði þennan dag eru Icol
auglýst á kr. 60 tonnið. Enn
fremur er auglýstur „fínn hvít
ur sykur á 40 aura pundið“, og
l’jól á 11,50 bitinn.
Sólarupprás var kl. 6,38. Sól-
arlag verður kl. 20,10. Háflæð-
ur er kl. 12;35. Sól hæst á iofti
kl. 12,24.
Næturvarzla: Laugavegs apó-
tek, sími 1618.
Næturakstur: Bifreiðastöðin
Hreyfill, sími 6633.
Veðrið í gær
Vindur var norðan og norð-
austan á Norður- og Austur-
landi, hvassast í Grímsey 8
vindstig. Suðvestanlands var
suðvestanátt. Rigning var
nyðra en bjart á vesturhluta-
landsins. Heitast var í Reykja-
vik 14 stig en kaldast í Grims-
ey 6 stig. Víðast annars staðar
á landinu var 8—11 stig.
Fíugferðir
LOFTLEIÐIR: Hekla kemur
um fjögurleytið frá Kaup-
mannahöfn.
FLUGFÉLAG ÍSLANDS: Gull-
faxi fer til Kaupmannahafnar
kl. 7,55, kemur aftur á morg-
un.
AOA: í Keflavík kl. 23—24,
frá Stokkhólmi og Kaup-
mannahöfn — til Gander og
New York.
Sklpafréttir
Laxfoss fer frá Reykjavík kl.
7,30, frá Akranesi kl. 9. Frá
Reykjavík kl. 12, frá Borgar-
nesi kl. 16, frá Akranesi kl. 20.
Hvassafell fór frá Kotka í
gær á leið til ísafjarðar. Vigör
fór frá Reykjavík í gærmorgun
til Húsavíkur. Varg kemur til
Norðfjarðar í kvöld frá Gdynia.
Foldin er í Aberdeen. Linge-
stroom er á leiðinni til Reykja
víkur með viðkomu í Færeyj-
um. Reykjanes fór frá Vest-
mannaeyjum í gær til Ant-
Werpen.
Hekla fer frá Reykjavík kl.
18.00 í kvöld vestur um land
til Akureyrar. Esja er væntan
leg til Glasgow í dag. Herðu-
breið er á ísafirði. Skjaldbreið
tóom til Reykjavíkur um kl.
20.00 í gærkvöldi. Súðin er í
Reykjavik. Þyrill er á leið til
Norðurlandsins með olíufarm.
Brúarfoss er í Leith. Fjall-
foss fór frá Hull 9. 9 til Ant-
werpen í dag 10.9. til Hull. Lag
arfoss er í Gautaborg. Reykja-
foss kom til ísafjarðar í morg-
un 10.9. Sellfoss kom til Lysek
il í Svíþjóð 9.9. Tröllafoss fór
frá Reykjavík 9.9. til Akureyr-
ar, Húsavíkur og Reyðarfjarð-
ar. Horsa er í Reykjavík. Sut-
herland kom til Vestmanna-
eyja 9-9. frá Reykjavík. Vatna-
jökull fór frá Leith 8.9. til
Reykjavíkur.
Þetta er Mountbatten síðasti
varakonungur Indlands. Hann
er nú aftur orðinn flotaforingi
á Miðjarðarhafi.
Blöð og tírnarit
Skinfaxi, tímarit UMFÍ, hef-
ur blaðinu borizt. Efni þess er:
Hugsjón greypt í stein, í heim
sókn hjá fimmtugum æsku-
manni; UMFÍ fjörutíu ára, end
urminningar eftir Helga Valtýs
son; Tvö kvæði eftir Guðmund
Inga Kristjánsson; Umf Vatns-
leysustrandar eftir Egil Hall-
grímsson; Um skáldskap Arnar
Arnarssonar eftir Stefán Júlíus
son; Hjónin á Hálsi, minning
eftir Lárus Halldórsson; Við
Moreyvatn, úr gömlum dagbók
arblöðum, og Landsmót UMFÍ
1949.
Hjónaefni
Ásdís Kristjánsdóttir, Bú-
staðabletti 3 og Ólafur Haukur
Ólafsson, Reynimel 35.
Söfn og sýningar
Listamannaskálinn: Norræna
listsýningin, opin kl. 11—22.00.
Málverkasýning Eiríks Smith
í Sjálfstæðishúsinu í Hafnar-
firði. Opin kl. 1—10.
