Alþýðublaðið - 11.09.1948, Page 5

JLiáugardagur 11. sept. 1948
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
Kosningarnar til Alþýðusambandsþings:
EG HEF DALITIÐ fylgzt
með þeim blaðaskrifum, er
birzt hafa sem undanfari
þeúra kbsninga, er í hönd
fara til þings Alþýðusam-
bands íslands, sem halda á
um iniðjan nóvember n. k.
í blað kommúnista, Þjóð-
viljann, hafa ýmsir kommún
istar skrifað, svo sem Guð-
mundur Vigfússon, Haildór
Pétursson,. Eðvarð Sigurðs-
son o. fl-; hafa þeir allir,
eins og „góðra kommúnista1*
er siður, óspart notað alis
konar fullyrðingar og fúk-
yrði um andstæðinaa sína,
íiogið upp sakargiftum um
menn og málefni og ■.snúið
við staðreyndum, þegar bet
ur hentaði í þágu flokks
þeirra.
Það var síður en svo, að
ég undraðist þessi skrif kom
múnista, því að af margra
ára þekkingu á starfi þeirra
og stefnu. veit ég, að þeir
nota lygina sem aðalvopn í
baráttu sinni', enda í fullu
samræmi við trú þeirra, er
grundvallast á stefnu Jesú-
íta, „Tilgangurinn helgar
meðalið“.
í gær barst mér í hendur
nýútkomið tímarit Alþýðu-
sambandsins, ,,Vinnan“, og
er þar skýrsla sambands-
stjórnar, er þeir kalla ,,Sétt
arleg eining eða . . • Opið
bréf til allra sambandsmeð-
lima frá, miðstjórn Alþýðu-
sambands íslands.“. Grein
þessi eða skýrsla nær yfir 35
síður tímaritsins og er undir
rituð af allri miðstjórn Al-
þýðusambandsins, og er Guð
geir Jónsson, fyrrverandi
forseti sambandsins þar með
italinn. Skýrsla þessi öll ber
þess glögg merki, að hún er
sett saman af aðalblekkinga
framleiðanda Kommúnista-
flokksins, Jóni Rafnssyni,
núverandi __ framkvæmda-
stjóra A. S. í.; og mig furð
aði mikið að sjá nafn Guð-
geirs Jónssonar undir þessari
skýrslu, því ég hélt, að ég
þekkti hann að því, að vilja
heldur hafa það, er sannara
reyndist; og getur ekki verið
nema tvennu til að dreifa, —
að nafn hans hafi verið tekið
í heimildarleysi, eða svo
hrapallega sé um hann villt
í sambúðinni við kommún-
ista, að hann hafi gjörsam-
lega gleymt öllu, er gerzt hef
ur og þekki ekki lengur mis
mun á réttu og röngu. Betra
hlutskiptis hefði ég óskað
mínum gamla starfsfélaga
Guðgeiri Jónssyni en þess,
að verða viljalaus gólfþurrka
kommúnista og vænti ég þess
fastlega. að hann hristi af
sér slenið og gefi yfirlýsingu
úm, hvort réttara er, það,
sem hér fer á eftir, eða
skýrsla sú, sem nafn hans er
undir í ,,Vinnunni“.
Af öllum þeim blekkinga-
vaðli, er einkennir skýrsluna
mun ég ekki svara nema litlu
einu, enda ekki hægt í stuttri
blaðagrein. og snúa mér ein-
göngu að kjarabótum þeim
er kommúnistar tala um.
Mun ég láta skjalfestar stað
reyndir tala, máli! mínu til
sönnunar.
