Alþýðublaðið - 28.09.1948, Blaðsíða 5

fcriðjudagur 28. sept-' 1948.
ALÞÝPOBLAÐIÐ
MENNTAÐUD ENGLEND
INGUR sagði við mig, þegar
skipíing Palestínu var á
næsta leiti: ,,Óaldarflokkar
ykkar drápu og særðu nokk
ur hundruð brezka lögreglu
þjóna og hermenn, og um
skeið gerðu þeir Bretum mjög
erfitt fyrir. En þið hljótið
þó að skilja að þsír voru þó
til sáralítiHa óþæginda fyrir
brezka heimsveldið, «n gætu
stofnað lilveru Gyðingaríkis
í bráðan voða“.
Mikill msirihluti Gyðinga
í Palestínu var á þessari skoð
un um tíma- Síðari atburðir,
einkum allsherjarinnrás Ar-
aba, ollu því þó, að þe-ssi ótti
mikið til hvarf. Fáum dögum
eftir stofnun Gyðingaríkisins
ákvað æðsfa ráð Irgun Zwai
Leumi að leysa af sjálfsdáð-
um upp hernaðarlegt skipu-
með meðlimum þess sérstak-
lag þessara samtaka, mynda
ar deildir í her Israels og
stofna stjórnmálasamtök. All
lar birgðir og tekjuíindir
skyldu og fengnar hernum,
þar eð Haganah átti aftur á
móti að birgja þessar deildir
upp af vopnum og Vislum.
Irgun Zwai Leumi átti- að
skýra hernum frá öllum
styrkjasamböndum þess utan
Sands, en, var leyft að starfa
sjálfsætt utan þess svæðis, er
Gyðingar ráða yfir, (svo sem
í Jerúsalem). .Frelsishermenn
Israels“ (Sternflokkurinn)
tilkynntu einnig stofnun
stjórnmálasamtaka og lét'
suma menn sína ganga í her
inn, en aðrir mynduðu litlar
deildir. *
Þetta gerðist fyrir meira
en þrem mánuðum. Stern-
flokkurinn hélt . samkomur
lagið yfirleitt, en gagnstætt
því reyndi Irgun Zwai
Leumi að svíkja herinn eins
og framast var unnt með því
að leyna miklu af hergögn-
um, flytja marga meðlimi
sína til Jerúsalem bg þannig
komast hjá því að þeir gengu
í herinn og svo framvegis. Og
svo kom ,,AMalena“-aíhurður
inn, er Irgun Zwai Leumi
reyndu áð flytja inn hergögn
þrátt fyrir vopnahlé, sem
sameinuðu þjóðirnar höfðu
fyrirskipað og þvert. ofan í
samkomulág við her Gyðinga.
I nokkra daga vofði ógn borg
arastyrjaldarinnar yfir ísra-
el. Almenningsálitið fylgdi
þó áhrifamiklum aðgerðurn
stjórnarinnar og Irgun Zwai
Leumi varð að láía undan
síga. Samjtökunum var svo að
segja þröngvað til að endur-
nýja samkomulag sitt við
Haganah, her Gyðinga, eftir
að þau höfðu flutt fjórðung
liðsmanna sinna til Jerú-
salem, Hin sameinaða bar-
áttufylking var á ný siofnuð
og aillt virtist leika í l'yndi á
yfirborðinu. En eigi að síður
rénuðu allmjög hin uíanað
komandi áhrif, sem átt hcfðu
drýgstan þátt í hinnj sameig
ifUegu baráttu; — nýtt vopna
hlé var fyrjrskipað. Vaxaridj
átaka milli öfgamanma hægri
armsins og stjórnarinnar
má vænta.