Listsýningin, Freyjugötu. —
Opnuð kl. 2 síðdegis.
Málverkasýning Kristins Pét
urssonar, Hveragerði. Opin kl.
1—9 síðd.
Málverkasýning Höskuldar
Björnssonar, Hveragerði. Opin
kl. 1-—9 síðdégis.
Skemmtanfr
KVIKM YND AHÚS:
Gamla Bíó (sími 1475: •—
,,Ástaróður“ (amerísk), Paul
Henreid, Katharine • Hepburn
og Robert Walker. Sýnd kl. 3,
5, 7 og 9.
Nýja Bíó (sími 1544): —
,,Singapore“ (amerísk), Fred
McMurry og Ava Gardner.
Sýnd kl. 5, 7 og 9. „Við Svana-
fljó“ Sýnd kl. 3.
Austurbæjarbíó (sími 1384):
„65—66 og ég“ (sænsk), Thor
Modeen, Calle Hagman, Elof
Ahrle. Sýnd kl. 3, 5, 7 og 9.
Tjarnarbíó (sími 6485): •—
,Pygmalion“ (ensk). Leslie
Howard. Sýnd kl. 7 og 9. ,,Jól
í skóginum“ Sýnd kl. 3 og 5.
Tripolibíó (sími 1182): —
,,Steinblómið“ Sýnd ld. 9.
„Kástir voru karlar“ Sýnd kl.
5 og 7.
Bæjarbíó, Hafnarfirði (sími
9184): „Gamli valsinn“ (ung-
versk). Eve Szörenyi, Antal
Pager. Sýnd kl. 7 og 9.
„Eldfærin“ Sýnd kl. 7.
Hafnarfjarðarbíó (sími 9249):
„Græna lyftan (þýzk), Hejnz
Riihmann, Heli Kinkenzeller.
Sýnd kl. 7 og 9.
S AMKOMUHÚS:
Breiðfirðingabúð: Almennings
dansleikur kl. 9 síðd.
Góðtempalarahúsið: Gömlu
dansarnir kl. 9.
Hótel Borg: Klassisk tónlist
frá kl. 8 til 11.30 síðd.
Sjálfstæðishúsið: Almennur
dansleikur kl. 9.
Tjarnarcafé: Dansleikur kl.
9 síðd.
SKEMMTISTAÐIR:
Hellisgerði, Hafnarfirði: Opið
kl. 1—6.
Tívolí: Opið kl. 2—11.30
KROSSGÁTA NR. 92.
Lárétt, skýring: 2. frásögnin,
6. sökum, 8. eldsneyti, 9.
teymdi, 12. heyra undir ráð-
herra, 15. óhreinkaði, 16. skel,
17. greinir, 18. tröppur.
Lóðrett, skýring: 1. hári, 3
keyr, 4. sívafninga, 5. verkfæri,
7. huggun, 10. hljómaði, 11.
sjónlaus, 13. þráður, 14. hvíld-
ist, 16. glíma.
LAUSN Á NR. 91.
Lárétt, ráðning: 2. eldur, 6.
A. Ö., 8. arm, 9. fró, 12. anda-
trú, 15. æstur, 1«. öln, 17. Ti,
18. allir.
Lóðrétt, ráðning: 1. rafal, 3.
La, 4. drótt, 5. um, 7. örn, 10.
ódæll, 11. lúrir, 13. asni, 14.
Rut, 16. öl.
Otvarpið
20.30 Útvarpstríóið: Einleikur
og tríó.
20.45 Leikrit: „Það er leiðin“
eftir Lawrence Langner.
(Leikstjóri: Ævar R.
Kvaran.)
21.20 Kórsöngur (Karlakór
iðnaðarmanna. Stjórn-
v. andi: Robert Abraham).
21.40 Danslög leikin á harm-
oniku (plötur).
22.05 Danslög (plötur).
Messur á morgun
Dómkirkjan: Messa kl. 11 f.
h. Séra Finn Thulenius.
Fríkirkjan: Messa kl. 2 e. h.
Séra Árni Sigurðsson.
Frikirkjan í Hafnarfirði: .
Messa kl. 2 e. h. Séra Kristinn
Stefánsson.
Nesprestakall. Messað í kap-
ellu háskólans kl. 2 síðd. Séra
Jón Thorarensen.
Hallgrimssprestakall: Messað
á morgun í Austurbæjarskólan
um kl. 11 árd. Séra Sigurjón
Árnason.