í skýrslu sinni vilja
kommúnistar helga sér og
þakka allar þær kjarabæt-
tu*. sem orðið hafa á tíma
bilitiu 1942—1948, og
opnu bréfi nú
andsstjórnar
og laisamr i
!i Alþýðusam
I „VI
■ /r
birta í því sambandi fals-
að Iínurt, er á að sanna
þær stórstígu grunnkaups
bækkanir, sem orðið hafi
á því tímabili UNDIR
ÞEIRRA STJÓRN, en það
sanna er, að kommúnistar
komu ekki í stjórn sam-
foandsins fyrr en í árslok
1942 og voru þá í stjórn
með Alþýðuflökksmönn-
um til síðari hluta ársihs
1944, að þeir með ofbeldi
og svikum náðu meiri-
hluta á sambandsþingi.
í skýrslunni segir að
aldrei hafi verið fleiri kjara
bótasamningar gerðir en frá
1946—1948 á vegum sam-
bandsins, eða ca. 150 samn-
ingar. í skýrslu þeirri. er ég
gaf á 17. þingi Alþýðusam-
bandsins á þingfundi ''18.
•nóv. 1942. sem starfandi
framkvæmdastjóri sambands
ins 1940—42, segir:
,,Á tímaþilinu milli þinga
hafa fleiri samningar um
kaup og kjör verið gerðir
heldur en nokkru sinni áður
í sögu verkalýðssamtakanna.
Má segja, að flest öll Verka-
lýðsfélög á landinu hafi á
þessu tímabili gert samninga
við atvinnuxekendur tvisvar,
og sum jafnvel þrisvar. Þeg
ar gengislögin voru numin
úr gildi, var ákveðið að
segja mætti <upp öllum kjara
samningum með tveggja
mánaða fyrirvara, miðað við
áramótin, og sögðu þá flest
félögin upp samningum,
enda til þess hvött af þáver
andi sambandsstjórn“.
Síðast í sömu skýrslu seg
ir;
,,Á því tímabili, sem liðið
er frá síðasta þingi, hafa um
eða yfir 200 samningar verið
gerðir um kaup og kjör og
árangur orðið eins og áður er
lýst“,
í skýrslunni er getið
helztra kjarabóta, er urðu á
tímabilinu, og rtil skýringar
skal þess getið, að þessi
skýrsla var á enfbn hátt ve-
fengd, enda samþykkt af
þingheimi, en á þinginu áttu
margir kommúnistar sæti,
og þar á meðal flestir þeiirra,
sem nu eru í sambands-
stjórn.
Hio falsaða línurit
Jóos Rafíissonar.
Híð falsaða h’nurit Jóns
Eafnssonar og sálufélaga
hans viSvíkjandi grunii-
kaupshækkunum á að
sýna, að engar hækkaiiir
hafi átt sér stað frá 1937
—42; en sannleikurinn er
sá. að í lok ársins 1940 og
í byrjun ársins 1941 gerðu
mörg félög samninga og
náðu nokkur þeirrö ®®ru-
legri grunnkaupshækkun,
en öll fengu þau sainnings
bundna dýrtíðaruppbót.
Báran á Eyrarbakka fékk
27. des. 1940 hækkað grunn
kaup á almennri vinnu úr kr.
1,23 á klst. upp í kr- 1,56.
Verkalýðsfélag Hólmavík-
ur fékk 31- des. 1940 hækkað
grunnkaup um 20—30(/c auk
ýmissa annarra kjarabóta.
Verkalýðs- og sjómanna-
félag Keflavíkur fékk 31.
des. 1940 allt grunnkaup
hækkað um 15%.
Verkalýðsfélag Akraness
fékk 1. jan. 1941 hækkað
grunnkaup háseta og 1. vél-
stjóra á ms. Fagranes um kr.
50,00 á mánuði og 2. vél-
stjóra um kr- 60,00 á mánuði
og 9. og 10. jan. 1941 fékk
sama félag grunnkaupshækk
un fyrir verkamenn í landi
og verkakonur.
í nóv. 1941 náðu vagn-
stjórar hjá Strætisvagnafé-
laginu samningum um stytt-
ingu vinnutímans úr 9 klst.