*
Margír Amcríkumenn á-
líta, að óaldarflokkarnír séu
mikilvægustu etjórnmála- og
hernaðarsamtökin í Pafestínu
Gyðinga. En sú skoðun er
röng- Þa styður sijórnmála-
lega aðeins minnihluti, sem
ræður þriðja stærsta stjórn-
ÞESSI GREIN er efíir
Alexander, fréttariíara
ameríska vikublaðsins
„The New Leader“ í Pal-
estínu. Fjallar gxeinm um
Stern og Irgun Zwai
Leumi, óaldarflokka Gyð
inga í Palestínu, en þeir
hafa valdið margs konar
hermdarverkum, nú síðast
morð Bernadotte greifa, og
verið málstað Gyðinga hin
ir óþröfustu. Nú hefur ver
ið tekin ákvörðun um að
banna að minnsta kosti
Ergun Zwai Leumi.
málaflokknum, Revisionisí-
um. Hsrraðarlegur styrkur
þeirra er lííilfjörlegur. En þó
hafa þeir innan vébanda
sinna nokkra frábæra áhrifa
menn og það er ef til vill að-
alorsök þess, hve margir úl-
ilendingar hafa ofmeiið styrk
þeirra. Peter Bergson (Hillet
Kook) og „frelsisnefnd Gyð-
inga í Washington og París
var að miklum mun dugiegri
við að afla Gyðingum og heið
ingjum stuðnir.gs til valda í
Palestínu en opinberir full-
trúar verkamar.na og frjáls-
lyndra Zíonista- Hann safn ■
aði fé og undirskriftum til
þess að koma á fjarstæðu-
kenndum fyrirætlimum, sem
aldrei urðu að veruleika; og
væri fróðlegt að vitað hvað
niefnd hans gerði við þær
mililjónir dollara, er safnazt
höfðu handa leynihermönn-
um í Palestínu, fyrir utan
það. sem varið var til að
greiða hsilsíðuauglýsingar í
amexískum dagblöðum.
Mörgum hefur orðið á að
halda, að Irgun Zwai Leumi
væri eitt um það að berjast
fyrir frelsi Gyðinga í Palest
ínu, allir aðrir stjómmála-
flokkar væru friðarsinnaðir.
Arthur Köstler ber ef til vill
mest.a ábyrgð á þeim hug-
■sjónablæ, sem í hugum
manna hvílir á Irgun Zwai
Leumi; bók hans „Þjófar á
úóttu“ á lítið sameiginlegt
mieð hinni raunverulegu Pal-
estínu.. Enn fremur hafa sum
ir blaðamenn útbreitt rangar
hugmyndir um verk óaldar-
fiokkanna. Þeir hafa enga
samúð með ósildarflokkum,
en framferði slíkra flokka er
al'ltaf í frásögur færandi,
hver, sem skortir nauðsynleg
sambönd, má eiga það vísí
að missa úr öðrum hverjum
spæni. Þegar um er að ræða
sprengingu Davíðs konungs
Hótels, stórkostlegan banka-
þjófnað, hengingu brezkra
fcringja eða að sprengja her
mannalest í loft upp-
Þrjú til fjögur þúsund
manxs eru í Irgun Zwai
Leumi; tíundi hluti er full-
þjálfaðir hermenn, tveir tí-
undu hlutar hafa nofið nokk-
urrar reynslu í hernaði; hin-
ir eru með öllu óvanir. Þar
eð áhifa I'rgun Zwai Leurni
gætir mest meðal þess hluta
Gyðinga, sem síðri mega telj
ast, standa flestir hermenn
þeirra samtaka líkamlega og
andlega að baki veniulégum
hermanni í Haganah, Gyðinga
hernumi. Jafr.vel hermdar-
verkasveitir Irgun Zwai
Leumi mundu verða £.ð tak-
mörkuðu gagni fyrir her
Israals, þar eð þær eru van-
astar götubardögum.