Or öllum áttum
Ungbernavernd Líknar, ■
Altarisklæði þetta frá Hrafnagili, sem sýnir postulana tólf,
er eitt athyglisverðasta listaverk íslendinga frá miðöld-
unum. Altarisklæðið er í þjóðminjasafni Dana. j
Islendingar eiga sér auðug
íist frá miðöldum
Athyglisverður fyrirlestur B]öns Th.
Björnssonar í Austurbæjarbiói
á morgun. f
—--------"--------
BJÖRN TH- BJÖRNSSON listfræðingur flytur á morjg
un fyrirlestur í Austurbæjarbíó og er efni hans íslenát.
myndlist á miðöldum, eða frá landnámi fram til siðaskipt?..
Er þetta mjög l'ítt kannað efni, sem varla hefur verið ritað
eða talað um hér á landi áður, en Björn telur íslendinga
eiga mikla og auðuga list á þessu tímabili, og sé hér um z ð
ræða heilan kafla í íslenzkri menningarsögu, sem hefijr
verið gersamlega vanræktur.
Björn er sonur Baldvins
heitins Björnssonar gull-
smiðs, og hefur hann stundað
nám í listfræðum um margra
ára skeið í Englandi og Dan-
mörku. Síðastliðin tvö ár hef-
ur hann kynnt sér forna ís-
lenzka list ýtarlega bæði hér
heima og í erlendum söfnum.
Hefur Björn meðal annars
látið gera allmikið af mynd-
um af listaverkum, og sýnir
hann skuggamyndir af rösk-
lega 100 myndum með fyrir-
lestrum sínum. Verða þeir
alils þrír, fluttir næstu sunnu
daga.
íslendingar eru ríkari af
myndlist frá þessum tíma en
hinar Norðurlandaþjóðirnar.
þótt þessi list sé lítt þekkt
hér heima, segir Björn um
viðfangsefni sitt. Listaverk
þessi er að finna í kirkju-
myndum, í handritunum, á
teppum, útskurði og mörgu
slíku. Ræðir Björn fyrst um
Mst víkingaaldarinnar. sem
hann telur hafa blandazt
sterkum byzantiskum áhrif-
um, sem hingað bárust frá
Frakklandi. Upp úr þessu
varð til stíll, sem Björn kall-
ar rómantíska stílinn, þar eð
hann samsvarar þeirri stefnu
Templarasundi 3, er opin þriðju
dagá og föstudaga kl. 3,15—4,
Fyrir barnshafandi konur mánu
daga og miðvikudaga kl. 1—2.
Bólusetning gegn barnaveiki
heldur áfram. Er fólk minnt á
að láta endurbólusetja börn sín.
Pöntunum veitt móttaka kl.
10—12 árdegis, nema laugar-
daga, í síma 2781.
á meginlar.dinu, þótt harfn
væri hpr að ýmsu leyti sér-
stæður- Eftir það tekur við
gotneksur stíl'l á 14. öldinni,
en síðar kom,a til skjalanrja
sterk hollenzk og þýzk áhr|f
á 15. öldinni, sem smám sajjn
a,n takast í hendur við hnign,
un þjóðaxinnar allrar þar tjil
frumleg ísl'enzk iist deyr áð
miklu leyti út. j
Björn mun sýna fram iá
það í fyrirlestrum sínum, að
um hafi verið að ræða sanji-
fellda og sérstæða þróun í íp-
lenzkri myndlist á þesáu
tímabili, og hin fomu áhrHf
víkingali'Starnnar hafi haljl-
izt. þrátt fyrir erlend áhrjf.
Telur Björn að mörg íslenzk
listavek frá þessum tíma séu
sambærileg víð það bezta,
sem unnið var í Evrópu já
þessum árum.
ATHYGLISVERÐ
LISTAVERK
Björn mun sýna myndir af
mörgum athyglisverðupa
listaverkum með fyrirl'estr-
um sínum. Meðal annars
mun hann sýna nokkrár
myndir úr íslenzku myndá-
bókinni svokölluðu, sem er í
Árnasafni. í henni eru um
200 myndir, en slíkar bækur
voru ýmist uppkastsbækur
listamanna eða forskrifta-
bækur, sem teiknað var eftir.
Þessi íslenzka bók- sem er frá
1400—1420, er sú eina, sem
til er í heimnum óskert- Brot
slíkra bóka eru ,til í Frakk-
landi og víðar. Er þarna
margt stórmerkilegra mynda
(í'rh. á 8. síðu.X