í 6 klst. með óbreyttu grunn
kaupi, en það samsvaraði
33 % grunnkaupshækkun.
Margra fleiri félaga mætti
minnast, er náðu samning-
um um grunnkaupshækkun
og ýmsar kjarabætur, þótt
því sé sleppt hér rúmsins
vegna; en um þetta segir svo
í skýrslu minni:
„Óll félögin náðu fullri
•dýrtíðaruppbót samkvæmt
dýrtíðarvísitölu kauplags-
nefndar og flest fengu fé-
lögin, og bá sérstaklega fé-
lög úti á landi, verulega
grunnkaupshækkun, þótt
misjafnlega míkil væri, eða
frá .ca- 4% til cá. 30%.
Af samningum og deilum
flestra félaganna hafði Al-
þýðusambandið allmikil af-
skipti, enda er alveg vísit, að
fyrir atbeina þess náðu mörg
félög betri samningum en
ella hefðu gert, ef þau hefðu
ekki notið aðstoðar og leið-
beininga sambandsins.
Sérstaklega má þó geta
þess, að fyrir það að félög-
in fóiu yfirleiitt ekki á stað
með samninga, án þess að
leita fyrst álits sambands-
stjórnarinnar um þær kröf-
ur, er þau gerðu, vannst stór
mikið á til samræmingar
kaupgjalds í landinu.
Að síðustu rná minnast
þess, að fyrir atbe.’na verka
lýðsfélaganna og baráttu
þeirra fyrir því að full dýr-
tíðaruppbót fengist á öll
laun má telja fullvíet, að
embættismenn, starfsmenn
ríkis og bæja, starfsmenn
opinberra stofnana og verzl
unarfólk, fékk laun sín bætt
og dýrtíðaruppbót á sama
hátt og verkafólkið“.
Á þeim tíma. sem hér um
getur,' var Vmf. Dagsbrún
utan Alþýousambandsins fyr
ir atbeiná kommúnista, en
hvort það félag náði kjara-
bótum þá. skal óg eftirláta
kommúnisturn að upplýsa.
Stærsti sigiirinrt án
kommúnista.
Árið 1942, 8. janúar, voru
gerðardómslög sett, en þrátt
fyrir bann þeirra um kaup-
hækkun, fengu mörg félög
og nokkrir vegavinnuhópar
hækkun kaups með hinum
svo kallaða smáskæruhern-
aði, er mest og bezt var skipu
lagður af Álþýðusamband-
inu; og er kúgunarlögin vonu
úr gildi numin. mest fyrir at
beina Alþýðuflokksins og Al-
þýðusambandsins, sendi sam
bandið út bréf til allra fé-
laganna svohljóðandi:
„Kæru félagar.
Eins og ykkur er kunnugt,
var kaupgjaldsákvæði hinna
illræmdu gerðardómslaga úr
gildi numið með samþykkt
alþingis þann. 25. ágúst s. L,
og fékk þessi ráðstöfun al-
þingis staðfestingu ríkis-
stjóra í gær.
Eftir harða1 og skelegga
baráttu verkalýðssamtak-
anna er því aftur heimtur
hinn dýrmæti' réttur samtak-
takanna til samninga um
kaup og kjör. og rétturinn
itil þess að hefja vinnustöðv
un, ef nauðsyn krefur, til
þess að fá kröfunum fram-
gengt.
Það bráðabirðgaákvæði er
og í hinum nýju lögum, að
segja megi upp öllum kaup-
og kjarasamningum, sem nú
eru í gildi, með viku fyrir-
vara.
Smáskæruhernaðurinn svo
kallaði var nauðsynlegur til
að brióta á bak aftur það
gerræði, er framið var gagn
vart verkalýðssamtökunum
með því að taka af þeim rétt
inn til ákvörðunar um- kaup
og kjör meðlima sinna; en
sá hernaður á nú að falla nið
ur ,og félögin verða nú að
koma fram sem samningsað
ilar, þar sem rétturinn til
þess er aftur fenginn.