*
Irgun Zwai Leumi héíur
miklu meiri áhrif á stjórn-
málasviðinu. Ef þeim samtök
um auðnaðist að fá hæfan for
ir.gja, myndu þau hafa skil-
yrði til þess að koma á stjórn
arbylíingu. SJíkur foringi
var Vladimir Jabolinsky,
sem lézt í New York árið
1940. Hann var einn mesti
ræðusnillingur sír.s tíma (á
8 iungum.álum) og fæddur
foringi, og enn í dag er hann
heiðraður andlegur leiðtogi
Irgun Zwai Leumi. Nú
mur.du hægri menn verða
næsta feignir ef þeir öðluð-
ust þó 11 ekki væri meira en
þolanlegan foringja, en þeir
hafa engan, og hálfgerð fas
istahreyfing en höfuðlaus
hefur ekki mi,kl.ar sigurvonir.
Rökfræði revisionista er
.harla einföld. ,,Arabar standa
skör lægra en við- Okkur Gyð
ingum ber réllur, néi skylda
til að byggja öll löndin fyrir
bötni Miðjarðarhafsins. Við
getum ekki fallizt á að Pal-
estínu verði skipt, en ætlum
að leggja undir okkur alia
Palestínu og auk bess Trans
jordaníu, hlula af Ir.ak, Sýr-
landi og Libanon“. Með til-
liti til innanlands stjórnmála
er stefna Irgun Zwai sam-
bland úr fasisþskum 'lýðæs-
ingum og gallhörðu >aftur-
haldi. Fjárhagslega veita
samtök atvinnurekenda þeim
stuðning og á venjul-eg-
um tímum eru bau höfð til
verkfallsbrjóta. Margir leið-
togar revisiomsta og Irgun
Zwai voru ákafir aðdáendur
Mussolínis og einn þeirra hef
ur ritað ævisögu hans, mjög
vir.samlega í hans garð.
Aðalhættan af Irgun Zwai
Lcumi fellst.í því, hversu ieið
togum samtakanna tckst að
færa"sér í nyt hræringar með
þjóðinni, hversu þeir nola sér
þá óánægju með stjónina,
seim þeir strá út á meðal
hinna minnst þroskuðu.
Stjórn Breta í Palestínu
var án efa hötuð og Irgun
Zwai Leumi vann sér vin-
sældir með heimskulegum og
mjög svo kostnaðarsömum
ti.ltækjum sínum. Nú í stríð-
inu við Araba belgja revisi-
onistar sig manna mest út
með auvirðilegum þjóðern-
isrembingi. Þegar tilfinninga
hitínn er mikill — eins og
ætíð er í ófriði — vilja allir
ábyrgir leiðtogar Gyðinga
stuðla að hófi og gætni, en
Irgun Zwai Leumi ber fram
að miklum mun vinsælli og
Börn, ssm koma úr öðrum skólum eða skóiahverí-
um og ekki 'hafa þsgar verið innrituð, 'komi til við-
tals miðvkudaginn 29. sepíember klukkan 13 og hafi
með sár prófskírteini frá s.l. vori.
Kennarafundur sama dag klukkan 15.
Föstudaginn 1. október mæíi börnin sem hér segii:
13 ára börn '(fædd 1935) ktukkan- 9. v
12 ára börn (fædd 1936) klukkan 10.
11 ára börn (fædd 1937) klu'kkan 11.
Læknisskoðun fer fram í skólanum Iaugard. 2. okt.
þannig:
13 ára drengir klukkan 8.
11 ára drengir klukkan 9.
12 ára d'rengir klukkan 10.
11 ára stúlkur klukkan 13.30.
13 ára stúlkur klukkan 14.30.
12 ára stúlkur klukkan 16.
Kennsla hefst mánudaginn 4. októbsr samkvæmt
stundaskrám.
SKÓLASTJÓEINN.
um leið ákaflega fjarsíæðu
kenndar kröfur, svo sem um
yfirráð í alilri Palestínu.
verið. Sternflokkurinn er
ilangt frá því að vera marx-
islískur, hann hefur alltaf
Menahem Beígin, foringi verið þjóðernissinnaður í öll
Irgum Zwai er snjall ræðu
maður, eins og lærifaðir hans,
Jabotinsky, og þekkir allvel
sálar.iíf fjöldans, en þó skort
ir hann. réttsýni og víðsýni-
*
Sternflokkurinn er miklu
fámennari samtök, þau eru
talin hafa eitthvað á milli 600
—1000 manns innan vébanda
sinna, en þeim mun meir
athyglisverð frá ýmsum sjón
armiðum. í fyrstunni var
Sternflokkurinn' hiluti af
Irgun Zwai Leumi ákvað að
sig lausan árið 1941, þegar
Irgun Zway áeumi ákvað að
teggja smán saman niður
starfsemi fjandsamlega Bret-
um. En Sternflokkurinn hef-
ur furðulega stjórnmála-
stefnu sem er sambland af
trúlegum og öfgafullum þjóð
ernislegum kenningum ásamt
róttækum sosíalistískum eig-
inleikum.
Rangar blaðafréttir hafa
gefið það til kynna að Stern
flokkurinn væri aðalagentar
Rússa í löndunum fyrir
botni Miðjarðarhafsinis- Slík-
ar fréttir í jafnvel svo áreið
anlegum blöðum sem
Economist í London og New
Ycrk Tirnes eru, sýna það,
hve varhugaverðar jafnvel
hinar góðu heimildir geta
Alþýðublaðið, Skuíull og Árroði, eru af-
greidd ti! fastra áskrifenda og í Iausasölu hjá
nna ri
Bíldudal.
Gerisí áskrifendur.
um aðalalriðum, og slagorð
sosialista hefur hann aldrei
notað tiil annars en fylgis-
veiða. Svo að nefnt sé nýlegt
dæmi, þá reynist stjórn Gyð
inga í Jerúsalem að mörgu
leyti klaufaleg. Framfærslu
kostnaður hækkaði stöðugt
meðan borgin var í umsátrj.
og félagslegt misrétli varð
.meira en áður þekktist. Hófu
þá Sternistar sérstaka útgáfu
fyrir Jerúsalem á kvöld-
blaði sínu í Tel Aviv og réð
us-t hatramlega á ástandið í
borginni helgu og þá menn,
er ábrygð báru á því- Ekki
var þó tilgangurinn sá, að
reyna að koma á þjóðfélags-
byltingu í borginni eða knýja
fram mikllvægar breytingar,
heldur aðeins ein tilraun til
að auka á fylgi flokksins.
Sannleikurinn er sá, að
Sternistar eru meiri andstæð
ingar heimsvaldastefnu, en
Irgun Zwai Leumi, sem að-
eins er á móti iLlri heims-
valdastefnu- Einnig hefur
Sternflokkurinn, meira eða
minna dulcla samúð með öðr
um hinna tveggja kommún-
istaflokka í Palestínu, en
ekki þeim, sem Kominform
viðurkennir, og það gæti varp
að nokk.ru Ijósi á kommún-
ista í. Patestínu, en ekki á
Sternflokkinn, sem er mun
fastari fyrir, Satt að segja á-
iíta margir Sternflokksmenn
sig vera hina einu ,,sönnu
sósíalista“-
Hættan, er af Sternflokkn
um stafar, felst í, hve hann
er óháður öllu, laus við stjórn
málalega ábyrgðar.tiilfinn-
inngu og fastmótaða og rök-
ræna stjórnmálastefnu. Hið
liðna —- baráitaTi gegn Bret-
um — tengir meðlimi Stern-
flokksins saman, en engan til
verurétt á hann nú- Lítil
hætta er á því, að hann hall-
ist á sveif kommúnistum. Sé
leitað hliðstæðu hans í *sög-
unni, svipar honum mest til
sveit a Pilsutskis fyrir
heirnsstyrjöldina fyrrj og
margra nazfstaflokka eftir
hana.
Þess gerist varia þörf
að íaka það fram, að það
rnundi verða hin mesta ó-
iFranihald á 7. síðu.