Brunabófafélsg
íslands
vátryggir allt lausafé
(nema verzlunarbirgðir).
Upplýsingar í aðalskrif-
stofu, Alþýðuhúsi (sími
4915) og hjá umboðs-
tnönnum, sem eru 1
hverjum kaupstað.
ilboS óskast
í gulsmiðáálhöld dánarbús Helga Sigurgeirssonar,
ísafirði. Tilboðum sé skilað fyrir 15. oktáber 1948.
Réttur áskilnn til að taka hvaða tilboði sem er
eða háfna ölum.
ÞÓRAEINN HELGASÓN
Skólagötu 8 — ísafdrði.
AuglýsiS í Alþýðubfaðlnu
Allvíðast mun nú greitt
töluvert hærra kaup, heldur
en ákveðið er í þeim samn-
ingum, er síðast voru gerðir
af félögunum, og ef því vit-
anlega alveg sjálfsagt að fé-
lög:n noti sér þá heimild er
felst í bráðabirgðaákvæði
hinna nýju laga, og segi nú
upp núgildandi samningurn
og töxtum með minnst vikii
fyrirvara, með það fyrir aug
'um, að fá samningsbundna
hækkun grunnkaups, stytt-
ingu vinmudagsins, greiðslu
fyrir veikindadaga og sumar
leyfi skv. orlofsfrumvarpi
Alþýðuflokksins.
Á undanförnum árum hef
ur ríkt mikið ósamræmi um
kaup og kjör á himum ýmsu
stöðum og í hinum ýmsu
starfsgreinum. Má svo heita,
að sama kaup gilti ekki á
neinum-tveim stöðum, mema
ef vera skyldi í Reykjavík
og Hafnarfirði, og þó ekki
að öllu leyti. Ósamræmi
retta hefur oft og einatt
skapað hin mestu vandræði
og oft vérið reynt að bæta
úr með. ýmsum ráðum, en
ekki tekizt til þessa, enda
ekki þær aðstæður fyrir
hendi, sem nú eru-
Hin mikla eftirspurn eftir
vinnuafli, svo og flutningar
á heilum hópum verkamanna
frá einum stað til annars til
framkvæmda verka, er mik-
ils vinnuafls krefjast, hefur
skapað tilvalið tækifæri til
að samræma kaup og kjör,
og það tækifæri má ekki láta
ónotað.
Öll aðstaða, bæði til at-
vinnurekstrar og fyrir fólkið
að afla sér lífsnauðsynja, er
svo lík á mörgum stöðum,
að kauþgjald á að vera eitt
og hið sama. T. d. á öllu Aust
•urlandi á raunverulega að
gilda einn og sami kaup-
taxtþ og það má segja um
Vestfirði og fleiri staði.
í þessu sambandi höfum
við átt símtal við nokkuð
marga af forustumönnum
verkalýðsfélaganna úti á
landi, og farið þess á leiit, að
félögin hefðu samvinnu um
ákvörðun kaupgjalds og
samningagerðina yfirleitt.
Bezt væri að kjörinn yrði
einn fulltrúi í hverju félagi,
og kæmu síðan fulltrúar ná-
lægra félaga saman á fund
til viðræðna um það, hvaða
kröfur eigi að gera, ákveða
barátt-uaðferðir til að koma
kröfunum fram o. is. frv.
Nauðsynlegt er, að félögin
hafi samflot um samninga,
og að allt. sem ger.t er, sé
gert í fullu Siamráði við skrif-
stofu vora.
Hjálagt sendum við ykkur
uppkast að samningi, til þess
að byggja kröfur ykkar á- í
þessu uppkasti er ýmislegt
nýtt, ;sem nauðsynlegt er að
hafa samningsbundið, og vilj
um vér þar sérstaklega vekja
Framhald á 7. síðu.